LEE- Peyzaj Mimarlığı-Doktora

Bu koleksiyon için kalıcı URI

http://hdl.handle.net/11527/19427

Gözat

Konu "Kültürel peyzaj" ile LEE- Peyzaj Mimarlığı-Doktora'a göz atma
  • Öge
    Revealing the semantic and spatial evolution of historical landscapes through the mixed-method approach: a case study of Alaca Höyük
    (Graduate School, 2025-02-03) Türk, Arzu ; Arıkan, Bülent ; Turner, Sam ; 502192601 ; Landscape Architecture
    Landscape is a constantly changing cultural and natural environment. It holds both abstract and concrete meanings, and these meanings are redefined in different geographies and cultures. These semantic counterparts in the landscape are the result of long-term human-environment interactions, and the landscape has the capacity to become layered. Therefore, landscapes are palimpsestic environments. Understanding this multilayered structure of the landscape enables a better understanding of contemporary landscapes, ensuring that they are transferred into the future while preserving the natural and cultural codes behind them. In this context, the concept of "historic landscapes" emerged in England in the early 1990s, and it was understood that these landscapes contain traces of past societies' lives and their relationships with the environment. Therefore, uncovering these traces is essential. Following studies like LCA (Landscape Character Assessment), which have enabled the identification, archiving, and establishment of conservation-use strategies for contemporary landscape characteristics in England, the historical landscape characterization approach was developed. Parallel to the approach of the European Landscape Convention, the HLC (Historic Landscape Characterization) approach also advocates that each landscape is unique and distinct in its own right. In this sense, HLC is an essential tool for understanding the multilayered stratigraphy in landscapes and the counterparts of these layers preserved in contemporary landscapes. This approach, which attempts to understand historical character types in the landscape, is closely linked to LCA studies, which identify contemporary landscape characteristics, and both have the potential to feed into each other. Alaca Höyük is an archaeological settlement located in the Alaca district of Çorum Province, Turkey, which has been home to human settlement for approximately 6,000 years. Situated within the rural landscape of Central Anatolia, the mound is located 55 km south of Çorum, 14 km west of the town center of Alaca, and 35 km northeast of Hattusa, the capital of the Hittite Empire (Boğazköy). As with similar examples, the modern settlement of Alaca Höyük has been shifted to just outside the mound due to scientific archaeological excavations that began in 1935. The landscape creates a dynamic view, where the typical steppe landscape is interrupted by settlement areas, archaeological sites, agricultural landscape features, and natural landscape elements. The region has agricultural fields fed by Deregeçidi Stream, a tributary of Budaközü Stream. Budaközü Stream flows into the Delice River, one of the main branches of the Kızılırmak (ancient Halys). The valleys, rivers, and underground water sources surrounded by the Kızılırmak have been irrigated, making the area fertile. Alaca Höyük is located in one of these fertile valleys. In this context, the study area holds significant ecological history with both natural and human-shaped landscape elements. Historically, Alaca Höyük and its surroundings bear the traces of various cultural periods as a palimpsest landscape. The region encompasses four main cultural layers throughout history: the Chalcolithic Period (4000-3000 BCE), Early Bronze Age (3000-2000 BCE), Late Bronze Age/Hittite Empire (1500-1200 BCE), and Hellenistic, Roman, Byzantine, Seljuk, and Ottoman periods (300 BCE-AD 1923). These rich historical, cultural, economic, and ecological layers provide an important research area for understanding the co-evolution of human-environment relationships in the region. Studying the multilayered structure of this landscape allows for a broader understanding of changes and human interventions in the environment over time. This study provides an analytical perspective on the capacity of contemporary landscapes to encapsulate long-term human-environment interactions, focusing on the landscape of Alaca Höyük and its environs. The primary objective of the research is to uncover this embedded capacity within the landscape, reveal the shifts in meaning created by these traces, and transform the fragmented narratives generated by mixed-method approaches into a holistic narrative. The research questions addressed are: (1) What are the long-term changes in the landscape of Alaca Höyük and its surroundings, and how can these changes be interpreted in terms of human-environment relationships? (2) How can the study's outcomes be used to understand potential changes in the landscape? (3) How can the long-term human-culture-environment relationships in the landscape of Alaca Höyük and its surroundings be translated into a visual and textual narrative? The research objectives are to identify contemporary landscape characteristics, understand historical landscape features, analyze landscape change and fragility through land cover and land use, elucidate the shifts in meaning within the landscape driven by cultural factors, and represent these transformations through a diachronic narrative approach. The preservation and transmission of historically and culturally rich landscapes are crucial today, especially with the increasing human-centered landscape changes and their increasing vulnerability. To achieve this goal, it is necessary first to identify the characteristic features of these landscapes, uncover their historical traces, and analyze the directions of the physical and semantic changes. Such an approach moves beyond viewing landscapes merely as spatial formations, revealing their qualities as areas that have been perceived as "places" by different cultures, with meaning attached to them. By uncovering the shifts in meaning within landscapes, this approach facilitates the sharing of these "meanings," which are often overlooked, with both visitors and local communities. This method enhances the understanding of these areas from a physical perspective and strengthens their connection to societal values and increases their cultural significance. For the realization of these goals, the study employs a mixed-method approach, utilizing LCA (Landscape Character Assessment), HLC (Historic Landscape Characterization), and LULCc (Land Use/Land Cover Change). LCA was used to understand the current state, HLC to explain historical landscape characteristics, and LULCc to analyze changes based on land use and cover, particularly to highlight landscape fragility in the face of global crises such as climate change. In the LCA study, parametric methods were used to combine different thematic maps, after which landscape units were defined, and results were interpreted with the help of a field visit to identify contemporary landscape character areas. Similarly, HLC was integrated with different methods in the thesis, including remote sensing techniques, least-cost analysis, site basin analysis, retrogressive analysis, and systematic literature review. This integration aimed to increase the temporal depth behind landscape characters and create alternative approaches for sites like Alaca Höyük, where historical data is insufficient. In the LULCc method, CORINE data, landscape character areas derived from LCA outputs, and expert opinions were used to determine the vulnerabilities of these areas. The results derived from these mixed-method approaches have yielded significant insights, particularly for understanding historical and cultural landscapes like Alaca Höyük and its surroundings. As the research progressed toward its conclusion, these findings unveiled the grounded theory: Landscape undergoes semantic transformations driven by temporal leaps introduced by cultural agents. This transformation derives from the political nature of the landscape, which evolves in form alongside shifts in centralized authority. The research revealed the grounded theory: Landscape undergoes semantic transformations driven by temporal leaps introduced by cultural agents. It has been developed through a diachronic narrative informed by the results of mixed-method approaches, which integrate both qualitative and quantitative methodologies in alignment with a Braudelian perspective. It demonstrates that landscapes can be better understood through methodologies that synthesize diverse research approaches. Moreover, a participatory process is recommended for future studies, including local stakeholders, decision-makers, and experts. This engagement has the potential to enhance the semantic richness embedded within landscapes, ensuring their cultural and historical significance is better preserved and interpreted. In conclusion, this thesis highlights the dynamic and palimpsest nature of landscapes, showing their capacity to embody long-term socio-ecological, economic, and political transformations. By integrating diverse methodologies, the study not only advances the understanding of Alaca Höyük and its surrounding landscape but also provides a framework for interpreting historical landscapes as evolving entities enriched with both tangible and intangible values.
  • Öge
    Sualtı kültürel peyzajının dokümantasyonu ve haritalanması: Likya antik bölgesi - Kaş
    ( 2020) Gürevin, Sinem ; Yasin Çağatay Seçkin ; 615602 ; Peyzaj Mimarlığı ; Landscape Architecture
    Sualtı kültürel peyzajının dokümantasyonu ve haritalandırılması konusunun kapsamı, peyzaj mimarlığı, arkeoloji, tarih, geomatik ve sualtı araştırmaları gibi farklı disiplinlerden oluşmaktadır. Binlerce yılın izlerini döndüğünüz her köşe başında karşınıza çıkaran Likya, geçmişe ait taşıdığı izler açısından oldukça zengin, Türkiye'nin en turistik bölgelerinden biridir. Likya'nın oldukça önemli bir parçası olan Kaş, eski uygarlıklara tanık olmuştur, keşfedilmiş ve keşfedilmeyi bekleyen çok sayıda kalıntıya sahiptir. Bu araştırmanın asıl amacı bu kalıntıları ortaya çıkarmak ve onları akademik literatürün bir parçası haline getirmektir. Kaş, araştırma alanı olarak belirlenmiştir. Bölgenin kültürü ve denizle etkileşimi antik dönemlere kadar dayanmaktadır. Bu çalışma alanı, sualtı kültürel peyzajı yaklaşımı ile değerlendirmektedir. Bu araştırmanın amacı, sualtı kültürel peyzaj alanlarının araştırılması ve ortaya çıkarılması, sualtı kültürel miraslarının tespit edilmesi, bilimsel bir yaklaşımla haritalandırılması ve belgelenmesidir. Bu kültürel peyzaj alanları ortaya çıkarıldığında, kültür miraslarımızın korunması mümkün olacaktır. Bu araştırma aynı zamanda sualtı kültür peyzaj alanlarının yönetim planının altyapısı olarak da kullanılabilir. Peyzaj mimarlığı disiplininin ana konularından biri olan kültürel peyzaj bu çalışmanın kapsamını tanımlar. Peyzaj zamana, kültüre ve mekâna göre birçok farklı anlam barındırabilen karmaşık bir kavramdır. Peyzaj mimarlığı coğrafya ve turizmden, arkeoloji ve antropolojiye kadar çeşitli disiplinleri içerebilir. Kültürel kaynaklar ve doğa arasındaki mesafe ancak kültürel peyzaj yaklaşımıyla kapanabilir. Kültürel miraslar yenilenemeyen kültürel kaynaklardır ve geçmişin antropojenik ve doğal değişiklikleriyle kültürel peyzaja ışık tutar. Kültürel miras, kentsel ve kırsal alanların niteliğinin ve kimliğinin geliştirilmesinde ve aynı zamanda turizm için bir kaynak oluşturmada etkilidir. Kaş sınırları içindeki karasal alanlarda çok sayıda arkeolojik kalıntı bulunmuştur ve daha fazlası için araştırmalar devam etmektedir. Bölgenin tarihi, insanların denizle etkileşimi ve hatta bölgedeki bazı antik kentlerin sular altında olması, karadaki araştırmalara kapsamlı bir sualtı araştırmasının eklenmesi gerektiğini göstermektedir. Dalgıçların ve balıkçıların yıllar boyunca karşılaştığı kalıntılar ve gemi enkazları bölgenin önemli bir sualtı kültürel mirasına sahip olduğunu doğrulamaktadır. Ancak, bu değerler zamanla fırtınalar ve akıntılar tarafından aşınmaya devam etmektedir. Ayrıca, dalış teknikleri ve dalış teknolojilerinin gelişmesi nedeniyle son yüz yılda hırsızlığa da maruz kalmaktadırlar. Kaş'taki sualtı kültürel mirasını koruyabilmek ve bunları kültürel değerlerimize ekleyebilmek için, bu alanda bulunan eserleri haritadaki kalıntıların bilgisiyle sunmak çok önemlidir. Böyle bir çalışma Türkiye'de daha önce hiç yapılmamıştır ve bu araştırmanın asıl önemi bu noktada ortaya çıkmaktadır. Sualtı araştırma alanının kültürel miraslarının harita üzerinde kesin koordinatları ve mevcut durumu ile gösterilmesi, kültürel değerlerimizi korumamıza ve tanımamıza yardımcı olacaktır. Araştırmanın kapsamı gereği, bugüne kadar bulunan kültürlerin devam etmekte olan çalışmalarını desteklemek ve yeni bilgilere ulaşmak mümkün olacaktır. Kapsam dahilinde izlenen yöntemde, araştırmaya literatür çalışması yapılarak başlanmıştır. Temel teoriler araştırıldıktan sonra bölgenin tarihi, coğrafyası, fiziki koşulları ve ekonomik koşulları gibi özellikleri incelenmiştir. Bir sonraki aşama bölgedeki pilot noktaların seçilmesidir. Pilot bölgelerdeki kalıntıların oluşma sebeplerinin neler olabileceği ve neden kalıntıların belirli bölgelerde toplandığı üzerine çalışılmıştır. Alanın genelinde kalıntıların yaklaşık dönemsel haritaları çıkarılmıştır. Araştırma bölgelerinde kullanılacak ölçüm yöntemleri belirlenerek ekip oluşturulmuş ve sualtı kültürel peyzaj alanların da ulaşılabilen belirli örnekler seçilerek belgelenmiş, koordinatları ile harita üzerine işlenmiştir. Bu araştırma, bölgenin tarihini, gelişimini ve değişimini ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. Harita üzerinde yer alan bulgular tarihsel bilgileri ile belirtildiği için, araştırma alanının tamamını kronolojik sıraya göre anlamaya yardımcı olur. Sualtında çok fazla kültürel kalıntı bulunmaktadır. Bunlar çoğunlukla gemi enkazları ve doğal, teknik veya kazayla ilgili sebeplerden dolayı batan yükleridir. Eşsiz bir değere sahip olan bu kalıntılar, yalnızca ait oldukları medeniyet dönemini değil, aynı zamanda ait oldukları kültürün nasıl yayıldığını da gösterir. Geçmişi incelemek geniş ve kapsamlı bir konudur ve geçmişin izleri karada veya su altında bulunabilir. Kalıntıların önemli kültürel varlıklar olabilmesi için bu izlerin tarihi, mimari veya bilimsel bir değeri olmalıdır. Bulunan kalıntılar bir disipline dayanan bir sosyo-kültürel düzene dahil edilebildiğinde, kültürel değeri olan kalıntılar haline gelir. İnsan kültürünün tarihi, bilimsel veya mimari izlerini taşıyan kalıntılar sualtı kültür kaynağı olarak kabul edilir. Bu tanımda, en küçüğünden en büyüğüne kadar deniz taşıtları ve batık hava taşıtları ve bunların kargoları, sualtı şehirleri ve yapıları ve hatta insan kalıntıları sualtı kültürel kaynağı olabilir. Toplumların kimliklerini tanımlamak için kullanılan tüm kültürel kaynaklar, insanlığa ait değerlerdir. Kültürel miras, bir toplumdaki bireylerin ortak tarihlerini ifade eden ve aralarındaki birlik duygusunu güçlendiren bir faktördür. İnsanların tarih boyunca biriktirdikleri deneyim ve geleneklerin sürekliliğini sağlar. İnsan etkisinin bir sonucu olarak, sualtı kültürel mirasları deniz tabanının tümünü kaplar. Bu nedenle, sualtı kültürel peyzaj alanları ayrıca sualtı kültürel miraslarını da içerir. Her ne kadar toplumların ve bireylerin denizle ilişkileri insanlık tarihi kadar eski olsa da denizciliğin gelişimi özellikle 1500'lerden bu yana ivme kazanmıştır. Sualtı kültür mirasları yüzlerce yıldır dünyaya yayılmıştır. Dünya tarihi boyunca, doğal afetler, binlerce geminin denize batmasına neden olmuş ve kıyı bölgelerindeki pek çok şehri sular altında bırakmıştır. Bu gemilerin, yapıların ve diğer kültürel unsurların çoğu su yüzeyinden görülemediğinden bu kalıntılar göllerin, denizlerin ve okyanusların altında güvenli bir şekilde korunmuş ve günümüze kadar gelmiştir. Günümüze kadar gelmeyi başarmış olan bu sualtı kültür miraslarının bir parçası Kaş ilçesinde belirlenen pilot bölgelerde yapılan bir çalışma ile ortaya çıkarılmıştır. Çalışmada karşılaşılan belirli zorluklar sebebi ile sadece bölgedeki dalış bölgelerinde bulunan amfora, çapa ve batık kalıntıları belgelenmiş ve harita üzerinde koordinatları belirtilmiştir. Bu aşamaya kadar öncesinde gerek teorik gerek ise çalışma alanın ön araştırması olarak pek çok inceleme yapılmış bölgenin mevcut koşullarının haritaları oluşturulmuştur. Bu araştırma, Kaş'ta sular altında kalan alanlara yapılan kültürel peyzaj analizinin bir uygulamasıdır. Sonuçlar, sualtı kültür peyzajlarının bizi bilgilendirmek ve ilerletmek için oldukça yüksek potansiyele sahip olduğunu göstermiştir. Sosyal kimliğin oluşması için geçmişin farkındalığı yadsınamaz. Sosyal duygular toplumla birlikte anlam kazanmış ve toplumun devamlılığı hissi toplumu oluşturan her birey için değerlidir. Kültürel değerler, toplumun geçmişini oluşturan bir bütünün parçalarıdır. Bu nedenle, sosyal hafızayı oluşturan ve bölgede yaşayan insanların genel kültürüne dayanan kültürel kaynaklar çok önemlidir. Sualtı dünyasındaki kültürel değerlere erişim, onları zararlı eylemlere karşı savunmasız bırakmak ile birlikte tarihi, kültürleri ve medeniyetleri anlamamıza yardımcı olur. Bu nedenle, sualtı kültür mirasının korunması, tarihsel değerlerimizin korunması anlamına gelir. Sualtı kültürel peyzaj alanlarını korumak için en yararlı yöntem kalıntıları belgeledikten sonra bölgedeki yerel halkı bilgilendirmek ve değerlerinin takdir edilmesini sağlamaktır. Bununla birlikte, doğanın tehlikelerine karşı hiçbir şey yapılamaz. Peyzaj alanları ister tasarlanmış ister doğal olarak mevcut olsa da sürekliliğini korumak için hava, su ve toprak gibi doğal kaynaklara ihtiyaç duyar. Çevresindeki doğal sistemler ile yıkılmaz bir bağlantı içindedir. Bu bağlantı kültürel peyzaj alanlarını diğer kültürel miraslardan ayıran temel özelliktir. Neredeyse tüm kültürel mirasların taşınamamasının nedeni budur. Kültürel peyzaj alanların çevreleri ile olan ilişkisinin bazen onarılması gerekir, ancak her zaman yönetilmesini gerektir. Birçok farklı disiplinin bir arada çalışmasıyla kültürel alanların yönetimi ve planlanması sağlanabilir. Peyzaj mimarları, tarihçiler, arkeologlar, ormancılık profesyonelleri, tasarımcılar, mimarlar, mühendisler, kültürel coğrafya uzmanları, yaban hayatı uzmanları, tohum poleni uzmanları, peyzaj bakım ve yönetim uzmanlarının iş birliği ile kültürel peyzaj alanlarının yönetimi için stratejiler geliştirilebilir. Her kültürel alanın yönetimi farklı bir yöntem, farklı bir strateji gerektirir. Çünkü çevre, iklim, coğrafi ve tarihi özellikler değişebilir. Bazı kültürel peyzajlar bir metropolün ortasındaki küçük bir bölge olsa da bazıları sualtında, diğerleri ise binlerce dönüm alana yayılmış bir kırsal alan olabilir. Kültürel peyzaj alanlarının yönetimi, kültürel bir peyzaj alanı olarak kabul edilen bölgenin tanımlanması ile başlar. Bundan sonra, en önemli adım, hasara neden olabilecek faktörleri önlemektir. Alanların devamlılığını sağlamak için iyi bir yönetim planı hazırlanmalıdır. Yapılan tüm bu araştırmalar sonucunda Kaş'taki kültürün topografya tarafından şekillendirildiği ve geliştiği açıktır. Bölgenin değerlerini ortaya çıkarmak ve herkesle paylaşmak için, önceki kültürlerin tüm izlerini ortaya çıkarmak ve anlamak önemlidir. Mevcut kültürü, kendimizi ve içinde yaşadığımız ortamı anlamak için kültürümüzün gelişimini ve tarihini sebepleri ve sonuçları ile anlamamız gerekir.