1850-1950 Yılları Arasında Türkiye’de Köycülük Çalışmaları Ve Numune Köyler

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Cumhuriyet’in kurulduğu ilk yıllarda Türkiye nüfusunun yüzde yetmiş beşini oluşturan kırsal kesimin geliştirilmesi kapsamında, Cumhuriyet öncesi ve sonrası fikirlerin Türk köyüne ve köylüsüne -dönemin yoğun kullanılan tanımıyla ‘halk’a- bakış açısını, belli tercihler ve amaçlar doğrultusunda tasarlanmış yapılı çevrelerin oluşumunu ve mimarinin eğitsel yönünün yeni bir halk yaratma çabalarındaki etkisini değerlendirmektir. Anadolu’nun modernleşme süreci kapsamında, Osmanlı İmparatorluğu’nun son döneminde başlayarak, Atatürk ve İnönü dönemlerini de içine alan bir asırlık zaman dilimini içerisinde, kırsal yaşamın modernleşmesi ve köylerin geliştirilmesi açısından yapılan eğitsel, kültürel, ekonomik çalışmalar, modern Türk köyü fikrinin gelişimi ve bu fikirlerin Numune Köyleri ile yapılı çevreye dönüştürülmesi süreci, değişen rejimler ve siyasal yönetimler etkisinde incelenmiştir. Bu araştırma, söz konusu üç dönemin de kırsal yerleşim örneklerine rastlanan Antalya’dan beş bölgede yapılmış köycülük çalışmalarıyla örneklendirilmiştir. Bunlar Cumhuriyet öncesi dönemin örneği olarak Selimiye Köyü, Kadriye Köyü ve Şarampol Mahallesi; Atatürk dönemi örneği olarak Cevizli Köyü ve İnönü dönemi örneği olarak Yeşilbayır Köyü’dür.

The aim of this study is, to appraise the formation of architectural context which designed in specific preferences and goals, the influence of educatinal way of architecture in studies of creating a new public and the view of pro-republican and post-republican ideas on Turkish village and villager in context of improvement of rural sector which constitudes seventyfive percent of Turkish population in early republic times. Educational, cultural and economical studies for improvement and modernisation of rural life and development of Modern Turkısh Village idea and the process of realization of these ideas in Model Villages are researched with modernisation process of Anatolia, in one hundered years period, from the last term of Ottoman Empire to Atatürk’s govermental period and İnönü’s govermental period. This study is exampled by the village studies from five regions of Antalya where the three terms rural settlements have been set. These are, Selimiye Village, Kadriye Village and Sarampol district from Ottoman period, Cevizli Village from Ataturk’s govermental period and Yesilbayır Village from Inonu’s govermental period.