FBE- Mimarlık Lisansüstü Programı - Yüksek Lisans
Bu koleksiyon için kalıcı URI
Gözat
Yayın Türü "Master Thesis" ile FBE- Mimarlık Lisansüstü Programı - Yüksek Lisans'a göz atma
Sayfa başına sonuç
Sıralama Seçenekleri
-
Öge1850-1950 Yılları Arasında Türkiye’de Köycülük Çalışmaları Ve Numune Köyler(Fen Bilimleri Enstitüsü, ) Örmecioğlu, Hilal Tuğba ; Yürekli, Ferhan ; Bina Bilgisi ; Building TechnologyBu çalışmanın amacı, Cumhuriyet’in kurulduğu ilk yıllarda Türkiye nüfusunun yüzde yetmiş beşini oluşturan kırsal kesimin geliştirilmesi kapsamında, Cumhuriyet öncesi ve sonrası fikirlerin Türk köyüne ve köylüsüne -dönemin yoğun kullanılan tanımıyla ‘halk’a- bakış açısını, belli tercihler ve amaçlar doğrultusunda tasarlanmış yapılı çevrelerin oluşumunu ve mimarinin eğitsel yönünün yeni bir halk yaratma çabalarındaki etkisini değerlendirmektir. Anadolu’nun modernleşme süreci kapsamında, Osmanlı İmparatorluğu’nun son döneminde başlayarak, Atatürk ve İnönü dönemlerini de içine alan bir asırlık zaman dilimini içerisinde, kırsal yaşamın modernleşmesi ve köylerin geliştirilmesi açısından yapılan eğitsel, kültürel, ekonomik çalışmalar, modern Türk köyü fikrinin gelişimi ve bu fikirlerin Numune Köyleri ile yapılı çevreye dönüştürülmesi süreci, değişen rejimler ve siyasal yönetimler etkisinde incelenmiştir. Bu araştırma, söz konusu üç dönemin de kırsal yerleşim örneklerine rastlanan Antalya’dan beş bölgede yapılmış köycülük çalışmalarıyla örneklendirilmiştir. Bunlar Cumhuriyet öncesi dönemin örneği olarak Selimiye Köyü, Kadriye Köyü ve Şarampol Mahallesi; Atatürk dönemi örneği olarak Cevizli Köyü ve İnönü dönemi örneği olarak Yeşilbayır Köyü’dür.
-
Öge19. Yüzyıl İstanbul Mimarisinde Endüstriyel Camın Kullanımı(Fen Bilimleri Enstitüsü, 2015-10-23) Kosova, İpek ; Kuban, Zeynep ; 10044026 ; Mimarlık ; ArchitectureRoma döneminde ilk endüstriyel gelişimi gösteren mimari cam kullanımı Endüstri devrimiyle Avrupa'da hızla yayılmış ve yeni yapı tipolojileri yaratmıştır. Bu tezde bu tezahürlerin 19. yüzyıl Osmanlı mimarisindeki yansımaları incelenmiştir. Bunun için camın kullanımının tarihsel gelişimine bakılmıştır. Endüstri devrimi öncesi ve sonrasında Avrupa mimarisinde görülen gelişmeler gözden geçirilmiştir. Endüstri devrimi öncesinde camın mimaride kullanımı ilk kez Roma döneminde kutsal yapılarda ve daha sonraları hamamlarda kullanımı ile gerçekleşmiştir. M.S. 8. yüzyıldan itibaren, üretim tekniklerinin gelişmesine paralel olarak, özellikle kilise ve manastırlarda yaygın kullanılmıştır. Endüstri devrimi sonrasında cam teknolojisinin yanında çelik teknolojisinin de gelişimi ile çelik-cam mimarisinin önü açılmış, yeni yapı türleri ortaya çıkmıştır. Bu yapı türleri, sera, limonluk ve sergi salonları, pasajlar ve garlar olarak incelenmiş, her birinden en önemlileri örneklenmiştir. Osmanlı kültüründe 19 yüzyıl öncesindeki cam kullanımı ve üretimi gözden geçirilmiştir. Bu dönemde cam kullanımı, alçı kayıtlı "revzen" pencerelerde kullanılan "küçük camlar" ile yine pencereler için silindir tekniğiyle yapılmış cam levhaların kullanılması ile sınırlıdır. 19. yüzyılda ise, III. Selim döneminde İstanbul Beykoz'da cam sanayisini kurma çalışmaları başlamış, 1843 ve 1884 yıllarında iki ayrı cam fabrikası kurulmuştur. Bu iki fabrika da daha sonraları kapanmıştır. Dolayısıyla, 1935'de Paşabahçe Cam Fabrikası kuruluncaya kadar, endüstriyel cam ihtiyacı dışarıdan karşılanmıştır. İstanbul'da önce saraylarda kullanıma giren cam ile ilgili örnekler Dolmabahçe, Çırağan Yıldız Sarayları ve Maslak Kasırları bağlamında incelenmiştir. Botanik bahçeleri, tıp incelemeleri de camın kullanımda önemli bir rol oynamış ve sera ve limonlukların saray dışında da kullanımlarını sağlamıştır. Gelişen İstanbul'un zengin semtlerinin konak, köşk ve yalıların bahçelerinin birçoğunda bulunmuş olan seraların günümüze kalanların sayısı çok azdır. Eski sigorta haritaları ve Başbakanlık Osmanlı arşivi belgelerinden faydalanarak bunların bazılarının varlıkları tespit edilmiştir. Özel bahçelerin dışında da endüstriyel cam kamusal alanda kendini göstermiştir. Pasajlar, tren istasyonları banka vs. gibi yeni yapı tipolojileri Osmanlı başkentine geldikçe, bu malzemenin her türlü renkli ve renksiz kullanımı sokaktaki insanla buluşmuştur.
-
Öge1922-1960 Yılları Arasında, İzmir’deki Mimarlık Ve Kentsel Planlama Bağlamında Rıza Aşkan(Fen Bilimleri Enstitüsü, 2013-12-16) Aşkan, Arslan Alp ; Batur, Afife ; 408800 ; Bilgisayar Ortamında Mimari Tasarım ; Architectural Design ComputingKurtuluş savaşının etkileri devam ettiği yıllarda Yunan ordusu İzmir’den henüz denize dökülmüş ve 1922 yılında gerçekleşen İzmir yangını, İzmir’de fiziki bir tahribatın yanı sıra sosyal, ekonomik ve kültürel bir çöküntü oluşturmuştur. Yangın sonrası oluşan bu süreçte kentin her anlamda yeniden yapılandırılması zorunlu bir hale gelmiştir. Tamamen yıkılmış olan yangın bölgesinin imarı ve planlı bir şekilde yapılandırılması, fiziksel görüntü ve mimari açıdan önemli olduğu gibi sosyal, ekonomik ve kültürel altyapının oluşturulmasında da önemli bir etken olduğundan değerlendirmeye alınmıştır. Cumhuriyet döneminde ve 1950’li yılların sonuna kadar geçen dönemde Türkiye ve İzmir’deki sosyo-ekonomik, kültürel ve ekonomik yapı, mimari gelişmeler hakkında değerlendirme yapıldıktan sonra Y. Mimar Rıza Aşkan’ın biyogrofisi hakkında bilgi verilmiştir. Genç Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş sürecine denk gelen bu dönemde, İzmir’in yeniden imarı için kısıtlı imkanlar olmasına rağmen birçok yabancı şehir plancısı ile görüşmeler yapılmıştır. 1924 yılında Henri Prost’un danışmanlığında Fransız Danger kardeşler ile başlayan planlama süreci, 1930’lu yıllarda, İzmir Belediye Başkanı Behçet Uz’un üstün çabaları sonucu gelişerek sonuç vermeye başlamıştır. Danger kardeşlerin planı ekonomik olmadığı geekçesi ile eştirilere uğrar ve Başknet Ankara’nın plancısı Hermann Jansen’in görüşleri alınır. Jansen’in önerileri dikkate alınsa da uygulanabilir bulunmaz ve İzmir Belediyesi, İzmir Enternasyonel Fuarı’nda başladığı temizleme çalışmalarına hızla devam ederek bu yapılanmayı yangın bölgesi başta olmak üzere tüm İzmir’e yaymayı başarır. Cumhuriyetin ilanıyla birlikte her alanda yaşanan reformlar kamusal alanlarda da planlı park kavramını ortaya çıkarmıştır. Hermann Jansen Ankara’nın kentsel planlamasından sorumlu olduğu dönemde, 1932-1936 yılları arasında Ankara Gençlik parkını tasarlamıştır. İzmir Enternasyonel Fuarı’nın kuruluşuna denk gelen bu yıllar aynı zamanda Herman Jansen’in Yangın alanı ile ilgili çalışmalarını sunduğu yıllardır. Bu da Jansen’in fuarın planlamasında katkısı olup olmadığını akla getirmektedir. Ankara Gençlik parkı ve İzmir Enternasyonel Fuarı detaylı olarak incelendiğinde, bir çok yönden benzerlikler dikkat çekse de Jansen’in etkisinin olduğunu gösteren herhangi somut bir bulguya rastlanmamıştır. Kentin planlaması için 1939 yılında Le Corbusier ile başlayan görüşmeler, plancının 1948 yılında İzmir’e gelmesi ile sonuçlanır. 1940 yılından itibaren İzmir Belediyesi’nde görevli Rıza Aşkan Le Corbusier’nin ziyareti ile birlikte, İzmir’in planlanmasında etkin bir rol almıştır. Her ne kadar Le Corbusier’nin önerileri uygulanamaz bulunsa da bu çizimler 1951 yılında İzmir’in planlanması için açılan Uluslararası yarışmada, yarışmacılara fikir vermesi amacı ile dağıtılmıştır. Aşkan’ın bu süreçteki en önemli rolü uygulanamaz denen ve eleştirilen Le Corbusier planınında şehrin genişlemesi öngörülerek varyant bağlantı yolunun yapılması ile birlikte Eşrefpaşa ve Hatay yönüne doğru yapılaşmanın temellerini atması olmuştur. 1955 yılında Doğan Tekeli, Sami Sisa ve Gündüz Özdeş tarafından kazanılan Konak sitesi mevzi kentsel tasarım yarışmasında Juri üyesi olan Aşkan, İmar müdürü olduğu bu yıllarda Richard Neutra, Prof. Düdok gibi yabancı mimar ve şehircilerin yanı sıra Sedat Hakkı Eldem’in de görüşlerini de alarak Konak Meydanı’nın şekillenmesinde önemli bir rol oynamıştır. 1954-1957 yılları arasında Eşrefpaşa bölgesindeki meydan düzenlemesi, yapılaşma ve kentsel planlama, bu dönemdeki sosyo-ekonomik yapının kurulması açısından büyük önem taşımaktadır ve Aşkan, İzmir İmar Müdürü olarakbu süreçte önemli bir rol oynamıştır. İzmir Enternasyonel Fuarı 1930 yılından itibaren, Behçet Uz’un belediye başkanı olması ile birlikte temizlenerek planlı bir şekilde yeniden yapılanır. Bu süreçte örnek alınan Moskova’daki Gorki parkı hakkında detaylı bilgi verilmektedir. Fuar fiziksel olarak planlanmasının yanında aynı zamanda genç Türkiye Cumhuriyeti’ni Uluslararası alanda ekonomik, kültürel ve sosyal açıdan temsil eden, modern bir hareketin sonucu olarak ortaya çıkmıştır. Fuar’ın kurulduğu 1936 yılından 1960’lı yıllara kadar geçen süreçte Rıza Aşkan’ın bu alandaki katkıları büyüktür ve son bölümde Rıza Aşkan’ın yapılarının bir kısmı kronolojik olarak değerlendirmeye alınmıştır.
-
Öge1930-2000 Yılları Arasında Türkiye’de Gerçekleştirilen Mimari Tasarım Yarışmalarının Belgelenmesi Ve Genel Bir Değerlendirme(Fen Bilimleri Enstitüsü, ) Yaramış, A. Beril ; Velioğlu, Selim ; Bina Bilgisi ; Building TechnologyBu çalışma, ülkemizde 1930-2000 yılları arasında gerçekleştirilen mimari proje yarışmalarının dökümünün yapılarak belgelenmesini ve jüri raporları ışığında mimari tasarlama eylemini etkileyen kavramların ve bunların zaman içerisindeki dönüşümlerinin incelenmesini amaçlamaktadır. Bu amaçla yapılan çalışmada dönemin en uzun süreli periyodik mimari yayınları olan “Mimar”/“Arkitekt” ve “Mimarlık” Dergilerinden yararlanılmıştır. Burada vurgulanması gereken nokta; belgeleme çalışmasının, yarışma sürecine ait unsurları, mimarların bilgisine sunan, mimarlar arası iletişimi sağlayan araçlar olarak değerlendirilmesi gereken “periyodik yayınlar”ı esas aldığıdır. Yarışmalara ait bilgilerin, mümkün olan en geniş biçimde biraraya getirilmesine çalışılmış; jüri üyeleri, seçilen projelerin müellifleri, yarışma hakkındaki bilgilerin kaynakları ve jüri raporlarının yeralması gözetilmiştir. Araştırma sonunda anılan dönemde 501 adet yarışma çıktığı tesbit edilmiştir. Elverdiği kadarıyla derlenen bilgilere göre yarışmalarda öne çıkan mimari kavramların genel bir değerlendirmesi yapılmaya çalışılmıştır.
-
Öge1930’larda Arkitekt Dergisi’nde Mimari Metinler(Fen Bilimleri Enstitüsü, ) Bükülmez, Cüneyt ; Yürekli, Ferhan ; Bina Bilgisi ; Building TechnologyBu çalışma 1931’de Türkiye’de yayına başlayan ‘Arkitekt’ dergisi ile ilgilidir. Burada çalışmada ele alınan süreç 1930’ların başından 1940’ların başına kadar olan bir dönemi kapsamaktadır. Bu süreç itibariyle modernitenin tarihsel gelişimi ortaya konmuş, daha sonra Osmanlı İmparatorluğu’nun devlet yapısındaki değişimlerle ilişkili olan Türkiye’nin modernleşme süreci ele alınmıştır. Türk modernleşmesi tarafından referans alınan Batı medeniyetinin modernleşmesi incelenirken ‘yenilik’, ‘modernite’, ‘modernizasyon’, ‘Batı toplumu’ gibi çalışmamızda sık kullanılan kavramlar açıklanmaya çalışılmıştır. ‘milli-kimlik’, ‘milliyetçilik’ gibi kavramlar da Türkiye Cumhuriyeti’nin devrimleri doğrultusunda tanımlanmaya çalışılmıştır. Arkitekt dergisini o dönemde çıkan tek mimari periyodik olarak ele aldığımızda, seçilen makalelerde ortaya konan fikirler o dönemin tartışmalarını ve problemlerini bize yansıtmaktadır. Buna ek olarak yazılarda yer alan fikirler bize göstermektedir ki dönemin birçok mimarı, günümüzde hala geçerliliğini koruyan ve günümüz mimari tartışmalarının temelini oluşturan birçok kavramların farkında olup bu fikirleri toplumun ilerlemesi yönünde ortaya koymuşlardır.
-
Öge1944 Yılı Sonrası Toplu Konut Uygulamalarında Apartman Plan Tipolojileri Gelişimi(Fen Bilimleri Enstitüsü, ) Şener, Sibel ; Şener, Hasan ; Bina Bilgisi ; Building TechnologyBu çalışmada, toplu konut uygulamalarında, apartman plan tipolojilerinin 1944 yılından günümüze gelişimi incelenmiştir. Yapılan envanter çalışmasının örnekleri Türkiye Emlak Bankası ve Toplu Konut İdaresi’nin örneklerini kapsamaktadır. Apartman, apartmanlaşma ve toplu konut kavramlarının tarihsel gelişimleri ile ilgili bilgi verilmiş, ve tipoloji kavramı üzerinde durulmuştur. Envanter çalışmasında, toplu konut uygulamalarında apartman plan tipolojilerindeki değişim konut bloğu ölçeği ve konut birimi ölçeği olmak üzere iki ana başlık altında incelenmiştir.
-
Öge1950'den günümüze Avrupa'da ve Türkiye'de konutlarda yaşama mekanının biçimsel ve boyutsal açıdan değerlendirilmesi(Fen Bilimleri Enstitüsü, 1997) İşman, Metin ; Ağat, Nilüfer ; 66610 ; MimarlıkTezin birinci bölümünde çalışmanın amacı açıklanmaktadır. Günümüzde nüfus yoğunluğunun artmasıyla kullanıcıların zamanlarının büyük kısmını harcadıkları yaşama, oturma, yemek yeme, çalışma gibi eylemlerin yapıldığı mekanı etkileyen çeşitli faktörler açıklanmıştır. Bu faktörlerin ışığında yaşama mekanı üzerinde inceleme yapmak yararlı olacaktır. Konut içinde eylemlerin çoğunun yapıldığı bu mekanın 1950 yıkıdan günümüze kadar Avrupa ve Türkiye'deki durumu inceleme konusu olarak seçilmiştir, amaç, yaşama mekanının biçimsel ve boyutsal olarak değerlendirilerek yurtiçi ve yurtdışı uygulamalarda hangi yaşama mekanı formunun belirli koşullarda daha çok tercih edildiğim ortaya çıkarmaktır. İkinci bölümde, konu tanımlamalar ve daha önce yapılmış uygulamalar üzerinde bilgi verilerek tanıtılmıştır. Böylece konunun daha iyi anlaşılması amaçlanmıştır. Üçüncü bölümde, konutlarda yaşama mekanlarının biçimsel ve boyutsal açıdan değerlendirilmesinde araştırmanın kapsamım ve uygulanan yöntem açıklanmıştır. Karşılaşılan güçlükler ve araştırmanın sınırlandırılmasının sebeplerinden sözedilmiştir. Dördüncü bölümde, kaynaklardan toplu konut uygulamalarından 371 adedi üzerinde inceleme yapılmış ve başka incelemelerde de kullanılabilecek bir arşiv ortaya çıkarılmıştır. Beşinci bölümde, 371 örnekte kullanılan yaşama mekanlarının ülkelere göre ayrılması, dağılma tabloları ile gösterilmiş, bu arada net konut alanındaki oran, kişi basma düşen yaşama mekanı payı, diğer mekanlarla olan ilişkisi incelenmiş, sonuçlar grafik olarak verilmiş ve yorumlar yapılmıştır. Tablolar, ülkeler ve yapım yılma göre gruplanmıştır. Altıncı bölümde, Avrupa geneli ile Türkiye'deki yaşama mekanı, form ile yaşama mekanı özellikleri değerlendirilmiştir. Yıllara göre kişi basma düşen yaşama mekanı payı, yaşama mekanının konut içindeki oranı, yaşama mekanı özelliklerini forma bağlı olarak verilmiş ve yorumlar yapılmıştır. Bu değerlendirmenin sonuçlan yaşama mekanı özelliklerine göre yazılmış, önerilerde bulunulmuştur.
-
Öge1950-1970’lerde İstanbul’da Konut Mimarisi: Bağdat Caddesi Örneği(Fen Bilimleri Enstitüsü, ) Yazıcıoğlu, Zeynep ; Yürekli, Ferhan ; Bina Bilgisi ; Building TechnologyBu çalışmada, İstanbul’un yoğun konut yerleşimlerinden, Anadolu yakasında yer alan Bağdat Caddesi ve paralelindeki sokaklarda 1950-1970 tarihleri arasında gelişmiş olan konut gruplarını incelemek ve değerlendirmek hedeflenmiştir. Bu konut gruplarının sahip oldukları özellikleri edinene kadar bölgede yaşanan tarihsel süreçler, İstanbul’un geçirdiği kentleşme hareketleri, Boğaziçi Köprüsü’nün yapılması, imar kanunu değişiklikleri ile şekillenen bölgede, incelenen yıllarda üretilmiş konutların bugün ortadan kalktığının gözlenmesi de böyle bir çalışma yapmada yönlendirici olmuştur
-
Öge1960-1980 Yılları Arasında Denizli’de Yapılan Apartmanların Tasarım, Uygulama Ve Kullanım Aşamalarının Değerlendirilmesi(Fen Bilimleri Enstitüsü, 2016-02-03) Avsan, Dilek ; Gökmen, Gülçin Pulat ; 10100832 ; Mimarlık ; ArchitectureGeleneksel olandan kopuşu ifade eden modernite kavramı yeni olanı nitelemekte ve güçlü bir değişim düşüncesini içinde barındırmaktadır. Batı kökenli bir kavram olan modernite zamanla tüm alanlarda uygulama alanı bulmuş, günlük yaşamı değiştirmiş ve hızla yayılmıştır. Modernleşme sürecinde, yeni malzeme ve teknoloji ile yapılar inşa edilmiş, yapı sürecinde standartlaşma, endüstrileşme gibi tartışmalar başlamış ve yeni bina tipolojileri oluşmaya başlamıştır. Modernizm, en etkili söylemini ise manifestolar aracılığıyla konutta gerçekleştirmiştir. Sıradan ve modern bireyler için yeni yaşam koşullarına uygun, yeni malzeme ve tekniklerle seri üretime olanak sağlayan konforlu, yalın, sağlıklı ve ideal konutun özellikleri belirlenmeye çalışılmıştır. Evrensel özelliğe sahip modernleşme süreci, uygulandığı yerin dinamiklerine ve yere özgü durumlara göre farklı uygulamaların ortaya çıkmasına neden olmuştur. Türkiye’de çağdaşlaşmanın bir gereği olarak görülen modernleşme sürecinde kentlerin görünümü değişmiş, geleneksel konutun yerini modern apartmanlar almıştır. Modernleşme süreci, büyük kentlerde yaşanan dönüşümün etkisiyle 20. yüzyılın ikinci yarısında Anadolu kentlerinde etkisini göstermiştir. Bu araştırmada Denizli kentinin modernleşme sürecini okuyabilmek için modern mimari uygulamaları nedeniyle kentlerde hızla uygulanmaya başlanan apartman örnekleri incelenmiştir. Denizli’de 1960 ile 1980 yılları arasında inşa edilen ve modernleşmenin simgesi olarak görülen apartmanların tasarım, uygulama ve kullanım aşamaları araştırılmış, modern mimarlığın kentteki uygulama koşulları ve modern apartmanların yaşadığı değişimler ve bu değişimlerin nedenleri saptanmaya çalışılmıştır. Araştırma sürecinde örnekler, alanda yapılan gözlem ve tespitler ile Denizli Belediyesi İmar Müdürlüğü Arşivi’nde yapılan çalışmalar sonucu belirlenmiştir. Örneklerin analiz edilmesi ve değerlendirilmesi aşamasında kullanılan diğer yöntemler literatür çalışması, bulunan projelerin dijital ortama aktarılması ve mimarlarla yapılan kişisel görüşmelerdir. Bu kapsamda, çalışmada öncelikle modernite kavramının oluşumu ve gelişimi incelenmiş, sonrasında modern mimarlık ve konut uygulamalarının Avrupa ve Türkiye’de nasıl gerçekleştirildiği araştırılmıştır. Sonraki bölümde modernleşme süreci kırılma noktası olarak kabul edilerek Denizli kentinin mekânsal gelişimi incelenmiş, Denizli’de inşa edilen geleneksel konut ve modern konutların genel özellikleri ele alınmıştır. Alan çalışmasının yer aldığı bölümde, belirlenen apartmanlar arşiv bilgilerine göre sınıflandırılmış ve tasarım, uygulama ve kullanım süreçleri detaylı olarak analiz edilmiştir. Elde edilen verilerin değerlendirildiği sonraki bölümde aktörler, mimari özellikler ve değişimler alt başlıkları ile modern bir konut sunum biçimi olan apartmanların Denizli’de nasıl uygulandığı belirlenmeye çalışılmıştır. Son olarak belge değerine sahip nitelikli ilk modern apartman örneklerinin kent belleği için önemi belirtilmiş ve geleceğe yönelik öneriler geliştirilmiştir.
-
Öge1960-2015 Yılları Arasında Pop Sanatının Mimarideki Yansımaları(Fen Bilimleri Enstitüsü, 2015-06-25) Göçek, Evren Ferdağ ; Orlandı, Luca ; 10076004 ; Mimarlık ; ArchitectureSanayi devrimiyle birlikte insan odaklı yapılmaya başlanan sanat ve kültür çalışmaları, İkinci Dünya Savaşı sonrası yaygınlaşan kitle iletişim araçları ile tüm dünyaya yayılma fırsatı bulmuş, değişen ekonomik dengelerin sonucunda ortaya çıkan kapitalizm, yarattığı pazarı desteklemek adına tüm sınıfsal farklılıkları ortadan kaldırmış, sanat ve kültür politikaları da kapitalizme hizmet etmeye başlamıştır. Kapitalizm yarattığı pazarı korumak ve büyütmek adına kullan-atçılığı özendirdiği bir tüketim kültürü yaratmış, bu kültür kitle iletişim araçlarının da gelişmesiyle popüler kültürü ortaya çıkarmıştır. Popüler kültür ve popüler kültür öğeleri, toplumların arasındaki sınıfsal ayrımı göz ardı edip, her kesime hitap eden tutumuyla hızlıca sevilip benimsenmiştir. Popüler kültürün benimsenmesini sağlayan bir diğer faktör, aynı dönemde ortaya çıkan Post-Modernizm hareketi olmuştur. Modernizm’in radikal geometisine, katı kurallarına, tek diline isyan niteliğinde ortaya çıkmış olan Post-Modernizm, tüketime dayalı, günlük yaşayan, değer bilmeyen bunların yanı sıra çok sesliliğe inanan bir kültür yaratarak popüler kültürü desteklemiş, kitle iletişim araçları sayesinde, bu tutumlar oldukça geniş alanlara yayılmıştır. Popüler kültürü destekleyen, tüketime dayalı yaşam koşulları özellikle ekonomilerde sıkıntılar yaratarak sanat olaylarını etkilemiştir. Önceden yalnızca elit ve entelektüel kesime hitap eden sanat, değişen ekonomik dengeler doğrultusunda kullandığı malzemeler ile her kesimin yönettiği bir olgu haline dönüşmüştür. Bu doğrultuda ortaya çıkan Pop Sanatı, malzemesini her gün tüketilen sıradan ürünlerden, bu ürünlerin markalarından, her gün kitle iletişim araçları vasıtasıyla maruz kaldığımız, popüler kültürün ortaya çıkardığı film yıldızları ve şarkıcılardan oluşturarak, bunları Pop sanatçısının kendi üslubuyla kattığı ironiyle harmanlayıp topluma geri sunmuştur. Pop Sanatı, döneminde olan toplum ve kültür olaylarını birebir topluma geri aktaran bir akım olduğu için, Post-Modernizm gibi açık sözlü bir akımla birlikte gelişme gösterebilmiştir. Pop Sanatı’nın mimariye yansımaları da benzer çıkış noktalarına dayanmaktadır. Pop Mimari, Post-Modern Mimarlık’ın benimsediği bir çok tutum içinden kendi kurallarına en yakın olanları süzgeçten geçirerek, bir akım olarak oluşmasa da mimarlıkta kendi dilini yaratmıştır. Post-Modern Mimarlık’ın iletişim kurmaya yönelik çoğulcu, ironiyi seven anlayışına ek olarak popüler kültür öğelerine yer vermesi, alışılageldik öğeleri alışılagelmedik şekilde kullanımı ile mimaride farklılıklar yaratmıştır. 1960’lardan günümüze dek örnekleri görülen Pop Sanatı’nın mimarideki yansımaları, yıllar geçtikçe değişen teknoloji ve kültürel koşullar doğrultusunda sürekli bir dönüşümde olsa da yapılarda temel öğelerini her zaman ön planda tutmuştur.
-
Öge1980 Sonrası İstanbul'da Üst Gelir Grubu İçin Tasarlanmış Dışa Kapalı Konut Siteleri(Fen Bilimleri Enstitüsü, ) Kuşhan, Ömer ; Arı, Y. İ. Hülya ; Bina Bilgisi ; Building Technology1980’lerin başından itibaren Türkiye’de metropolleşme süreci içersindeki şehirlerde, özellikle üst gelir diliminin konut mekanı olarak kendine seçtiği dışa kapalı konut siteleri oluşmuştur. Bu konut sitelerinin oluşum süreci, 1980’lerden itibaren büyük sermayeli yatırımcıların konut sektörüne girmesi ile başlamaktadır. Bu çalışmada, dışa kapalı konut sitelerinin oluşum süreci incelenmektedir. Çalışmanın giriş bölümünde, tezin konusu özetlenmektedir. İkinci bölümde, çalışmanın temel amacı, kapsamı ve yöntemi yer almaktadır. Üçüncü bölümde, sanayileşme ve hızlı kentleşme ile değişen Türkiye’nin sosyal ve ekonomik yapısına değinilmektedir. Hızlı kentleşmenin yarattığı konut açığı ve bu açığın karşılanmasında kullanılan konut üretim sistemleri anlatılmaktadır. Bu konut üretim sistemleri dört başlık altında toplanmaktadır; Toplu Konut Üretimi, Yap-Satçı (Spekülatif) Konut Üretimi, İllegal Yapılaşma ve Apartmanın Gelişimi. Günümüzde, üst gelir grupları için değişik konut tipleri inşaa edilmekte ve lüks konut piyasasına sunulmaktadır. Dördüncü bölümde, bu konut tipleri ve bunların arasında dışa kapalı konut sitelerinin oluşumuna etki eden gruplar ve fiziksel, sosyal ve kültürel faktörler ile dışa kapalı konut sitelerinin oluşum süreci incelenmektedir. Beşinci bölümde, bu sitelerden seçilen örnekler incelenmektedir. Altıncı bölümde, seçilen örneklerin incelenmesinden çıkan sonuçlar, karşılaştırmalı olarak irdelenmekte ve tartışılmaktadır.
-
Öge1980 Sonrası Türkiye Mimarlığı’nda Söylem(Fen Bilimleri Enstitüsü, ) Kurtkan, Alanur ; Uluoğlu, Belkıs ; Bina Bilgisi ; Building TechnologyBu çalışmanın amacı, 1980 sonrası Türk Mimarlığı’nda mesleki uygulama alanında ürün veren kimi mimarların düşünsel alandaki çalışmalarını inceleyerek, mimari söylemlerini evrensellik ve yerellik bağlamında tartışmaktır. Bu yöntemle, söz konusu mimarların söylemlerini oluşturan kavramların hangilerinin Türkiye’ye özgü, hangilerinin tüm dünyada kullanılmakta olan kavramlar olduğu belirlenmeye çalışılmaktadır. Böylece, söylem konusunda 1980 sonrasına dönük değerlendirmeler bu bağlamda yapılmaktadır.
-
Öge1997’de Yayınlanan Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmeliğin, Betonarme Binaların Mimarisine Getirdiği Kısıtlamaların İncelenmesi(Fen Bilimleri Enstitüsü, ) Demirli, Pırıl ; Tapan, Mete ; Yapı Bilgisi ; Architectural DesignBu çalışmada, ABYYHY 1997 esas alınarak, depreme dayanıklı yapı yapmak için dikkat edilmesi gereken mimari ve strüktürel düzensizlikler bir arada incelenmiştir. Plandaki düzensizlikler, Burulma Düzensizliği(A1), Döşeme Süreksizliği (A2), Planda Çıkıntılar Bulunması (A3), Ortagonal Olmama Düzensizliği (A4) olarak, Düşey Doğrultudaki Düzensizlikler ise Zayıf Kat (B1), Yumuşak Kat (B2), Taşıyıcı Sistemin Düşey Elemanlarının Süreksizliği (B3) olarak ayrılmıştır. Bunların dışında binanın düşey gabarisindeki, kat yüksekliklerindeki, yükseklik boyunca kütle dağılımındaki düzensizlikler, kısa kolon düzensizliği; ayrıca binaların çarpışmaya olanak vermesi , bölme ve kalkan duvarlarının , dış cephe giydirmelerinin ve süslemelerinin durumu, yapı ağırlığı ve ek katlar incelenmiştir. Bu araştırmanın sonunda, yönetmeliğin sadece B3 Düzensizliğini yasakladığı, diğer düzensizlikler konusunda uyarıda bulunduğu gözlenmiştir.
-
Öge1999 Doğu Marmara Depremleri Sonrası Üretilen Kalıcı Konutların Değerlendirilmesi(Fen Bilimleri Enstitüsü, ) Karaduman, N. Evren ; Özsoy, Ahsen ; Bilgisayar Ortamında Mimari Tasarım ; Architectural Design ComputingBu çalışmanın amacı Marmara Depremi sonrası konut üretim sürecini ortaya koymak, farklı aktörler tarafından üretilen kalıcı konutları planlama, tasarım, uygulama ve kullanım başlıklarıyla incelemek ve bir kullanıcı memnuniyeti araştırması ile üretilen konutları değerlendirmektir. Bu süreçte ayrıca özel girişimlerle kullanıcı katılımı ile yapılan örneklere yer verilmekte, üretilen konutlar kullanıcılar ve üreticiler ile yapılan kişisel görüşmeler ile değerlendirilmektedir. Kalıcı konutlar ele alınırken yalnızca Marmara Depremi sonrası üretilen konutlar incelenmemiş, farklı ülkelerden örneklerle deprem sonrası yerleşim planlamaları araştırılmış, konut ölçeğindeki çalışmalara yer verilmiştir. Ayrıca, Marmara Depremi öncesinde yaşanan depremlerden sonra uygulanan konut üretimleri ele alınmış, böylece 1999 öncesinde Türkiye’nin deprem konutuna yaklaşım konusunda bulunduğu nokta belirlenmeye çalışılmıştır. Bu çalışmanın bundan sonra üretilecek çevrelerin tasarımına veri oluşturması hedeflenmektedir.
-
Öge20. Yüzyıl Modern Mimarlık Mirasının Değerlendirilmesi: İmç Örneği(Fen Bilimleri Enstitüsü, 2016-07-15) Kök, Saadet ; Aksugür, İpek Akpınar ; 10117570 ; Mimarlık ; ArchitectureKültürün somut verileri olan kültürel miras, toplumu yabancılaşmaya karşı korur. Kültürümüzün bir yansıması olan modern mimarlık ürünleri de kültürel miras olarak korunmaya değer yapılardır. Batıda gündeme gelen modern mimarlık mirasının koruma alanına yansımaları Türkiye’de gecikmeyle gözlenmiştir. Türkiye, Cumhuriyet Dönemi modern mimarlık ürünlerinin tesciline 1970’lerde başlamış ve modern dönem ürünleri 1990’da korunması gereken kültür varlığı olarak tanımlanmıştır. Fakat batıda koruma alanında birbirinden beslenen kuram ve uygulama, Türkiye’de henüz etkili olamamıştır. Korunacak ürüne bakış sadece tarihsellik üzerinden oluşturulmuştur. Ürünün uygulama tarihi ne kadar önce ise onun korunma olasılığı artmıştır. Bu durum da yakın dönem ürünlerinin korunabilirliğini zorlaştırmıştır. Halen daha modern mimarlık mirasının tarihsellik üzerinden değerlendirilerek korunmaya değer olarak görülmemesi sonucunda kolayca alınan yıkım kararları, tez sürecini başlatan en önemli sorun olmuştur. Tez süresince; ‘Koruma nedir?’, ‘Modern mimarlık mirası nedir?’, ‘Modern mimarlık mirası ve koruma kavramı; Türkiye’de ve dünyada nasıl ele alınmıştır?’, ‘Modern mimarlık mirası ve koruma ilişkisi nasıldır?’, ‘Modern mimarlık ürünleri nasıl değerlendirilebilir?’, ‘Değerlendirme kriterleri nasıl oluşturulabilir?’ soruları cevaplandırılmıştır. Çalışmaya koruma kavramının tanımı, tarihi ve kuramı anlatılarak başlanmıştır. Modern dönemin ürünü olan koruma ve modern mimarlık mirasının birbiriyle ilişkisinin sorgulanmasına modern ve koruma kavramı arasındaki ilişki sorgulanarak başlanmıştır. Modern ve koruma kavramı arasındaki ilişki, korumayı değiştiren kavramları ortaya çıkarmıştır. Modern mimarlık mirasının da koruma ile ilişkisi irdelenmiş, tüm bu süreçler sonucunda sürekliliği sağlanması gereken değer ve nitelikler analiz edilmiştir. Çalışmanın sonunda oluşturulması hedeflenen modern mimarlık mirası değerlendirme kriterleri tarihten ve söylemlerden faydalanarak Alois Riegl’ın sınıflandırması ışığında, kişi ve kurumların sınıflandırmalarının katkısıyla oluşturulmuştur. Oluşturulan sınıflandırma nitelikli geç modern dönem ürünü olan kentsel ve mimari ölçekte değerlendirilebilecek İstanbul Manifaturacılar ve Kumaşçılar Çarşısı (İMÇ) üzerinden okunmuştur. Modern mimarlık mirasının, alışılmış tarihi yapıdan nicelik ve nitelik açısından farklı oluşu korumanın ve değerlerin sistematiğini değiştirmiştir. Modern mimarlık ürünlerinin nicelik olarak fazlalığı, fonksiyonel olması yapıların tümünün ve bütünsel olarak korunmalarını zorlaştırmıştır. Bu ayrımın yapılabilmesi ve sahip olunanların korunması için modern üründe sürekliliği sağlanması gereken durumları açığa çıkarmak önemlidir. Modern dönemle beraber ortaya çıkan yeni olma fikri koruma üzerinde de etkili olmuş ve modern koruma fikrini ortaya çıkarmıştır. Koruma kavramının modern düşünce üzerinden değişime zorlanması, zamanın ve mekânın değişmesine ve bunun üzerinden kültür, anlam ve değer değişimine neden olmuştur. Kültürün değişimi, korunacak olan nesnenin toplum üzerinden oluşturulan anlamını değiştirmiş ve anlamın ölçüsü olan değerler değişmiştir. Değerler, kültürün değişimi üzerinden kültür varlığının toplumla olan ilişkisini yeniden üretenlerdir. Bu yüzden de değerler kültür varlığının korunabilmesi için önemlidir. Tarih boyunca koruma anlayışı değer sınıflandırmaları üzerinden şekillenmiştir. Değer sınıflandırması indirgemeci bir yaklaşımdır, bir kabul eylemidir. Değer sınıflandırmasında ilk sistematik analizi yapan uzman olarak nitelendirilen Riegl’ın sınıflandırması, bu konuda hala güncelliğini korumaktadır. Riegl 20. yüzyıl başında korumayla ilişkili eski kavramlara yeni anlamlar yükleyerek eskilerin yetersiz kaldığı noktada yenilerini üreterek anıtların değerlerini anlatan bir makale yayınlamıştır. Erdem Ceylan’ın aktarımıyla Riegl’ın (2015) ifadesine göre modern toplumun anıtlarla ilişki kurma biçiminde belirleyici olan; rasyonel düşünce değil ruh halidir yani ortak duygudur. Bu ortak duygu da yapının niteliklerinin algılanması ve deneyimlenmesi sonucu ortaya çıkar. Deneyim ve algı üzerinden kavranan yapının nitelikleri de yönelme ve özdeşleşme fırsatı bulan zamansız değerleri yani fiziksel özellikleridir. Aynı zamanda bu özellikler yapının kültür varlığı olmasının da sebepleridir. Dünya mirası kültürel mekânların yeterlilikte temel koşullarını; özgünlük ve bütünlük çerçevesinde çizmiştir. Bütünlük durumu doğal ve kültürel mirasın ve onların niteliklerinin eksiksizliğinin ve sağlamlılığının ölçüsüdür. Özgünlük kavramı yapının niteliklerinin kalitesini ifade eder, bir değer değildir. Özgünlük kavramı nesne üzerinde mimari ölçekte ve kentsel ölçekte aidiyet üzerinden incelenmiştir. Bu durumda modern mimarlık ürünlerinin kültürel önemini de; özgünlük üzerinden okunacak zamansız değerler (fiziksel gerçeklikler) ve toplum üzerinden okunacak zamana bağlı değerler başka bir deyişle duyularla kavranan izlenim olarak ayırabiliriz. Modern mimarlık ürünlerinin zamana bağlı değerleri Riegl’ın sınıflandırması üzerinden okunmuştur. Riegl sınıflandırmasını; anımsatma değerleri ve güncel değerler olarak ayırmıştır. Anımsatma değerleri; eskilik değeri, tarihi değer ve amaçlanmış anımsatma değerleridir. Eskilik değeri; nesne üzerindeki fiziki eskimenin ya da bir başka deyişle malzemenin yaşlanmasının onu deneyimleyenler üzerinde bıraktığı duygu halidir. Tarihi değer; nesnel bir değer olup her nesnede bulunmaktadır ve tarihsellik üzerinden şekillenir. Amaçlanmış anımsatma değeri ise bir olaya veya bir kişiye atıfta bulunmak amacıyla bilinçli olarak tasarlanmış nesnenin ifade ettiği durumdur. Riegl’ın anımsatma değerleri kişide hafızayı uyaran, geçmişle şimdi arasında süreklilik sağlayan duygusal kavramlardır. Anımsatma değerleri geçmişle şimdiyi bağlarken güncel değerler nesnenin bugünü ve geleceği arasındaki köprüdür. Güncel değerler; sanat değeri ve kullanım değeri olarak ayrılır. Kullanım değeri, yapının bugünkü işe yarama durumunu ölçer. Sanat değeri ise yapının maddesel görüntüsünü ölçer. Sanat değeri; yenilik değeri ve görece sanat değeri olarak ayrılır. Yenilik değeri, eskilik değerinin tersidir, yapı üzerinde eskimenin izlerini görmek istemez. Riegl bu değeri öz sanat değeri olarak da tanımlar. Görece sanat değeri ise nesnenin düşünce, şekil ve renk açısından diğer dönemlerden ayrılmasını sağlayan; özneden özneye, andan ana sürekli değişen değeridir. Görece sanat değeri olumlu ve olumsuz olarak değerlendirilebilir. Riegl’ın sınıflandırması modern mimarlık mirası üzerinden okunduğunda bazı değerlerin modern üründe karşılığı olmadığı görülmüştür. Modern mimarinin üretim pratiğinde sürekli yenilik arzusu vardır bu yüzden eskilik değeri modern ürün için yerini yenilik değerine bırakmıştır. Tarihi değer ise modern anlayışın sona ermemesi üzerinden sarsılmış ve kültür üzerinden okunması önem kazanmıştır. Modern üründe anımsatmanın, Riegl’ın sınıflandırması içinde yer alan bellek üzerinden oluştuğu söylenebilir. Güncel değerler ise nesnenin bugünle ilişkisini kuran değerlerdir. Modern ürünün sürekli güncel olma isteği korumada güncel değerleri öne çıkarmıştır. Kullanım değeri yapının şu anki işlevine atıfta bulunur. Sanat değeri de nesneyi bugünkü sanat anlayışı üzerinden değerlendirir. Riegl’ın görece sanat değeri olarak tanımladığı alt başlık yapının şu anki koşullara uyum sağlaması için önemlidir. Riegl’ın sınıflandırması diğer kişi ve kurumların sınıflandırmaları ile de desteklenmiştir. Docomomo, İcomos, Avrupa Konseyi gibi bir çok kurum da modern mimarlık mirasının korunması için değerlendirme kriterleri belirlemiştir. Koruma kuramcılarının söylemleri üzerinden de gelişen bu kriterler 21. yüzyılda modern ürünün nasıl korunması gerektiğine dair öngörülerde bulunur. Güncel olan bu koruma kriterleri sınıflandırmaya dahil edilmiştir. Fiziksel özellikler yaratıcı süreç içerisinde, zamana bağlı değerler ise toplumsal anlam içerisinde incelenmiştir. Fiziksel özelliklerin toplumsal anlam kazanması ise algı ve deneyim süreci başlığı altında ele alınmıştır. Tüm bu irdelemelerin sonunda İMÇ’nin yaratıcı süreci incelenmiş, ürünün algısı ve deneyiminin toplum üzerinde bıraktığı hisler sorgulanmıştır. Unkapanı ve Saraçhane arasındaki alanda konumlanan yapı, yarışma sonucu elde edilmiştir. Doğan Tekeli, Sami Sisa, Metin Hepgüler’in projesi olan çarşı; topoğrafyayla şekillenmiş, tarihi çevreye duyarlı, kent ile şekillenmiş kente ait bir yapı stoğudur. İMÇ’nin farklılaşmasının nedeni olarak değişen tüketim mekânlarına yeni morfoloji sunması, eski ve yeni birlikteliğine çağdaş yorum getirmesi, uygulama esnasında geliştirilen teknikler, geleneksel ve modern eserleri tasarımında kullanması ve döneminin tek seferde uygulanan projesi olması söylenebilir. Farklı deneyimler sunan İMÇ, kullanıcısının görsel algısını derinleştirmekte; boşluklar, avlular ve geçitler sayesinde gökyüzünün, sokağın ve içteki diğer mekânların aynı anda algılanmasını sağlamaktadır. Süreklilikler ve benzerlikler ile kentlinin belleğinde yer etmiş olan bu yapıyı korumak; mimari, ekonomik, sosyal, toplumsal açıdan önemlidir. Sınıflandırma, İstanbul Manifaturacılar ve Kumaşçılar Çarşısı’na uygulanmış, yapının sürekliliği sağlanması gereken değer ve nitelikleri ortaya çıkarmıştır. Bu çalışmada modern ürünün değer ve niteliklerini açığa çıkaracak koruma sınıflandırması altlığı oluşturulmuştur. İMÇ özelinde incelenen sınıflandırmanın sonucu korunacak nesne değiştikçe farklılaşacaktır. Bu yüzden de her ürün için kapsamlı bir dökümantasyon gerekmektedir. Modern mimarlık ürünleri kültürümüzün bir yansımasıdır. Aynı zamanda onu kullananların belleğinde yer eder. Ürünlerin yıkılması kültüre ve belleğe geri dönüşü olmayan zararlar verir. Belleğin ve kültürün sürekliliği için ürünlerin değer ve nitelikleri açığa çıkarılmalı ve toplum tarafından yapının içselleştirilmesi sağlanmalıdır. Bu çalışmalar ürünün korunmasını kolaylaştıracak ve nasıl korunması gerektiğini ortaya çıkaracaktır.
-
Öge90’lı Yıllarda Mekanın Değişen Yönlerinin Değerlendirilmesi: İstanbul Örneği(Fen Bilimleri Enstitüsü, ) Kortan, Aslı Senem Can ; Dener, Aytanga ; Bina Bilgisi ; Building Technology1990’lı yıllarda mekanda pek çok değişim gözlemlenmektedir. Yeni yapı mekan türlerinin, yeni kullanım biçimlerinin yanı sıra, mekanın anlamsal olarak da değiştiği düşünülmektedir. Kişilerin mekanla olan ilişkisinde tüketim ve tüketim kültürünün etkileri öne çıkmaktadır. Günlük yaşamın önemli bir bölümünü etkileyen kitle iletişim araçlarının (medya), yaşanılan çevre ve bu çevreyle kurulan ilişkiler üzerindeki etkileri olduğu düşünülmektedir. Mekanın, fiziksel varlığı, anlamı, kullanımı ve algılanışında yaşanan farklılaşmaların değerlendirilmesinde, kitle iletişim araçlarının etkin bir rol oynadığı düşünülmektedir. İletişim, hem duygu ve düşüncelerin aktarımını içeren bir süreç, hem de bu süreç içinde yaratılan veya kullanılan anlamların bütünüdür. Kitle iletişim araçları, iletişimin teknolojik aygıtlar aracılığıyla, profesyonel grupların hazırladıkları içeriklerin heterojen kitlelere iletilmesi olarak açıklanabilir. Teknolojinin hızlı gelişimiyle doğru orantılı olarak ulaştıkları kitle genişlemekte ve etkisi artmaktadırlar. Kitle iletişiminin toplumsal etkisinin araştırılması, bu konudaki literatürde önemli bir yer tutmaktadır. Toplum üzerinde ne kadar etkili olduğu kesin olarak kanıtlanmamıştır ancak kitle iletişiminin toplumsal işlevleri ve “küresel tüketim kültürüne” etkileri geniş oranda kabul görmektedir. Mekan, günümüzün sosyal, ekonomik ve kültürel ortamında yaşanan değişimlerle birlikte farklılaşmakta, kullanımı ve anlamı değişmektedir. Bu değişimlerde medya, hem mekandaki fiziksel varlığıyla hem de içeriğiyle önemli bir role sahiptir. Medya içeriği ve mekan ilişkisi üç grupta toplanabilir: mekana ilişkin haberler, medya içeriğinin mekan kullanımına etkileri ve kurgu mekanların mekan algısında yarattığı farklılaşmalar. Medyanın mekana etkisinin anlaşılabilmesi için, günlük gazete ve mimari dergilerde, seçilen bir mekanın nasıl yansıtıldığı incelenmiştir. Bu inceleme sırasında kullanım ve anlamı etkileyen öğelerin saptanması amaçlanmıştır. Bu görüşler doğrultusunda alan çalışması olarak, İstanbul’un şehirsel tartışmalar ve toplumsal olaylar açısından önemli bir yeri olan Taksim Meydanı seçilmiş ve medya içeriğinde yansıtılan yönleriyle ele alınmıştır. Taksim Meydanı’nda, medyanın fiziksel varlığı ve medya içeriğinde Taksim Meydanı’nın hangi başlıklar altında ele alındığı araştırılmıştır. Sonuç bölümünde Taksim Meydanı’nın mekansal tanımlanmasında medyanın nasıl etkiler yaratmış olduğu tartışılmaktadır.
-
ÖgeAB Binalarda Enerji Performans Standardlarının Ticari Binalarla İlişkili Değerlendirilmesi(Fen Bilimleri Enstitüsü, ) Tereci, Ayşegül ; Oral, Gül Koçlar ; Bilgisayar Ortamında Mimari Tasarım ; Architectural Design ComputingBu tez çalışması kapsamında ticari binalarla ilgili Avrupa Birliği bina enerji performans standartları incelenmiş ve de Türkiye’de kullanılmakta olan TS825 standardı değerlendirilmiştir. Bu çalışma ticari binaların enerji tüketimini etkileyen sebepleri ortaya koyup, enerji standartlarının bu konudaki rolünü içermektedir Avrupa Birliği Bina Enerji Performans Direktifi çerçevesinde oluşturulan enerji performans standartlarının genel özellikleri, enerji performans değerlendirme yöntemleriyle ortaya koyulmuştur. Bu standartların ülkelere göre uygulanma şekli ticari binalar kapsamında incelenip, uygulama şekilleri değerlendirilmiştir. Türkiye’ de binalarda enerji konusunda standartlaşmalara bakıldığında binaların ısıtma enerjisi ihtiyacını hesaplayan TS825 irdelenip, temel hesaplama metodu ve eksiklikleri ortaya konmuştur. Avrupa Birliğine girme yolunda olan ülkemizin ticari binalarla ilgili enerji performans standartlarını oluştururken standartların içermesi gereken nitelikler çalışma sonuçları doğrultusunda önerilmiştir.
-
ÖgeAçık Kamusal Kent Mekanlarının Tasarımında Katılım: Bursa Atatürk Stadyumu Ve Çevresi Kentsel Tasarım Projesi'nin İrdelenmesi(Fen Bilimleri Enstitüsü, 2015-07-01) Cankurt, Sedef Nur ; Şener, Sinan Mert ; 10078759 ; Mimarlık ; ArchitectureTezin kavramsal çerçevesini oluşturan katılım kavramı, sosyal bilimler, kamu yönetimi, çevre ve davranış bilimleri gibi bir çok farklı disiplinin çalışma alanında yer almıştır. Bu sebeple çalışmada izlenen ilk yöntem katılım kavramının araştırılması ve bunun çalışmanın ana konusu olan ''Açık Kamusal Kent Mekanlarının Tasarımında Katılım'' bağlamında incelenmesidir. Açık kamusal kent mekanlarının tasarımında katılım, kentin aktörlerinden olan yerel yönetimlerin, sivil toplum kuruluşlarının, planlama, tasarım ve uygulama uzmanlarının, meslek odalarının ve üniversitelerin işbirliğinde bulunmasını; tasarım ve karar aşamalarının bu işbirliği ve kentlilerin katılımı sonucunda şekillendirilmesini öngörmektedir. Dolayısı ile ideal katılımcı bir tasarım ve karar sürecinde bu aktörlerin taşıdıkları roller ve katılıma yaklaşımları incelenmiştir. Aynı zamanda, açık kamusal kent mekanlarının tasarım sürecinde benimsenen katılım yaklaşımlarının başarılı olmasını sağlamak için farklı yöntemlerin uygulandığı görülmüş, bu yöntemlerin, kentlileri farklı katılım düzeyleri ile sürece dahil ettikleri tespit edilmiştir. Çalışma kapsamında bu yöntemler de araştırılmış ve sorgulanmıştır. Tezin kavramsal çerçevesinin tamamlanması amacıyla, aktörler arasındaki ilişkileri düzenleyen ve katılımcı bir yönetim biçimi olan yönetişim kavramına da değinilmiştir. Katılım, Avrupa'nın ve dünyanın birçok ülkesinin vatandaşlarına daha nitelikli bir kentsel ve kırsal yaşam oluşturmak için uluslararası platformlarda tartışılmıştır. Bu tartışmaların yoğunlaştığı konunun yerel yönetimlerin özerkliğinin sağlanması, sivil toplum kuruluşlarının işlevlerinin artırılması ve kentlilerin karar verme sürecine katılımlarının desteklenmesi olduğu görülmüştür. Türkiye'nin katılım konusuna yaklaşımı, ilk olarak bu uluslararası yasal düzenlemelere yaklaşım bağlamında sorgulanmış ve ülkemizin bu düzenlemeler konusunda çekimser kaldığı görülmüştür. Ülkemizin Avrupa Birliği (AB)'ne üye olma sürecinde ise bu düzenlemeleri kabul etme gerekliliği üzerinde durulmuştur. İkincil olarak, ülkemizdeki yasal düzenlemeler katılım bağlamında incelenmiştir. Açık kamusal kent mekanlarının tasarımında katılımcı süreçlerin planlanması, yürütülmesi ve uygulanması konusunda örnek teşkil eden projelerin ele alınması, çalışmanın bir diğer çerçevesini oluşturmaktadır. Alan çalışması kapsamında ele alınan konu, Bursa Atatürk Stadyumu ve Çevresi Kentsel Tasarım Projesi'nin katılım bağlamında incelenmesidir. Söz konusu proje, kent merkezinde bulunan Bursa Atatürk Stadyumu'nun, Kapalı Spor Salonu'nun ve Lisesi'nin yıkılarak meydan olarak düzenlenmesini içermektedir. Bursa Büyükşehir Belediyesi tarafından projenin kamuoyuyla paylaşılmasının ardından başta TMMOB Mimarlar Odası Bursa Şubesi olmak üzere meslek odaları ve bazı sivil toplum kuruluşları bu yıkım kararını eleştirmiş; çeşitli basın açıklamaları ve eylemler gerçekleştirmiştir. Alan çalışması kapsamında projeye yönelik görüş ve eleştiriler bir araya getirilmiş, kentlilerin görüşleri irdelenmiş ve kentlilerin karar ve tasarım aşamalarında söz sahibi olmalarına yönelik bir çerçeve oluşturulmuştur.
-
ÖgeAçık Olma Halleri: Tasarım Pratiklerinde Açık Kaynak Kültürü Üzerine Bir Değerlendirme(Fen Bilimleri Enstitüsü, 2015-01-22) Cürgen, Hatice Cansu ; Erdem, Arzu ; 10062823 ; Mimarlık ; ArchitectureAçık kaynak düşüncesinin, bilgisayar teknolojileri ve yazılım dünyasındaki karşılıklarını aşarak tasarım ve mimarlık pratikleri ile yakından ilişkilendiği bir dönemde bulunmaktayız. Orijinal disiplininden ödünç alınan bu kavram yeni bağlamında, yalnız belli özelliklerde ve ölçeklerdeki ürünlerin dağıtımı ve üretimini değil, tasarım ve mimarlık pratiklerini yürüten kurum ve kuruluşların organizasyonel yapılarını, tasarımcıların müelliflik haklarını, bu haklar üzerindeki kontrolünü de yeniden düşünmeye zorlayan bir paradigma dönüşümüne işaret etmektedir. Açık kaynakla ilişkilenen yeni mimarlık ve tasarım düşüncesini henüz örnekler üzerinden tanımlamaya çalıştığımız ve durumla müzakere halinde olduğumuz söylenebilir. Bu çalışma, tartışmasını örnekler üzerinden ortaya koyarak, öncelikle açık kaynak düşüncesiyle ilişkilenen yeni mimarlık ve tasarım pratiğini, paradigma değişimi öncesi çalkantılı bir durumu anlayabilmeyi hedeflemektedir. Açıklık ve açık kaynak kavramlarının ne gibi anlamlar yüklendiğinden yola çıkarak, tasarım pratiklerinde hangi özellikleri karşıladığı ve açıklığın yapılandırılmasında hangi etmenlerin belirleyici olduğu araştırılmıştır. Disiplinlerüstü bir pozisyon belirlenerek, konuya ön planda mimarlık olmak üzere farklı tasarım disiplerinden örnekler üzerinden yaklaşılmıştır. Kavrayışı derinleştirebilmek adına, açık kaynak tasarım ve mimarlık düşüncesi dört ana kavramsal kategori üzerinden incelenecektir: internet öncesi dönemden öncül öneriler, açık kaynakla ilişkilenen düşünsel öneriler, nesne hedefli ve strateji hedefli öncül öneriler. İnternet öncesi öncül öneriler, tasarım ve mimarlık disiplinleri içinden çıkan, açık kaynak düşüncesi ve kültürü ile ilişkilenen kavramları problematikleştiren ve dönemleri itibariyle farklı yayın politikalarını benimseyen çalışmaları ele almaktadır. Bir araçlara erişim kataloğu olan ve internet ortamına benzer biçimde işlevlenen Whole Earth Catalog yayını, tasarımın demokratikleşmesi ve nihai kullanıcının ihtiyaçları üzerine Yona Friedman ve Victor Papanek’in çalışmaları, tasarım sürecinin açılması ve sonuç üründen çok belgelemelerinin paylaşılmasıyla açık kaynak düşüncesi ile ilişkilenen Enzo Mari’nin Autoprogettazione projesi bu kapsamda değerlendirilmektedir. Düşünsel öncül öneriler, açık kaynak yazılımla ortaya çıkan prensipleri ödünç alarak onları tasarım ve mimarlık disiplinleriyle ilişkilendiren ilk kuramsal çalışmaları içerir. Açık kaynak düşüncesinin gerçek dünyadaki karşılığı katmanlı ve komplekstir, tasarım ve mimarlık üretiminin fikri haklarının korunmasının yanısıra üretilmiş nesnenin de hak korunumu üzerine düşünmeyi gerektirir. Açık kaynak ile yaratıcı alanlarda yeniden tanımlanan hukuksal çerçevede, tüm hakların saklı olduğu düzenlemelerden, esnek hak korunumu sunan modellere geçiş ele alınmıştır. Nesne hedefli öncül öneriler, varolan kuramsal bilgi ve teknolojik imkanlardan uygulama ve ürünleştirme odaklı olarak faydalanan yapıları ele alır. Bu yapılar kendi geliştirici topluluklarını oluşturan, tasarım belgelemelerini açık kaynak olarak paylaşan ve yerelde üretimi teşvik eden platformlardır. Stratejik öncül öneriler, kurum ve kuruluşlar tarafından tasarım yöntemleri ve pratiklerinin açık kaynak düşüncesinden etkilenerek tasarım süreçlerini dış bilgi kaynaklarına açan, çevrimiçi platformlar oluşturarak iletişimini arttıran ve kendi organizasyonel yapılarının da bilgi tabanlı dönüşümüne odaklanan örneklerdir. Örnekler, ‘praksise eklenen açıklık’ ve ‘açıklıkla başlayan praksis’ olarak iki grupta incelenmiştir. Bu sınıflandırmanın ardından tartışma bölümünde, öncül örneklerin açıklık özellikleri, karşılaştırmalı olarak ele alınmış, vaadedilen ve gerçekleştirilebilen yönleri ortaya konmuştur. Açıklık özellikleri bakımından örneklerin yeniden değerlendirilmesinde Michel Avital’in Açık-X Arketiplerinin Sınıflandırılması tablosu referans alınmıştır (Avital, 2011). Öncül öneriler, değer önermesi açısından dağıtılmış bilgi, geliştirme ve üretim süreçlerine, temel açıklık özelliği açısından sağlanan bakma, modifiye etme ve kullanma imkanlarına, baş aktörler açısından ise, kurum ve kuruluşlar, geliştirici topluluklar ve nihai kullanıcıları öne çıkarmasına göre üç açıklık arketipinde yeniden derlenmiştir. Bu arketipler açık inovasyon, açık kaynak ve açık tasarımdır. Öneriler ve referans alınan sınıflandırmanın değerlendirmesinde, açıklığın yapılandırılması, erişilebilirlik, aktörlerin rolü, paylaşılan bilginin niteliksel ve niceliksel özellikleri karşılaştırmalı olarak ele alınmıştır. Sonuç bölümünde, mevcut küresel pratiğin içinde açık kaynak düşüncesine zemin hazırlayan etmenlerin üzerinde durulmuştur. Açık kaynak tasarım ve mimarlık pratiğinin yeni bir paradigma olarak sahip olduğu imkanlar, potansiyeller ve sorumluluklar belirlenmiştir.
-
ÖgeAdana’nın Sıcak-nemli İkliminde Dış Duvarlarda Oluşan Hasarların İrdelenmesi Ve Yapısal Çözüm Önerileri(Fen Bilimleri Enstitüsü, ) Doğan, Alper ; Işık, Bilge ; Yapı Bilgisi ; Architectural Designİç ortam konfor şartlarının sağlanmasında en önemli görev dış duvarlara düşmektedir. Dış duvarlarda oluşan hasarlar, duvarlardan beklenen performans düzeyini olumsuz yönde etkileyerek enerji kayıplarına, sağlıksız bir iç çevre oluşmasına ve istenmeyen bakım-onarım masraflarına yol açacaktır. Bu çalışmada, dış duvar tanımlandıktan sonra tasarım aşamasında üzerinde önemle durulması gereken, hasar oluşumunu etkileyen faktörler ve yapıyı etkileme şekilleri incelenmiştir. Adana’da bulunan binaların dış duvarlarında oluşan hasarların irdelenmesine yönelik yapılan alan çalışmasında, fotoğraflarla örneklenen hasarlar, TS 825’de geçen hesap ve grafik yöntemden de faydalanılarak matematiksel ve kavramsal olarak irdelenmiştir. Hasarların oluşum nedenleri üç ana başlık altında; tasarıma, uygulamaya ve kullanıma bağlı nedenler olarak incelenerek yapısal çözüm önerilerinde bulunulmuştur.