FBE- Şehir ve Bölge Planlama Lisansüstü Programı - Doktora
Bu koleksiyon için kalıcı URI
Gözat
Yazar "Atalık, Gündüz" ile FBE- Şehir ve Bölge Planlama Lisansüstü Programı - Doktora'a göz atma
Sayfa başına sonuç
Sıralama Seçenekleri
-
ÖgeBölgesel kalkınma ve bölgesel dengesizlik ikilemi : GAP örneği(Fen Bilimleri Enstitüsü, 1998) Sinemillioğlu, Mustafa Oğuz ; Atalık, Gündüz ; 75018 ; Şehir ve Bölge Planlama ; Urban and Regional PlanningEkonomik, sosyal, kültürel ve coğrafi etmenlerin, doğrudan yada dolaylı olarak neden olduğu bölgelerarası sosyal ve ekonomik dengesizlik başta olmak üzere dengesizlikleri gidermek, disiplinlerarası bir çalışma alanı olan Bölgesel Kalkınma'nın temel amaçlarındandır. Dengesizlikleri gidermek gibi önemli bir amaç, kalkınmanın bir diğer amacı olan, daha 'iyi'nin sunulması hedefiyle çoğu zaman uyuşmamaktadır. Bu uyuşmazlık, 20. yüzyılın önemli olaylarından olan dünya nüfusunun üstel artışı, insanların başarısı yada bölgenin başarısı, sorusunun yansıttığı üretim ilişkilerindeki olumsuz değişim dolayısıyla yüksek tüketim toplumuna geçişin hızlanması gibi nedenlerle büyümektedir. Sınırlı doğal kaynaklar, doğal dengede yapılmış ve yapılmakta olan deformasyona karşın kalkınma kavramının yenilenememesi yada bu alandaki gecikmeler ve dengesizliklerin giderilmesi için yapılan çalışmaların daha çok klasik denebilecek yöntemlerle devam ettirilmesi önemli bir ikilem olarak değerlendirilmektedir. Dünya'nın taşıma kapasitesinin sınırlarına gelmeden, dünyanın kendi kendisini yenileyebilecek bir süreçte, herkes için ortak paydayı aramak, çalışmanın amaçlarından birisidir. Çalışmanın bir diğer amacı, dengesizlik sorununu irdelemek, tanımlamaya çalışmak, kalkınma-dengesizlik ilişkisini yada birlikteliğini, bölgeler arası dengesizlik süreciyle birlikte incelemek ve çözüme giden yollar aramak olarak belirtilebilir. Dünya'da bölgelerarası dengesizlik, diğer bir deyişle ülkeler arasındaki dengesizliğin artışı, ülkelerin kendi bölgeleri arasındaki dengesizliğin artışıyla paralel olarak ilerlemektedir. Bu süreç, Türkiye'de de kendine özgü nedenleri ve farklı ölçeği ile devam etmektedir. Dengesizlik ve Kalkınma ikilemi üzerinde yoğunlaşmış olan çalışma hipotezleri GAP'ın Türkiye'nin bölgeleri arasındaki dengesizliği giderme sürecindeki etkilerini de kapsamaktadır. Örnek Alan Çalışması olarak ele alman GAP, Güneydoğu Anadolu Bölgesi(Bölge)'ndeki doğal kaynakların ülke ekonomisine kazandırılması amacıyla DSİ tarafından başlatılmış olan çalışmaların Bölgedeki geri kalmışlığı azaltmak için düşünülen projelerin birleştirilmesi sonucu olarak oluşmuştur. GAP'ın etkilerini değerlendirmek için yaptığımız çalışmanın bir kısmı, GAP Master Planı'nda belirtilen aşamalardan, birinci aşama öncesi ve sonrasının DİE ve DPT verilerine dayanılarak karşılaştırılması şeklinde olmuştur. Çalışma sonucunda, GAP'ın mühendislik yatırımlarının büyük bir çoğunlukla öncelikli olduğu GAP'ın birinci aşamasında yapılmış yatırımların bölgenin sosya-ekonomik yapısına yeterince yansımadığı görülmektedir. Sonuç olarak; Bölgeler arası dengesizliğin süreklilik gösterdiği durumların fazlalığı, dengesizliğin sürekliliğini gündeme getirmektedir. Azgelişmiş ve Gelişmekte Olan Ülkelerde doğum kontrolü ne kadar Önemli ise Gelişmiş Ülkelerin aşın tüketim alışkanlıklarını sınırlandırmaları da bir okadar önemli görünmektedir. Temel olarak, doğal kaynakların ekolojik bir yöntemle ekonomiye kazandırılmasını amaçlayan GAP'ın, Master Planda tanımlanan çerçevede önemli ve ülke ve bölge dinamiklerini yönlendirebilecek büyüklükte bir proje olduğu, ancak uygulamaların ve sürecin Türkiye'nin projeyi öngörülen süre ve çerçevede tamamlayabilmesinin zor olduğu, buna paralel olarak bölgelerarası dengesizliğin giderilmesi mümkün görülmemektedir. Kısaca ikilem süreklilik arzetmektedir.
-
ÖgeSürdürülebilir bölgesel kalkınma amacında turizm eylemlerinin etkisi : Türkiye üzerine karşılaştırmalı bir araştırma(Fen Bilimleri Enstitüsü, 1998) Gezici, Ferhan ; Atalık, Gündüz ; 75028 ; Şehir ve Bölge Planlama ; Urban and Regional PlanningTurizmin, dünyada artan önemi, yalnızca ekonomik gelişmeye olan etkisi ile sınırlı kalmamakta, gerek kültürlerarası ilişkilerdeki rolü, gerekse doğal, tarihi ve kültürel değerlere olan gereksinimi nedeniyle çok boyutlu olarak ele alınması zorunlu olmaktadır. Turizmin, bir yandan az gelişmiş ve gelişmekte olan bölgelerin kalkınmasında öncü bir sektör olarak ele alınması, öte yandan "çevre"nin oluşturduğu bir aktivite olması nedeniyle, "sürdürülebilir kalkınma" amacında en uygun sektör olacağı görüşü, turizm sektörü üzerindeki çalışmaları arttırmıştır. Bu araştırmanın çerçevesi, sürdürülebilir kalkınma kavramının ortaya çıkması ile bu konuda geliştirilen kavramsal bir model ve bu modelle örtüşen "sürdürülebilir turizm modeli"ni temel alarak şekillendirilrniştir. Doktora tezinin amacı, önemli turizm varış ülkelerinin yaşadığı süreçleri ve sorunları Türkiye açısından irdelemek ve seçilen örnek alanlarda, turizm-çevre ve kalkınma ilişkisinin, daha önce ortaya konan kavramsal model çerçevesinde, turizm bileşenleri olarak kabul edilen gruplar tarafından değerlendirilmesi ile, sürdürülebilir turizm gelişme koşullarını sınamaktır. Öncelikle, dünyada turizmin mekansal yoğunlaşması, çevresel boyutu ve bölgesel kalkınmaya etkileri ele alınarak, araştırmanın kuramsal temeli oluşturulmuştur. Türkiye'nin benzer koşullara sahip olduğu, turizm gelişim süreci deneyimi olan Avrupa ve Akdeniz ülkeleri, daha çok benzerlik ve farklılıkların ortaya konması açısından incelenmiştir. Bir sonraki aşamada ise, turizmin ulusal ve bölgesel ekonomiye katkısı ve belirli bir dönemde Türkiye'deki turizm yatırım ve politikaları ile, bölgelerarasında farklılaşmalara etkisi incelenmiş, turizmin yoğunlaştığı bölgeler ile gelişmişlik düzeyi arasında nasıl bir ilişki olduğu sınanmıştır. Türkiye'nin özellikle dünya turizmi açısından önemli turizm alanlarında, kitle turizminin yarattığı sorunları saptamak ve bu alanlarda turizmin sürdürülebilirliği için gereken stratejileri belirleyebilmek için, alan araştırmaları gerekli görülmüş ve Türkiye'de planlı gelişimi öngörülen önemli turizm alanları olarak, Antalya bölgesinden Side ve Kapadokya bölgesinden Ürgüp karşılaştırmaya olanak verecek örnek alt bölgeler olarak seçilmiştir, örnek alanlarda, turizm bileşenlerini oluşturan gruplar, ayrı katmanlar halinde anket çalışması kapsamına alınmıştır. Bölgenin turizm potansiyelinin, gelişme yönündeki etkisi ve sürdürülebilir turizmin temelini oluşturan turizm-çevre-kalkınma ilişkisinin sınanması, araştırmanın çıkış noktasıdır. Turizmin sürdürülebilirliği, hem doğal ve kültürel çevrenin korunması, hem de turizmin yerel ekonomiye katkısının devamını içermektedir. Bu temel varsayımı sınamaya yönelik olarak, araştırmanın belli aşamalarında, çapraz tablo, korelasyon ve faktör analizi tekniklerinden, turizm potansiyeli ve çevresel kaynakların değerlendirilmesinde ise, Bölgesel Turizm Gelişimi İçin Çevresel Temelli Planlama Modeli'nden yararlanılmıştır.
-
ÖgeSürdürülebilir Bölgesel Kalkınma: Marmara Havzası İçin Bir Yöntem Denemesi(Fen Bilimleri Enstitüsü, ) Baycan Levent, Tüzin ; Atalık, Gündüz ; Bölge Planlaması ; Regional PlanningSürdürülebilir kalkınma tartışmalarının iki önemli sonucu; sürdürülebilirliğin ölçülmesi ve göstergeler ile havza planlaması ve yönetimi konuları, bu çalışmanın da çıkış noktasını oluşturmaktadır. Bu kapsamda çalışmanın amacı, güncel planlama tartışmaları içinde önemli bir yer tutan sürdürülebilir bölgesel kalkınma konusunda, planlama bakış açısı ile olanaklar ve kısıtları tanımlamak, çalışma alanı olarak seçilen Marmara Havzası’nda yeni bir planlama yaklaşımının çerçevesini çizmek üzere bir yöntem denemesi yapmak, bu denemeyi yaparken eşikler, kapasiteler ve sınırlar kapsamında uluslararası ölçütlerden yararlanarak havza ölçeğinde sürdürülebilirliğin ölçülmesine uygun bir ölçütler ve göstergeler seti belirlemek, belirlenen göstergeler seti çerçevesinde ilerde farklı analizler ve modeller kapsamında kullanılabilecek bir havza veri tabanı oluşturmak ve çalışma sürecinde elde edilecek deneyimlerden hareketle planlama yöntemi üzerine öneriler geliştirmektir. Çalışmada, veri derleme ve derlenen verileri havza alanına uyarlama güçlükleri yanında, ekosistem yaklaşımına olanak vermesi bakımından en uygun ölçeği sunması nedeniyle havza ölçeği benimsenmiş, sürdürülebilir bölgesel kalkınma olanakları ve kısıtlarının değerlendirilebilmesi için; alansal büyüklük ve faktör çeşitliliği, kaynaklar ve çevresel öğeler, üst ve alt ölçeklerle ilişki kurulabilmesi ve havza yönetimi ile stratejiler ve politikalar geliştirilebilmesine olanak vermesi nedeniyle de Marmara Havzası seçilmiştir. Çalışma ile Marmara Havzası’nda sürdürülebilir kalkınma için koşulların tanımlanması, havzanın fiziksel-çevresel, sosyal ve ekonomik koşullarının, sorunlarının ve sorunlara neden olan faktörlerin, havzanın gelişme eğilimlerinin ve bu eğilimlerin olası etkilerinin değerlendirilmesi ve havza için sürdürülebilir bölgesel kalkınma stratejileri ve politikalarının geliştirilmesi hedeflenmiştir.
-
ÖgeTürkiye’de Büyük Şehir Alanlarında Yaşam Kalitesinin Değerlendirilmesine Yönelik Bir Yöntem Denemesi(Fen Bilimleri Enstitüsü, ) Türksever, A. Nilay Evcil ; Atalık, Gündüz ; Bölge Planlama ; Regional PlanningHızlı nüfus artışı, göç ve plansız kentleşme kentte yaşayan insanların fiziksel çevrelerinin bozulmasına, sosyal, ekonomik ve çevresel sorunların artmasına, kısaca yaşam kalitesinin düşmesine neden olmaktadır. Bu çalışmada, yaşam kalitesi kavramı içinde kentsel alanda kullanıcı tercihlerine dikkat çekilerek, büyük şehir alanlarında yaşam kalitesinin değerlendirilmesine yönelik bir yöntem denemesi gerçekleştirilmiştir. İstanbul, Ankara, İzmir, Gaziantep, Adana ve Antalya Büyük Şehir Belediye sınırları içinde yaşayan kentlilerle yapılan anketlerden elde edilen veriler kullanılarak, yaşam kalitesine etki eden faktörler araştırılmıştır. Toplam 2235 deneğe kentsel yaşam faktörleri ile ilgili fikirleri sorulmuştur. Bu çalışmada anketlerden elde edilen verilere ki-kare anlamlılık sınaması, varyans analizi ile lojistik ve çoklu regresyon analizleri uygulanmıştır. Elde edilen sonuçlar yorumlanarak gelecekte yapılacak çalışmalar için önerilerde bulunulmuştur.