LEE- İşletme Mühendisliği-Yüksek Lisans

Bu koleksiyon için kalıcı URI

http://hdl.handle.net/11527/19310

Gözat

Konu "bilişsel haritalama" ile LEE- İşletme Mühendisliği-Yüksek Lisans'a göz atma
  • Öge
    Müşterilerin E-ticaret platformu seçimlerini etkileyen faktörlerin bulanık bilişsel haritalama yöntemi ile önceliklendirilmesi
    (Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2024-06-27) Akın, Çağlar ; Çebi, Ferhan ; 507161012 ; İşletme Mühendisliği
    Günümüzde teknolojinin hızla ilerlemesiyle birlikte e-ticaret, iş dünyasının önemli bir unsuru olmuştur. E-ticaret işletmeler için sunduğu avantajlarla beraber seçenek değil, zorunluluk haline gelmiştir. İnternet üzerinden satış yapmanın sağladığı pek çok fayda düşünüldüğünde, e-ticaret geleneksel perakende metotlarıyla kıyaslanamayacak bir potansiyel sunmaktadır. E-ticaretin düşük işletme maliyetleriyle gelen büyük karlılık potansiyeli, girişimcilerin bu alana daha fazla kanalize olmasını sağlamıştır. Online satış platformları, işletmelere fiziksel mağaza maliyetlerinden tasarruf etme ve kaynaklarını daha verimli kullanma imkânı sunmaktadır. Müşterilerin alışveriş alışkanlıklarının değişmesiyle birlikte işletmeler değişime ayak uydurarak, rekabet ortamında e-ticaret ekosisteminden pay almaya çalışmaktadırlar. Özellikle COVID-19 sürecinde, kısıtlamalar altında fiziksel mağazalara erişimin azaldığı bir dönemde e-ticaret, işletmelere devamlılık sağlayarak hızlı bir şekilde büyümelerine yardımcı oldu. Bu hızlı büyüme sayesinde birçok işletme e-ticaret ekosistemine dahil olmuştur. Rekabetin yoğun olduğu bu alanda varlık gösterebilmek, işletmeleri sürdürülebilir başarıya götürebilmektedir. İşletmelerin gelişim stratejilerini belirlerken müşterilerinin ihtiyaçlarına kulak vererek en iyi deneyimi yaşatacak geliştirmeleri ve özellikleri sunması gerekmektedir. Bu nedenle işletmelerin tüm faktörleri göz önüne alarak stratejilerini geliştirmeleri gerekmektedir. Bu çalışmada müşterilerin e-ticaret sitesi seçim kriterleri analiz edilerek, e-ticaret işletmelerinin odak noktalarını belirlemeleri için bir referans olması amaçlanmıştır. Hızla gelişen e-ticaret dünyasında işletmeler günden güne müşteriler için yeni özellik ve hizmetler sunmaktadır. İşletmeler ve platformlar bunları hayata geçirmek için çok fazla aksiyon ve süreç yönetmektedirler. Rekabetçi ortamda hayatta kalabilmek için müşterilerin seçim kriterlerini ve odak noktalarını iyi analiz ederek aksiyonlarını geliştirmeli ve en verimli ve maliyetsiz süreçleri geliştirmesi beklenmektedir. Bu kapsamda ilk olarak e-ticaretin tanımı, tarihçesi, türleri, e-ticaret hacmi, avantajları ve müşteriler için önemi ile ilgili araştırmalar yapılmıştır. Müşterilerin e-ticaretten beklentisi, platform seçimlerini hangi ihtiyaçlarına yönelik yaptıkları, platformlardan hangi özelikleri seçmesi gerektiğine yönelik literatür araştırması yapılmıştır. Bu araştırmalar neticesinde ürün kampanyaları, teslimat süresi, güvenlik, taksit ve finansal kampanyalar, arayüzün kolay ve anlaşılır olması, ürün çeşitliliği, ürün kalitesi, müşteri hizmetleri desteği, sadakat programları, sosyal medya ve reklam aktiviteleri ile kolay iade müşterilerin e-ticaret sitesi seçim kriterleri olarak belirlenmiştir. Çalışmadaki veriler e-ticaret sektöründe pazarlama, operasyon ve kategori yönetiminden sorumlu, uzman ve yönetici seviyesindeki sekiz kişi ile yapılan birebir online anket ile toplanmıştır. Ankette yukarıda verilen kriterlerden oluşan bir ilişki matrisi oluşturularak katılımcılardan kriterlerin birbirleriyle olan ilişkilerini puanlamaları istenmiştir. Daha sonra ankete katılan kişilerin vermiş olduğu yanıtların ortalaması alınarak çalışmada kullanılacak veri seti oluşturulmuştur. Çalışmanın analiz kısmında Bulanık Bilişsel Haritalama yöntemi kullanılmıştır. Kriterler arasında ilişki haritası oluşturması ve farklı senaryolarda ilişkiler arasında modelin dinamik davranışını gözlemleyerek kriterleri analiz etmemize yardımcı olduğu için bu yöntem seçilmiştir. Çalışma analizi için hızlı ve iterasyon adımlarının excel üzerinden kolayca analiz edilebilmesi nedeniyle FCMappers, ilişki haritasını görsel olarak oluşturmak içinde Mentalmodeler programları kullanılmıştır. Bulanık Bilişsel Haritalama iterasyon adımları sonucunda kriterlerin önem sırası aşağıdaki gibi belirlenmiştir. 1) Güvenlik, 2) Ürün kampanyaları-fiyat, 3) Taksit ve finansal kampanyalar, 4) Sosyal medya ve reklam aktiviteleri, 5) Kolay iade, 6) Teslimat süresi, 7) Sadakat programları, 8) Ürün kalitesi, 9) Arayüzün kolay ve anlaşılır olması, 10) Müşteri hizmetleri desteği, 11) Ürün çeşitliliği Güvenlik, ürün kampanyaları – fiyat, taksit ve finansal kampanyalar kriterleri ön plana çıkan ilk üç kriter olmuştur. Bu analizin sonucu olarak müşterilerin e-ticaret platformu seçim kriterleri için işletmeler için aşağıdaki öneriler tespit edilmiştir. E-ticaret alışverişlerinde kişisel ve finansal bilgilerin güvende olması müşteriler için en kritik konu olarak öne çıkmaktadır. Müşteriler platformlardan güvenli ödeme yöntemleri ve kişisel verilerin korunması için gizlilik politikalarının şeffaf bir şekilde sunulması, platformun güvenlik sertifikalarına sahip olması ve bilgi güvenliği standartlarını karşılaması, SSL sertifikaları gibi güvenlik önlemlerinin bulunmasını beklemektedir. Günümüzdeki rekabetçi e-ticaret dünyasında platformların müşterileri çekmek ve elde tutmak için düzenli olarak indirimler ve kampanyalar düzenlemeleri gerekmektedir. Kolay fiyat karşılaştırma imkanları ile müşteriler hızlıca rekabet kontrolü yapmakta ve seçimini bu yönde değiştirebilmektedir. Müşteriler, kampanya ve fiyat kriterlerinde adil ve şeffaf bir yaklaşımı tercih etmektedir ve fiyatlar konusunda güvenilirlik aramaktadır, bu nedenle işletmelerin bu konulara odaklanması önem arz etmektedir. E-ticaret müşterileri, platformlardan çeşitli taksit seçenekleri ve düşük faizli finansal kampanyalar beklemektedir. Özellikle yüksek fiyatlı ürünlerin satın alımında etkisi daha çok artan taksit ve finansal kampanyalar müşterilerin alışverişlerinde seçim kriterinde önemli bir yer edinmektedir. Özet olarak, tezin ilk kısmında e-ticaret kavramıyla alakalı araştırma ve literatür taraması sunulmuştur. Sonrasında araştırmada kullanacağımız yöntem olan Bulanık Bilişsel Haritalama tekniği açıklanmıştır. Uygulama kısmında kriterler belirlenerek analiz ve senaryo iterasyonları gerçekleştirilmiştir. Son bölümde sonuçlara yer verilmiştir. Bu çalışma ile e-ticaret sektöründe faaliyet gösteren platformların rekabetçi kalabilmeleri ve gelecekte pazardan daha fazla pay alabilmeleri için gelişime odaklanmaları gereken noktaların belirlenmesi hedeflenmiştir.