FBE- Restorasyon Lisansüstü Programı - Doktora
Bu koleksiyon için kalıcı URI
Gözat
Yazar "Eyüpgiller, Kemal Kutgün" ile FBE- Restorasyon Lisansüstü Programı - Doktora'a göz atma
Sayfa başına sonuç
Sıralama Seçenekleri
-
Öge19. Yüzyıl İstanbul Kentsel Dönüşümü’nde Üsküdar Ve Koruma Sorunları(Fen Bilimleri Enstitüsü, 2012-05-24) Ertuğrul, Alidost ; Eyüpgiller, Kemal Kutgün ; 423058 ; Restorasyon ; RestorationBu çalışmada, 19. yüzyılda İstanbul kentinin geçirdiği dönüşüm sürecine paralel olarak Üsküdar’ın geçirdiği dönüşüm ve korunma sorunlarının ortaya konulması amaçlanmıştır. Bu amaçla, Üsküdar’da 19. yüzyılda inşa edilen yapılar ile yerleşiminin bu yüzyılda gelişen, değişen kentsel dokuları incelenmiştir. Üsküdar kentinin 19. yüzyıla özgü gelişimini ortaya koyabilmek için iki tür araştırma yapılmıştır. İlk olarak Üsküdar’da sınırları belirlenen alan içerisinde Ondokuzuncu yüzyıl içerisinde inşa edilmiş ve yenilenmiş anıtsal yapılar tespit edilerek özgün yönleri ve koruma problemleri ortaya konulmuştur. İkinci olarak ise, geleneksel Osmanlı kenti kurgusuyla gelişmiş olan Üsküdar’da, batılı etkilerle ortaya çıkmış kent dokuları irdelenmiştir. Bu çalışmalar kente ait eski, yeni haritalar, belgeler ve yerinde incelemelerle desteklenmiştir. Elde edilen verilerden hareketle Üsküdar’ın 19. yüzyıldaki kendine özgü dönüşüm biçimi ortaya konulmuş, İstanbul bütünüyle karşılaştırılması yapılıp, günümüze kadar uzanan korunma problemleri tartışılmıştır.
-
ÖgeÇatalca vilayetindeki tarihi kırsal alan camilerinin mimari analizi ve koruma sorunları(Fen Bilimleri Enstitüsü, 2018) Giray Küçük, Sezgi ; Eyüpgiller, Kemal Kutgün ; 10180881 ; Restorasyon ; RestorationÇatalca, geçmişten günümüze İstanbul'un savunmasında önemli rol oynamış, kentin gıda ve su gereksinimini karşılayan, Osmanlı döneminde yeşil doğası sebebiyle pek çok çiftlik ve mesire alanına ev sahipliği yapan bir yerleşim olmuştur. Bu yerleşim padişah ve vezirlere avlanma olanağı sunmuş, burada zamanla av köşkü, hamam, cami, mescit, çeşme gibi çeşitli yapılar inşa edilmiştir. Bu yapı gruplarından bazıları zaman içerisinde işlevini yitirmiş, bazıları farklı birer işlevle kullanılmış, bazıları ise özgün fonksiyonunu koruyarak günümüze gelmiştir. Cami ve mescitlerin bir kısmı savaşlar, doğal afetler, nüfus değişimi gibi nedenlerle günümüze ulaşamamıştır. Çalışma kapsamında, Osmanlı yönetim sistemi içerisinde zaman içinde farklı dönemlerde köy, nahiye, sancak ve vilayet olarak tanımlanan Çatalca Vilayeti içerisinde, günümüze ulaşabilmiş cami ve mescitler incelenmektedir. Günümüzde İstanbul'un batı ilçelerinden Silivri, Çatalca, Büyükçekmece, Arnavutköy ve Esenyurt, geçmişteki Çatalca Vilayeti'nin sınırları içerisinde kalmaktadır. Başakşehir, Küçükçekmece ve Tekirdağ ise bu vilayete komşu yerleşimlerdir. Çatalca Vilayeti ile ilgili haritalarda, vilayet sınırları net olarak belirlenmediğinden, sınırların yakın çevresindeki tarihî camiler de analoji oluşturmak amacıyla çalışmaya dahil edilmiştir. Son yıllarda İstanbul'un batıya, Çatalca Vilayeti sınırlarına doğru hızla genişlemesi, pek çok tarihî kültür varlığı için tehdit unsuru oluşturmaktadır. Bölgenin tarihî camileri de tehdit altındaki kültür varlıklarımızdandır. Kubbeli camilere, tarihî olmalarına karşın kırma çatılı camilerden daha fazla önem verilmesi, bu gruptaki camilerin hızla yok edilip yerlerine kubbeli camilerin yapılması sorununu doğurmuştur. Bu çalışma kapsamında, uzun bir süredir ciddi tehdit altında bulunan tarihi camilerin tespit edilmesi ve bu yapıların koruma sorunlarının ele alınması hedeflenmiştir. Tezin ilk aşamalarında, önce alan çalışması yapılmış, kültür varlığı tarihî yapılar fotoğraf ve çizimlerle belgelenmiştir. İlgili belediye ve müftülüklerden söz konusu camiler hakkında bilgi ve belgeler derlenmiştir. Tarihî camiler ile ilgili en doyurucu bilginin alındığı kurumlar; İstanbul 1 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü Arşivi, T.C. Başbakanlık Vakıflar Genel Müdürlüğü İstanbul 1. Bölge Müdürlüğü Arşivi, T.C. Başbakanlık Osmanlı Arşivi olmuştur. Bunlar dışında pek çok kitap, süreli yayın, ansiklopedi ve haritalardan da faydalanılmıştır. Tez kapsamında Çatalca Vilayeti'nde 31 tarihi cami, 2 tarihi minarenin varlığı tespit edilmiştir. Bu camilerin 22'si kırma çatılı kırsal alan camileri, 3'ü kubbeli ve tek minareli sadrazam/vezir camileri olup 6'sı kilise olarak inşa edilmiş, 1923-1930 yılları arasında Yunanistan ve Türkiye arasındaki nüfus mübadelesi sonrası camiye çevrilmiş yapılardır. Çalışma alanında yer alan 2 tescilli minare de, günümüzde mevcut olmayan kırsal alan camilerinin günümüze ulaşmış minareleridir. Yapılan araştırmalar, kubbeli camilerin merkezlerde, kırma çatılı camilerin genellikle köylerde konumlandığını ortaya koymaktadır. Bu durum, cami inşasında yerleşimlerdeki nüfus yoğunluğunun dikkate alındığını göstermektedir. Çalışmanın geniş bir bölümünü oluşturan kırma çatılı kırsal alan camileri, tek katlı, büyük çoğunluğu dörtgen planlı harime sahip, minareleri batıda konumlanan, taş duvarlı, çatısı kiremit ile örtülü ve ahşap minberli mütevazı yapılardır. Bunlar, kendi içinde inşa tarihlerine göre sınıflandırılmıştır. Bu sınıflandırmaya göre 2 cami 15. yüzyıla, 4 cami 16. yüzyıla, bir cami 17. yüzyıla, 5 cami 19. yüzyıla ve bir cami 20. yüzyıla tarihlenmekledir. 9 caminin inşa tarihi ise net olarak bilinmemekle birlikte, bunlar hakkındaki belgeler derlenerek inşa tarihleri hakkında çıkarımlar yapılmıştır. Kubbeli camiler, vilayet ve nahiye merkezlerine konumlanmış, kırsal alan camilerine göre daha büyük, kubbeli kare planlı, tek minareli, anıtsal yapı ve görünüme sahip camilerdir. Kilise-camiler ise dönüşüm sürecinde plan şemalarını büyük ölçüde koruyan, dikdörtgen planlı, çoğunluğu üç nefli kültür varlıklarımızdandır. Anılan kilise-camilerin büyük çoğunluğu yakınına yeni cami inşa edilince kullanım dışı kalmıştır. 1950 sonrası yapım tarihli camiler, kültür varlığı değeri taşımadığından. Yerinde incelenen camiler dışında pek çok kaynakta, eskiden var olan camilerin isimlerine rastlanmıştır. Bunlar da ayrı bir bölüm haline getirilerek tez kapsamına alınmıştır. Çatalca Vilayeti'nin batı komşusu olan Tekirdağ Vilayeti'ndeki Çatalca sınırına en yakın camiler, analoji oluşturmak amacıyla incelenmiş ve ayrı bir bölüm haline getirilmiştir. Bu bölümün sonunda, Tekirdağ ve Çatalca vilayetlerindeki camiler birbirleri ile kıyaslanmış ve her iki vilayette yer alan camilerin plan şemalarının benzerlik gösterdiği saptanmıştır. (Bu durum, vilayet sınırlarının aslında yapay bir sınır olduğunu göstermektedir.) Tezin sonuç bölümünde tarihi kırsal alan camilerinin korunmasına engel unsurlar, "5. Çatalca Vilayeti'ndeki Tarihi Camilerin Koruma Sorunları" başlığı altında saptanmış ve gözler önüne serilmiştir. Bunlar kısaca; nüfus artışı sebebiyle camilerin yetersiz kalması, camilerin tescilsiz olması, camilere yapılan izinsiz müdahaleler, deprem, yangın, heyelan gibi doğal afetler nedeniyle fiziksel tahribat veya camilerin işlevsiz kalması, kırma çatılı camiyi kubbeliye, özgün "kısa" minareleri yüksek minareye çevirme isteği, muhdes malzeme ile onarım, betonarme ek yapımı olarak sıralanabilir. Bu sorunlara getirilen çözüm önerileri, sonuç bölümünde aktarılmış ve tarihi kırsal alan camilerinin korunmasının önemi vurgulamıştır. Son yıllarda hız kazanan restorasyon çalışmalarıyla bu camilerin korunması konusunda önemli adımlar atılması sevindiricidir. Çatalca Vilayeti içerisindeki tarihi camileri, mimari ve koruma sorunları bağlamında bütüncül olarak ele alan bu çalışmanın belgeleme açısından literatürdeki büyük bir eksikliğe cevap vereceği düşünülmektedir.