FBE- Şehir ve Bölge Planlama Lisansüstü Programı - Doktora
Bu koleksiyon için kalıcı URI
Gözat
Son Başvurular
1 - 5 / 97
-
Ögeİstanbul Boğaziçi alanının ekolojik peyzaj planlaması için bir değerlendirme yöntemi(Fen Bilimleri Enstitüsü, 2003-04-04)Çalışmadan elde edilen sonuçlar kısaca şöyledir: Boğaziçi Alanı'ndaki yeşil doku bir bütünlük sağlamamaktadır. Yapı gruplarının alanda daha hakim olduğu, yeşil ile kaplı olması gereken tepelerin de betonlaşmış olduğu gözlemlenmiştir. Boğaziçi'nin "Ekolojik Peyzaj Planlaması"nı gerçekleştirmek ve planlamaya alt yapı sağlayacak çalışma esasları belirlenmiştir.
-
ÖgeRelationship between watershed management and spatial planning in terms of sustainable development(Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2021)With the growing population and economic development, water basins and water resources have faced environmental pollution, ecological deterioration, and other issues. Thus, the subjects of water basin protection and planning have been much more critical. Sustainable watershed management and planning approach has appeared to address the problems related to the water basins and water resources. However, sustainable water resources management and planning are not straightforward, involving various social, economic, and ecological dimensions. "Integrated Water Resource Management" (IWRM), as an approach toward water sustainability, has achieved several common goals in watershed management for world countries. Even though there are some noticeable achievements of IWRM in real cases, the concept is still unclear and complicated in terms of implementation. This research aims to define a planning structure and model for evaluating the plans suggested for water resource protection. The work emphasizes providing connectivity between water basin management as a sector with the land use planning and socio-economic sectors. Turkey has 25 water basins that suffer from problems posed by fertilizer usage in agriculture, incorrect land uses, sedimentation, wrong water policies, industrial water pollution, illegal settlement, and so on. Turkey has initiated fundamental changes and modifications in the watershed management process and planning approach following the international agreements on watershed protection. This research aims to provide an evaluation model of the water basin plans based on sustainability principles. First, it evaluates the Turkey water resource management and planning modifications based on the sustainable development criteria. The evaluation of two related plans (including the Environment Plan and Protection Plan) could show that the plans' regulations have addressed the water and environmental pollution, stream health, economic restrictions, administrative cooperation, sustainable agriculture, organic farming, and the protected zones. However, some other aspects of sustainability such as the land use assessment, finance allocation, social rights, user participation, life pattern, and public attitudes have been underestimated in the action plans proposed for water resource protection in Turkey. Following the goal, this study ranks the sustainability dimensions in terms of their importance in water resource resilience. The Analytic Hierarchy Process (AHP) was utilized for weighing the sustainability criteria in planning water basins and watersheds. According to the AHP structure, a questionnaire was prepared in which the management and planning elements of water basins are asked for pair-comparison. Experts who have knowledge or experience on the subject through a questionnaire evaluated the water resource planning factors and sub-factors. As water resource management planning is a specific field of study, a limited number of experts has been chosen for answering the questionnaire. The questionnaire form was sent to the selected individuals, including 20 persons of academicians (university teachers) and 17 persons of professionals who are working in one of the State Hydraulic Works (DSI), Istanbul Water and Sewerage Administration (ISKI), or Ministry of Agriculture and Forestry in Turkey. Experts could rate the comparison as equal, slightly strong, strong, very strong, and extremely strong. Finally, the questionnaire data were obtained from the experts' judgments on the importance of the planning factors in sustainable water resource management. Considering different perspectives and opinions that might emerge between academicians and professionals in water resource planning, the various groups' achieved answers are evaluated separately. The evaluations of the experts' judgments show that there are critical differences among two groups of the academics and professionals' choices, especially in ranking sub-factors of the ecology and built-environment. The professionals considered ecosystem functions, infrastructure planning, land-use impacts, and other natural sources as less critical for sustainable water resource planning and management. In general, the academicians having more holistic views based on their knowledge, have considered global issues for the water basin planning. They know more about climate change, ecosystem and biodiversity, and land uses effects than the professionals. The professionals and executors attempting to solve the existing issues like water pollution and institutional principles in the water bodies have been affected by the institutional perspectives. However, in most areas, with small differences, the correlation is understandable among two groups prioritization in evaluating the economy, society, and land-use sub-factors. The research shows that the various experts' conflicting views should be identified, understood, or harmonized to make decisions through the water basin planning and management. After analyzing the questionnaires, a focus group meeting was designed to discuss the achieved results. In this online discussion, 12 professors from Urban and Regional Planning, Landscape Architecture, Forestry Engineering, and Environmental Engineering were invited. They have been chosen based on their educations and researches on the country's water resources. The professors were asked to analyze the reasons for emerging different viewpoints on prioritizing the factors among the experts. The professors who participated in the meeting have also expressed some solutions and recommendations regarding Turkey's water basin protection through another questionnaire, following the meeting. According to the experts' opinions, the wrong and inappropriate land uses, water and environmental pollution, and insufficient water infrastructure has been recognized as the main problems of the water basins in Turkey. The participants also put comments on the leading causes of the mentioned issues. Considering their words the land use planning and water resources management is not integrated, the management system in existing water resources is inappropriate, and there is no institutional coordination and national laws related to the water basins in Turkey. Finally, as a consequence, this research provides practical suggestions and solutions to mitigate the issues and improve Turkey's water resource resilience. Suggested strategies are about the water amount increase, water demand management, environmental protection, ecological problems, water resources improvement, stakeholder and community involvement, economic problems, land use plan and water basin management integration, implementation problems, and the basin social life. This study shows that water basin planning and management as an interdisciplinary process needs to be integrated with different disciplines and sectors. It provides a good example of using the AHP for evaluating the sustainability indicators and discovering the conflicting perspectives on the water basin management and planning. The results proved that there might be critically different views on the importance of the sustainability dimensions among the experts. The evaluation model for the water basin plans, proposed in this research has a flexible structure that considers the diverse perspectives and the future changes in the basin situations.
-
ÖgeMekân, onu dinleyenle konuşur ses algısı çalışmalarından kentsel planlamaya: Kadıköy akustik(Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2021)İşitsel peyzaj odaklı tez araştırma projesi Kadıköy AKUSTİK, İstanbul'un önemli bir kentsel alanı olan Kadıköy Meydanı için geliştirilen mekânsal algılama ve okuma yöntemlerinin yanı sıra ses yürüyüşleri ve zihin haritalama atölyeleri gibi katılımcı çalışmaları kapsamaktadır. Bu tez araştırma projesi, mekânın çeşitli kullanıcı profilleri tarafından denetimli olarak nasıl okunduğuna ilişkin metodolojik çalışmaları kapsamakla birlikte uzun vadede, mekân kullanıcılarının taleplerinin plancılar ve tasarımcılar tarafından daha iyi nasıl karşılanabileceğine dair önerileri içermektedir. Kadıköy AKUSTİK, akustik ekoloji araştırmacısı Murray Schafer'in işitsel peyzaj teorileri temel alınarak geliştirilmiştir. Proje, kentsel alanların anlamsal bir analizini ve tamamen faydacı bir kentsel tasarıma yeni alternatifler üretebilecek mekânı ayarlama, "akort etme" ve yeniden düzenleme pratiğini önermektedir. Kadıköy Meydanı'nın kamusal alanları, işitsel peyzaj açısından çok sayıda veri sağlamaktadır. Bölgenin çevresel akustiğini iyileştirmek için uzun vadeli bir öneri planı çerçevesinde, gözler kapalı olarak gerçekleştirilen derin dinlemeli ses yürüyüşleri gibi psikocoğrafik yöntemler kullanılmıştır. Dönüşüm alanı olan Kadıköy Meydanı; sembol sesler açısından zengin, çok katmanlı ve yer yer kaotik yapıya sahiptir. Çiçekçiler, şantiyeler, kiosklar, vapur düdüğü, vapur yolcuları, gişeler, ezan çağrıları, tramvay araçları, konservatuar, martılar, trafik ve deniz gibi ses kaynakları araştırılmış ve bu sesler üzerinden kullanıcıların mekânsal algısı deneyler ve ses yürüyüşleri yardımıyla incelenmiştir. Uzun vadede mekânların rahat ve kullanıcı isteklerine yanıt verebilen şekilde kullanımının sağlanması için görsel verilere yönelik analiz, tasarım ve inşa çalışmalarının ötesine bakmak gerekir. Bu bağlamda çalışmada, işitsel verileri ve "ses"in algısal verilerini planlama aşamasında devreye sokmanın gerekliliğine vurgu yapılmaktadır. Bu sayede akustik kentsel çevre ile ilgili insanların deneyimlerini ve algılarını anlamaya yönelik, planlama disiplinine katkı sağlayacak metodolojik yönteme yön verilmektedir. Bu kapsamda zihin haritaları ve kullanıcının gözleri kapalı olarak gerçekleştirilen ses yürüyüşü gibi katılımcı atölye çalışmalarını kapsayan, Türkiye'nin en büyük kenti İstanbul'un merkezi kentsel mekânlarından ve dönüşüm alanlarından Kadıköy Meydanı'na yönelik algılama-mekânı okuma yöntemleriyle ses peyzajı araştırma çalışmaları yürütülmüştür. Literatürde ses yürüyüşlerinin tasarım ve planlama disiplinlerinde kullanılmasına ilişkin sınırlı sayıda araştırma mevcuttur. İTÜ Bilimsel Araştırma Projeleri (BAP) kapsamında, TAK (Tasarım Atölyesi Kadıköy) ve İKSV Tasarım Bienali işbirliğiyle yürütülen bu çalışmaların, sesin mekân karakterinin belirlenmesinde bir öğe olarak değerlendirilmesi ve mekânın akustik karakterinin ortaya konulması anlamında literatüre katkı sağlanması amaçlanmaktadır.
-
ÖgeParsel tabanlı 3 boyutlu kentsel büyüme tahmin modeli (PURGOM)(Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2021)Kentler başta nüfus artışı olmak üzere çeşitli nedenlerle sürekli olarak değişikliğe uğramaktadır. Kentlerin yatayda ve dikeyde yaşadığı değişimler çeşitli etkenlerin sonucunda gerçekleşirken, aynı zamanda bu değişimler çeşitli kent dinamiklerini etkilemektedir. Kentler süreç içinde yatayda doğal ve yarı doğal alanlara doğru büyümekte, kent çeperinde ve yakın çevresinde bulunan ekolojik birimler üzerinde olumsuz etki oluşturmaktadır. Bununla birlikte kentsel yerleşik alan sınırları içinde bulunan boşluklar yapılaşmaya açılmakta, mevcut yapılar dönüşerek yapı yoğunluğu artmaktadır. Yönetilemeyen kentsel büyüme süreci kentsel mekan kalitesinin düşmesine ve kent içinde ve çeperinde ekolojik birimlerin kaybedilmesine neden olmaktadır. Kentlerde gerçekleşmesi muhtemel üç boyutlu değişimlerin tarihsel süreç içerisinde izlenmesi, değişimin sonuçlarının anlaşılması ve gelecek yıllarda gerçekleşebilecek değişimlerin önceden tahmin edilmesi, sorunlar ortaya çıkmadan politikaların geliştirilmesine imkân sağlayacaktır. Kentlerin büyüme kalıplarının ve eğilimlerinin araştırılarak mevcut kentsel dinamiklerin analiz edilmesi, gelecek kestirimlerinin ve simülasyonlarının yapılabilmesine olanak sağlamaktadır. Kent araştırmaları akademik yazınında kentlerin yatayda değişim süreçlerini modelleyen kentsel büyüme modellerine sıkça rastlanmaktadır. Ancak yerleşik alan sınırları içerisinde, mevcut yapı taban alanları ve yapı yüksekliklerinde gerçekleşen değişimlerin modellenmesi görece yeni bir araştırma konusudur. Kentlerde meydana gelen büyüme süreçlerinin kapsamlı ve gerçekçi bir biçimde tanımlanabilmesi için kentin hem yatayda hem de dikeyde tecrübe ettiği değişimlerin birlikte analiz edilmesi gerekmektedir. Bu nedenle kentsel dokuyu oluşturan başta yapılar ve yapılaşmanın gerçekleştiği en küçük birim olan kadastral parsellerin süreç içerisindeki dönüşümünü dikkate almak önemlidir. Kat alanları katsayısı (emsal) kentin yatayda ve dikeyde 3 boyutlu değişimin izlenmesi ve tahmin edilebilmesi için önemli göstergelerden biridir. Emsal, bir parsel üzerinde bulunan yapıların toplam inşaat alanının parsel alanına oranını ifade etmektedir. Kent dinamikleri zamansal ve mekânsal düzlemde kolaylıkla açıklanamazken çeşitli kriterlerle ilişkili olduğu kesindir. Her kentin emsal oranlarındaki değişim miktarı ve değişim eğilimleri kentin kendi iç dinamiklerine yakından bağlı olurken, genel olarak tüm kentler için ortak etkileyiciler de bulmak mümkündür. Önemli kentsel donatılara ve ulaşım güzergâhlarına yakınlık, kentsel mekân üzerinde belirleyici yasal mevzuat, politikalar ve plan kararları; yükselti, eğim, yönlenme, su yüzeyleri gibi doğal unsurlar; mevcut yapılı çevreden kaynaklanan etkiler ve çok çeşitli sosyo-ekonomik unsurlar kentsel mekânda emsal dağılımını ve zamansal değişimini etkilemektedir. Bu çalışmada emsal değerlerini etkileyen değişkenlerin ve etki derecelerinin tespit edilerek modellenmesi ve buna bağlı olarak gelecek senaryolarının üretilmesi amaçlanmıştır. Öncelikle çalışma alanı olarak seçilen Saray kenti özelinde 2012-2019 yılları arasında yapılaşma eğilimlerini etkileyen unsurlar parsel seviyesinde beş ana başlık altında istatistiksel ve mekânsal analizlerle irdelenmiştir. Çalışma alanında bulunan parsellerin mevcut durumdaki ve plan kararları ile üretilmesi öngörülen kentsel donatılara yakınlık durumları, planın öngördüğü yapılaşma ve arazi kullanım kararları, arazi değerleri ve yapılı çevreye dair kriterlerin emsal dağılımını etkilediği tespit edilmiştir. Analizler sonucunda çalışma alanı özelinde değişimi etkilediği tespit edilen kriterler coğrafi bilgi sistemleri aracılığıyla çok kriterli karar verme yöntemlerinden biri olan ağırlıklı doğrusal çakıştırma yöntemiyle değerlendirilmiş ve tüm parsellerin birbirine göre muhtemel emsal katsayıları tespit edilmiştir. Elde edilen emsal katsayılarına ilişkin model verileri 2019 yılı gerçek emsal değerleri ile karşılaştırılarak kalibre edilmiş, 2030 ve 2040 yılları için emsal dağılım öngörüleri ortaya koyulmuştur. Parseller arası emsal ilişkisinin analiz edilmesinden sonra, 2012-2019 yılları arasında çalışma alanında gerçekleşen değişimler yeni yapılaşma ve mevcut yapıların dönüşmesi olmak üzere iki başlıkta ve merkez, orta, çeper ve uzak kuşak olmak üzere dört kent bölgesi özelinde irdelenmiştir. Belirtilen yıllar arasında kent bölgelerine göre gerçekleşen yeni yapılaşma ve dönüşüm istatistikleri sonraki aşamada 2030 ve 2040 yılları için kent üzerinde oluşacak yapılaşma talebinin mekâna dağıtılmasında kullanılmıştır. Kent üzerindeki yapılaşma talebi, miktar ve tür olarak başta nüfus, hane halkı büyüklüğü, gelir durumu, çevresel ilişkiler olmak üzere çeşitli sosyal ve ekonomik değişkenlerin etkileşimi sonucunda gerçekleşmekle birlikte bu çalışmada kentsel nüfus miktarı ile doğrudan ilişkili olarak değerlendirilmiştir. Son aşamada 2030 ve 2040 yılı için nüfus artışına paralel olarak tespit edilen yapılaşma talebi miktarı, kent bölgelerine yapılaşma türüne dayalı olarak modelin ön gördüğü emsal değerlerine göre dağıtılmıştır. Buna göre çalışma alanında, kent merkezinde ve kent merkezini çevre yerleşimlere bağlayan ulaşım güzergâhları üzerinde görece yoğun yapılaşma baskısı bulunmaktadır. Çalışmanın temel amacı parsel tabanlı emsal değerlerini esas alan 3 boyutlu kentsel büyüme modeli oluşturarak mevcut eğilimlerin tespit edilmesi ve geleceğe dair kestirimlerin yapılmasıdır. Bu sayede kent plancılarına, kent yöneticilerine ve kent araştırmacılarına karar verme süreçlerinde yardımcı bir araç üretilmesi amaçlanmıştır. Yapısal değişimlerin gerçekleştiği en küçük birim olan kadastral parsellerin kullanılması, parsel özniteliklerinin kapsamlı kriterlerle sorgulanarak belirlenmesi, parseller arası komşuluk ilişkilerinin dikkate alınması, kentsel yapılaşma talebi miktarı ve türünün kent özelinde gerçekleşen yapılaşma eğilimleri aracılığıyla tespit edilmesi ve mekâna dağıtılması kurgulanan üç boyutlu kentsel büyüme modeli (PURGOM)'nin güçlü taraflarını oluşturmaktadır. Bununla birlikte kentsel büyüme araştırmalarında sıklıkla kullanılan hücresel otomata ve coğrafi bilgi sistemleri haricinde karmaşık yazılımlara ve tekniklere ihtiyaç duyulmaması, modelde kullanılan kriterler ve ağırlıklarının kent özelinde tanımlayıcı istatistiklerle belirlenmesi, kurgulanan modelin farklı özelliklerdeki kentlerde uygulanmasını kolaylaştırmaktadır.
-
ÖgeKent meydanlarının mekân tasarımı niteliklerinin bulanık mantık ile değerlendirilmesi(Fen Bilimleri Enstitüsü, 2020)Kent meydanları tarih boyunca en önemli kamusal alanlar olarak sosyal, kültürel, ticari ve siyasal hayatın yaşandığı, kentin en dinamik ve demokratik mekânlarıdır. Günümüze kadar yaşanan kentsel gelişmeler bu nitelikteki kamusal alanların tasarımını oldukça etkilemiş, gündelik hayatın ritmi bu alanların mekânsal düzenlemelerine yansımıştır. Bu alanların gelişimi, kentlinin yaşam kalitesi üzerinde etkili olduğundan, planlama ve tasarımı her dönemde büyük önem taşımıştır. Özellikle planlanan çevrenin tasarlanması sezgisel bir süreç olarak içinde kavramsal bir çerçevenin olduğu, insanların fiziksel ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik bir eylemdir. Aynı zamanda planlamanın çıktısı olarak oluşan düşüncenin zihinde işlendikten sonra kağıda dökülerek somut olarak mekânsal bir ürün ortaya koyma çabasıdır. Tasarımcı için, tasarlanan mekânın ne olduğu, neye hizmet edeceği ve kimlerin kullanacağı önemli iken ne şekilde tasarlanacağı, hangi tasarım nitelikleri kullanılarak hangi ilkeler bağlamında yapılacağı bir süreç içinde değerlendirilmekte, tasarım sonucunda ortaya çıkan mekân kurgusunun değeri önem arz etmektedir. Bu değer, mekânda var olan tasarım niteliklerinin kullanıcı tarafından değerlendirilmesi ve algılanması sonucu oluşmaktadır. Kullanıcının algıladığı mekân, yapısal unsur ile şekil, büyüklük, form, biçim gibi daha pek çok niteliğin oluşturduğu ilişkinin derecesi ile kullanıcının mekânla kurduğu duyusal ve duygusal bağın sonucudur. Bu bağlamda, bu tez çalışmasının odağında tasarım nitelikleri bağlamında mekân tasarımının değerlendirilerek tasarım değerinin ölçülmesi yer almaktadır. Tez çalışmasında, açık kamusal alan tipolojisinde yer alan meydanların tasarımı ile buna bağlı niteliklerin tasarım değerini ne kadar etkilediği araştırılmaktadır. Literatürde meydanların tasarım nitelikleri hem fiziksel hem algısal özellikler taşımaktadır. Meydana ait bu bileşenlerin değerlendirilmesine yönelik olarak literatürde çok sayıda çalışma yer almakta ve çoğunda klasik mantık esaslı yöntemler kullanılmaktadır. Kentsel tasarıma ilişkin bir konu olan meydan tasarımının bu çok bileşenli karmaşık yapısının klasik yaklaşımlarla modellenmesi ve değerlendirmesi özellikle soyut kavramların ölçülmesinde bazı değerlerin göz ardı edilmesine sebep olmaktadır. Bu çalışmalar temelde klasik mantığa dayanmaları sebebiyle tasarımın kavramsal yapısında var olan fiziksel parametreleri ölçümlese de algısal nitelikleri değerlendirmede yetersiz kalabilmektedir. "Kent Meydanlarının Mekân Tasarımı Niteliklerinin Bulanık Mantık ile Değerlendirilmesi" başlıklı tez çalışması kent meydanlarının tasarım değerinin belirlenmesi için yeni bir model önerisi sunmaktadır. Bu kapsamda, meydanların tasarım nitelikleri üzerinden tasarım değerini ölçen bir model ile Türkiye'de ve dünyanın farklı ülkelerinde yer alan kent meydanlarından seçilen yirmi meydan üzerinden deneysel bir çalışma yürütülmektedir. Yöntem olarak bulanık mantık yaklaşımı kullanılmaktadır. Tez çalışması, bir yapay zekâ tekniği olan bulanık mantık ile kent meydanlarına yönelik tasarım kavramının çok boyutlu karmaşık yapısını modellemeyi, elde edilen sonuçları karşılaştırmalı olarak değerlendirmeyi hedeflemekte, aynı zamanda önerilen model ile kent meydanlarının tasarım değerini bir uzman hassasiyetinde değerlendirme iddiasındadır. Tez kapsamında, kent meydanlarının tasarım değeri kentsel tasarım parametreleri üzerinden ölçülerek, meydanın mekânsal niteliğinin değeri hakkında bilgi vermektedir. Bu amaçla model için parametreler seçilirken meydan tasarımını ön plana çıkaran ve niteliğini arttıran, meydanı meydan yapan tasarım nitelikleri göz önünde alınmıştır. Meydan tasarımında belirli kriterlerin belirli ilkeler doğrultusunda yer alması mekânın değerini arttırmaktadır. Bu alanların doğru şekilde tasarlanması ile nitelikli açık mekânlar yaratılması, kent ve kentlinin yaşam kalitesini arttırdığından yüksek önem taşımaktadır. Kent meydanları ile ilgili daha önce yapılan çalışmaların, konuyu farklı boyutlarda ele aldığı ve farklı yöntemler kullandığı görülmektedir. İncelenen birçok çalışma Aristo mantığına dayanmaktadır. Bu çalışma, önceki çalışmaların teorik ve pratik altyapısından farklı olarak farklı bir yaklaşımla tasarım değerini ölçmede çok boyutlu yeni bir model önermektedir. Bu kapsamda, bulanık mantık teorisine dayanan modelde yer alan kavramlar bulanık küme yaklaşımı ile oluşturulmaktadır. Seçilen 8 parametre ile bir bulanık mantık modellemesi yapılmıştır. Seçilen parametreler sırasıyla; imaj, anlam, okunabilirlik, zaman, çevrelenmişlik, dominantlık, çeşitlilik, konfordur. Önerilen modeli test etmek için, farklı nitelikleri olan İtalya (6), Almanya (1), Fransa (2), İran (1), İspanya (1), İsveç (1), Belçika (1), Çek Cumhuriyeti (1), İngiltere (1), Portekiz (1), A.B.D. (1) ve Türkiye (3)'den seçilen 20 kent meydanı ile ampirik bir çalışma yapılmıştır. Uygulama aşamasında, yirmi (20) kent meydanı için mimar, peyzaj mimarı ve şehir plancısı olmak üzere farklı meslek gruplarından 179 uzmana anket çalışması uygulanmıştır. Anket formunda, belirlenen sekiz kriter meydanlara ait bilgiler ışığında puanlandırılmıştır. Uzmanlar bilgi sahibi oldukları en az beş meydanı seçerek anketi cevaplandırmıştır. Uzmanların her birinden elde edilen veriler, bulanık mantık modeli ile analiz edilerek her bir meydana ait özgün tasarım değeri bulunmuştur. Tez çalışması beş bölüm altında kurgulanmıştır. İlk bölüm araştırmanın amacı, kapsamı, araştırma soruları, hipotezler ile çalışmanın yöntemi ve uygulanan model hakkında bilgi vermekte, genel çerçevede tezin sürecini sunmaktadır. Kavramsal ve kuramsal çerçeveyi sunan ikinci bölümde ise öncelikle temel kavramlar tartışılmaktadır. Kentsel açık alan kavramı çerçevesinde kentsel meydanların tanımı ve meydanları tanımlayan tasarım parametreleri ele alınmaktadır. Parametrelerin kavramsal olarak meydanlara ilişkin teorik altyapısı kullanılarak seçilen parametreler bağlamında çalışmaya belirli kısıtlar getirilmiştir. Bu niteliklerin seçilmesinin nedenleri literatürdeki çalışmalardan elde edilen bilgiler ile açıklanmıştır. Kavramların tartışılmasının ardından takip eden üçüncü bölümde ilk olarak tezde kullanılan bulanık mantık yönteminin teorisi ve gelişimi ile yöntemi klasik mantıktan ayıran farklı özellikleri değerlendirilmiş, bu yöntemin seçilme amacı üzerinde durulmuştur. Yöntemin uygulandığı çalışmalar incelenerek tezin kapsamında ele alınan kentsel alan tasarımı konusuna odaklanılmıştır. Tasarım kavramının bulanık mantıkla değerlendirmesinde hangi olumlu katkılarının olacağı, bulanık mantık teorisinin tasarım kavramıyla nasıl örtüştüğü kentsel alan çalışmalarında kullanımı üzerinden tartışılmıştır. Dördüncü bölümde tezde geliştirilen özgün model yer almaktadır. Bu bölüm, modelin oluşturularak bulanık mantıkla modellenmesi ve modelin uygulanması olmak üzere iki aşamada sunulmaktadır. Bulanık modelin uygulama adımları detaylı bir şekilde açıklanarak, sonrasında seçilen meydanlar üzerinden denenmiştir. Beşinci bölümde, yapılan çalışmanın sonuçları ve ileriye yönelik araştırmalar için öneriler sunulmuştur. Çalışmanın sonucunda, bulanık mantık teorisi kullanılarak mekânsal tasarımı değerlendirmeye yönelik oluşturulan model ile farklı, yenilikçi bir değerlendirme yöntemi elde edilmiştir. Elde edilen modelle sonuç bulguları doğrultusunda, araştırma sorularının cevaplarına ulaşılmış, tezin ortaya konan tüm hipotezleri ispatlanmıştır. "Kent meydanlarının tasarım nitelikleri, tasarım değerini etkilemektedir ve bu etki ölçülebilir" hipotezini temel alan çalışmada, mekân tasarım değeri ile belirlenen sekiz tasarım niteliği arasında pozitif ve anlamlı bir ilişki bulunmuş, bu nitelikler bağlamında tasarım değerinin ölçülebileceği görülmüştür. Çalışmada uzmanların dahil edilerek modelin meydanlar üzerinden sınandığı aşamada, meydanlara ait bulgular değerlendirilerek tasarım değerine göre bir sıralama yapılmıştır. Beklenildiği gibi, dünyada tasarım değeri yüksek görülen kent meydanlarının üst sıralarda, tasarım değeri düşük olarak nitelendirilen meydanların alt sıralarda yer aldığı görülmüştür. Bu sonuçlara göre de modelin kurgusunun başarılı bir şekilde yapıldığı ispatlanarak, modelin, veriler olduğu takdirde bir meydanın tasarımını bir uzman hassasiyetine yakın düzeyde ölçebileceği ortaya konmuştur. Geliştirilen modelin, kentlerde kullanıcı ihtiyaç ve beklentilerini karşılayan, tasarım ve estetik değeri yüksek, güçlü kimliğe sahip ve nitelikli kentsel açık mekânlar yaratmak, üretmek ve geliştirmek adına ilgili meslek gruplarına bir kaynak olarak katkı sağlayacağı, aynı zamanda kent meydanlarından farklı olarak kentsel açık alan tipolojisinde yer alan diğer alanlar ile farklı konuları ele alan kentsel çalışmalar için referans niteliği taşıyacağı düşünülmektedir.