Akademik Çalışmalar
Bu topluluk için Kalıcı Uri
Kurumsal arşive yüklenen tüm eserler telif hakkı ile korunmaktadır. Bunlar, bu kaynak üzerinden herhangi bir amaçla görüntülenebilir, ancak yazılı izin alınmadan herhangi bir biçimde yeniden oluşturulması veya dağıtılması yasaklanmıştır. İzin hakkında istekte bulunmak için URL adresini ziyaret ediniz.
Gözat
Çıkarma tarihi ile Akademik Çalışmalar'a göz atma
Sayfa başına sonuç
Sıralama Seçenekleri
-
ÖgeRedevelopment of Karaköy Harbor, Istanbul : need for a new planning approach in the midst of change(Elsevier, 2001) Öğüt Erbil, Aslı ; Erbil, Tansel ; https://orcid.org/0000-0003-3127-8905 ; 50161217900 ; Department of SociologyFollowing the examples in industrial countries, the old inner-city harbors in developing countries have also been subject to revitalization in the last decades. Karaköy Harbor in Istanbul is an example for undergoing transformation in a developing country, Turkey. This article depicts Karaköy Harbor's transformation and the related issues. The goal is to outline the character and condition of the harbor, present dilemmas for its future, while providing a different perspective on the revitalization of harbors both in Turkey and other countries. The research concludes that there is a need for a new planning approach that includes central–local government coordination and public participation.
-
ÖgeUzay Çelik Çerçevelerin Tabu Arama Yöntemiyle Optimum Tasarımı(Teorik ve Uygulamalı Mekanik Türk Milli Komitesi, 2008) Değertekin, S. Özgür ; Ülker, Mehmet ; Hayalioğlu, M. SedatBu çalışmada, uzay çelik çerçevelerin optimum tasarımında tabu arama yöntemi kullanılmıştır. Tabu arama (TA), insan hafızasının çalışma mekanizmasını taklit eden gelişmiş bir arama yöntemidir. TA’dan elde edilen sonuçları kıyaslamak amacıyla uzay çelik çerçevelerin genetik algoritma (GA) yöntemiyle optimum tasarımı için de bir algoritma geliştirilmiştir. Optimum tasarımda çelik çerçevelerin gerilme, deplasman ve kesit sınırlayıcıları altında minimum ağırlıklı olarak boyutlandırılması amaçlanmıştır. Geliştirilen bilgisayar programlarının uygulaması olarak 40 ve 63 elemanlı iki uzay çelik çerçevenin optimum tasarımı yapılmıştır. Bu uygulamaların sonucunda tabu arama ile genetik algoritmaya kıyasla daha ekonomik çerçeve tasarımları elde edilmiştir.
-
Ögeİki Boyutlu Elastostatik Problemler İçin Eğri Eksenli Süreksiz Kuadratik Sinir Eleman Formülasyonu(Teorik ve Uygulamalı Mekanik Türk Milli Komitesi, 2008) Deneme, İbrahim Ö. ; Yerli, Hüseyin R.Bu çalışmada, iki boyutlu elastostatik problemlerin çözümü için eğri eksenli süreksiz kuadratik sınır eleman formülasyonu gerçekleştirilmiştir. İntegral denklemlerin çözümü Gauss sayısal integrasyon yöntemi ile yapılmaktadır. P sabit ve Q hareketli noktalarının aynı eleman üzerinde olması halinde ortaya çıkan, 1/r tekilliği kaldırılarak, ln(1/r) tekilliği ise uygun logaritmik ve standart Gauss yöntemlerinin kullanılmasıyla giderilmiştir. Ele alınan formülasyon kullanılarak, düğüm noktalarının farklı konumları için çözüm yapabilen, Fortran77 dilinde bir bilgisayar programı hazırlanmıştır. Hazırlanan program ile çözülen iki adet elastostatik problemin sonuçları, literatürde verilen sonuçlarla karşılaştırılmıştır.
-
ÖgeDaire Eksenli Çubukların Dinamik Analizi(Teorik ve Uygulamalı Mekanik Türk Milli Komitesi, 2008) Çoban, Mehmet ; Ayhan, Bahar ; Kadıoğlu, FethiBu çalışmada, Gâteaux türevi kullanılarak daire eksenli çubukların düzlem dışı serbest titreşimleri için fonksiyonel elde edilmiştir. Dinamik analizde problem, standart özdeğer problemine indirgenerek sıkıştırılmış kütle matrisi formülasyonunu esas alan karışık sonlu eleman yöntemi ile incelenmiştir. İki noda sahip dairesel çubuk eleman kullanılmıştır. Dairesel çubukta her eleman, bir eğilme ve bir burulma momenti, bir kesme kuvveti, iki dönme ve bir yerdeğiştirme olmak üzere (2×6) serbest derecesine sahiptir.
-
ÖgeAltili Grup Silolarin Malzeme Basinci Altindaki Davranişı(Teorik ve Uygulamalı Mekanik Türk Milli Komitesi, 2008) Yüksel, S. BahadırBetonarme grup silolar, büyük miktarlarda farklı boyutlardaki daneli malzemelerin silo hücrelerinin içinde olduğu kadar silo hücreleri arasında da depolanmasında kullanılmaktadırlar. Betonarme grup silolarda tasarım kuvvetlerinin hesaplanması, komşu silo duvarları arasındaki süreklilik ve kuvvet aktarımından dolayı zaman alıcı ve zahmetli bir iştir. Bu siloların depolanan malzeme basıncı altındaki davranışı ile ilgili çalışmalar uzun yıllardır devam etmektedir. Ancak bu çalışmaların çok büyük bölümü dörtlü grup silolar ile ilgili olduğundan, bu çalışmada, altılı grup siloların iç yüklemeler altındaki davranışı sonlu elemanlar modellemesi ile araştırılmıştır. Altılı grup siloların kritik kesitlerinde malzeme basıncından kaynaklanan eksenel kuvvetler, kesme kuvvetleri ve eğilme momentleri kapsamlı bir parametrik çalışma ile hesaplanmıştır. Gerçekleştirilen parametrik çalışmada, silo duvar kalınlığı, kesişim duvarı kalınlığı ve kesişim duvarı uzunluğu değiştirilmiş ve bu parametrelerin tasarım kuvvelerine etkileri araştırılmıştır. Tasarım kuvvetlerini hesaplamak için gerekli olan tasarım formülleri ve tasarım katsayıları ise sonlu elemanlar yönteminin analiz sonuçları kullanılarak elde edilmiştir.
-
ÖgeTermoelastik Kısıtlı Cisimlerde Zayıf Şok Dalgası Yayılması Ve Kayma Bandı Oluşumu(Teorik ve Uygulamalı Mekanik Türk Milli Komitesi, 2008) Gültop, Tekin ; Alyavuz, BahadırBelli bir doğrultudaki uzamazlık kısıtlaması altındaki termoelastik cisim için zayıf şok dalgası hızları elde edilmiştir. Bunun için birinci mertebe tekillik yüzeyi olan zayıf şok dalgası eşiği üzerindeki sıçramalar Taylor serisi açılımı yapılarak hesaplanmıştır. Bünye denklemleri serbest ve kısıtlı kısımların toplamları olarak yazılmıştır. Hiperelastik malzeme modeli olarak sıcaklık terimlerinin bulunduğu geliştirilmiş St.Venant – Kirchhoff modeli seçilmiştir. Son kısımda incelenen örnek problemde tek eksenli çekme altında, yatay ile 45º açı yapan liflerle donatılmış sıkıştırılabilir termoelastik cisim için zayıf şok dalgası yayılma hızları, bunların sıcaklık ve uzama değerleri ile değişimleri ve kayma bandı oluşturacak kritik uzama değerleri sunulmaktadır.
-
ÖgeGürsey Modeli Ve Bazı Uygulamaları(Teorik ve Uygulamalı Mekanik Türk Milli Komitesi, 2008) Hortaçsu, M.Feza Gürsey’in 1956 yılında ortaya attığı ve Fikret Kortel’in aynı yıl klasik çözümlerini bulduğu temel parçacık fiziği modeli tanıtılmış ve modeli kuantalaştırmak için gösterilen bazı çabalar anlatılmıştır.
-
Ögeİlkel Kusurlu Dairesel Plakların Geometrik Doğrusal Olmayan Analizi(Teorik ve Uygulamalı Mekanik Türk Milli Komitesi, 2008) Altekin, Murat ; Yükseler, R. FarukBu çalışmada doğrusal değişen dönel simetrik yük etkisindeki ilkel kusurlu dairesel plakların geometrik doğrusal olmayan analizi sayısal yöntemlerle incelenmiştir. Sabit kalınlıklı dairesel plağın modellemesinde sığ küresel kabuk denklemleri kullanılmıştır. Doğrusal olmayan formdaki sıradan diferansiyel denklemler sonlu farklar yöntemiyle cebirsel denklemlere dönüştürülmüş, doğrusal olmayan yapıdaki cebirsel denklemler de Newton- Raphson yöntemiyle çözülmüştür. Plak kenarı boyunca ankastre (A) ve sabit (S) mesnetlenme durumları incelenmiştir. Yer değiştirme ve kesit tesirlerinin plak üzerindeki dağılımında, ilkel kusur parametresinin ve Poisson oranının etkisi incelenmiştir. Bu çalışmada elde edilen bulgular, Kirchhoff-Love plak teorisinin (KLPT) baz alındığı kusursuz dairesel plakların incelendiği çalışmalarla karşılaştırılmış ve uyumlu sonuçlar elde edildiği görülmüştür.
-
ÖgeElastik, Büyük Deformasyon Problemlerinin Ağsız Noktasal İnterpolasyon Yöntemiyle Çözümü(Teorik ve Uygulamalı Mekanik Türk Milli Komitesi, 2008) Kanber, Bahattin ; Bozkurt, Ö. YavuzBu çalışmada, elastik-büyük deformasyon problemleri, Ağsız Noktasal İnterpolasyon Yöntemi (Point Interpolation Method) kullanılarak çözülmüş ve sonuçları ANSYS sonuçlarıyla karşılaştırılmıştır. Yöntem için, Mathematica programında genel amaçlı bir kod geliştirilmiş ve çözümler bu kod kullanılarak yapılmıştır. Noktasal İnterpolasyon şekil fonksiyonları, çözüm alanı içerisindeki düzgün ve düzgün olmayan şekilde dağıtılmış düğüm noktaları için elde edilmiştir. Bütün çözümlerde, sayısal integral için Gaussian-quadrature integrasyon yöntemi kullanılmıştır. Etki alanının (Influence domain) büyüklüğünün ve içerisindeki düğüm nokta sayısının çözüm üzerindeki etkileri araştırılmıştır. Oluşturulan modellerde, düzgün dağıtılmış düğüm noktaları ve düzgün dağıtılmamış düğüm noktaları kullanılmıştır. Böylece düğüm noktalarının model içerisindeki dağılımının çözümdeki etkisine bakılmıştır.
-
ÖgeSonlu Viskoplastisite Üzerine Düşünceler(Teorik ve Uygulamalı Mekanik Türk Milli Komitesi, 2008) Erdem, Ali ÜnalSonlu Plastisite Teorisinde serbest enerji yoğunluğu genellikle iki parçalı olarak tanımlanmakta olup birinci kısım, deforme olmuş maddesel noktada depolanmış olan elastik enerji yoğunluğunu,ikinci kısım da dislokasyonlarda bloke edilmiş olan plastik enerji yoğunluğunu temsil etmektedir. İkinci kısım yalnızca saklı (dahili) değişkenlerin , birinci kısım ise gözlenebilen değişkenlerin fonksiyonu olarak ifade edilmektedir. Daha sonra serbest enerjinin maddesel türevi uygun tarzda hesaplanarak Calusius-Duhem eşitsizliğine yerleştirilip bilinen matematiksel işlemler yapılmaktadır. Bu çalışmada ise ,serbest enerji yoğunluğu fonksiyonu ayrıştırılmadan kullanılmakta ve aynen sürekli-ortam yaklaşımındaki format izlenmektedir.Ancak plastik deformasyon etkileri ,daha sonra bahsedeceğimiz Lee ayrışımıyla işlemlere dahil edilmekte, viskozite etkisi ise Kelvin-Voigt benzeşimi ile toplam deformasyon tansörünün maddesel türevi şeklinde ithal edilmektedir.Ayrıca genel formülasyon, gerilme-uzayı yerine deformasyon-uzayı üzerinden yapılmaktadır. Total deformasyon gradyanı C FTF (FeFp )T(FeFp ) Fp CeFp T ≡ = = şeklinde Lee ayrıştırması tarzında dikkate alınmakta, Şek.1, daha sonraki işlemlerde ise plastik akma şartı, tutarlılık şartı ve evolüsyon denklemleri kullanılmaktadır. Bu noktada Fe ve Fp nin birer nokta fonksiyonu olduğunu ve gerçek deplasman gradyanlarını göstermediğini hatırlamak gerekir [4], [8], [10].Sonuç olarak genel formülasyonla deformasyon uzayında hem serbest enerjinin ayrıştırılmaksızın kullanılmasının mümkün olduğu gösterilmiş ve hem de maddesel gerilme tansörü için bünye denklemi elde edilmiştir.
-
ÖgeGerilme Tabanlı Kendiliğinden Birleşme:Mikro Nano Entegrasyonunda Kırılma Mekaniği Uygulamaları(Teorik ve Uygulamalı Mekanik Türk Milli Komitesi, 2008) Alaca, B. ErdemKatmanlı yapılarda gözlemlenen kırılma, yapı üzerinde etkili olan mekanik gerilimlerin doğasına bağlı olarak çeşitli çatlak şekillerine yol açmaktadır. Çatlakların gerek açıklıkları gerek yönleri, tamamen katmanlı yapı özellikleri ve gerilimlerin uygulanış biçimine bağlı olarak numuneden numuneye tekrar edilebilir şekilde gözlemlenebilir. Bunun sonucunda gerilimleri kontrol ederek çatlak yönlerini tayin etme fırsatı ortaya çıkmaktadır. Yön tayini, ilk önce tek kristal yapıya sahip Si alttaş üzerindeki ince SiO2 kaplamalarında gösterilmiştir. Alttaşın derin reaktif iyon aşındırması gibi tekniklerle mikro boyutta şekillendirilmesi ile tayin edilen gerilim dağılımı, aynı anda binlerce çatlağın deterministik bir şekilde oluşmasını sağlamaktadır. Ayrıca çatlak açıklıklarının nano mertebesinde olması ve çatlağın SiO2 ve Si arayüzünde durması sayesinde, çatlakların ikinci bir malzeme ile doldurulmaları, nanotel imalatını mümkün kılmaktadır. Böylece çatlak ağı, bir nanotel ağına dönüştürülür. Yonga üzerinde her çatlağın başlangıç noktasının koordinatı ve yönü bilindiği için üst yapıların litografi kullanılarak bu nanotel ağına göre hizalanması mümkün olmaktadır. Bu tür bir sistem entegrasyonu, mikro bir tahrik mekanizmasının iki nanotele göre hizalanarak imaline dayalı bir cımbız cihazının bünyesinde gerçekleştirilmiştir. Çalışma, nanoteknolojinin büyük ihtiyaçlarından biri olan, nano yapıların kontrollü imalatına yönelik olup, uygulamalı mekaniğin bu alanda üstlenebileceği role işaret etmektedir.
-
ÖgeAlüminyum Köpüklerin Mekanik Özellikleri(Teorik ve Uygulamalı Mekanik Türk Milli Komitesi, 2008) Mahmutyazıcıoğlu, Nazım ; Uçak, Tolga ; Altıntaş, SabriBu çalışmada alüminyum köpüklerin basma ve eğme yükleri altında davranışlarından bahsedilmiş, kullanımlarının avantajlı olduğu uygulama alanları örneklerle açıklanmıştır. Alüminyum köpüklerinin mekanik özelliklerinin nasıl iyileştirilebileceğine örnek verebilmek amacıyla AlMgSi alaşımı köpükler üretilmiş, ısıl işlem ve seramik parçacık katılmasının malzemenin ezilme davranışı üzerindeki etkileri incelenmiştir. Yapılan işlemler sonucunda elastik modül, akma dayanımı ve enerji emme değerlerinde artış sağlandığı görülmüştür.
-
ÖgeTabakali Kompozitlerde Pim Sayisinin Ve Konumunun Hasar Yükü Ve Hasar Tipine Etkisi(Teorik ve Uygulamalı Mekanik Türk Milli Komitesi, 2008) Karakuzu, Ramazan ; Aktaş, Mehmet ; Arman, YusufBu çalışmada; tek dairesel deliğe, seri veya paralel iki dairesel deliğe sahip pim bağlantılı tabakalı kompozit numunelerin hasar tipleri ve hasar yükleri deneysel yolla araştırılmıştır. Tabakalı kompozit plaka üretiminde ana malzeme olarak vinilester reçine, takviye edici olarak da örgü tipi cam lifi kullanılmıştır. Her üç durum için; plaka uç kısmı-delik çapı oranı birden beşe kadar (E/D=1, 2, 3, 4, 5) değiştirilmiştir. Seri veya paralel dairesel deliğe sahip plakalarda ise iki delik arası mesafe 15 mm olarak alınmıştır. Yapılan deneyler neticesinde seri iki deliğe sahip numunelerden elde edilen hasar yükleri diğer numunelerden daha yüksek çıkmıştır. Ayrıca, en düşük hasar yükü her üç durum için E/D oranının bir olduğu numunelerde belirmiştir.
-
ÖgeElastik Yari Sonsuz Ortam Üzerine Oturan Farkli İki Düz Blok İle Yüklenmiş Elastik Tabakada Temas Problemi(Teorik ve Uygulamalı Mekanik Türk Milli Komitesi, 2008) Özşahin, Talat Şükrü ; Kahya, Volkan ; Çakıroğlu, A. OsmanBu çalışmada elastik yarı sonsuz düzlem üzerine oturan elastik tabakada temas problemi elastisite teorisi ve integral dönüşüm tekniği kullanılarak çözülmüştür. Dış yükler P ve Q elastik tabakaya genişlikleri farklı iki düz blok yardımıyla aktarılmıştır. Tabaka yüksekliği sabit ve h dır. Temas eden bütün yüzeylerde sürtünme yoktur. Tabakaya ait kütle kuvvetleri dikkate alınmıştır. Problem temas gerilmelerinin bilinmeyen olduğu tekil integral denklem takımına indirgenmiş, sayısal çözüm Gauss-Chebyshev integrasyon formülü yardımıyla yapılmıştır. Elastik tabaka ile elastik yarı sonsuz ortam arasındaki ilk ayrılma yükü ( cr λ ) ve ilk ayrılma uzaklığı ( cr x ) yanı sıra, temas yüzeylerindeki gerilme dağılışları belirlenmiştir. Ayrıca bloklar altında ayrılma meydana gelmeden bloklar arasında olabilecek en yakın uzaklık ile iki bloğun etkileşiminin son bulduğu bloklar arasındaki uzaklık da çeşitli boyutsuz büyüklükler için belirlenmiştir.
-
ÖgeTürkçe Metinlerin Dinamik Analizi(Teorik ve Uygulamalı Mekanik Türk Milli Komitesi, 2008) Şahin, Gökhan ; Erentürk, Murat ; Hacınlıyan, AvadisBu çalışmada kelime sıklığı dağarlarına dayanmayan yeni bir bağımlı değişken önerilmiş, bu parametrizasyon yardımı ile değişik doğal dillerdeki metinlerden zaman serisi oluşturulmuş, uzun erimli korelasyon ve fraktal yapıların var olabileceği gösterilmiştir. Üssel korelasyonlarını betimleyen bir ölçeklenme katsayısı bulmak için eğilimlerden arındırılmış dalgalanma analizi ve Difuzyon Entropisi Analizi kullanılmış, bu iki yöntemin iki değişik rejimi içeren uyumlu sonuç verdiği ve değişik dillerin bu analizle betimlenebileceği ve birbirinden ayırt edilebileceği gösterilmiştir.
-
ÖgeDepreme Dayanıklı Yapı Tasarımı İçin Yeni Teknikler(Teorik ve Uygulamalı Mekanik Türk Milli Komitesi, 2008) Aldemir, Ünalİnşaat mühendisliği binaları yakın zamana kadar belirsiz dinamik yüklere karşı adaptasyon kabiliyeti olmayan geleneksel pasif yapılar olarak inşa edilmişlerdir. Hatta, rijitlik ve ağırlık, yapı emniyet ve dayanıklılığının bir ölçüsü olarak düşünülmüştür. Son yıllarda ise, yapıları deprem ve şiddetli rüzgarlara karşı korumak için enerji sönümleyen sistemler, pasif, aktif ve yarı aktif sistemler geliştirilmiştir. Bu makalede, bu yeni yaklaşımlar hakkında kısa bilgiler sunulmuştur.
-
Ögeİçerisinde Değişken Viskoziteli Akışkan Bulunan Öngerilmeli Elastik Tüplerde Nonlinear Dalga Yayılımı(Teorik ve Uygulamalı Mekanik Türk Milli Komitesi, 2008) Demiray, HilmiBu çalışmada, damarı öngerilmeli ve değişken yarıçaplı ince bir tüp, kanı da viskozitesi radyal doğrultuda değişen ve sıkıştırılamayan bir Newton akışkanı gibi varsayarsak ve indirgeyici pertürbasyon yöntemini kullanarak böyle ortamda uzun dalga yaklaşımı halinde linear olmayan dalgaların yayılımı incelenmiş ve evolusyon denklemi olarak değişken katsayılı Korteweg-deVries- Burgers (KdV-B) denklemi elde edilmiştir. Bu denklem için ilerleyen dalga çözümü aranmış ve değişen yarıçap nedeniyle eksen boyunca dalga hızının da değiştiği gösterilmiştir.
-
ÖgeDoğu Anadolu’da Litosferin Topografik Yüklere Elastik Cevabına Analitik Bir Yaklaşım(Teorik ve Uygulamalı Mekanik Türk Milli Komitesi, 2008) Özeren, M. Sinan ; Postacıoğlu, NazmiBu çalışmada Doğu Anadolu’da litosferin topografik yüklemelere karşı reaksiyonunun hesaplanması için, Green fonksiyonu yaklaşımı tabanlı basit bir algoritma sunuyoruz. Bu çalışmanın sonucunda elde edilecek yer değiştirme değerleri, ileride sentetik bir gravite anomalisi veri seti oluşturmamıza yardımcı olacak. Sentetik veri setinin gerçek gravite anomalileriyle karşılaştırılmasının bize bölgenin elastik rijitliği hakkında fikir vereceğini umuyoruz. Bu çalışmada, modifiye Bessel fonksiyonları yardımıyla kurduğumuz Green fonskiyonu uygulaması paraboloid yük için oldukça hızlı çalıştı ve tatminkar sonuçlar verdi.
-
ÖgeOrtotrop Kalın Plakların Statik Ve Dinamik Analizi(Teorik ve Uygulamalı Mekanik Türk Milli Komitesi, 2008) Eratlı, Nihal ; Çalışkan, HalimBu çalışmada, Gateaux türevi kullanılarak ortotrop kalın plaklar için yeni bir fonksiyonel elde edilmiştir. Eğilme ve burulma momentleri, kesme kuvvetleri, dönmeler ve yer değiştirme fonksiyonelde yer alan temel bilinmeyenlerdir. Bu fonksiyonel geometrik ve dinamik sınır koşullarını da içermektedir. Fonksiyonel kullanılarak karışık sonlu eleman yöntemi ile (4×8) serbestlik dereceli plak elemanı (PLT32) geliştirilmiştir. Ortotrop kalın plakların statik ve dinamik analizleri (PLT32) plak elemanı kullanılarak yapılmış ve elemanın doğruluğu literatürde mevcut problemlerle karşılaştırılmak şeklinde ortaya konmuştur.
-
ÖgeBasit Mesnetli Simetrik Çapraz- Ve Açili- Tabakali Kompozit Kirişlerin Etkileşimli Serbest Titreşimleri(Teorik ve Uygulamalı Mekanik Türk Milli Komitesi, 2008) Çevik, MehmetBasit mesnetli tabakalı kompozit kirişlerin düzlem-dışı eğilme ve burulma etkileşimli serbest titreşimleri ANSYS 10.0 yazılımı kullanılarak sonlu eleman yöntemiyle incelenmiştir. Dönme ataleti ve kayma deformasyonu etkileri analizde dikkate alınmıştır. Simetrik dizilişe sahip hem çapraz- hem de açılı-tabakalı kirişlere ait sayısal uygulamalar yapılmış, doğal frekanslar ve mod yapıları analiz edilmiştir. Tabaka açısı, malzeme elastisite modülü, boy/kalınlık ve genişlik/kalınlık oranları ile tabaka sayısının doğal frekansa etkileri parametrik olarak araştırılmıştır. Sonlu eleman modelinin geçerliliği, literatürde mevcut değerler ile karşılaştırma yapılarak gösterilmiştir.