FBE- Endüstri Ürünleri Tasarımı Lisansüstü Programı - Doktora
Bu koleksiyon için kalıcı URI
Gözat
Yazar "Bayazıt, Nigan" ile FBE- Endüstri Ürünleri Tasarımı Lisansüstü Programı - Doktora'a göz atma
Sayfa başına sonuç
Sıralama Seçenekleri
-
Öge19. Yüzyıl Osmanlı Saray Mobilyaları: Batılılaşma Etkisi Ve Biçimsel Açıdan Yemek Kültüründeki Değişim Süreci(Fen Bilimleri Enstitüsü, 2012-06-05) Arıburun, L. N. Ece ; Bayazıt, Nigan ; 431187 ; Endüstri Ürünleri Tasarımı ; Design of Industrial ProductsBu çalışmada, Batı dünyasında endüstrileşme çağı olarak anılan 18 ve 19.yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu’nda yaşanan sosyokültürel değişimler incelenecektir. Osmanlı İmparatorluğu özellikle 19.yüzyılda Tanzimat Fermanı’nın (Gülhane Hattı Hümayunu) ilanı ile birlikte önce askeri düzende ve devlet idaresinde, sonra sosyal ve toplumsal konularda çeşitli yenileştirme hareketlerine girişmiştir. Bu hareketlerin başında devletin yönetim merkezi olan yeni Sarayların inşası ve burada uyulan yeni diplomatik protokol kuralları gelmektedir. Saray özelinde başlayan bu değişim zamanla halka yayılarak Osmanlı İmparatorluğu’nun sosyokültürel bağlamda biçimsel dönüşümünün göstergesi olarak ele alınabilir. Konuyu biçimsel ve teorik düzlemde en iyi takip edebileceğimiz örnekler arasında olan yemek mobilyaları ise çalışmanın esas araştırma problemini oluşturmaktadır. Batılılaşma etkisi ile birlikte Osmanlı’nın dış ve iç politikaları da değişmeye başlamış, özellikle dış devletlerle olan protokoller gereği Saray bünyesinde verilen yemek davetlerinde Batılı yemek düzenine ait mobilyalar kullanılmaya başlanmıştır. Bunun sonucunda yüzyıllardır alışılagelmiş yer sofrası, sini gibi ürünlerin yerini masa ve sandalyeye bıraktığı gözlemlenmektedir. Çalışmada yemek yeme eyleminin Osmanlı’da nasıl, niçin ve ne zaman biçimsel değişime uğradığını; özellikle yabancı ülkelerin hükümdarlarına verilen ziyafet törenlerinden örneklemelerle açıklanması amaçlanmaktadır.
-
ÖgeFarklı Tasarım Görevlerinde Bilişsel Süreç Analizi: Tek Disiplinli Ekip Çalısması(Fen Bilimleri Enstitüsü, 2010-06-18) Enşici, Ayhan ; Bayazıt, Nigan ; Endüstri Ürünleri Tasarımı ; Design of Industrial ProductsTezin amacı tasarım ekiplerinin farklı tasarım görevlerinde ortaya koydukları karar verme süreçlerine ait bilissel örüntülerin betimlenmesi ve karsılastırılmasıdır. Günümüzde tasarım görevleri çok kısa zaman dilimleri içinde çözülmesi gereken karmasık problemleri içermektedir. Bu nedenle, artık tasarım görevleri tek bir tasarımcı yerine birden fazla tasarımcının birlikte tasarlamasını gerektirmektedir. Tasarım ekipleri tasarım sürecinde ürün basarısında belirleyici olan sayısız karar almak zorundadırlar. Tasarım kararlarının nasıl olustuğu, hangi bilissel süreçler sonucunda ortaya çıktığının betimlenmesi kararların veriminin artırılabilmesi açısından önemlidir. Bu bağlamda bireysel tasarım eyleminden daha karmasık olan ekip tasarım süreçlerinin bilissel analizinin yapılması ve betimlenmesi önem kazanmaktadır. Arastırmada bireysel ve çevresel sartlara bağlı değiskenler sabitlenerek tasarım ekibinin üç farklı tasarım görevde yürüttükleri tasarım süreçleri analiz edilmistir. Ekiplerinin tasarım süreçlerinde ortaya koydukları problem çözme davranısları bağlamında karar verme bilissel edimleri irdelenmistir. Tasarım ekiplerinin uygulamalarından elde edilen arastırma sonuçlarının pratik uygulamalar için geçerliliği ve tekrar edilebilir olabilmesi için EBGA yaklasımı çerçevesinde deneysel arastırmalar yapılmıstır. Tasarım görevleri özelliklerinin ekiplerinin problem çözme davranıslarına ve bilissel karar süreçlerine olan etkisinin betimlenmesi amacıyla tasarım ekibinin değisen tasarım görevi, yenilikçi tasarım görevi ve özgün tasarım görevlerinde yürüttükleri tasarım süreçleri gözlemlenmistir. Tasarım görevleri, tasarım probleminin çözüm uzayının genisliği, tasarımcıların tasarım probleminin çözüm prensiplerinde önceden deneyim sahibi olma durumları, problem hakkında sahip oldukları kullanılabilir bilgi düzeyi ve ürünün benzerlerinin var olup olmadığı, dolayısıyla ne derece yeni ürün olduğu parametreleri göz önünde bulundurularak seçilmistir. Tasarım ekibi tüm görevlerde tasarım problemi çözümü için ürettikleri karar bilesenleri ve bilissel edimlerinin fazik periyot analizleri yapılarak karar süreçlerinin bilissel örüntüleri karsılastırılmıstır.
-
ÖgeHelikopter Göstergelerinin Konumlandırılmasına Yönelik Bir Araştırma Metdu(Fen Bilimleri Enstitüsü, 2012-05-23) Alppay, Ekrem Cem ; Bayazıt, Nigan ; 413599 ; Endüstri Ürünleri Tasarımı ; Design of Industrial Productsİnsanlar ve makineler arasında bilgi ve güç alışverişi yapılmasını sağlayan imgesel düzlemler olarak tanımlanan arayüzler, insan makine sistemlerinin temel bileşenlerinden birisini meydana getirmektedir. Kullanıcı arayüzleri birçok farklı ürün ve sistem tipinde farklı biçim ve yapılara sahip olabilmektedir. Gerek kişisel tüketim ürünlerinde, gerek profesyonel ürün ve sistemlerde arayüzler ürün ve sistemin amacı, bağlamı ve yapısına göre önemli farklılıklar göstermektedir. Ulaşım araçlarının gösterge panelleri de kullanıcı arayüz tiplerinden bir tanesidir. Motosiklet, otomobil, ticari vasıta, lokomotif, gemi ve hava taşıtlarında bulunan kontrol ve gösterge panelleri o araçların sürücüleri için sistem ile iletişim kurdukları temel bileşendir. Sivil amaçlar için kullanımı giderek artan helikopterler bu sistemlere önemli bir örnektir. Araçların verimli, konforlu ve güvenli bir şekilde kullanılabilmesi bu gösterge panellerinin tasarımlarının doğru olarak yapılmasına bağlıdır. Bu çalışmada çok amaçlı ticari helikopterlerin gösterge panelleri, bir başka ifadeyle ana kullanıcı-pilot arayüzleri ele alınmıştır. Çalışmada sivil helikopterlerin gösterge panellerinin, mevcut tasarım yaklaşımları incelenerek analiz edilmiş kullanıcı odaklı bir yaklaşımla tasarlanmasına yönelik olarak yeni bir araştırma metodu önerisi geliştirilmiştir. Helikopterlerin kullanımına dair genel insan faktörleri verileri, özellikle gösterge panelleri bağlamında, çalışma ve araştırmanın odak noktasını oluşturmuştur. Burada yapılan çalışma temel olarak kullanıcı görüşlerine dayanan verilerin iki farklı araştırma metodu kullanılarak toplanması ve bu verilerin analiz edilerek optimum bir gösterge panelinin tasarlanması için bir yaklaşım ortaya konmasıdır. Çalışmanın sonucunda bir optimum panel tasarımı da bu metot yardımıyla tasarlanmıştır. Bu bakımdan bu çalışma kullanıcı görüş ve tercihlerine dayanan bir arayüz optimizasyonu olarak da nitelendirilebilir. Araştırmanın ilk aşamasını 15 helikopter pilotu ile yapılan bir anket çalışmasından meydana getirmiştir. Burada kullanıcılardan öncelikle McCormick ve Sanders (1993)’ın tanımladığı temel arayüz düzenleme ilkeleri olan önem derecesi, kullanım sıklığı, işlevsel gruplama ve kullanım sırası hakkında sayısal değerlendirmeler yapmaları istenmiş; ayrıca helikopter gösterge panelleri hakkında kişisel deneyim ve görüşleri de alınmıştır. Yapılan anket çalışmasında bu tip bir sistemin arayüzünde kullanım sırası ilkesinin geçerli bir kavram olmadığı görülmüştür. Önem derecesi ve kullanım sıklığı değerlerinin tüm pilotlar temelinde aritmetik ortalaması hesaplanmış, işlevsel gruplama matrisleri oluşturularak pilotların gösterge grubu tercihleri ortaya konmuştur. Ayrıca önem derecesi kullanım sıklığı kavramlarına ağırlık vererek “bütünleşik değer” başlığı altında üçüncü bir veri grubu elde edilmiştir. Anket çalışmasında elde edilen verilerin tasarıma dönüştürülmesi bu aşamanın ikinci adımını meydana getirmektedir. Önem derecesi, kullanım sıklığı ve bütünleşik değer verileri kullanılarak birer adet işlevsel gruplama ilkesini esas alan üç farklı gösterge paneli tasarlanmıştır. Tasarımların yapılması için ayrıca göstergelerin sayısal değerlerini temel alan bir yerleşim sistematiği de geliştirilmiştir. Bu yerleşim sistematiği ayrıca çalışmanın optimum tasarım geliştirime aşamasında da kullanılmıştır. Çalışmanın ikinci aşamasında ise kullanıcı merkezli tasarım yaklaşımı kullanılarak; kâğıt prototipleme metodu ile pilotlarla deneysel çalışma yapılmıştır. Pilotlara 1/1 ölçekli bir gösterge paneli verilerek, belirli bir süre tanınarak, üzerine göstergeleri kendi tercihlerine göre yerleştirmeleri istenmiştir. Bu çalışmanın video kaydı yapılırken çalışmanın bitiminde her pilotun yapmış olduğu düzenlemenin fotoğrafı çekilmiştir. Daha sonra her pilotun yapmış olduğu deneysel çalışma analiz edilmiş, çalışma süresinde her pilotun tercihlerini belirten kritik ve önemli ifadeler incelenmiştir. Analiz aşamasından önce gösterge paneli, kullanıcı ilişkisi bağlamında alt bölgelerine ayrılmış ve böylece göstergelerin belli bir mantık dahilinde yerleştirilebilmesi konusuna bir alt yapı oluşturulmuştur. Deneysel çalışmaların analizi aşaması ise üç ayrı adımda gerçekleşmiştir. İlk adımda yapılan çalışma genel olarak analiz edilmiş, göstergelerin yerleşimleri maddeler halinde incelenmiş ve pilotların çalışma boyunca kullandıkları önemli ifadeler analiz edilmiştir. İkinci aşamada bir çizelgede panelin her bölgesinde yer alan anket değerleri incelenmiş ve gösterge panelinin çiziminde her bir göstergenin kendi anket değerleri yazılmıştır. Burada amaç önem derecesi, kullanım sıklığı ve bütünleşik değer kavramlarının gösterge paneli üzerindeki yerleşim dağılımlarında anlamlı bazı ilişkiler aramaktır. Üçüncü ve son aşamada ise her pilotun gösterge paneli sayısallaştırılmış; her pilotun değerleri ortalama anket verileri ile karşılaştırılmıştır. Yapılan karşılaştırmalarda, genel olarak tüm göstergeler ele alındığında; göstergelerin %44’ünün yerleşim tercihlerinde önem derecesi ilkesi, % 37’sinde kullanım sıklığı ilkesi ve %19’unda ise “bütünleşik değer” kavramı öne çıkmaktadır. Diğer taraftan araştırmada elde edilen gösterge grupları temelinde ise; birinci gösterge grubunda önem derecesi, ikinci gösterge grubunda kullanım sıklığı derecesi üçüncü gösterge grubunda ise yine kullanım sıklığı derecesi öne çıkmaktadır. Çalışmanın son aşamasını ise anket ve deneysel çalışma bulgularının bir araya getirilerek optimum bir gösterge panelinin tasarlanmasına yönelik bir metot ortaya konması oluşturmuştur. Deneysel çalışma her pilotun kendi düşünce ve tercihini doğrudan olarak yansıtan bir araştırma metodudur. Bu bakımdan deneysel çalışmaya ait bulgular araştırmacı için, çalışmanın bu aşamasında temel hareket noktası olmuştur. Geliştirilen optimum gösterge paneli tasarımı yaklaşımı temel olarak göstergelerin ortalama konumsal değerleri dikkate alınarak panele yerleştirilmelerine; daha sonra bu yerleşimin anket verileri, kullanıcı görüşleri dikkate alınarak iyileştirilmesine dayanmaktadır. Çalışma sürecinde bazı göstergelerin arasında bir komşuluk ilişkisi bulunması gerektiği bazı pilotlar tarafından ifade edilmiştir. Bu tür sağ/sol ya da alt/üst şeklindeki ilişkiler ayrıca deneysel çalışma bulgularında analiz edilerek optimum panel tasarımına da uygulanmıştır. Bu bakımdan arayüz tasarımına yönelik araştırmalarda kullanıcılara “ayrılmazlık ilişkisi” başlığı altında bir bağıntı sorulması araştırmacı tarafından önerilmektedir. Deneysel ve anket çalışmalarının analizleri sonucunda; kullanıcıların tercih ettikleri gösterge panellerinde önem derecesi ve kullanım sıklığı gibi kavramların ilk aşamada belirleyici bir özelliğe sahip olmadığı görülmüştür. Bu bakımdan ele alınan ürün ya da sistemin kullanım özelliklerine bağlı olarak bu iki ilkenin bir araya gelmesinden ya da tamamen gözleme bağlı olarak yeni bir değerlendirme ilkesinin ortaya konması gerekebilir. Diğer taraftan göstergelerin işlevlerine göre gruplanmalarının kullanıcıların öncelikli tercihi olduğu görülmüştür. Ayrıca bir arayüzün düzenlenmesi bir kullanılabilirlik ve insan faktörleri alanı problemi olduğu kadar aynı zamanda bir tasarım problemidir. Bu bakımdan burada arayüz olarak kullanılacak alanın genel geometrik yapısı da önem taşımaktadır. Bundan dolayı aynı elemanların kullanılacağı farklı bir geometrik yapıya sahip bir arayüzün düzeni diğerlerine göre farklılıklar gösterebilecektir.
-
Ögeİstanbul Restoranlarında Yemek Türlerinin Yemek Kaplarına Etkileri(Fen Bilimleri Enstitüsü, 2013-07-22) Cartier, Pınar ; Bayazıt, Nigan ; 10008907 ; Endüstri Ürünleri Tasarımı ; Design of Industrial ProductsAraştırmada teorik kavramların paralelinde, restoran maddi kültürü örnekleri olan yemek kaplarının gözlemleri, fotoğrafları, menüler ve sunulan yemeklerin incelenmesi ve bu nesnelerin seçimlerini gerçekleştiren kişiler ile yarı-yapılandırılmış görüşmelerin desteği ile seçim süreçleri, anlam ve değerin nasıl oluşturulduğu ve sürdürüldüğü, kaynakları, İstanbul’da yemek türlerinin yemek kapları üzerindeki etkileri bağlamında gerekçeleri ile ortaya konulmuştur. Maddi Kültür araştırma yöntemlerine yönelik olarak etnografik araştırma araçlarından gözlem ve görüşmeler, amaçlı örnekleme yöntemi ile seçilen, İstanbul’da yer alan farklı cinste yemekler sunan, benzer fiyat kategorisinde dokuz restoranda ve aynı cins yemekler sunan, farklı fiyat kategorilerinde on balık restoranında gerçekleştirilmiştir. Fiyatlardaki ve yemek cinsi sınıflandırmalarındaki benzerlik ve farklılıklar seçimlerdeki bireysel ve toplumsal etkilerin yanısıra eknomik koşulların ve sunulan yiyeceklerin de yemek kaplarına etkilerinin ortaya konulabilmesi için karşılaştırmalar yapılmasına olanak tanımıştır. ; Yemek kaplarının fotoğrafları, alan notları ve görüşme transcriptleri kalitatif araştırma analitik süreçleri ile ele alınarak karşılaştırılmış, elde edilen veriler indirgenerek ortaya çıkan ve yanısıra doğrulanan kavramlar ışığında sonuçlara ulaşılmıştır.
-
ÖgeKullanım Pratikleri Bağlamında Ürün-kullanıcı Etkileşimi: Türkiye’de Otomobil Dönüştürme Eylemleri(Fen Bilimleri Enstitüsü, 2013-01-09) Ülkebaş, Selen Devrim ; Bayazıt, Nigan ; 443701 ; Endüstri Ürünleri Tasarımı ; Design of Industrial ProductsBu araştırmada Türkiye’de kullanım pratikleri içerisinde otomobilin kullanıcısı tarafından tekrardan tasarlanma sürecinde, anlam ve biçim yeniden üretiminin yapısının anlaşılması amaçlanmıştır. Bu kapsamda “otomobil modifiyesi” olarak adlandırılan otomobil dönüştürme eylemleri incelenmiştir. Araştırmada on beş dönüştürülmüş otomobil kullanıcısı ile yüz yüze derinlemesine nitel görüşmeler gerçekleştirilmiş, bu görüşmelerden elde edilen veriler Gömülü Kuram yöntemi ile çözümlenerek katılımcıların deneyimleri anlaşılmaya çalışılmıştır. Araştırmanın sonunda elde edilen bulgulara göre katılımcılar, gerek otomobilin dış görünümünde/gövdesinde gerçekleştirilen görünüm odaklı dönüştürme tercihlerinde, gerekse otomobilin performansını arttırmayı amaçlayan dönüştürme tercihlerinde otomobillerini kullanım değeri üzerinden performans, spor otomobillerin özelliklerini kazandırmayı amaçlamaktadırlar. Ancak, katılımcıların çoğunun otomobillerini bu düzenlemelerin amaçladığı doğrultuda, performans otomobili olarak kullanmamaları, dahası modifiye etkinliklerine katılmak gibi özel durumlar dışında otomobillerini trafikte nadiren kullanmaları dikkat çekici bir sonuç olarak ortaya çıkmıştır. Katılımcılar, gerçekleştirdikleri bu dönüştürmeler ile yeni biçimler yaratırken aslında kimliklerine yönelik çevrelerine aktarmaya çalıştıkları biricik olma, farklı olma, dikkat çekme ve görünür olma isteklerine maddi bir biçim kazandırarak otomobilleri üzerinden kimliklerini inşaa etmektedirler. Araştırmanın sonunda elde edilen bulgular alan-yazındaki çalışmalarla karşılaştırıldığında kullanım değerinden çok işaret değeri üzerinden tüketilen dönüştürülmüş otomobillerin kimliğin ve sosyal ilişkilerin işaretlerle, tüketim ve tüketim nesneleri ile ilişkili inşa edildiği günümüzde, kullanıcıları için bir ulaşım aracının ötesinde sosyal ve psikolojik dünyalarına hizmet eden bir araç haline geldiği görülmüştür.
-
ÖgeSürdürülebilirlik Kavramının Firma Stratejisi Açısından Ambalaj Tasarımına Etkilerinin İrdelenmesi(Fen Bilimleri Enstitüsü, 2013-06-06) Vatan Özgen, Ceyda ; Bayazıt, Nigan ; 10000761 ; Endüstri Ürünleri Tasarımı ; Design of Industrial ProductsSürdürülebilirlik kavramı sürdürülebilir gelişimi ya da sürdürülebilir yaşamı ifade etmektedir. Birleşmiş Milletler 1987 Bruntlant Raporu’nda sürdürülebilirlik kavramı geniş bir şekilde yer almıştır. Bruntlant Raporunda “Sürdürülebilir Gelişim: günümüz ihtiyaçlarının gelecek nesillerin ihtiyaçlarının buluşmasını tehlikeye atmaksızın buluşması” olarak tanımlanmıştır. Daha sonra Birleşmiş milletler tarafından düzenlenen çevre ve gelişme konferansında (UNCED, The Earth Summit) çevre ile ilgili önemli kararlar alınmasının ardından sürdürülebilir tüketim ve kalkınma kavramları giderek önem kazanmaya başlamıştır. Gelecekte sürdürülebilirlik kavramı daha da önem kazanacaktır. Bugünkü nüfus artış hızı incelendiğinde, dünya nüfusunun 50 yıl içinde 6 milyardan 12 milyara çıkacağı öngörülmektedir. Üretimde ve tüketimde dünya çapında bir sürdürülebilir seviyeye ulaşılırsa, kişi başına düşen çevresel yük beş katına çıkacak, toplam çevresel yükün yarıya indirilmesi için şimdikinden yirmi kat daha çevresel olarak sürdürülebilir bir gelişme gösterilmesi gerekecektir. Sürdürülebilir bir çevre anlayışı içerisinde, kaynakların korunduğu, ekonomik açıdan faydaları olan geri kazanımı, ürün servis sistemlerini ve çevreci üretim yöntemlerini vb. içeren sürdürülebilir ürün tasarımı modeli geliştirilmesi gereklidir. Sürdürülebilirlik kavramı sadece politik ve ekonomik yönüyle değil, firma yönetim kararları ve stratejileri, tasarımcı yaklaşımları ve çevresel etkileri içeren, enerji kullanımı, malzeme tüketimi ve işçilik maaliyetleri açısından ele alınarak, bugünkü tercih ve eğilimlere, malzeme seçimine ve ürün yaşam döngüsüne olan etkileri göz önüne alınmalıdır. Bu çalışma kapsamında ‘Sürdürülebilirlik Kavramının’ firma yönetim kararlarına etkisi ve bu kararların sürdürülebilir ürün tasarımına etkisi üzerinde durulacaktır. “Üreticilerin sürdürülebilir ürün tasarımı sürecinde karar verme aşamalarında gözönünde bulundurmaları gereken önemli noktaları ortaya çıkarmak ve bunların kullanımını sağlamak” ve “ürün tasarımı için sürdürülebilir; global enerji sarfiyatı, işçilik maaliyetleri, malzeme tüketimi, ürün servis sistemleri ve geri dönüşüm faaliyetlerini değerlendirmeye yarayan bir model geliştirmek” çalışmanın amacını oluşturmaktadır. Ambalaj sektörü çalışma sahası olarak seçilmiştir. Ambalaj sektörü çerçevesinde yürütülen örnek olay çalışması ile ambalaj ürünlerinde sürdürülebilir tasarım kriterlerinin firma organizasyonel yapısı üzerinde etkilerinin saptanması sağlanmıştır. Seçilen değerlendirme birimlerinin incelenmesinde yaşam döngüsü analizi aşamalarında “enerji ve malzeme”nin sürdürülebilirliği araştırılmıştır.
-
ÖgeTasarım Sürecinde Somut, Soyut Ve Duygusal İçerikli Çeşitli Kavramların Ürün Biçimine Dönüştürülmesi(Fen Bilimleri Enstitüsü, 2013-05-24) Başar, Deniz Leblebici ; Bayazıt, Nigan ; 10000939 ; Endüstri Ürünleri Tasarımı ; Design of Industrial ProductsBu tez, çeşitli duygusal içeriklere sahip (soyut, somut ve duygusal) kavramların ürün biçiminde somut hale dönüştürülmesine odaklanan bir bilişsel tasarım çalışmasını temsil eder. Tasarım sürecinin ilk aşamalarındaki yeni ürün geliştirme ve form oluşturma aşamalarındaki zihinsel aktivitelerdeki farklılıkları ortaya koymayı ve tanımlamayı hedefler. Araştırmada nitel ve nicel araştırma metodlarının bir arada kullanıldığı bir yaklaşım benimsenmiş, veri analizinde ise birincil yöntem olarak retrospektif protokol analizi kullanılmıştır. 12 profesyonel tasarımcının, doğal çalışma ortamlarında, soyut, somut ve duygusal kavramları ürün biçimine dönüştürme süreçleri analiz edilmiş, karşılaştırılmış ve betimlenmiştir. Veri seti, üç farklı kavram tipi genelindeki teorik ve işleyişten kaynaklanan farklılıkları belirten güncel bilişsel yayınlar ışığında analiz edilmiştir. Bulgular, soyut kavramları biçime dönüştürürken tasarımcıların kullandığı zihinsel süreçlerin anlaşılması ve tanımlanmasına ilişkin önemli bilgiler verir. Biliş bilimi ve tasarım modellerine atıfta bulunularak sonuçlar tartışılmıştır. Bir kavramın somutluğu veya duygusal içerikli olması, sözel alanda işlenme şekli ile tasarımcıların kavramsal çıkışlı biçim oluşturma süreçleri ile doğrudan benzerlikler göstermektedir. Bulgular istatiksel olarak anlamlıdır. Bulgular ışığında, tasarımcıların öncelikle, kavramların zihinsel görüntülerinin elde etmeye yönelik çağrışımlar yaparak, bir sözcüksel imajı olası resimsel imaja dönüştürdüğü ve daha sonra zihinlerinde betimlenen görsel imaja dayanarak eskizler yapmaya ya da o görsel imajı tanımlamaya başladığı sonucuna varılabilir.
-
ÖgeTasarıma Evrimsel Bir Bakış: Türkiye’ye Özgü Sigara Paketlerinin Üzerinden Tasarımda Değişimin Tasviri(Fen Bilimleri Enstitüsü, 2012-07-06) Kocabıyık, Elif ; Bayazıt, Nigan ; 435850 ; Endüstri Ürünleri Tasarımı ; Design of Industrial ProductsBu tezde 20. yüzyılın başından günümüze kadarki tarihi kapsayan ve 1161 adet Türkiye’ye özgü sigara paketini içeren bir koleksiyon üzerinden, ‘zaman içinde objelerin tasarımı nasıl ve neden değişir’ sorusu incelenmektedir. Bu soru ile tasarım objelerinin görünüşlerinin uzun zaman içindeki değişimine anlamsal bir katkı sağlanması hedeflenmiştir. Tezin kavramsal çerçevesi şu şekilde kurulmuştur: i) Evrimsel düşünce ve bilimde biyoloji anlayışı, ii) Darvinci evrim teorisi ve memler, iii) Tasarım objeleri üzerine çalışma: Türk sigaraları ve sigara paketleri. Evrimsel düşünce ve bilimde biyoloji anlayışı, biyolojik dünyayı karmaşık bir sistem olarak algılar ve bu sistemin özelliklerini tanımlar. Dünyaca kabul gören Darvinci evrim teorisi, canlıların evrimsel mekanizmasını açıklar. Memler, kültürel evrimde kopyalanan fikir örüntülerini tanımlar. Biyolojik dünya ile insan yapımı dünya birbirine benzer. Evrimsel bakış açısı; tasarımcı, tasarım bağlamı ve zaman etkilerini bir araya getirerek sigara paketlerinin tasarımlarındaki değişime geniş ölçekli açıklamalar getirir. Sigara paketleri, tasarımcı fikirlerinin ve çevresindeki diğer fikirler ile olan etkileşiminin biçimsel uzantısıdır ve memler olarak incelenebilir. Memler Darvinci evrim teorisinin gereklerini yerine getiren fikir örüntüleridir. Farklı tipteki memler, Türk sigara paketlerinin bu karmaşık sistemini sadeleştirmeye yardımcı olur. Bu tezde açıklayıcı, betimleyici ve keşfedici araştırma amaçları ile niteleyici ve niceleyici yöntemler içeren ‘biyolojik’ bir örnek alan çalışması ele alınmıştır. Sigara paketleri çalışmalarından elde edilen ve değerlendirilen veriler, yapılan literatür çalışması ile karşılaştırıldığında olumlu sonuçlar vermiştir. Bu metodolojik çerçeve ile gerçekleştirilen çalışmalar, ‘Türk sigara paketi tasarımlarının zaman içinde değişimi’ olgusunun anlaşılmasına ve tasarım evrimi ile tasarım tarihi temel bilgilerine katkı sağlamıştır.
-
ÖgeTasarımı Anlamada Ve Açıklamada Bütünsel Bir Model(Fen Bilimleri Enstitüsü, 2009-06-17) Turan, Ahmet Zeki ; Bayazıt, Nigan ; Endüstri Ürünleri Tasarımı ; Design of Industrial ProductsBu çalışma “tasarım” kavramıyla dile getirilen insan özelliğinin anlaşılmasını ve açıklanmasını amaçlar. Uyguladığı tümdengelimci bütünsel yöntem onu tasarım özelliğinin açığa çıktığı nokta olarak insan üzerine bir çalışmaya da dönüştürür. Toplumsal olarak kurulmuş görevleri ve rolleri bir yana insana öncelikle “bütün” kavramıyla işaret edilmektedir. İnsan tüm fiziksel ve psikolojik varlığıyla kesintisiz ve sürekli, dolayısıyla da açıklanamaz olarak işaret edilen bir yaşam bütünlüğünde toplanmakta, daha sonra da anlama ve açıklama yolunda aralanıp dağıtılarak ondaki organizasyonu, işleyişi ve sistemi işaret eden ilk kavramsal örgüye ve ağ desenine ulaşılmaya çalışılmaktadır. Böyle bir üst kuram denemesinin dayanacağı yöntemsel düzlem kaçınılmaz olarak felsefeye, özellikle fenomenolojiye aittir. Bütün kavramı ayrıca, tasarımcının tasarım sürecinde, tasarım araştırmacısının da araştırma sürecinde yapıp ederken yöneldiği, karşı karşıya kaldığı, konu edindiği, iletişime girdiği ve orada yerleşerek işleyişine katıldığı esas ve zorunlu varlığı anlatmak için kullanılmaktadır. Böylece bu çalışma, insanın gerçek dünya yaşamındaki güncel çelişki ve sorunlara da atıfla, ele aldığı konuyla ilgili kuramsal temelleri ele alışta, anlamada, değerlendirmede ve düşüncede bir yenilenmeyi amaçlamaktadır. Metnin ilerleyen bölümlerinde, dile gelmeyen ve biçimsel olarak bilinemeyen yaşam bütünlüğü bir anda dile indirgenecek ve onu bilinebilir ve anlaşılabilir kılan ilk kavramlara ve bu kavramlara hayat veren ilk devingen modele ulaşılmaya çalışılacaktır. Sonuç bölümünde, esas özelliklerinden biri tasarlamak olan bu bütün için birbirleriyle kurulan ve birbirlerine göre korunmuş durumları ve devinimleri olan ilk üç kavram ve bunları açığa çıkaran, üretken ağ deseni önerilecektir.
-
ÖgeÜrün Tasarımında Anlamlandırma: Oyunsu Ürünler Üzerine Kavramsal Bir Çerçeve(Fen Bilimleri Enstitüsü, 2012-05-23) Yalçın, Fatma Pınar ; Bayazıt, Nigan ; 415882 ; Endüstri Ürünleri Tasarımı ; Design of Industrial ProductsGünümüz Postmodern tüketim kültüründe ürün tasarımı, belli bir kavramı ele alıp anlamdırma düzeyinde; eş zamanlı olarak hem söz konusu kavramdan yabancılaşmayı hem de bu kavramın izlerinin ürünlerin bünyelerinde barınmasını sağlayarak, bireyin (tüketici/ kullanıcı) ürünle olan etkileşiminde onu anlam üretimine ve yaratıcılığa nasıl teşvik etmektedir? Çalışmanın kökeninde yatan soru budur. Çalışmada ‘oyunsu’ olarak adlandırılan ürünler salt oyun oynama ve oynatma kaygısından bir noktada kopmuş / kopartılmış olup biçimsel ve işlevsel özellikleri ile bünyelerinde oyun kavramınının dönüşüme uğratıldığı ürünlerdir. Çalışmada oyunsu olarak tanımlanan ürünler ile ilgili kavramsal analizler yapılırken göstergebilimsel ve anlambilimsel söylemlerden yararlanılmış, söz konusu ürünlerin bu söylemlerin de doğrultusunda nasıl anlamlandırıldıkları ortaya konmaya çalışılmıştır. Çalışmada kavramsal analizlerinin yapılacağı örneklem kümelerini oluşturmak adına başta Alessi, Pylones ve Koziol firmaları olmak üzere ürün gamlarında ağırlıklı olarak ‘oyunsu’ olarak atfedilen ürünlerin yer aldığı firmaların günlük kullanım nesnesi ürünlerine yer verilmiştir. Çalışmanın özelinde Pylones firmasının Türkiye’deki temsilcisi Pylones firmasının yerel mağazası olan Karınca’da yapılan gözlem, görsel kayıt ve karşılıklı görüşmelerden oluşan bir saha çalışmasına da yer verilmiştir.