LEE- Mimari Tasarım Lisansüstü Programı

Bu topluluk için Kalıcı Uri

http://hdl.handle.net/11527/19391

Gözat

A computable vitality: Kenzo Tange's architectural system

(Graduate School, 2024-09-12) Berber Tolunay, Cansu ; Özkar, Mine ; 502112014 ; Architectural Design

Kenzo Tange's methodology of vitality as a design tool is explored in depth in this study. Tange, a leading figure in the Metabolist movement, revolutionized urban design with his visionary plans, develops a design methodology by referencing information derived from city flows. Tange perceived cities as living organisms that required continuous nurturing through vital elements to thrive. His approach deeply considered the dynamics of different movement types in city, proposing architectural solutions that would not only accommodate but actively promote the growth and expansion of urban planning. Tange's approach to understanding urban dynamics involves conducting flow analyses of the existing traffic system, which define the movements within and outside the city. Tange's use of movement as a regulatory and form-giving tool is explored which draws upon original research from the Harvard University Kenzo Tange archive, especially the Skopje Project. It posits that the repetitive, cyclic nature of pedestrian and vehicle movement is not just a characteristic of urban life but a driving force behind urban design. This approach underscores the Metabolist focus on cities as dynamic, living entities that continually evolve and adapt to ensure their vitality and sustainability. In his proposals, Tange introduced innovative structures that catalyzed urban movement, thereby ensuring the development of functional spaces within the city fabric. Tange determines that the intersection of different movements will create transitional areas and generate creative forms, not through design speculation but through analysis. Archive research shows how the process serve as primary data in the design process and how the analyzed dynamics of the city and Tange's reading of the city and its dynamics play a central role in formulating these movements. Tange layers movement vertically and then relates each layer horizontally to maintain fluidity. The productivity of this concept in urban design lies in the layering of movement and transmitting it through different forms and spatializations within its flow. Kenzo Tange's use of symbols in his urban design for Skopje represents a sophisticated method of encoding the dynamic processes of urban growth and change. By employing basic geometric shapes like triangles, circles, and lines, Tange developed a visual language that mapped out not only the physical infrastructure of the city but also the flow and movement within its urban space. These shapes were thoughtfully selected, with each carrying specific meanings that contribute to a deeper understanding of the urban landscape. xxiv Tange's integration of these symbols into his urban planning diagrams provided a clear and systematic depiction of how various elements of the city interact and function together. Focusing instead on creating a urban system capable of adapting to growth and change, the diagrams function as a rule system that guides the development and transformation of the city, ensuring that each component, communication space— a road, building, or public space—plays an effective role in the overall urban fabric. This method showcases Tange's visionary approach to urban planning, where symbolism and functionality converge to foster a cohesive and adaptable urban environment. Tange's work bridges Eastern and Western thought, particularly the notion of "vitality" in architecture. Tange's approach goes beyond aesthetic considerations, involving human movement and experience. While his methods may seem abstract through today's computational lens, they were operating like a coding system despite not being recognized as such. Tange's urban analysis, relational studies, and systemic observations contributed significantly to the development of architecture and systems thinking, offering a precursor to modern computational design approaches.
A twofold act of locating from a critical distance: A revisit to Constant's New Babylon

(Graduate School, 2023-11-01) Dur, Ali ; Erdem, Arzu ; 502122001 ; Architectural Design

This work revisits and tries to recuperate a particular project, holding a significant place in recent architectural history and our imaginary repositories, New Babylon of Constant, completed between the years of 1958 and 1974. Besides other particularities vested in its making and reception, that significance can be traced in the unconventionally-long lifespan of the project, taking many forms and guises throughout its nearly two-decade long journey. While being eager to know the reasons behind its rather extensive lifetime, the thesis finds the grounds for its significance in its often-claimed timelessness and possible afterlives; that it could still be a relevant and valid entity of reference – not only for the current architectural discourse but the world at large in this present timespan. Besides these claims and prospects, often asserted by its maker, the reasons for choosing this work in the scope a fairly-large academic endeavor were to be found in an earlier engagement with project, which involves the author and his first ever critical sights of Constant's work in line with these prospects. This separate study, nearly a year prior to the thesis' official commencement, attempts to revisit New Babylon's remains and particular spaces, which is often seen as a planet-sized planning scheme filled with mysterious interiors. Venturing for a digital remake in a timespan and medium foreign to its provenances, this endeavor later revealed to be more than a simple remake of certain architectures – as much as the original project entailed much more, and, at times, seemingly lesser than a planning proposal or some eccentric physicalities. As mostly seen in its rather worded remains and in the firsthand enactments of its makers, what this attempt essentially entailed was a remake of certain mentality and practice, as much as unearthing and performing them in person – a hidden set of traits, lacking any physical form whatsoever by nature, which later revealed to be the most central crux of Constant's legacy. Seemingly, such mentality was also responsible for those architectures and their ever-changing appearances in a fairly-long period; and grounded New Babylon's timeless pretenses that could make it relevant and instrumental as a referential locale to revisit and rediscover today. Upon these findings and critical sights acquired, courtesy of a digital remake project and the accompanying research; the author inclines to look at these peculiarities deeper and in a larger scope – forming a thesis study, along with a central hypothesis, based on these claims and partially-illustrated potentials. So, the first objective of this study reveals as to unravel these facets of the project and to examine such open-ended, nomadic and so-called instrumental premises on an expanded field – by looking at several sources and entanglements recorded in several histories. As with this main agenda, there forms another one linked to another complementary hypothesis – which claims that there might be ways and a provisional set of protocols to utilize these potentials for a critical reading of the present timeline. In all of its parts and at its beginnings, this thesis sets out to find the appropriate methods and vantages to read and recuperate this legacy – where it can be revealed as the open-ended seeing-device as it was supposed to be. For its ends, it seeks out to test these claims, through the agency of its interconnected objectives all centered around New Babylon – where a firsthand utilization of this legacy would at the same time require and then contribute to its extended recuperation at large. Looking for ways and appropriate places to both understand and utilize this project, the thesis chooses a two-phased remembrance as a certain, twofold methodology for its recuperative operations. At the first one, the project is revisited mostly in its own native provinces and accounts in a sort of reversed historiography – cuing from the most recent entanglement that involves the author and first critical sights of New Babylon, then moving back to its official lifetime and further back to its cultural backdrop. It involves a rather outsider and mostly objective reading, where the main purpose is to assemble a theoretical framework around Constant's own craft and its instrumentality. There, while acquiring multiple appropriations and appearances to its part, the project regains its most instrumental and mentality-oriented spirit; becoming an eccentric story without a certain end but one with certain instructions to prolong its lines; mostly resembling its plot in the very ways it was told to its audience. In the second phase, based on this rather voluntary recollection and critical sights of the project, New Babylon is revisited in rather involuntary and fragmented instances, courtesy of Proustian memory – in which it reappears in the author's own space of memory in relation to other theoretical sources, and also to the current present setting. During the former couplings, it is grasped and assessed as a certain kind of theoretical instrument amongst other similar ones that are mainly used for procuring new meanings – based on the concept of seeing existing things in the light of another alternative. Later, also using such rudimentary protocols to enact such instruments, another revisit takes place in the form of a series of timely alignments with Constant's remains – whether to see it might actually help us finding novel sights of what's already existent. Here, our objectives are again twofold; where we both revisit the current world and that of Constant – aligning and moving between interconnected parts – based on the same concept of nearing with seemingly-impossible places and looking at things in a double scheme. In the scope of our intertwined agendas, where we employ New Babylon also as a way to expand it, and vice versa; we simultaneously procure new readings of both New Babylon and the present during this second remembrance – looking at one side from the gloss of the other. Here, some of the key concepts and theoretical models introduced at the beginning of the thesis, such as critical alignments and utopian projections, are further expanded and utilized as a referential framework – both as to understand these imaginary spaces reserved for meaning production, as well as to expand New Babylon's instrumentality upon those lines. In line with the concept of constellations and acquiring new vantages in revisiting a complex legacy as this, the reading positions throughout the thesis are presented as ever-changing and intertwined. That is, in both parts of our remembrance and recuperation, we constantly switch our sources – between the outsider readings and rather personal engagements with the project – based on what reveals in each position. On this course, in a cloud-like structure that is ever-enlarging around Constant's work, we move from one fresh vantage to the next, according to what reveals and is added to the possible meanings of New Babylon – extending our readings on both accounts and in an intertwined scheme. And that's another connotation of a twofold methodology – proposed as a certain way reading and understanding what New Babylon was and further could be. For our conclusions, examining our findings in both parts and collating those seen from both of our positions throughout; we were able prove that New Babylon lived up its timeless, open-ended prospects – offering fresh sights and critical readings in the midst of a far and foreign timespan. In its particular place in utopian projections and their constructive purposes, it availed many alignments, albeit and particularly in fragments – those appearing in relation to one's everyday present.
An architectural research framework for the neuroscience of human experience

(Graduate School, 2023-10-24) Karakaş, Tülay ; Özkan Yıldız, Dilek ; İnce, Gökhan ; 502142009 ; Architectural Design

The relationship between architecture and neuroscience is an ever-evolving research field forcing the architecture community to explore new theoretical, methodological, and practical approaches. The developments in neuroscience and cognitive sciences and the expanding knowledge of the human brain primarily contribute to understanding human experience and the experiential use of an environmental setting. As an architect, Albright (2020) asked what architects can do with this new knowledge of brain function, and I furthered the question by asking how architects can study with this new knowledge of brain function. Accordingly, the twofold aim of the dissertation is determined as 1) to investigate the neuroscience approach in architecture with an emphasis on the neuroscience of human experience and 2) to develop an architectural research framework for the neuroscience of human experience. With this aim in mind, multiple objectives are produced: 1) developing an overarching conceptual framework for the neuroscience approach in architecture, including elaborating theoretical discourses, methodological approaches, and practical implementations, and 2) building new knowledge on the neuroscience of human experience in architecture. To achieve the aim and objectives of the thesis, an integrated thesis is conducted, consisting of three independent research based on published papers along with introductory and concluding chapters. Each published research paper has its method, while the thesis has a methodological technique to link them into a cohesive conclusion, which is developing an architectural research framework for the neuroscience of human experience. The research papers are examined iteratively to construe insights for developing an architectural research framework for the neuroscience of human experience. Eventually, the thesis method relies upon the literature search to develop an architectural research framework and the knowledge gained from the three research papers.
Digital surrealism: Video game space

(Graduate School, 2024-06-26) Gündüz, Esra Nur ; Özener, Ozan Önder ; 502211010 ; Architectural Design

The concept of virtual reality (VR), perceived as a copy of physical reality, restricts both the creators and users of the space, leaving no room for potential surreal experiences. The main motivation for conducting the research on virtual surreal space is to open up creative/generative spatial possibilities for discussion from a thought perspective that goes beyond this definition. Although there are various approaches to digital space in the literature, these studies mostly rely on computational methods. In contrast, this study aims to explore space from the perspective of "digital surrealism" which is ignored in spatial studies, through the computer-based gaming experience. Scholars writing about architecture and surrealism have argued that, unlike other forms of fine art, architecture was never an integral part of surrealism. Against this perspective of the digital game experience, the study aims to question whether it is possible to interpret the space with a surreal perspective and to investigate whether the space can approach surrealist thought with the digital game experience fed by computational methods that support the concepts of "autonomy" and "ubiquity". The main goal of the study is to explore the relations between surrealism and architecture and the spatial potential of these relations through the experiences of the players. The surrealist spatial potential of digital space experience is explored in Superliminal (2019), a puzzle game that transforms the experience into allegories of dreams, free thinking and multiple opportunities. Data analysis performed on the STEAM platform and the First Manifesto of Surrealism (1924), in which surrealism came into existence as a movement, were analyzed with Python programming language. The study analyzed the thoughts and comments expressed by players who experienced the selected game on the STEAM platform. Preliminary results of the study are presented with the "regression tree" method. Using the Python programming language, analyses are presented to discuss game spaces from the perspective of surrealism. The thesis results show that the selected game space enables players to modify spatial elements by providing unconventional interventions. This means exploring infinite spatial possibilities via interactive digital games without constraints of singular form or time. Consequently, space can be evaluated as a field of possibilities. By integrating temporal, spatial, and subjective elements, the space is liberated, creating a domain with the potential to re-conceptualize the relationship between surrealism and architecture.
Evcil pratikler: Seksenli yıllarda ev imgesi ve mekansal izdüşümler

(Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2022-05-18) Kara, Büşra ; Uz, Funda ; 502181039 ; Mimari Tasarım

Ev, kendine has fiziksel örgütlenmesinin ötesinde farklı anlam katmanlarıyla kuşanmış sosyo-kültürel bir ağ niteliği taşımaktadır. Bugün evle kurduğumuz ilişki, esnek bir zeminde ifade bulmakta ve süregelen bir dönüşüm içermektedir. Tezin amacı, ev olgusunun toplumsal dönüşümlerden etkilenme biçimini, hangi süreçlerle şekillendiğini, nasıl taktikler geliştirdiğini ve büründüğü yeni anlamları analiz etmektir.
İzlek ve hareket etkileşiminde göstergelerin topolojisi: Öznel bir kentsel mekan deneyimi

(Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2023-07-03) Dabancı, Deniz ; Arı, İffet Hülya ; 502191005 ; Mimari Tasarım

Kent mekanı ile deneyimi merkeze alan bir çalışma deneyimin koşullarından kopmamalı, deneyimin içinde gerçekleştiği süreklilik içinde hareket etmelidir. Böyle bir bakış açısı gerçekliğin düzenleyici kutuplara tabi olmadığı koşulların ana ve mekana özgü olarak sürekli yeniden üretildiği ve deneyimi değiştirdiği içkin bir yaklaşımı ifade eder. Kent mekanını deneyim merkezinde ele alarak, kent mekanı ve mimarlık ile etkileşim lehine ilerlemek istersek bu etkileşimin zenginleşebileceği ve deneyimin olanaklarını arttırabileceği aralıklardan bahsetmek gerekir. Elbette bu kent mekanının günümüzdeki koşullarından bağımsız olarak yapılırsa deneyim bütün yönleriyle ele alınmamış olur ve tabi olduğu koşullardan kopar. Bu kapsamda Rem Koolhaas'ın atık-mekan (2006)'da ele aldığı kent mekanı tasavvurunun günümüz mekanının deneyimleme şeklini somutlaştırdığı kabul edilmiştir. İçinde bulunulan çağ sunduğu sürekliliklerle ve mekanı organize etme şekliyle mekanın arzulanan deneyimlenme şeklini de aynı zamanda beraberinde getirir. Mekan içinde bulunan zamanın koşullarını dışa vurur. Günümüz kentinde bu koşullardan en baskını içinde bulunulan sosyal, ekonomik ve politik gerçekliği oluşturarak mekana da şekil veren global sermaye ekonomisidir. Kapitalizm kendi doğrultusunda hizalanan deneyimlenme veya semiyotikleştirme şeklini kendine has bir semiyotik makine oluşturarak özneleşme süreçlerine sızmasıyla gerçekleştirir. Mekanın üretimi ve deneyimi kapitalizmin düzenleyiciliğinden bağımsız olarak düşünülemez. Ancak materyal bir ortam olan kent, baskın kuvvetler tarafından üretimi bağlamında şekillense de, deneyimi bağlamında kenti yalnızca bir uzantı olarak düşünmek kentin içinde açılan hayata dair pek az şey söyler. Deneyimin zenginliği baskın semiyotikleştirme şeklinin verili homojen gerçekliği içinde direnç noktaları sunma olanağı taşır. Kent mekanı bu kapsamda deneyimin zenginleşmesine imkan veren kapasiteleri takip edilerek ekolojik olarak ele alınmıştır. Fransız filozof ve psikanalist Felix Guattari'nin ortaya koyduğu ekolojik yaklaşım gerçekliği kendine içkin olarak ele alarak özne ve ortam ilişkisinin sürekli olarak olanaklarını ve kapasitelerini arttırabilmesini içerir. Kent deneyiminin bu yaklaşımla göstergelerle eşlenerek yeni özneleşme aralıkları açabilecek bir etkilenimsel ilişkililik içinde gerçekleştiği kabul edilir. Söylemsel olan göstergelerin semiyotik akışları bir tutarlılık olan öznenin içsel gerçekliğinde her zaman farklı şekillerde belirlenebilecek kapasiteler barındırırlar. Bunun için etkilenimsel ilişkililiğe göstergenin şiddetinin belli bir eşik durumunu aşırması ve dışa açılan bir nakarat olarak davranarak etkilenimsel ilişkililiği yeniden organize etmesi gerekir. Böylece deneyimin sürekliliğini oluşturan bileşenler verili işlevlerinden koparlar. Dünyada yankılanabilecekleri başka yerler bularak yeniden belirlenirler. Kent deneyimi kentin materyal kapasiteleriyle temas halinde olunduğunda sürekliliği değiştirerek deneyimi yeniden organize edebilecek olanaklara sahiptir. Kent alışılmış bir durum olarak kendini sergileyen materyal bir ortam olarak halihazırda bir belirlenimin ürünü olan ilişkililiklerle doludur. Kente dair mevcut imajımız olarak anlaşılan ilişkililikler karşılaşma anlarında aktüel (mevcut) materyal kapasiteleri sahip olunan imajların gölgesini de taşırlar. Kent mekanındaki ilişkililikler olarak mimarlık dolayısıyla dünyadaki değişimlerle, mekandaki hareketlerle, ışıktaki ve perspektifteki değişimlerle her zaman kendini kendinden farklı gösterir. Gösterge oluşturduğunda mekandaki ilişkililiklerin keşfedilmesine imkan vererek homojen bir gerçeklik içinde yerel destek noktaları sunabilir. Böylece kent mekanı dinamik bir alan içinde sürekli değişen göstergelerden oluşan bir topoloji olarak anlaşılır. Kent mekanının göstergelerin topolojisi olarak anlaşılmasıyla kente dair mevcut imajlarla karşılaşma anını sağlayan geçiş mekanları bu kapsamda merkeze alınır. İlişkililikleri deneyime içkin olarak ele alınmaya çalışarak, ilişkililiklerin kent deneyiminde sağladığı kendinden farklı görünmesini sağlayan ve yeni olanaklara kapı açarak deneyimi zenginleştiren oynama payları irdelenir. Bu kapsamda mevcut ilişkililikleriyle Taksim Meydanı'nda mekanın sağladığı oynama payları görselleştirmeler oluşturarak kendi içinde göstergeler oluşturan değişim halinde dünya dışlanmadan test edilir. İlişkililikler oynama paylarını sağlar. Oynama payları ise yeni ilişkililiklere imkan verir. Kent deneyimi kısıtlar içinde ve içinde bulunan koşullardan koparılmadan ekolojik anlayışla ilişkililikler ve oynama payları olarak ele alınmış, bu sayede materyal kapasiteler merkezinde bir bakış açısı sunulmuştur.
Mimarlıkta ve matematikte model kavrayışının materyal ve düşünsel eksende irdelenmesi

(Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2023-07-17) Çalkıcı, Cemil ; Aksoy, Meltem ; 502191004 ; Mimari Tasarım

Mimarlıkta model, mimari fikir ve mimari yapı arasında salınan bir temsil aracı olarak; kimi zaman daha çok yapıları, kimi zaman ise daha çok düşünceleri gerçekleştirmek ve/veya kontrol etmek için kullanılır. Karşımıza çoğunluklukla fiziksel ölçek maketi, dijital model, deneysel maket ve 1:1 ölçekli taklit model (mock-up) şeklinde çıkar. Bu tez için ise mimarlıkta modelin şekilsel farklılıklarından ziyade, mimarlıkta model kavrayışı, bu kavrayışın nasıl kurulduğu ve bu kavrayış alanın hangi tarafına meyilli olduğumuz önemlidir. Mimarlıkta model kavrayışındaki eğilimin onun kendisine odaklanmaktan ziyade; daha çok onun temsil özelliğine odaklanmak üzere olduğu görülür. Mimarlıkta model kavrayışına odaklanmadan önce, genel model kavrayışına bakmamız bu eğilimin nedenlerini anlamak için önemlidir. Model kavrayışı, modelin bir temsil aracı olarak kullanılması ve kendi gerçekliğinin farkındalığından oluşur. Hangi alanda olursa olsun, modelin temsil aracı olarak kullanılması, modelin kendi gerçekliğine ilişkin farkındalığa göre daha yaygın bir biçimde karşımıza çıkar. Bu eğilimin nedenine baktığımızda Batı kültüründe insanı her şeyin merkezine koyan ve doğayı dışsallaştıran bir ideoloji olduğunu görürüz. Aslında, her şeyin merkezine koyulan insan değil, mükemmel insan olgusuna atfedilen bazı kabiliyet ve değerlerdir. Şeylerin düzenlenmesi, seçilmesi, ölçülmesi, belirli bir sınıflandırma ve/veya hiyerarşiye tabi tutularak kontrol sağlanması gibi insan olgusuna atfedilen değer ve hünerler bu tez kapsamında "düşünsel" olarak kavramsallaştırılarak incelenir. Dışsallaştırılan doğa olgusuna atfedilen kaos, belirsizlik, beklenmedik, pis, şiddetli ve düzensizliğe eğilimli hâl ise bu tez kapsamında "materyal" olarak kavramsallaştırılırak incelenir. İnsan da, model gibi kendi geliştirdiği araçlarla doğanın "materyal" özelliklerini kontrol altına almaya çalışır. Bu araçlar doğrultusunda kurulan kavrayışta, doğa olgusu; kontrol edilebilir, tahmin edilebilir ve hesaplanabilir sayısal verilere indirgenerek temsil edilir. Bu temsil, genelde matematiksel modellerle birlikte yapılır. Çünkü, insan için matematiksel modeller, doğa üzerinde istenilen kontrolü, düzeni, olasılık tahminini ve hesaplamaları yapabilecek bir araçtır. "Düşünsel" olan, "materyal" olanı kontrol ederken ondan ayrışmaya çalışır. Bu ayrışmayla birlikte; "düşünsel" olan, kavrayış alanımızda o kadar baskın hale gelir ki, "düşünsel" faaliyeti sağlayan model gibi araçların "materyal" boyutu bile bir süre sonra fark edilmemeye başlar. Artık model, insanın modele ilişkin kavrayış alanında daha çok "düşünsel" bir faaliyete aracılık etmek için vardır. Kendi gerçekliği, yani "materyal" özelliği ise görülmemeye başlar. Nitekim, bu durum matematiksel modeller için de geçerli olur. Matematiksel modellerin kendisi ve temsil özelliği; yani "materyal" ve "düşünsel" özelliği ayrışmaya başlar ve "düşünselin" odağında bir model kavrayışı kurulur. Matematiksel modelin "düşünsel" olana eğilimli örneği için Öklid geometrisinin tanımlı soyut geometrik yüzeyleri verilebilir. Bu örnek üzerinden, matematiksel modelin "materyal" özelliği olarak, matematiksel ifadelerle tanımlanan geometrik yüzey veya şekillerin aslında kendisinin ait olduğu çok uzamlı uzay olarak tarif edilebilir. "Düşünsel" olana eğilimle kurulan matematiksel modeller, uzayın çok boyutlu yapısını indirgeyerek geometrik yüzeyler veya şekiller olarak temsil eder. Mimarlık ise özellikle İtalyan Rönesansı'ndan itibaren, tasarımı ve inşa sürecini uzaktan kontrol etmeye yarayan model, çizim ve metin gibi temsil araçlarıyla yapılan bir meslek olarak anılmaya başlar ve matematiksel modeller, mimarlık için, onu, daha alçakta görülen "materyal" pozisyondan "düşünsel" pozisyona taşıyabilecek bir araç olacağı düşünülür. O nedenledir ki, matematiksel modeller, mimarlığa modeller ve çizimler olarak; bazen ise mimari yapının bizzat kendisi olarak dahil edilir. Matematiğin cisimleşmesi ile mimarinin soyutlanması model üzerinden gerçekleşir. Fiziksel olan matematiksel modeller, "düşünsel" olanın somutlaşarak vücut bulmasıdır. Bu nedenle, "düşünsel" olana odaklı bir mimarlık kavrayışının inşası için matematiksel modeller, mimari fikirlerin biçimini ve içeriğini hazır bir şekilde yaymak için somut araçlar olarak seçilir. Hatta matematiksel modellerin soyut ve düzgün yüzeyleri, mimari maketlerin bitmiş olarak sunulması için de ilham kaynağı olur. Günümüzde bile, mimarlığın konuşulduğu pek çok alanda matematiksel modeller, modern bir mimari kavrayışın "düşünsel" zemine olan yakınlığını göstermek için dolaşımdadır. Matematiksel modellerin insanın kavrayış alanındaki "materyal" ve "düşünsel" boyutlarının ayrıştığı noktada, mimarlıkta model kavrayışında da paralel olarak "materyal" ve "düşünsel" boyutların ayrıştığı görülür. Matematiksel modellere ilişkin kavrayış alanında "materyal" ve "düşünsel" olanın ayrışma dışında, farklı ilişkiler kurduğu durumlarda da mimarlıkta model kavrayışını etkiler mi? Bu soruyla başlayan araştırma, yöntem olarak, model kavrayışında "materyal" ve "düşünsel" olanın olası ilişkileri üzerinden mimarlıkta ve matematikte model kavrayışlarının ilişkilerini irdelemek amacıyla bakış çerçeveleri oluşturulur. Bu bakış çerçevelerinden ilki, bizi bu soruya yönelten ayrışma mekanizması olarak ifade edilir. Diğerleri ise, yakınlaşma, birleşme ve hibritleşme mekanizmasıdır. Matematiksel modellerin insanın kavrayış alanında "materyal" ve "düşünsel" boyutların ayrıştığı noktada mimarlıkta model kavrayışında da paralel olarak "materyal" ve "düşünsel" boyutlarının ayrıştığı görülür. Örneğin, Alberti'nin doğrusal perspektifi, üçgenleştirilmiş haritalama, Öklid geometrisi, CAD (Computer-aided design) yazılımları, Alias/Wavefront (Maya) ve NURBS (Non-Uniform Rational B-Spline) gibi matematiksel model uygulamaları, uzayın tanımlanmış geometrilerini ifade etmek ve bu ifadelerin kontrolü için bir araç olarak kullanılır. Matematiksel model kavrayışında ayrışma mekanizması olarak tanımlanabilecek bu uygulamalar, ilişkili oldukları mimari modellerin kavrayış mekanizmasını da "düşünsel" ve "materyal" olanın ayrışması olarak değerlendirilmesine neden olmuştur. Yakınlaşma mekanizmasında ise, matematiksel modeller, insanın kavrayış alanında "materyal" boyuta yakınlaşır fakat sonra "düşünsel" boyuta geri çekilir. Stereografi metodu, Mobiüs Şeridi, BIM (Building Information Modeling: Yapı Bilgi Modellemesi veya Sistemi) gibi matematiksel model uygulamarında gözlenen yakınlaşma mekanizması, ilişkili olduğu mimari modellerin de benzer şekilde kavranmasına neden olduğu gözlenmiştir. Birleşme mekanizmasında ise, matematiksel modellerin insanın kavrayış alanında "materyal" ve "düşünsel" olan boyutları, birbirini şekillendirme ve dönüştürme; birlikte var olma ve evrilme hâliyle görünür olur. Yapay zekâ yöntemleriyle oluşturulan matematiksel model uygulamaları, bu çerçevede incelenir. Bu yöntemin kullanıldığı pek çok mimari modelde de, kavrayış alanını benzer bir biçimde birleşme mekanizmasıyla açıklamak mümkündür. Bu durumda mimarlıkta modelin sadece "düşünsel" boyutuyla ilişkilendirilen temsil özelliği değil; "materyal" boyutuyla ilişkilendirilen kendisi de görünür olur. Son olarak, hibrit mekanizma ise matematiksel model kavrayışında eş zamanlı olarak gerçekleşen ayrışma, yakınlaşma ve birleşme durumlarını tarifler. Bu bölümde, mimarlıkta model kavrayışında hibrit mekanizmayı açıklamak için R&Sie(n)'nin Hâletiruhiye Mimarlığı (An Architecture "des Humeurs") sergisi incelenir. Matematiksel modellere ilişkin farklı kavrayış mekanizmalarının bir aradalığıyla oluşan hibrit mekanizması, ilişkili olduğu mimari modelin kavrayış alanını da paralel olarak hibrit olması yönünde etkilemiştir. Bu şekilde mimarlıkta model kavrayışında "materyal" ve "düşünsel" olanın ayrışma, yakınlaşma ve birleşme mekanizmaları hibrit mekanizmasında görünür olur. Sonuç olarak, mimarlıkta model kavrayışındaki ayrışma mekanizmasının yaratılması için, matematiksel modellerin bir dayanak noktası olarak kullanılması, insanı her şeyin merkezine koyan ideoloji nedeniyledir. Yakınlaşma, birleşme ve hibritleşme gibi, matematiksel modellerin ayrışma haricindeki kavrayış mekanizmalarının oluştuğu durumlarda da, mimarlıkta model kavrayışı, matematiksel model kavrayışına paralel olarak etkilenmiştir. Bu etkilenlenme sonucunda, mimarlıkta modelde de matematiksel modele ilişkin kavrayış mekanizmalarının benzerleri gözlenmiştir.
Plânlı konut yerleşimlerinde açık mekân kurgusu ile ilişkili yaşantı potansiyellerinin incelenmesi: Ataköy örneği

(Graduate School, 2021-08-25) Mangut, Burak ; Özsoy, Ahsen ; 502162003 ; Mimari Tasarım

Endüstri Devrimi ile başlayan süreçte artan nüfus yoğunluğu ve kullanım çeşitliliği sorunlarını barındıran kentsel alanlar, kitlelerin barınma ihtiyacına cevap verecek yeni konut çevrelerinin üretimine ihtiyaç duymuştur. Geleneksel üretimlerin sahip olduğu çok katmanlı yapılanmanın aksine; plânlı konut yerleşimlerinin üretiminde yerleşim düzeni, kümelenme sistemi, dolaşım ağı gibi kullanım sürecini etkileyecek kararların en baştan alınması gerekmiştir. Bu süreçte, tasarlanan mekânsal ilişkiler ağının aynı zamanda içerisinde barındırdığı toplumsal kümelenmeye ilişkin sosyal ilişkileri de tariflediği görülmektedir. Fiziksel, sosyal ve kültürel anlamlarda çeşitlilikler barındıran bu yapılanmalar, kullanıcıların birbirleriyle olan etkileşimleri ve iletişimleri üzerinden toplumsal yapının gelişimini desteklemekte ve yerleşim kültürünün oluşumunu sağlamaktadır. Bu kapsamda, kullanıcıların birbirleriyle en doğal yollardan ilişki kurabilecekleri zemini meydana getiren açık mekânlar, sağladıkları kentsel yaşantı potansiyelleri etkisinde ortak yaşantının temelini oluşturmaktadır. Bu doğrultuda, düzenin amacı yalnızca fiziksel parçaların bir araya gelmesi ile oluşturulan kümelenmeden öte; mekânsal olarak tanımlanmış bir alanı paylaşan bireyler arasında toplumsal ilişkiler bütünü oluşturma çabası olarak ifade edilebilmektedir. Plânlı konut yerleşimleri, sahip oldukları açık mekân kurgularına bağlı olarak yaşantı potansiyellerini ve ortak yaşantının organizasyonunu biçimlendirmektedir. Oluşturulan düzenin; sosyal yapının ve insan davranışlarının şekillenmesinde önemli bir etken olduğu görülmektedir. Bu süreçte, yapıyı meydana getiren birimlerin oran ilişkileri ve buna bağlı gelişen yoğunluk durumları, düzeni etkileyen unsurlardan birini meydana getirmekte iken; birimler arası ilişkiler ve bu örüntülere bağlı olarak gelişen sosyal yapı diğer boyutu meydana getirmektedir. Çalışmanın temel amacı, plânlı konut yerleşimlerindeki çeşitli yoğunluk durumları ve mekânsal düzenlemeler ile sosyal organizasyonun zenginliği arasındaki bağıntıyı anlamaya çalışmaktır. Bu kapsamda, plânlı konut yerleşimlerindeki açık mekân organizasyonu ile ilişkili yaşantı potansiyelleri, çevreyi oluşturan iki alt bileşen üzerinden 'fiziksel' ve 'toplumsal' yapı üzerinden irdelenmektedir. Fiziksel mekânın insan davranışlarının şekillenmesinde önemli bir etken olduğu görüşü, çalışmanın temel değişkenlerini de belirlemektedir. Fiziksel çevreyi meydana getiren örüntü kurguları ve konut birimlerinin oluşturduğu kümelenme sistemleri ile birlikte değişken olarak konut birimi miktarına ve yoğunluk durumlarına bağlı olarak farklılaşan ve aynılaşan yerleşim düzenlerinin incelenmesi, çalışmanın faaliyet alanlarından birini meydana getirmektedir. Yerleşimlerdeki ortak yaşantının biçimlenişini etkileyen mekânsal ve toplumsal etkileşimlerin incelenmesi ise çalışmanın bir diğer sorunsal boyutunu ortaya koymaktadır. Tez çalışması kapsamında öncelikle plânlı konut yerleşimlerinin boyut ve kapsamını belirleyen bir değişken olarak yoğunluk ve ilişkili mekânsal etkileşimleri tartışılmıştır. Kavrama ilişkin değerler ve değişkenlerin tanımlanmış; uluslararası ve ulusal literatürdeki karşılıkları incelenmiştir. Açık mekânların etkin bir biçimde tariflenmesini sağlayacak yoğunluk değişkenleri değerlendirilmiş ve farklılaşan yoğunluk değerlerine bağlı olarak yerleşim düzeni ilişkileri incelenmiştir. Ölçüm yöntemi haricinde kavramın sahip olduğu potansiyeller göz önünde bulundurularak kullanıcıların yoğunluk algılarını meydana getiren kurulumlar incelenerek kavramın kentsel yaşantı potansiyelleri üzerindeki etkileri araştırılmıştır. Tez çalışmasının üçüncü bölümünde, mekânsal örgütlenme ilişkileri çerçevesinde konut çevrelerindeki yerleşim düzenleri analiz edilmiştir. Konut birimlerinin bir araya gelerek oluşturduğu eklemlenme mantıkları tanımlanmış, kümelenme sistemini ortaya koyan yerleşim düzeni ile komşuluk örüntüleri arasındaki ilişkiler ele alınmıştır. Bu kapsamda, plânlı konut yerleşimlerindeki birimler arası örüntü ilişkilerinin yerleşim düzenini yapılandırıcı gücü irdelenmiştir. Kümelenme sistemine bağlı olarak açık mekânların organizasyonu ve kullanıcıların yerleşimdeki konumları kurgulanmakta iken; bu sistem içerisinde kullanıcıların hareket kabiliyetlerinin ve diğer kullanıcılarla kurdukları ilişkilerin anlaşılabilmesi için erişim prensipleri incelenmiştir. Kullanıcının yerleşim içerisinde konut birimine nasıl eriştiği ve komşuluk örüntüleri sonucu tanımlanan fiziksel ve sosyal çevreye ilişkin yaklaşımları 'dolaşım ağı' kapsamında araştırılmıştır. Tariflenen bütün doğrultusunda kullanıcıların kamusal ve özel yaşantı çevrelerinin etkileşimleri incelenerek sosyal yapının biçimlenişini etkileyen yerleşim düzeni kaynaklı mekânsal ilişkiler değerlendirilmiştir. Tezin dördüncü bölümünde, konut yerleşimlerindeki gündelik yaşantı pratikleri etkisinde mekânsal ve toplumsal etkileşimlerin kurulumları araştırılmıştır. Açık mekânlardaki temel insan davranışları irdelenerek alansal davranış pratiğinin örgütlenmesine ilişkin incelemeler gerçekleştirilmiştir. Kavramın literatürdeki yeri ve gelişimi değerlendirilmiş, konut yerleşimlerindeki davranışsal boyut ile birincil ve ikincil kullanım çevrelerinin kurulumu araştırılmıştır. Yerleşimlerdeki gruplar ile kullanım süreçlerine bağlı olarak ortak yaşantı kurguları ve sahiplenme düzeyleri ele alınmış, sosyo-mekânsal düzeni etkileyen unsurlar irdelenmiştir. Tez çalışmasının beşinci bölümünde konut yerleşimlerindeki açık mekân kurgusu ile ilişkili yaşantı potansiyellerinin değerlendirilebilmesi için oluşturulan kavramsal model, çoklu araştırma metodlarını kapsayan bir alan çalışması üzerinden değerlendirilmiştir. Emlâk Kredi Bankası bünyesinde üretilen, ulusal bağlamda irdelendiğinde mimari, mekânsal ve toplumsal anlamlarda önemli bir örnek ortaya koyan Ataköy Plânlı Konut Yerleşimleri, bu kapsamda ele alınmıştır. Öncelikle alan çalışmasının amacı ve yöntemi aktarılmış, yerleşim seçimine ilişkin unsurlar tartışılarak Ataköy'ün literatürdeki yeri ve incelemenin çalışmaya sağlayacağı faydalar irdelenmiştir. Yerleşim bütününü oluşturan mahalleler incelenerek mekânsal karakteristiklerin analizi kapsamında yerleşim düzeni, açık mekân kurgusu ve kullanım ilişkileri ile üretim süreçlerindeki değerler aktarılmaya çalışılmıştır. Gerçekleştirilen incelemeler ile mahallelere ilişkin verilerin analiz ve sentezi yapılmış, alan çalışmasının uygulanması için mahallelerin ve alt bölgelerin taşıdığı değerler ele alınmıştır. Yerleşim içerisinde seçilen bölgeler çalışma kapsamında irdelenen kavram setleri üzerinden çalışılmıştır. Bölgelerdeki yoğunluğa temel oluşturan sayısal veriler incelenmiş, doğal ve sistemli gözlemler yoluyla kullanım süreçleri ile yapılı çevreyi meydana getiren mekânsal ve toplumsal boyutlar anlaşılmaya çalışılmıştır. Aynı alandan çoklu araştırma metodları kullanılarak elde edilen farklı verilerin bir arada örgütlenmesi amacıyla temelde kullanıcı davranışlarını anlamayı hedefleyen davranış haritalaması gerçekleştirilmiştir. Gerçekleştirilen inceleme ile mekânsal örüntüler ve sergilenen davranış biçimlerinin üst üste çakıştırılmış, alt bölgelerdeki kullanıcı davranışları ve sahiplenme düzeyleri tespit edilmiştir. Çalışmanın sonraki aşamasında bölgelerde ikâmet eden kullanıcıları odak grubuna alan anket çalışması gerçekleştirilmiştir. Kullanıcıların yerleşime olan tepkilerinin ve etkileşim boyutlarının ölçülmesini hedefleyen anket çalışması kapsamında kullanıcılara açık ve kapalı uçlu sorulardan oluşan karma sorular sorulmuştur. Elde edilen veriler değerlendirilerek tez çalışması kapsamında önemli olan bağıntıların kurulması sağlanmıştır. Tez çalışmasının sonuç ve değerlendirme bölümünde alan çalışmasından elde edilen sonuçlar, kuramsal veriden çıkarımlar ile birlikte değerlendirilmiştir. Sonuçların genel olarak araştırma hipotezini doğrulayacak biçimde olduğu görülmektedir. Çalışma kapsamında kurulan kuramsal çerçeve ve gerçekleştirilen alan çalışmasından elde edilen sonuçlar, açık mekân kurgularının plânlı konut yerleşimlerindeki mekânsal ve toplumsal yapıların biçimlenmesine etki ettiğini göstermektedir. Çalışmanın önemli bulgularından biri; sayısal ve algısal yoğunluk değerleri, yerleşim düzeni, komşuluk örüntüleri ve dolaşım ağı biçimlenişleri arasında bütüncül bir ilişki olduğudur. Mekânsal ve sosyal yaşantının zenginliğinin sağlanabilmesinin; bu değerlerin etkileşimli bir biçimde ele alınması ile mümkün olduğu anlaşılmaktadır. Mekânsal örgütlenme ilkelerinin fiziksel çevre ile birlikte, sosyo-mekânsal düzenin kurulumunu etkileyerek ortak kullanım alanlarındaki gündelik yaşantıyı, alansal davranış pratiklerini ve sosyal ilişki ağlarını biçimlendirdiği izlenmektedir. Plânlı konut yerleşimlerinin üretimlerindeki en önemli amaçlardan biri, kullanıcıların dengeli bir insan-çevre organizasyonu içerisinde yaşayabilecekleri konut çevrelerinin üretilmesidir. Tez çalışması, açık mekânların bu olguya sağladığı katkıların incelenmesi ve ulusal bağlamda önemli bir örnek oluşturan Ataköy Plânlı Konut Yerleşimleri'nin bu bakış açısıyla değerlendirilmesini amaçlamaktadır.
Reclaiming autonomy: Architectural design's core and engagement of researchers and practitioners (Iranian case)

(Graduate School, 2021-09-02) Kharazmi Nezhad, Alireza ; Erem, Nesip Ömer ; 502122015 ; Architectural Design

Architecture is an ambiguous discipline. Although Alberti emphasized the autonomy of architecture in his prominent treatise, various scientific paradigms defined an interdisciplinary character for architecture in the postmodern era. Defining the marginal responsibilities for architecture as its intrinsic duties in the postmodern period led to the attenuation of the autonomy of architecture and architects' critical power in human society. Nonetheless, again, the importance of architecture autonomy was raised in the late 1990s. At that time, a transdisciplinary approach to knowledge production had already emerged in academia, primarily underscoring the disciplinary perfection and then the fusion of the disciplines to deal with the world's ongoing complexities. This approach provided an exceptional opportunity for architecture in the 2000s to turn back to itself and be prepared for generating a new type of knowledge. However, the prerequisite of that in architecture was to strengthen its internal disciplinary forces. According to very recent studies, combining theory and practice with powerful institutional support can strengthen architecture and reclaim its autonomy. Concerning the centrality of design in architecture, a similar investigation has been conducted on architectural design in the current thesis. Here, the attempt has been made to identify the discipline-specific and autonomous theoretical core for architectural design by searching the body of the existing literature. Also, the contribution of expert Academic Researchers (ARs) and expert Professional Practitioners (PPs) is examined through a case study in Iran. ARs and PPs, here, are the agents who are most capable of contributing to disciplinary development. This research, thus, seeks to answer: 'what is the theoretical content of architecture's core in relation to architectural design, and how do architectural researchers and professional practitioners help the shaping this theoretical content and contribute to the disciplinary autonomy?'. Accordingly, this study, first, aims to identify the main themes that have been fundamental in architectural design theory (i.e., the themes in the core of architectural design). Then, the research's objective is to find out the theoretical stance of ARs and PPs in architectural design, their commonalities and differences, and their role and engagement in the core of architectural design. The research began with a review of the existing literature. Based on the theoretical framework of the study, three trajectories in the disciplinary development of architectural design were identified, which were hypothesized as the theoretical core of architectural design. These trajectories are Architecture Culture, Design Thinking, and Knowledge Production in Architecture. These trajectories are the leading resources in the present thesis, and, in addition to the core, the case study is organized based on them. Due to the expanded territory of the research, there has not been a unified methodology for the investigation. Gathering the data and their analysis was performed with two sets of methodologies for the core and the case. In both sets, an assistant software, namely NVivo, was used to facilitate the research process and increase the precision. The analysis method was also adopted from the 'thematic content analysis' with regard to the objectives. In relation to the core, first, based on specific criteria, the relevant written materials (e.g., treatises, books, journal papers, etc.) were collected. All materials were then imported to NVivo and analyzed, and the most emphatic words were extracted. Eventually, the obtained list was processed, and the included themes in each trajectory emerged. In relation to the case, two sets of criteria were initially formulated to select the AR and PP participants. Then, an experiment was designed to gather data from the case. The experiment has three major sections: in-depth interview, design session, and document review. The first two sections were planned to be conducted in a single interview session. And the last one, which pertains to the participants' own documents, was dealt with via email. Once the required data were gathered from the case, the analysis started transcribing the interview protocols. They were then imported to NVivo, coded based on the thematic content analysis instructions, and finally, were analyzed to bring the relevant themes into sight. It should be stated that three ARs and three PPs participated in this study. The participants are outstanding experts in their fields, and they are recognized figures in Iran. In the core, the analysis of almost 92000 pages from the literature revealed fifteen themes in Architecture Culture and ten themes in either Design Thinking and Knowledge Production in Architecture. For instance, in Architecture Culture, 'novelty and newness' is the first and foremost theme representing a massive desire for pure innovative creation and touching the unexperienced forms, methods, meaning, etc. In Design Thinking, 'novelty and newness' is in the first place to show the importance of innovation in its associated models, methods, visual experiences, products, etc. Also, Knowledge Production in Architecture highlights either relationship or integration of 'design and research' as its most prominent engagement. One should notice that these themes are not newly invented themes, but they are extracted from the vast body of theories that have pushed the discipline forward over the centuries. These themes provided a new definition for the trinary in this study. In the case, the analysis gave out a set of themes for each participant, including their interview themes and design task themes and sketches. Also, the analysis of their documents (books, papers, reports, etc.) revealed ten themes for each participant. Finally, all achieved themes were aggregated, merged (in case of repetition), and organized into two groups of ARs and PPs. Indeed, these overall themes could clearly reflect the main thinking patterns and contents in each group. The study results showed that the architectural design's core includes the basic and internal themes through which the theory integrated architectural design ideas can come to emerge. These themes extracted from the three aforementioned trajectories imply various characteristics with regard to their own context. The included themes in Design Thinking and Knowledge Production in Architecture highlight objectivity concerning their scientific nature. However, in Architecture Culture, the themes strikingly render the subjectivity and abstract nature of design. Since the involved themes in Architecture Culture have a moderating role, they can intrigue discipline-specific theories for architectural design ideas due to their relevancy to history and theory of architecture. However, Design Thinking and Knowledge Production in Architecture can support architectural design ideas in more practical and material aspects. Based on the results, Iranian ARs and PPs, due to their drastic discrepancies in their aims, thoughts, and tendencies, negatively affect the core of architectural design. This study's details revealed that ARs mainly focus on 'developing' architectural design ideas, while PPs are concentrated on 'generating' architectural design ideas. ARs are very focused on buildings, using concrete ideas; PPs, however, try to focus on architectural design, using abstract ideas. The results reflect the problem that, on the one hand, academia does not pay attention to architectural ideas in a correct way, and consequently, the architectural ideas cannot be investigated and developed in academia. On the other hand, PPs, due to the lack of academia's support, are in a bewildering situation and cannot generate their own design ideas and theories in a very effective way. Also, it can be concluded that disregarding the subjective and abstract topics in the academic research projects and concretizing the ideas, methods, and thinking modes in academia have not been fully congruent with architectural design's nature. Accordingly, by providing discipline-specific theories, methods, and knowledge, academia could positively impact the disciplinary evolution, enrichment, and autonomy and, here, on the architectural design core. Moreover, PPs can contribute to disciplinary development in a controlled and effective way in such a condition. These results have been acquired through a case study in Iran, and applying this research's methods to other contexts may bring about new outcomes.
Sanal mekanın anısı: Orada ol[ma]mak ve arada olmak

(Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2025-02) Bayrakçı, Zeliha ; Arı, İffet Hülya ; 502132021 ; Mimari Tasarım

Gündelik hayatın ayrılmaz bir parçası olan mekân, gündelik hayattaki deneyimlerle ilişkili olarak belleğe yerleşir ve anıların bağlamını oluşturur. Dolayısıyla kişinin geçmişinin bir parçası olan mekân, bir anımsatıcı işlevi görür ve geçmişin canlanmasını tetikler. Araştırmacının daha önce bulunmadığı bir kentte yaptığı gezinti sırasında karşılaştığı bir mekan hatırlamanın gerçekleşmesine neden olmuştur. Bu noktada, araştırmacı daha önce bulunmadığı bir mekanın hatırlamayı tetiklemesini sorgulamaya başlamıştır, çünkü bir mekanın anımsatıcı olabilmesi için kişinin geçmişinin bir parçası olması gerekir. Diğer bir ifadeyle, araştırmacı geçmişte o mekanda bulunmuş ya da bir şekilde karşılaşmış olmalıdır. Öyleyse araştırmacı bu mekanla nasıl karşılaşmıştır? Bu soru, araştırmacıyı geçmişte izlemiş olduğu bir filme ve filmin sanal mekanına götürmüştür. Geçmiş deneyime dönüş ve karşılaşılan sanal mekan, çalışmanın amacının ortaya konulmasına aracılık etmiştir. Bu bağlamda, karşılaşılan bir mekanın tetiklediği hatırlamanın sorgulanması ile başlayan araştırmanın amacı, bellek ve sanal mekan arasındaki ilişkinin sorgulanması ve tanımlanması olarak belirlenmiştir. Çalışmanın amacı doğrultusundaki sorgulama, bellek ve mekan arasındaki mevcut ilişki içerisinde sanal mekanın izlerinin aranması ile başlamıştır. Bellek ve mekan arasındaki ilişki bağlamında yapılan literatür araştırması sırasında çoğunlukla fiziksel mekanlar ile karşılaşılmıştır. Bu nedenle, bellek ve sanal mekan arasındaki olası ilişkilere dair sorgulama, bellek ve mekan arasındaki ilişkinin fiziksel mekanın ötesine taşımayı da amaçlamaktadır. Karşılaşılan bir mekanın tetiklediği hatırlamaya dair sorgulama ve sorgulamaya eşlik eden şahsi-diyalog, çalışmanın amacının belirlenmesinin yanı sıra metodolojinin belirlenmesinde de rol oynamıştır. Araştırmacı, araştırmanın metodolojisini heuristik sorgulama ile ilişkilendirmiştir. Bunun nedeni, heuristik sorgulamanın öznel insan deneyimlerine odaklanması ve araştırmacının otobiyografik bir deneyim aracılığıyla ilgilendiği bir konuyla ilk bağlantısı ve ilk karşılaşmasından doğmasıdır. Dolayısıyla araştırmacının öznel deneyimi ile başlayan sorgulama, araştırmacının öznel deneyimleriyle devam etmiştir. Yaşanan hatırlama sırasında araştırmacı kendisine çeşitli sorular sormuştur, diğer bir deyişle kendisi ile bir diyalog kurmuştur. Bu şahsi-diyalog bir şahsi-sorgulama sürecidir ve bu süreç araştırmacının geçmiş deneyimlerine dönüşlerine dayanmaktadır. Bu bağlamda, araştırmacı çalışma sürecini bir şahsi-diyalog olarak tanımlamıştır. Dolayısıyla süreç boyunca, araştırmacı kendi deneyimlerine geri dönmüştür. Geçmiş deneyimlere geri dönmek ve onları betimleyerek yeniden yaratmak çalışmanın veri toplama yöntemi olarak kabul edilmiştir. Heuristik arayışta, geçmiş deneyimin yeniden yaratılması, deneyimi yaşayan kişi tarafından deneyimin eksiksiz bir şekilde betimlenmesini dayanır. Bu bağlamda, araştırmacı betimlemeleri yapmak için geçmiş deneyimleriyle ilişkili kişisel notlarından yararlanmıştır. Elde edilen veriler (hatırlamalar), şahsi-diyalog olarak görülen tez sürecinin tez metnindeki yansımaları olarak görülmüştür. Bu bağlamda, veriler tez metni içerisinde tezin anlatı kurgusu ile ilişkili olarak konumlandırılmıştır. Tez metni içerisinde karşılaşılan hatırlamalar, bir durumu, bir olayı açıklamak ya da örneklemek amacıyla tez metninde yer alırken 'Arada Olmak' başlıklı bölümde yer alan hatırlamalar, ortaya konulan varsayım bağlamında, deneyimsel anı ve sanal mekan arasındaki ilişkiyi ortaya koymanın araçları olarak kullanılmıştır. Tanımlanan hatırlamalar, ortaya konulan varsayım bağlamında analiz edilmiştir. Bölüm kapsamındaki verilerin analizi, araştırmacı tarafından 'tamamlanma' olarak adlandırılan analiz seti aracılığıyla yapılmıştır. Çalışmanın amaç, varsayım ve metodolojisi içeren 'Giriş' bölümünün ardından mekânın bellek ile kurduğu ilişki bağlamında yapılan literatür araştırması, çalışmanın 'Bellek, Mekan, Hatırlama' başlıklı ikinci bölümünde; 'geçmişi koruma ve geçmişin varlığını sürdürme', 'imgeleştirme' ve 'geçmişin parçası olma ve geçmişi canlandırma (hatırlatma)' olarak adlandırılan alt başlıklar kapsamında özetlenmiştir. Bir mekanla karşılaşma sonucu gerçekleşen hatırlama ile başlayan sorgulama bağlamında, 'Bellek, Mekan, Hatırlama' başlıklı bölümün odağı 'geçmişin parçası olma ve geçmişi canlandırma (hatırlatma)' alt başlığının kapsamında ele alınan mekanın anımsatma işlevidir. Bir mekânın anımsatıcı olarak işlev görmesi, o mekânın kişinin geçmişinin bir parçası olduğunu gösterir. Bir mekânın kişinin geçmişinin bir parçası olabilmesi için, kişinin geçmişte bu mekanla bir şekilde karşılaşmış olması gerekir. Çalışma kapsamında geçmişte yaşanan bu karşılaşmalar doğrudan ve dolaylı karşılaşmalar olarak ele alınmıştır. Doğrudan ve dolaylı karşılaşmalar, mevcudiyet ve bellek kavramları ile ilişkilendirilerek tez çalışmasının dayandığı kavramsal ilişkiler ortaya konulmuştur ve kavramsal ilişkiler paralelinde çalışmanın strüktürü oluşturulmuştur. 'Orada Olmak: Deneyimsel Bellek' başlığı kapsamında konu edilen doğrudan karşılaşma, yaşanan deneyimin ya da olayın mevcudiyetinde olmak ile ilişkilidir. Bir şeyin mevcudiyetinde olma, onunla eş zamanlı ve paylaşılan bir yerde olmayı ifade eder. Bu bağlamda, yaşanan olayın ya da deneyimin mevcudiyetinde olan kişi, olayın ya da deneyimin şahidi olarak oradadır. Kişi, kendine şahidi olarak (özne) ya da başkalarının başına gelenlerin şahidi olarak orada olabilir. Tanımlanan her iki şahitlik durumunun sonucunda kişi, deneyimsel anılara sahip olur. Deneyimsel anıların hatırlaması, genellikle şimdiki zamandaki bir uyaranın (mekân, ses, koku, vb.) tetiklemesiyle gerçekleşir. Hatırlama sırasında geçmişte yaşanan olay ya da deneyim ile ilişkili olarak kişinin zihninde bir anı-imge belirir. Geçmiş ile ilişkili olarak anı-imgenin bir parçası olan mekân ise bir zihinsel mekandır. Zihinsel mekân olarak tanımlanan, zihin tarafından yaratılan ve fiziksel mevcudiyeti olmayan sanalmekandır. 'Orada Ol[ma]mak: Orada Olmayan Mekan ve Aktarılan Anılar' başlığının odağında yer alan dolaylı karşılaşma; bir olay, deneyim ya da mekân ile medya aracılığıyla karşılaşma olarak ifade edilmiştir. Dolaylı bir karşılaşma yaşayan kişi, doğrudan karşılaşma ile karşılaştırıldığında farklı bir şahitlik (ikinci elden şahitlik) konumundadır. Medya aracılığıyla şahitlikte, kişi şahit olunan olayın ya da deneyimin mevcudiyetinde olmayabilir (şahitlik durumu medya türüne bağlı olarak değişkenlik gösterebilir). Örneğin; film ya da fotoğraf aracılığıyla şahit olunan olayda kişi olayın gerçekleştiği zamanda ve mekânda mevcut değildir. Olay, filmin ya da fotoğrafın sanal mekânında ve geçmiş zamanda gerçekleşir. Dolayısıyla kişi, olayın mevcudiyetinde, diğer bir ifadeyle olayın gerçekleştiği sanal mekânda-orada mevcut değildir. Ancak kişi medya aracılığıyla hiç bulunmadığı mekanlara, yaşamadığı olaylara ve kendisine ait olmayan deneyimlere dair anılara sahip olabilir. Bu nedenle, medya tarafından yaratılan sanal mekanların, deneyim ve anı aktarımına aracılık ettiği söylenebilir. Deneyim ve anı aktarımı, 'aktarımsal mekân' kavramı ile ilişkilendirilerek tartışılmıştır ve bu tartışma, 'sanal mekân sadece bir aktarım mekânı mıdır?' sorusunu ortaya çıkarmıştır. Sorunun cevabını arama sürecinde, sanal mekânın yaratıldığı farklı medya türleri bağlamında kişinin şahitlik pozisyonunun ve dolayısıyla sanal mekânın deneyiminin değişkenlik gösterdiği ortaya konulmuştur. Tanımlanan değişkenlik, kişinin özne ya da şahitlik pozisyonuna geçme ve sanal mekânın deneyimin gerçekleştiği mekân haline gelme potansiyelinin göstergesi olmuştur. Bu bağlamda, sorunun cevabını arayış, bir varsayım ile karşılık bulmuştur: Ortaya konulan değişkenliğin kişinin sanal mekânda mevcut olma hissine sahip olma olasılığı etkileyebileceği düşüncesinden hareketle, kişinin sanal mekânda mevcut olma hissine sahip olduğu durumda yaşanan deneyimin anısı deneyimsel belleğin bir parçası haline gelir. Araştırmacı tarafından ortaya konulan varsayım, 'Arada Olmak' adlı bölümde SG teknolojisi aracılığıyla tartışılmıştır. SG teknolojisinin seçilme nedeni, SG teknolojisinin kişiyi sanal mekâna taşımak olarak tanımlanabilecek amacıdır. Ancak SG deneyimi sırasında kişi tam olarak sanal mekâna taşınamayabilir, diğer bir ifadeyle sanal mekânda olduğu hissine sahip olamayabilir. Bunun nedeni, SG deneyimi sırasında fiziksel mekân ve sanal mekanla eş zamanlı sürdürülen diyalog olduğu düşünülmüştür. İkili diyalog-ikili beden durumunu sonlandırmak ve böylece kişiyi sanal mekâna taşıyabilme düşüncesinden hareketle, araştırmacı tarafından 'tamamlanma' adı altında bir analiz seti oluşturulmuştur. 'Tamamlanma', ortaya konulan varsayım bağlamında araştırmacının SG deneyimlerinin incelenmesine aracılık ederek bellek- özellikle deneyimsel anı ve SG teknolojisi tarafından yaratılan sanal mekân arasındaki olası ilişkinin tanımlanmasına olanak sağlamıştır. Çalışma sonucunda, araştırmacının bellek ve sanal mekân arasında kurmaya çalıştığı ilişkiler, çalışma süresince karşılaşılan ve 'zihinsel mekân olarak sanal mekân', 'aktarımsal mekân olarak sanal mekân' ve 'deneyimin mekânı olarak sanal mekân' olarak adlandırılan farklı sanal mekanlar üzerinden tanımlanmıştır. Çalışma sürecinde karşılaşılan sanal mekanların yaratılması ve deneyimlenmesindeki teknolojik farklılıkların, bellek ve sanal mekân arasındaki ilişkiye yansıdığı görülmüştür. Bu bağlamda, bellek ve sanal mekân arasındaki ilişkinin değişken bir yapıya sahip olduğu sonucuna varılmıştır. Sanal mekânın yaratılma ve deneyimlenme teknolojilerinde süregelen gelişmeler, farklı sanal mekanlarla karşılaşılabilme olasılığını artıracaktır. Bu olasılık, bellek ve sanal mekân arasındaki ilişki bağlamında, potansiyel tartışmaların ortaya çıkabileceğini işaret eder. Dolayısıyla ortaya konulan bu çalışmanın gelecekteki potansiyel tartışmalara kaynaklık edeceği düşünülmektedir. Çalışmanın bir diğer sonucu, çalışma kapsamında bellek ve sanal mekan arasında kurulan ilişkilerin mekanın bellek ile kurduğu ilişkiler bağlamında sorgulanmasıyla ortaya çıkmıştır. Bu sorgulama, bellek ve mekan arasındaki ilişkilerin, zihinsel mekanların (sanal mekanların) ve ve sanal mekanların (farklı medya türleri tarafından üretilen sanal mekanların) dahil edilmesiyle fiziksel mekanın ötesine taşınabileceğini göstermiştir.
Uni-slice: A unified framework for non-planar 3D printing algorithms

(Graduate School, 2022) Şencan, İnanç ; Gül, Leman Figen ; 856236 ; Architectural Design Computing Programme

3D printing has been a rapidly growing industry since the 1980s. It bridges the gap between design's digital and physical aspects since it has much potential for designers. It has found its place in the designers' workflow with its increased capability, accessibility, and affordability. As a method of rapid prototyping, 3D printing has advantages in design iteration thanks to the fast production times, less material use, and the ability to produce complex geometries. 3D printing in the design process allows designers to decide faster and more potently. Therefore, designers need to use 3D printing tools and methods effectively. There are various methods to create a physical object from a digital model by 3D printing, including Fused Deposition Modeling (FDM), Stereolithography (SLA), and Selective Laser Sintering (SLS). FDM 3D printing is one of the most common and accessible methods, especially after cheap desktop 3D printers in 2009. The working logic of 3D printing systems is very typical in converting a digital model to a machine language. Slicing is the step between the 3D model and the digital data used by the 3D printing tool. The printing process is quite similar in all 3D printing methods, fabricating the 3D model in individual planar layers, known as planar slicing. This process is also referred to as 2,5D printing. This generalized 3D printing process causes problems in the 3D printed model regarding surface quality, structural strength, and optimization in time and material usage. These problems affecting surface quality are stair-stepping effect, overhangs on the 3D model, and support material removal. Besides, the anisotropy problem affects the 3D-printed part's structural quality. These issues are more noticeable in the FDM method than in the other 3D printing methods. There are studies that aim to solve the above-stated issues caused by planar slicing in FDM 3D printing. These studies represent different approaches to tackling the problems, such as bespoke algorithms and tools. These studies obtain non-planar 3D printed models, yet by primarily using custom software built explicitly for their context, and sharing the source code is rare in these studies. Besides, the ones explaining the algorithm with flowcharts and diagrams recreate those algorithms in a way that requires programming language skills. In short, custom 3D printing studies have problems with transparency, modifiability, and accessibility. Designers need more control in the production phase and avoid the adverse effects of planar slicing. Therefore this thesis aims to guide designers to use 3D printing tools more effectively by creating non-planar 3D printing algorithms according to their needs while avoiding the shortcomings of previous studies. A framework for slicing algorithms is presented considering accessibility, modifiability, transparency, and interoperability in this thesis. To demonstrate its usage, Grasshopper is selected as a visual scripting plug-in for Rhinoceros3D. The algorithms created in Grasshopper can be shared in popular forums on the web, such as food4rhino (Url-1) and grasshopper3d (Url-2). In this way, the shared files become accessible so that other users can modify the algorithms and develop them further. The algorithms depend on Grasshopper's components; thus, another user can view them without restrictions. Additionally, the presented framework is explained as a data flow, making it compatible with different visual programming environments. It is expected that a designer following the framework's steps will be able to create a custom slicing code or modify an existing CLDFM algorithm that works better than standard slicing in 3D printing their design. The framework follows a series of steps, from a 3D model to a file format specific for 3D printers called a G-Code file. The 3D model is respectively transformed into sliced surfaces, print curves, toolpaths, and G-Code. A standard slicing algorithm is created within the framework as default. Designers can modify each algorithm step separately to create new and unique slicing algorithms. The last stage of the framework is the toolpath visualization code to see the outcome of the G-Code before 3D printing. The thesis demonstrates multiple non-planar slicing algorithms following a series of design cases as simplified versions of the 3D models derived from the examples found in the literature. The cases are categorized according to their 3D printing tool, slicing approach, and their goal. Qualitative and quantitative evaluations are performed on the design cases. Quantitative testing is based on the purposes of the cases, such as improving surface quality, time, and material optimization. Qualitative testing is based on the accessibility, modifiability, and transparency of the algorithms. Five design case models are sliced with planar and non-planar slicing algorithms. Results are compared digitally for all models. However, only 3-axis 3D printers are used for physical testing due to the lack of available 3D printing tools. The surface quality of the printed models is compared based on visual observation and measurements with a compass. Normally, slicing programs display how much time and material is spent on a 3D print. Although it is possible to calculate this using the framework in Grasshopper, it is excluded from these experiments because of the program's limitations. This limitation is driven by the inconsistency of accurate time and material spent measurement between the Grasshopper's estimate and the actual 3D printing process. Therefore, this thesis only considers the actual data obtained from physical models. In addition, structural testing as a design criterion is omitted in the experiments because of the lack of necessary equipment supply. Instead, experiments consider the existing structural testing records in similar studies in the literature. The results show that it is possible to create non-planar slicing algorithms using a single, unified framework. In the framework, the algorithms have modular steps comprising different basic versions, such as planar and curved slicing. All codes are written using standard Grasshopper components without requiring a plug-in or custom script. Hence, they are accessible and transparent. The algorithms are also explained as dataflows in diagrams. However, they are not tested in other visual programming languages. Based on the presented algorithms in the framework, all 3D models in design cases are printed with a 3-axis FDM 3D printer. Print parameters such as layer height, shell counts, infill amount, print speed, and temperatures are defined as equal or similar for comparing planar and non-planar slicing. In the tests, the algorithms performed similarly to the previous studies in increasing surface quality while decreasing the time and material spent. In conclusion, while previous studies on non-planar slicing algorithms successfully achieved their goal, the framework demonstrated in this thesis creates a guide for various non-planar slicing projects in a unified, designer-friendly, open-access way. It has the potential to be further developed by its users to form a more holistic system. In the future, the non-planar slicing algorithms can be tested on other visual programming interfaces, shared as a standalone slicing tool or a plug-in for another program. Various digital fabrication tools, such as cylindrical and spherical 3D printers (Sencan et al., 2021), robotic arms, and large-scale 3D printers, can be controlled using this framework. Additionally, combinations of these methods are possible, such as large-scale 3D printing on curved surfaces or adaptive non-planar 3D printing on spherical 3D printers.

Gözat

Sustainable Development Goal "Goal 9: Industry, Innovation and Infrastructure" ile LEE- Mimari Tasarım Lisansüstü Programı'a göz atma

Sayfa başına sonuç

Sıralama Seçenekleri