İktisat Lisansüstü Programı

Bu topluluk için Kalıcı Uri

http://hdl.handle.net/11527/204

Gözat

Başlık ile İktisat Lisansüstü Programı'a göz atma
  • Öge
    2001 Krizinin Türkiye'de Emek Piyasasına Etkileri
    (Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2006) Çakın, Burcu ; Ülengin, Burç ; İktisat ; Economics
    Türkiye'de 1980'li yillarin basindan itibaren uygulanan yapisal uyum politikalari kapsaminda, ücretlerin talep yönü göz ardi edilmis ve ücretler sadece maliyet unsuru olarak degerlendirilmistir. Bu politikalarin basarisinda, ücretlerin baskilanmasi önemli bir araç olarak görülmekte, böylelikle maliyetlerin düsürülerek yatirimlarin ve istihdamin arttirilacagi savunulmaktadir. Neo-klasik teorinin beklentilerinin aksine, uygulanan ücret baskilamaya yönelik politikalar neticesinde istikrarli ve sürdürülebilir istihdam artisinin yaratilamamis olmasi bu çalismanin temel motivasyonunu olusturmaktadir. Bunun yaninda, özellikle kriz ve kriz sonrasi dönemlerde, çalisilan saatlerin istihdama göre daha esnek hareket etmesi, çalisilan saatlerin ekonomide yasanan dalgalanmalara karsi bir uyarlama araci olarak kullanildigi düsüncesine yol açmaktadir. Bu tez çalismasinin amaci, ücretleri toplam talebi belirleyen en önemli unsurlardan birisi olarak gören ve talep etkisini göz önüne alan post-Keynesyen teorik modeller çerçevesinde, talep ve maliyetin istihdam ve çalisilan saatler üzerindeki göreli etkilerini ampirik olarak incelemek ve uygulanan istikrar programlarini ve sonuçlarini bu kapsamda degerlendirmektir. Talep ve maliyetin göreli etkileri 1988-2002 dönemi için, Türkiye Özel Imalat Sanayi alt sektörlerinin çeyrek dönemlik istihdam, çalisilan saat, reel ücretler ve reel üretime iliskin panel verileri kullanilarak, iki farkli denklem sisteminde SUR (Seemingly Unrelated Regression) metodu ile test edilmistir. Çalismada ayrica, 1994 ve 2001 krizleri sonrasinda yasanan ücret baskilayici politikalarin sonuçlari ve bu sonuçlarin emek piyasasi degiskenlerine ve bu degiskenlerin arasindaki iliskilere etkileri tartisilmaktadir. Yapilan analiz neticesinde, talep ve maliyetin göreli etkilerinin alt sektörler bazinda farklilik gösterdigi ve her ikisinin de istihdam ve çalisilan saatler üzerinde etkili oldugu sonucuna ulasilmistir. Bununla beraber, çalisilan saatlerin ilgili degiskenlere, istihdama göre daha hizli ve daha güçlü tepki verdigi gözlenmektedir. Tüm bunlar çerçevesinde, talebin istihdam üzerindeki etkisini göz ardi eden politikalarin aksine, alternatif politikalar gelistirirken talep etkisinin de dikkate alinmasi gerektigi sonucuna ulasilmaktadir.
  • Öge
    A Dutch disease approach into the premature deindustrialization
    (Graduate School, 2022-08-18) Çakır, Muhammet Sait ; Aydemir, Resul ; 412142006 ; Economics
    We explore the main causes and consequences of the premature deindustrialization phenomena. We argue that local currency overvaluations mainly associated with a surge in capital inflows into the emerging market economies following the deregulation of their capital accounts severely hurt the output share of manufacturing industry. First, we empirically establish a causal link from capital flows to local overvaluations. According to the two-way error component model which controls for the full set of country and time fixed effects, a surge in capital flows by one standard deviation is associated with an overvaluation of 1.67 percent. To address the possible endogeneity between capital flows and real exchange rate, we run two-variate first-order panel vector autoregressive model since the feedback effects from overvaluation to net financial inflows might introduce a bias into the fixed effect estimation. When we isolate the effect of positive capital inflow shock of one standard deviation by the Cholesky decomposition, we find that it is statistically significantly associated with an immediate overvaluation in real terms with 95 percent confidence level. Then we construct our baseline regression model. Applying the second generation estimators allowing for cross-section dependency (Augmented Mean Group and Common Correlated Effects Mean Group), we run a panel data regression model based on a sample of 39 developing countries in Latin America, Sub-Saharan Africa, East Asia, North America, and Europe from 1960 to 2017. We find that an overvaluation of 50 percent which corresponds approximately to one and half standard deviations is associated with a contraction of manufacturing output share as high as 1,25 percent over the five year period. With the turn of new century, the developing countries also experienced a massive deindustrialization by shedding manufacturing value-added as large as 1.24% of national income. Moreover, the evidence suggests that the relationship between real exchange misalignments and the manufacturing share in output might be nonlinear so that the manufacturing competencies which have been eroded by local currency overvaluations in real terms cannot simply be brought back during the undervaluation periods. We also show that the baseline regression results are robust to different data sets, alternative real exchange rate/deindustrialization measurements, and dynamic model specifications which allow us to treat the real exchange rate as endogenous variable to address any potential concern regarding the simultaneity bias. As a further robustness check on our findings, we empirically examine the effects of supply chain disruptions, inequality shocks, and institutional innovations on the path of industrialization in developing countries by running a panel vector autoregressive model. We found that deterioration in income distribution unequivocally harms the developing countries' bid for industrialization while better institutions proxied by an improvement regulatory quality invariably foster it. On the other hand, the effects of supply chain disruptions on the pace of industrialization follow a nonlinear path, showing the great resilience of local industries in absorbing imported input bottlenecks through intermediate input import substitution. We also provide evidence that backward participation into GVCs and regulatory quality do not mutually Granger-cause each other, and suggest that the well-established link from better governance to GVCs may be missing in the developing country case. Based on these empirical findings, the need for a comprehensive industrial policy along with a firm use of capital controls and macroprudential measures given a robust institutional framework comes out as the main policy implication of our work, and they are duly discussed in light of recent developments in the literature.
  • Öge
    Analyses on environment and economic development in Africa
    (Graduate School, 2025-03-19) Teklie, Derese Kebede ; Yağmur, Mete Han ; 412182006 ; Economics
    This dissertation explores how African economies can pursue robust growth while protecting their environment. Using country-level panels and modern econometrics, it evaluates how globalization, financial development, green innovation, renewable energy, institutional strength and external shocks jointly shape the growth–environment nexus. Chapter 1 employs two-step system-GMM on fifty-two countries (1997–2021) and finds that economic and social globalization and deeper financial institutions initially raise carbon emissions through trade expansion and industrialisation, whereas financial markets are neutral because green finance is scarce. Non-linear estimates reveal Environmental Kuznets Curve behaviour for economic and social globalization and for overall financial development, but political globalization follows a U-shaped path. Chapter 2 constructs an Africa-specific composite green-growth index combining economic, environmental and institutional pillars and estimates PMG, MG and DFE models for forty-nine countries during 2000–2021. Long-run results show that green innovation, renewable-energy deployment, strong institutions, higher income and trade openness promote green growth, whereas foreign direct investment and natural-resource reliance hinder it. In the short run only institutional quality and income remain supportive, highlighting the early importance of governance reform. Chapter 3 uses linear ARDL and nonlinear NARDL models for ten Sub-Saharan states (1991–2023) to assess how economic-policy uncertainty, oil prices and FDI influence both carbon emissions and ecological footprints. Short-run policy uncertainty widens footprints by delaying green investment, yet long-run stability reduces environmental pressure. Higher oil prices and persistent FDI inflows steer production toward cleaner technologies, whereas price collapses and abrupt FDI surges initially aggravate pollution. Asymmetric tests show that positive shocks generally intensify environmental stress, while negative shocks alleviate it. Overall, the thesis delivers an Africa-tailored roadmap indicating that integrated trade, financial, innovation and energy policies, anchored in strong institutions, can achieve inclusive low-carbon development resilient to global volatility. Policy recommendations emphasise green finance, trade liberalisation and adaptive governance capable of absorbing external disturbances.
  • Öge
    Arbitraj Fiyatlandırma Modeli
    (Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1997) Büyükkarcı, M. Faik ; Bolak, Mehmet ; 62277 ; İktisat ; Economics
    Sermaye piyasalarının gelişme sürecinin devam etmesi dolayısıyla ülkemizde de yatırımcılar giderek daha fazla bilinçlenmekte ve yatırım yaparken çok çeşitli kriterleri gözönüne almak zorundadırlar. Çünkü piyasaları etkileyen faktörler çok fazladır ve bunların iyi analiz edilmesi gerekmektedir. Bu çalışmada arbitraj fiyatlandırma modelini incelenmeye çalışılmıştır. Yeni bir model olan arbitraj fiyatlandırma modeli, menkul kıymet getirilerinin, çeşitli faktörlerden etkilendiğinden yola çıkan bir modeldir. Birinci bölümde yani giriş bölümünde, çalışmanın amacı ve yapılmak istenenler anlatılmıştır. İkinci bölümde, sermaye piyasası araçları yani yatırımlara konu olan enstrümanlardan bahsedilmiştir. Bu enstrümanların neler olduğu ve özelliklerinden bahsedilmiştir. Üçüncü bölümde, portföy analizi konusu ele alınmıştır. Finansal varlıkların getirilen ve riskleri, riskin çeşitleri, geleneksel portföy yaklaşımı, modern portföy yaklaşımı ve portföy yönetimi konulan ele alınmıştır. Dördüncü bölümde, mekul kıymet fiyatlandırma modeli konusu üzerinde durulmuştur. Modelin varsayımları, pazar portföyü ve sermaye pazarı doğrusu, finansal varlık pazar doğrusu ve beta katsayıları konulan incelenmiştir. Beşinci bölümde, arbitraj fiyatlandırma modeli incelenmiştir. Arbitrajın tanımı, özellikleri, modelin varsayımları, getiriler ve betalar, modelin oluşturulması, finansal varlıkların sayılarının sonsuz ya da sınırlı olduğu durumlarda modelin incelenmesi, modelin daha önce yapılmış deneysel testleri, menkul kıymet fiyatlandırma modeli ile karşılaştırılması ve model yardımıyla portföy performansının ölçülmesi konulan incelenmiştir. Altıncı bölümde, yani uygulama bölümünde İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'nda işlem gören şirketler üzerinde modelin geçerli olup olmadığı test edilmeye çalışılmıştır. Uygulama çalışması iki bölümde yürütülmüştür. İlk bölümde seçilen hisse senetleri üzerinde makroekonomik faktörlerin açıklayıcı gücünün olup olmadığı araştırılmıştır. İkinci bölümde ise seçilen hisseler gruplara ayrılmış, bu gruplarda faktör analizi yapılmıştır. Faktör analizi sonrasında elde edilen faktör skorları ile o gruptaki hisseler arasında regresyon analizi yapılmıştır. Bu sayede hisse senedi getirilerini etkileyen faktörler bulunmaya çalışılmıştır. Yedinci bölümde, uygulama sonucunda elde edilen sonuçlar değerlendirilmeye çalışılmış ve önerilerde bulunulmuştur.
  • Öge
    Arz-yönlü İktisat Ve Laffer Eğrisinin Türkiye Tahmini : 1982-2008
    (Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2009) Eriç, Gülçin Elif ; Selim, Raziye ; 239035 ; İktisat ; Economics
    Vergi oranlarındaki değişikliklerin iktisadi faaliyetler üzerinde önemli etkileri olduğu bilinmektedir. Maliye literatüründe genel olarak, yüksek vergi oranlarının ekonomi üzerinde olumsuz etkiler yarattığı hususunda uzlaşıldığı görülmektedir. Vergi oranlarının düşürülmesine bağlı olarak çeşitli kanallarla uzun dönemde ekonominin büyüyeceği düşünülür. 1970'lerin iktisadi sorunlarına alternatif bir çözüm getirebilmek için ABD'de ortaya çıkan ve temelini vergi indirimlerinin oluşturduğu arz-yönlü iktisat politikası bir çok ülkede uygulanmıştır. 1974 yılında Amerikalı iktisatçı Arthur Laffer tarafından ortaya atılan ve arz-yönlü iktisadın en önemli konularından biri olan ?vergi indirimlerinin vergi gelirlerini arttıracağı? görüşü, bir diğer ifadeyle Laffer etkisi, halen tartışmalı konulardan biri olsa da, farklı dönemlerde farklı ekonomiler için test edilmiş ve genel olarak Laffer'in görüşlerini destekleyici sonuçlara ulaşılmıştır. Bu tez çalışmasının amacı, eğer gerçekten bir Laffer eğrisi söz konusuysa, Türkiye'nin 1982-2008 dönemine ait Laffer eğrisinin tahmin edilmesidir. Literatürdeki diğer çalışmalardan farklı olarak, hem tüm vergi gelirleri toplamı için hem de diğer vergi türleri için Laffer eğrileri tahmin edilmiştir. Bu çalışmada Türkiye'nin vergi gelirleri ve vergi oranları arasındaki ilişki, 1982 yılından sonraki dönem için incelenmiştir. 1982 yılının seçilmesinin nedeni, 1980 sonrasının iktisadi yapıdaki değişikliklere paralel olarak vergi sisteminde de kapsamlı değişikliklerin yapıldığı bir dönem olmasıdır. 1980'lerde başta ABD olmak üzere pek çok gelişmiş ve gelişmekte olan ülkede gündemde olan marjinal vergi oranlarının indirilmesi, kamu harcamalarının azaltılması, yasal-kurumsal serbestleşme ve özelleştirme gibi iktisat politikaları akademik ve politik çevrelerde tartışılan önemli konular arasında yer almıştır. 24 Ocak 1980 İstikrar Programında alınan kararlar ile Türkiye'nin iktisadi yapısında çok ciddi dönüşümler yaşanmıştır. Burada esasen vergi politikasına ilişkin kararlar mevcut olmasa bile, iktisadi anlamda yaşanan bu dönüşüm, maliye politikasını da etkilemiş ve maliye politikası araçları da bu değişim doğrultusunda arz yönlü iktisat anlayışı çerçevesinde kullanılmıştır. Bu dönem sonrasında Türkiye'nin vergi politikasında köklü değişikliklere gidildiği görülmektedir. Vergi indirimleri tüm dünyada uygulandığı gibi Türkiye'de de hem dolaylı hem de dolaysız vergiler bazında bir maliye politikası aracı olarak kullanılmaktadır. Çalışmada kullanılan veriler, Maliye Bakanlığı'nın çeşitli vergi istatistiklerinden elde edilmiştir. Laffer eğrisinin tahmininde Beenstock'un İngiltere'nin Laffer eğrisini tahmin etmek için kurduğu model kullanılmıştır. Modelin çözümünde En Küçük Kareler Yöntemi'nden yararlanılmıştır. Sonuçta, teorik olarak Laffer eğrisinin varlığından söz edilse bile, Türk Vergi Sistemi'ndeki gelişmelere bakıldığında Laffer'in kurmuş olduğu hipotezi destekleyecek sonuçlara ulaşılamadığı söylenebilir.
  • Öge
    Avrupa Topluluğu Ortak Tarım Politikasının Türk Tarımına Etkileri
    (Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1997) Aktuğ, Hüseyin ; Özkale, Lerzan ; 64224 ; İktisat ; Economics
    Avrupa Topluluğu Ortak Tarım politikasının Türk tarımına etkileri konulu bu tez üç ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm, Ortak taran politikası ve bileşenlerini incelemektedir. Ortak tarım politikası incelenirken asıl olarak, politikanın refah etkileri ve bunun kesimler üzerindeki dağılımına önem verilmiştir. Bu da, tezi, aynı konulu diğer çalışmalardan önemli ölçüde farklılaştırmaktadır. Birinci bölümün son kısmı, topluluk ortak tarım politikasından ayrılan ve farklılaşan, ortak balıkçılık politikasına ayrılmıştır. İkinci bölüm; Türkiye'de tarımsal gelişmenin tarihini inceleyerek başlamaktadır. Gelişimleri 1946lardan itibaren incelenmeye başlanan tarımsal göstergeler, 1980'li yıllardan sonra ayrıntılandırılmış ve genel politika bileşenleri içinde, bu bileşenler ile sebep sonuç ilişkileri gözlenmiştir. Bu noktada bizim için önemli olan tarımsal politikalar ile onların bir sonucu olması gerekli tarımsal göstergeler arasındaki ilişkidir. Tarımsal politikalar gerçekten göstergelerin belirleyicisi olabilmekte midir? Üçüncü bölüm, tüm dünya ekonomisinin gelecekteki en önemli yönlendiricisi olacak GATT Uruguay Round'u, Türk tarımı ve Ortak Tarım politikası açısından inceleyip sonuçlan, anlaşmanın muhtemel etkileri ile karşılaştırmaktadır. Tezin son kısmında ekler bölümü yer almaktadır. Ekler bölümünde AT-Türkiye ilişkilerini düzenleyen anlaşmaların tarım ile ilgili hükümleri, FEOGA ve bir tarım ürünleri terminolojisi yer almaktadır.
  • Öge
    Birinci Dünya Savaşı’nın Osmanlı İmparatorluğu’nda Finansmanı Ve Savaşan Diğer Devletlerle Karşılaştırılması
    (Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2009) Akıncı, Emre ; Tokdemir, Ertuğrul ; İktisat ; Economics
    Birinci Dünya Savaşı, günümüze kadar süren dünya düzeninin oluşmasında çok önemli bir rol oynayan; ülke sınırlarının çizilmesini ve hatta birçok devletin ortaya çıkmasını sağlayan en önemli etkenlerdendir. Bu çalışmada, iktisadi bir bakış açısı ile aşağıdaki konular incelenmiştir: ?Ekonomik bir unsur olarak savaş, Osmanlı İmparatorluğu'nun ve diğer bazı devletlerin savaşı finansmanı, halkın iaşesi ile halkların refah düzeylerindeki dramatik düşüşler, finansal kaynaklar, savaş ekonomisi ve sonuca olan etkisi.? Aynı zamanda, sayısal veriler ile ülkelerin durumları karşılaştırılmıştır.
  • Öge
    A Decomposition Analysis Of Labor Force Participation Trends In Turkey: 1988-2006
    (Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2009) Değirmenci, Serkan ; İlkkaracan, İpek ; 239034 ; İktisat ; Economics
    Son yirmi yıllık dönemde Türkiye'de işgücüne katılım oranı sürekli azalan bir eğilim izlemiştir. İşgücü piyasasının genel ortalama oranı düşmekteyken, kır-kent veya erkek-kadın gibi farklı nüfus grupları arasında katılım dinamiklerinde önemli farklılıklar vardır. Türk işgücü piyasası önemli ölçüde kadınlarınkinden yüksek erkek işgücüne katılım oranları ve kentsel kesimden yüksek kırsal kesim işgücüne katılım oranları ile karakterize olmuştur. Bu çalışma Türkiye'deki farklı nüfus grupları için 1988-2006 periyodunda işgücüne katılımın belirleyicilerindeki değişimleri araştırmaktadır. Ampirik analizlerde Türkiye İstatistik Kurumu tarafından yapılan 1988, 2000 ve 2006 Hanehalkı İşgücü Anketlerinin mikro verileri kullanılmaktadır. İlk olarak, logit regresyon modelleri ile çalışma çağı nüfusunun işgücüne katılımını etkileyen faktörler tespit edilmektedir. Daha sonra, ampirik analizlerle, kentsel kesim erkek ve kadın alt örneklemlerine odaklanılmakta ve 1988-2006 periyodunda bu alt örneklemler arasındaki işgücüne katılım olasılıkları farklılaşmalarının kaynaklarına ulaşılmaya çalışılmaktadır. Bu farklılaşmaları araştırmak için lineer olmayan bir ayrıştırma analizi kullanılmaktadır. Logit regresyon tahminleri göstermektedir ki yaş, eğitim düzeyi, medeni durum, hanehalkı reisi olma, hanede 14 yaşından küçük çocuğun varlığı ve hanehalkı büyüklüğü gibi faktörler bütün çalışma çağı nüfusunun işgücüne katılımının anlamlı belirleyicileridir. Bu faktörlerin marjinal etkileri ne var ki, kentsel kesim erkek ve kadınları için oldukça farklılaşmaktadır. Bu belirleyicilerin etkileri zaman içinde değişmektedir. Ayrıştırma analizlerinin sonuçlarına göre, kentsel kesim erkek ve kadınları arasındaki işgücüne katılım olasılıklarındaki farkın zamanla azaldığını buluyoruz. Cinsiyete dayalı katılım farkının daralmasında, kadınların işgücüne katılma olasılıklarındaki artışın yanında, erkeklerin katılma olasılıklarındaki düşüş oldukça etkili olmuştur. Ayrıştırma analizi gösteriyor ki modelimize dâhil ettiğimiz açıklayıcı değişkenlerdeki (yani gözlemlenebilen ve ölçülebilen faktörlerdeki) değişimler, 1988-2006 periyodunda işgücüne katılım eğilimlerindeki gözlemlenen değişimlerin sadece kısıtlı bir açıklamasını sağlıyor. Zaman içinde işgücüne katılım eğilimlerindeki değişimin önemli bir bölümünün katsayılardaki değişim yani ?açıklanamayan? kısımdan dolayı olduğunu buluyoruz.
  • Öge
    Determination of international tourism demand in Turkey: Panel data analysis
    (Graduate School, 2025-05-30) Tanrıkulu, Gulnara ; Doğan, Osman ; 412191014 ; Economics
    The tourism sector represents a vital source of income for developing countries. Moreover, as a labor-intensive industry, it significantly influences key macroeconomic indicators such as employment and income generation. Sustaining tourism demand is therefore crucial for maintaining economic vitality. Identifying the determinants of tourism demand enables policymakers to implement systematic and targeted strategies to support the sector. In this context, the primary aim of this study is to examine the key factors influencing international tourism demand, with a particular focus on Türkiye and other developing economies where tourism constitutes an essential pillar of national income. The study examines Türkiye's tourism demand from 24 countries classified as developed economies. These countries share comparable per capita income levels, as they fall within the upper-middle income group according to the World Bank classification. In addition to their economic similarities, they also exhibit comparable characteristics in terms of tourism sector development. Each country possesses distinct touristic attractions, and tourism revenues constitute a significant proportion of their gross domestic product (GDP). Within the scope of the study, relevant literature was reviewed to guide the modeling process, and the dependent and independent variables were selected accordingly. The dependent variable is the number of tourists arriving in Türkiye from each source country, used as an indicator of international tourism demand. The independent variables include tourism expenditures, exchange rate, air pollution, purchasing power, political stability, price competitiveness, population, trade volume, and the impact of the COVID-19 pandemic. The study utilizes a 24-year dataset covering the period from 2000 to 2023, compiled from the World Bank, UNWTO, and the national statistical agencies of the respective countries. Given that the dataset includes both time-series and cross-sectional data, fixed and random effects panel data models were employed. The findings indicate that increased tourism expenditures positively influence tourism demand for Türkiye. Additionally, an improvement in Türkiye's relative price competitiveness enhances its appeal as an affordable destination, thereby increasing tourist inflows. Conversely, a negative relationship was found between exchange rate fluctuations and tourism demand. Environmental factors, such as air pollution of origin countries, also negatively impact demand. Moreover, political instability in source countries has been shown to adversely affect the Türkiye's attractiveness to international tourists.
  • Öge
    Dogrudan Yabancı Sermaye Yatırımları Ekonomik Büyüme İlişkisi
    (Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2007) Güvercin, Deniz ; Ülengin, Burç ; İktisat ; Economics
    Bu çalısma; dogrudan yabancı sermaye yatırımlarının ekonomik büyümeyi etkileyebilmesi ve büyüme üzerinde uzun dönemli etkilere sahip olabilmesi için ülkenin iyi kurumlara sahip olması gerektigini öne sürmektedir. yi kurumlara sahip ülkeler derken mülkiyet haklarının korundugu ( fikri mülkiyet hakları dahl), düsük rüsvet ve suç oranlarına sahip, bireylerin politik elit (güç) tabaka tarafından demokratik haklardan ve bireylerin ekonomik faaliyetleri sonucu elde ettikleri özel faydalarından uzaklastırılamadıgı, toplumsal organizasyon yapısı ekonomik anlamda yenilik ve gelisime açık ülkelerden bahsetmekteyiz. Diger bir deyisle bireylerin faaliyetlerinin sonucunda ortaya çıkan özel kazançlarla, sosyal kazançlar arasındaki farkın açılmamasını saglayan iyi kurumlara sahip ülkelerde dogrudan yabancı sermaye yatırımlarının bir defaya özgü gelir artısından daha çok uzun dönem büyüme artıslarını saglayacagını düsünmekteyiz. Vurguladıgımız bu noktayı ispat etmek için literatürde farklı kurumsal yapıya sahip oldugu gösterilen Botswana ve Ghana ile SSCB rejiminin yıkılması ile serbest piyasa ekonomisine geçen, bagımsızlıgını ilan etmis ülkeler örneklem olarak alınmıstır. Botswana `nın Ghana'ya göre çok iyi kurumlara sahip oldugu literatürde gösterilmistir. Bununla birlikte SSCB'nin yıkılmasını izleyen süreç boyunca dagılan ülkelerin farklı politika ve kurumlara sahip olacakları düsünülmüstür. Kazakistan ve Kırgizistan iyi kurumlara sahip, Tacikistanın ve Türkmenistan'ın kötü kurumlara sahip oldugu sonucuna Kauffman endeksi sayesinde ulasılmıstır. Bu yüzden; tez'de öne sürülen dogrudan yabancı sermaye yatırımları ekonomik büyümeyi iyi kurumlara sahip ülkelerde uzun dönemde artıracaktır fikrinin dogrulugunu ispatlamak için farklı kurumlara sahip ülkeler için dogrudan yabancı sermaye yatırımı ekonomik büyüme iliskisini Toda- Yamamato nedensellik testi yardımı ile test ettik. Sonuçlar, iddianın bu ülke ve ülke grupları için geçerli oldugunu dogrudan yabancı sermaye yatırımı ve ekonomik büyüme arasındaki iliskinin iyi kurumlara sahip Botswana'da, Kazakistan ve Kırgizistan'da anlamlı, kötü kurumlara sahip Ghana, Tacikistan ve Türkmenistan'da anlamsız oldugunu ortaya koymustur.
  • Öge
    Doğal Gaz Piyasasında Gelecekteki Fiyatlar Ve Depolamaya İlişkin Bir Ekonometrik Model
    (Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2012) Yakan, Tolga ; Ecer, Sencer ; İktisat ; Economics
    Tez kapsamında, gelecekteki doğal gaz fiyatları ile bu günkü spot fiyatlar arasındaki fark `Depolama Teori'si ışığında ekonometrik olarak modellenmiştir. Bu çerçevede fiyat farkı, depolama maliyeti, nominal faizler, risk primi ve depolama kazancının bir fonksiyonu olarak oluşturulmuştur. Literatürdeki ekonometrik kestirimlerden farklı olarak; temel model içerisindeki risk primi ve depolama kazancı ayrı modeller ile tahmin edilmeye çalışılmış, ayrıca depolama teorisinin gerektirdiği tüm değişkenler model içerisinde yer almıştır. Depolama kazancı, fiyat şokları, fiyat dalgalanmaları ve depolama miktarının şokları ile temsil edilmiştir. Depolama kazancı modeli bağlamında, depolama miktarındaki değişimlerin etkisi depolama kazancının modellenmesinde düşünülen depolama miktarının şokları üzerinden okunmaya çalışılmıştır. Model kestirimine bağlı olarak ortaya çıkan bulgular `Depolama Teori'sinin tahminlerini doğrulamakta; aynı zamanda gelecekteki fiyatları tahmin edebilecek katsayılar sunmaktadır. Özelde ise, gelecekteki ile bugünkü fiyatlar arasındaki fark depolama kapasitesini temsil eden depolama şokları değişkeni ile artmaktadır. Bu sonuç özellikle çok yüksek depolama kapasitesi olan durumlarda spekülatif davranışlar olabileceğine işaret etmektedir.
  • Öge
    Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları Ekonomik Büyüme İlişkisi
    (Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2007) Güvercin, Deniz ; Ülengin, Burç ; 206886 ; İktisat ; Economics
    Bu çalısma; dogrudan yabancı sermaye yatırımlarının ekonomik büyümeyi etkileyebilmesi ve büyüme üzerinde uzun dönemli etkilere sahip olabilmesi için ülkenin iyi kurumlara sahip olması gerektigini öne sürmektedir. yi kurumlara sahip ülkeler derken mülkiyet haklarının korundugu ( fikri mülkiyet hakları dahl), düsük rüsvet ve suç oranlarına sahip, bireylerin politik elit (güç) tabaka tarafından demokratik haklardan ve bireylerin ekonomik faaliyetleri sonucu elde ettikleri özel faydalarından uzaklastırılamadıgı, toplumsal organizasyon yapısı ekonomik anlamda yenilik ve gelisime açık ülkelerden bahsetmekteyiz. Diger bir deyisle bireylerin faaliyetlerinin sonucunda ortaya çıkan özel kazançlarla, sosyal kazançlar arasındaki farkın açılmamasını saglayan iyi kurumlara sahip ülkelerde dogrudan yabancı sermaye yatırımlarının bir defaya özgü gelir artısından daha çok uzun dönem büyüme artıslarını saglayacagını düsünmekteyiz. Vurguladıgımız bu noktayı ispat etmek için literatürde farklı kurumsal yapıya sahip oldugu gösterilen Botswana ve Ghana ile SSCB rejiminin yıkılması ile serbest piyasa ekonomisine geçen, bagımsızlıgını ilan etmis ülkeler örneklem olarak alınmıstır. Botswana `nın Ghana'ya göre çok iyi kurumlara sahip oldugu literatürde gösterilmistir. Bununla birlikte SSCB'nin yıkılmasını izleyen süreç boyunca dagılan ülkelerin farklı politika ve kurumlara sahip olacakları düsünülmüstür. Kazakistan ve Kırgizistan iyi kurumlara sahip, Tacikistanın ve Türkmenistan'ın kötü kurumlara sahip oldugu sonucuna Kauffman endeksi sayesinde ulasılmıstır. Bu yüzden; tez'de öne sürülen dogrudan yabancı sermaye yatırımları ekonomik büyümeyi iyi kurumlara sahip ülkelerde uzun dönemde artıracaktır fikrinin dogrulugunu ispatlamak için farklı kurumlara sahip ülkeler için dogrudan yabancı sermaye yatırımı ekonomik büyüme iliskisini Toda- Yamamato nedensellik testi yardımı ile test ettik. Sonuçlar, iddianın bu ülke ve ülke grupları için geçerli oldugunu dogrudan yabancı sermaye yatırımı ve ekonomik büyüme arasındaki iliskinin iyi kurumlara sahip Botswana'da, Kazakistan ve Kırgizistan'da anlamlı, kötü kurumlara sahip Ghana, Tacikistan ve Türkmenistan'da anlamsız oldugunu ortaya koymustur.
  • Öge
    Doğrudan yabancı sermeye yatırımlarının Türkiye'nin iktisadi büyümesi üzerindeki etkisi
    (Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2010) Solak, Zenep ; İlkkaracan, İpek ; İktisat ; Economics
  • Öge
    Döviz Kuru Rejimi Tercihinin Döviz Krizlerindeki Rolü
    (Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2011) Özşahin, Selçuk ; Aşıcı, Ahmet Atıl ; 286619 ; İktisat ; Economics
    Ülkelerin farklı özelliklerinin döviz kuru rejimi tercihlerine etkisini anlamak için kapsamlı bir literatür gelişmiştir. Finansal, ticari ve politik unsurların kur rejimi tercihi üzerinde etkisi olmaktadır. Döviz kuru rejimi tercihi aynı zamanda çok boyutludur; farklı etkenler bir araya gelerek ülkelerin rejim tercihlerini belirlemektedir. Bu nedenle, karakteristikleri farklı olan ülkelerde, benzer konularda aynı rejim politikası farklı sonuçlar üretebilir. Döviz kuru rejimi tercihinin dışsal olarak görülmesinin ve rejimlerin bazı hedefleri gözeterek ama ülkelerin başka özelliklerinin etkilerini dikkate almadan uygulanmalarının sonuçları döviz krizleri olabilmektedir. Döviz krizleri literatüründe döviz kuru rejimi geliştirilen modellerin bir unsuru olmuş, krizler üzerindeki bazı etkileri tespit edilmiştir. Bu çalışmada ise 1970 sonrasında ve 2007 yılına kadar olan dönemde yaşanan krizlerde döviz kuru rejimi tercihinin rolünün ne olmuş olduğu ampirik olarak araştırılmaktadır. Döviz krizlerinin ve döviz kuru rejimi tercihinin doğrusal olmayan ve çok boyutlu karakterleri dikkate alınarak, parametrik olmayan bir yöntem olan, Sınıflandırma ve Regresyon Ağaçları kullanılmıştır (Breiman ve diğ. 1984). Rejim sınıflandırmaları Reinhart ve Rogoff (2004) de facto sınıflandırma verilerine dayanmaktadır. Kriz dönemleri bir döviz piyasası baskı endeksi ile (Eichengreen ve diğ. 1995) ile tespit edilmiştir. Önce kriz olmayan dönemlerde kur rejimi tercihinin ülke özelliklerine göre ne şekilde oluştuğu belirlenmiş, sonra, kriz dönemleri örnekleminde aynı özelliklere sahip ülkelerin farklı rejim tercihlerinde bulunup bulunmadığı araştırılmıştır. Sonuçlar kriz yaşayan ülkelerin kur rejimi tercihlerinin kendileri ile aynı özelliklere sahip olmalarına rağmen kriz yaşamamış ülkelerden ayrışacağı hipotezini desteklemektedir.
  • Öge
    Döviz Kuru Riski Yönetimi: Türk Bankacılık Sektöründe Bir Uygulama
    (Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2009) Durak, Arzu ; Ülengin, Burç ; İktisat ; Economics
    Bu çalışmada, Türk Bankacılık sektöründe döviz riski yönetimi için `Riske Maruz Değer' yöntemi kullanılarak farklı senaryolar altında analizler yapılmıştır. Döviz varlıklarından oluşan hipotetik bir portföy seçilerek, Riske Maruz Değer yöntemleri arasında en yaygın kullanıma sahip olan Delta- Normal yöntemi ile hesaplamalar yapılmıştır. Aynı zamanda stres testleri ve farklı korelasyon faktörlerinin etkileri ile model geliştirilmiştir. Analizlerde kullanılan veri seti normal koşullar olarak ele alınan dönemi için 2005-2007 günlük döviz satış kurlarından, kriz koşulları için ise 2008 ikinci yarıyıl günlük döviz satış kurlarından oluşmaktadır. İki farklı senaryo altında farklı varlık dağılımları ile RMD hesaplamaları yapılmıştır. Uygulamalar ile ulaşılan birinci senaryo sonuçlarına göre, bankalar portföylerindeki USD ağırlıklarını azaltarak EURO ağırlıklarını arttırırlarsa normal piyasa ve kriz piyasası koşullarında RMD rakamını azaltmak mümkün olmuştur. İkinci senaryo altında yapılan analiz sonuçları ise USD yerine JPY, GBP ve CHF tutmanın RMD rakamını normal ve kriz piyasası koşullarında sürekli arttırdığını göstermiştir.
  • Öge
    Effects Of A Quality Differentiation Among Downstream Firms Due To An Upstream Quality Investment
    (Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2010) Seçgin, Buğra ; Orbay, Zeki ; 264401 ; İktisat ; Economics
    Tedarikçi firmanın yaptığı kalite yatırımı sonucu, üretici firmaların kalite farklılaşmasının etkilerini inceledik. Bir tedarikçi firma, iki üreticiye yarı mamül sağlamaktadır. Üreticilerin kalite verimlilikleri farklıdır, ve tedarikçinin yapacağı bir kalite yatırımı, üreticiler arasında bir kalite farklılaşması yaratır. Bu kalite farklılaşmasının derecesi, düşük kaliteli firmanın kalitesinin rakibi üzerindeki etkilerini belirlemekte önemlidir. Bu etkiler, eğer kaydadeğer bir farklılaşma varsa pozitiftir. Kalite verimlilikleri yakın ise, firmalar neredeyse aynı şekilde davranır ve bu durumda düşük kaliteli firmanın kalitesindeki bir artış rakip firmayı negatif etkiler. Ayrıca, yatırım maliyetlerindeki artış, kaydadeğer bir kalite farklılaşması olduğunda, düşük kaliteli üreticinin yararına olduğu halde, yüksek kaliteye sahip üreticiyi her zaman olumsuz etkiler. Ek olarak, farklı zamanlamaların etkilerini araştırdık. İlk hareket etmek, yüksek kaliteli şirkete rakibini piyasanın dışında bırakma şansı verir.
  • Öge
    Eksik Bilgi Altında Stratejik Dış Ticaret Politikaları ve Çevre 
    (Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2006) Aytaşkın, Şule ; Zeki Orbay, Benan ; İktisat ; Economics
    Bu çalısmada amaç; gelismekte olan yerel bir ülkenin (Güney) ithalat tarifesi ve emisyon vergisini birinci asamada açıkladıgı ve gelismis bir ülkeden (Kuzey) yabancı bir firmanın üretimini nerede gerçeklestirecegine ikinci asamada karar verdigi, iki asamalı oyun-kuramsal bir model kurarak, optimum dıs ticaret ve çevre politikalarını incelemektir. Yabancı firma, kendi ülkesinde kalıp Güney'e ihracat yapabilir veya dogrudan yabancı yatırım (DYY) yaparak üretimini Güney'de gerçeklestirebilir. Yerli firmanın marjinal maliyeti herkes tarafından bilinmekte, ancak yabancı firma düsük maliyetli veya yüksek maliyetli teknolojiye sahip olabilmektedir. Bu model çözümlenerek, sadece kirliligin gelismekte olan ülkeye marjinal zararı yeterince küçük ise, kirlilik yogun endüstrilerde DYY'ın yerel ülkede refah kazançları ile sonuçlanacagı gözlenir. Fakat, kirliligin marjinal zararı yüksek ise, o zaman yerel rekabet uluslar arası rekabete nazaran refah kayıpları ile sonuçlanır. Ayrıca bulunmustur ki, yabancı firmanın teknolojisi hakkında eksik bilgi varsa refah kayıpları daha büyük olabilir.
  • Öge
    Endüstri İçi Ticarette Stratejik Teknoloji Transferi Politikaları
    (Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2010) Karaman, Kemal ; Kayalıca, M. Özgür ; 253845 ; İktisat ; Economics
    Firmaların piyasalarda rekabet edebilmesi için uygun maliyetlerle üretim yapması gerekir. Üretim maliyetleri yüksek olan firma rekabet gücünü arttırmak için daha düşük maliyetli daha etkin teknolojiyi elde etmeye çalışır. Daha etkin teknoloji elde etmenin en yaygın yollarından biri teknolojiyi transfer etmektir. Bu çalışma, iki ülke-iki firmalı bir modelde teknoloji transferini konu almaktadır. Bu çalışmanın amacı, teknoloji transferinin gerçekleştiği ve gerçekleşmediği durumlarda firmaların üretim politikaları ile hükümetlerin uygulayacakları değişik teşvik politikalarını incelemektir. Özel olarak, ülke hükümetlerinin firmalarına verecekleri teşvikleri belirlerken işbirliği yapmadığı durum ve işbirliği halinde teşvik politikası oluşturdukları durumlar incelenmiştir. Teknoloji transferi ise sabit ve üretim miktarına bağlı teknoloji transfer ücreti olduğu durumlar için incelenmiştir. Çalışmamızda, diğer birçok bulgu ile birlikte sabit teknoloji transfer ücreti olması halinde teknolojisini transfer edecek firmanın aldığı teşvik miktarının artmasının teknoloji transferi yapılmasını zorlaştırdığı, teknoloji transfer edecek firmanın aldığı teşvik miktarının artmasının ise teknoloji transferini kolaylaştırdığı belirlenmiştir. Ülke hükümetlerinin işbirliği halinde tek bir teşvik miktarı belirlediği durumlarda; üretim miktarına bağlı teknoloji transferi ücreti olduğunda hükümetlerin belirleyeceği teşvik miktarı sabit teknoloji transferi ücreti olduğu durumda belirleyecekleri teşvik miktarından daha büyük olmakta, teknoloji transferi olmadığında belirlenen teşvik miktarı ise diğer politikalarla belirlenen teşvik miktarlarından daha az olmaktadır.
  • Öge
    Enflasyon Hedeflemesi : Ekonometrik Bir İnceleme
    (Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2006) Zeybek, Ömer ; Ülengin, Burç ; İktisat ; Economics
    Günümüzde enflasyon hedeflemesi politikası, kronik enflasyonist etkilerin kırılması ve uzun dönemde saglıklı büyümeye izin verecek bir enflasyon oranına ulasılması amacıyla bir çok merkez bankası tarafından basarıyla yürütülmektedir. Ancak enflasyon hedeflemesi politikası uygulanırken politika araçlarının ne ölçüde kontrol edilebilir oldugu önemli bir sorundur. Ayırca enflasyon hedeflemesi politikası, aslında enflasyon tahmini hedeflemesi politikası oldugundan, merkez bankalarının enflasyon tahmini için tutarlı ekonometrik modeller kullanması gerekmektedir.. Bu çalısmada, Johansen tipi esbütünlesme analizi yöntemin ile kurulan Vektör Hata Düzeltme Modellerine konan kısıtlarla Türkiye için 1987 ? 2005 dönemi için Enflasyonun belirleyicisi oldugu düsünülen degiskenlerin dıssal yani kontrol edilebilir olup olmadıkları arastırılmıstır. Yapılan analiz sonucunda Türkiye için para arzı ve bono faizleri içsel yani kontrol edilemez çıkmıstır. Buna göre merkez bankası bu büyüklükleri hedefleme yaparken kullanırsa, hedeflerini tutturmada zorlanacaktır çünkü bu büyüklükler diger bir çok degiskenden etkilenerek olusmaktadır. Analiz sonucunda oldukça anlamlı olarak kur degiskenleri dıssal çıkmıstır.
  • Öge
    Farklı yapılarda işbirlikçive rekabetçi Ar&Ge altında optimal çevre politikası
    (Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2006) Umur, İlker ; Kayalıca, Özgür ; İktisat ; Economics
    Bu arastirma optimal çevre politikasi yönetimini farkli pazar yapilarinda, Cournot ve Bertrand, teknolojik tasma ve ürün farklilasmasinin oldugu isbirlikçi ve rekabetçi çevresel Arastirma ve Gelistirme (Ar-Ge) altinda analiz etmektedir. Emisyon yogunlugunu azaltici Ar-Ge ve farklilastirilmis ürünün söz konusu oldugu duopol durumunda üç asamali teorik oyun teorisi dikkate alinmistir. Birinci asamada hükümet emisyon vergisi ve Ar-Ge sübvansiyonu belirler. Ikinci asamada firmalar emisyon vergisini ve Ar-Ge sübvansiyonunu veri alip eszamanli olarak Ar-Ge seviyelerini belirler. Üçüncü asamada ise iki durum analiz edilmektedir. Birinci durumda Cournot rekabeti altinda firmalar diger her seyi veri olarak alip üretim seviyelerini kararlastirir. Bununla beraber, ikinci durumda ise Bertrand rekabeti altinda firmalar diger her seyi veri olarak alip fiyat seviyelerini kararlastirir.. Her iki pazar yapisinda emisyon vergisinin marjinal hasardan az oldugu gösterilmistir. Bununla birlikte, ürün farklilasmasi yeterli derecede az oldugunda emisyon vergisi Bertrand rekabetinde marjinal hasara esitlenmektedir. Ar-Ge sübvansiyonu konusuna gelince, fiyat rekabetinde sübvansiyon her zaman pozitiftir. Miktar rekabetinde ise sübvansiyon ürün farklilasmasina ve teknolojik tasmaya dayanmaktadir; isbirlikçi Ar-Ge altinda sübvansiyon daima pozitiftir. Rekabetçi Ar- Ge ortaminda eger ürün farklilasmasi parametresi yeterince yüksek ve teknolojik tasma yeteri kadar düsükse, optimal sübvansiyon negatif olabilir. Aksi takdirde optimal sübvans iyon pozitiftir.