LEE- İşletme Mühendisliği-Yüksek Lisans

Bu koleksiyon için kalıcı URI

http://hdl.handle.net/11527/19310

Gözat

A decision modeling study with fuzzy cognitive mapping method on customers' brand preferences criteria in telecommunications industry

(Graduate School, 2022-06-13) İskender, Fatih ; Akdağ Camgöz, Hatice ; 507191015 ; Management Engineering

Today, businesses need to consider many factors in order to survive in a competitive environment and to stand out from the competition. While some of these are factors such as cost advantage, way of doing business, organizational structure and culture, adaptation to the environment, etc., one of the most important points is the customer. Many customer-related factors are critical to the survival of businesses. Areas such as customer acquisition, promotion, satisfaction, meeting their needs and new sales opportunities are some of the issues that companies focus on. The perspectives and strategies that businesses develop towards customers can change in terms of their sectors. For example, the customer perspective of a business in the FMCG sector and the perspective of a business in the banking industry towards the customer will differ in many respects. On the other hand, the telecom sector stands out as a sector with its own dynamics in terms of both being very dynamic and competitive and progressing with a system based on subscription in general. The needs and expectations of consumers are changing and their demands from companies differ day by day. Both increasing population and technological developments affect the behavior patterns of consumers. This pushes companies to better analyze customer expectations, to be intertwined with customers, and to offer them the most appropriate products and services. The aim of this study is to determine which areas the companies operating in the telecommunications sector should focus on according to customer expectations and criteria for brand preference by using the Fuzzy Cognitive Mapping (FCM) method. In addition to the strategies of the enterprises, the expectations of each customer from the enterprises may differ, and it may be necessary to find special solutions for each customer group. From this point of view, in addition to customer acquisition/retention strategies, it has become inevitable for businesses to keep the pulse of the customer very well, analyze their expectations very well and offer solutions. Expectations of consumers from companies can be affected by demographic reasons such as age, gender, education level, as well as by psychological or socio-cultural reasons. As a result of this, each consumer buys products or services by evaluating companies with their specific needs and expectations. In addition, each consumer pays attention to features of the product or service they need while purchasing. For example, a customer who wants to buy a television decides on the television she/he will buy by evaluating many points such as screen size, brightness, warranty period, price, etc. This situation is the same for the telecom industry. At this point, businesses operating in the telecom industry are making decisions about the future of the brand and trying to offer solutions suitable for customer needs by doing research on customer preferences. Data is collected from many sources by methods such as measuring general customer feelings and expectations with the support of research companies, identifying needs by collecting feedback from dealer channels, identifying experienced or potential problems through analyzes made from conversations in call centers. Customer experience is tried to be improved by doing action plans according to these results. Generating meaningful and useful results from such a large pool of information and turning it into action is one of the biggest problems encountered for businesses. Although it makes it easier for businesses to manage this process in a similar way with years of experience and knowledge and to make inferences based on the results of previous actions, efficient and focused methods are always sought for businesses to make more accurate decisions and find solutions in a more cost-effective way. The FCM method is one of the most effective methods in terms of both creating a meaningful relationship map according to the results of the researches and helping businesses to make decisions more cost-effectively. For this reason, it was decided to use FCM method to solve the problem in this study. From this point of view, it has been researched which areas the customers in the telecommunications sector care and which dynamics these areas affect in the business in this study. As a result of this research, it is aimed to determine which areas the enterprises operating in the telecommunications sector should focus on and to facilitate their decision making by using FCM modeling. Firstly, a detailed literature review was made the issues that customers pay the most attention to the choice of telecom operator were determined as follows. 1.Price 2.Coverage Area 3.Network quality / Speed 4.Service quality 5.Variety of services 6.Use/suggestion by family and friends 7.Image / Emotional bond 8.Advertising / Communication 9.Trust The criteria determined in the literature studies were evaluated by experts who are experienced and have strong knowledge in the sector in order to map the relationship between them and analyze with the FCM method. Iteration steps of the FCM method were applied with the help of the relationship map and weighted matrix obtained by the questionnaire applied to these experts. FCMappers application was used in the application of the FCM method in terms of providing both time and an easy excel format. After the weighted matrix values are entered into the FCMappers application, the results are listed. As a result of the iteration steps, the most critical criteria for the system were found as follows, respectively. 1.Image / Emotional bond 2.Trust 3.Use/suggestion by family and friends 4.Advertising / Communication 5.Variety of services 6.Service quality 7.Coverage Area 8.Network quality / Speed 9.Price Considering the result, the criteria of 'Image / Emotional bond', 'Trust' and 'Use/suggestion by family and friends' came to the fore as the most important criteria. In the light of these results, the following recommendations are presented for companies operating in the telecom sector. •Companies should establish an emotional bond with their customers and should not be a brand that only serves them. •Firms should pay attention to their image in front of their customers and present an image that is compatible with the demographic, psychological and sociological structure of the society. •Companies should give confidence to their customers, keep their promises and fulfill their commitments. They should avoid actions that may surprise customers. •Companies should pay close attention to their customers' relationships with family and friends. They should develop special actions for people's relatives according to their own strategies. •Companies should carry out their communication activities in line with their own strategies in order to create a brand image and establish a bond with customers and to make their voices heard. •Companies should also care about infrastructure developments in order to respond to the final requests of customers. Although it is very important to touch, connect and stay in touch with customers, companies should also focus on infrastructure investments as it affects the product used by customers and therefore many factors that the customer cares about.
A simulation-based staff scheduling analysis for call centersin cargo industry

(Graduate School, 2024-06-07) Kandaz, Ömer Faruk ; Özcan, Tuncay ; 507201060 ; Management Engineering

Call center staff scheduling problems have been studied frequently on a regular basis for many years. Call centers generally conduct their business on customers by delivering service. Problems occur especially when the density of queues is high, causing long waiting times. In terms of customer satisfaction, this outcome is undesirable. One of the reasons that causes this outcome is the inefficient personnel/job scheduling. In call centers, most of the time, the demand of service is inhomogeneous. Therefore, the incoming number of calls varies depending on the time interval of the day, in which the firm operates. The aim of this thesis is to understand appropriately how a call center operates and generate effective and efficient solutions by employing simulation. The raw data regarding the call center operations were first acquired which contained several important aspects that are beneficial to capture the behavior of the system and propose a better alternative to it. Gathered raw data had incoming call dates and several other statistical records that were kept. Firstly, this data was analyzed using MATLAB. Subsequent calculations on Matlab made it possible to put the resulting data that illustrate different aspects of the queue to the ARENA simulation program as inputs. To achieve effective and efficient scheduling, the incoming calls were categorized based on different time intervals by taking the density of calls into account across a day for 27 days. Afterward, input analysis was conducted on the ARENA Input Analyzer tool to get the best-fit distributions that were necessary in order to create a successful simulation analysis. After processes were clearly defined and mapped on ARENA, several simulation parameters were calculated and considered before conducting the analysis, one of which stands for huge importance in terms of reliability and accuracy of the outcomes, which was determining the appropriate number of replications. The results showed that there was insufficient number of employees working at that time. Additionally, employee scheduling was not conducted in an efficient way. These were the main reasons why bottlenecks occurred in the first place. In order to reinforce the solutions, a scenario analysis was conducted. Additional three scenarios were included in the simulation program and all of the scenarios were compared against each other in terms of KPIs. Finally, results showed that the simulation conducted appeared to be appropriate, and represented the overall system successfully. The scenario analysis illustrated thatrelaxing the bottleneck could be achieved when effective and efficient job scheduling is conducted. Moreover, the outcomes also indicated that customer satisfaction could be achieved by improving the existing system according to the simulation results presented. In the first section, an entry to the call center staff scheduling problem has been made. In section 2, a literature study was conducted in order to see the span and spread of techniques employed to solve the problem. A comprehensive study was conducted to see the blindspots in literature. These studies were heavily analyzed, and the outcomes were clearly illustrated. It was deducted from these studies that the use of simulation would be appropriate, specifically, discrete-event simulation. In Section 3, the methodology is proposed. After determining which technique to employ in order to solve the problem, related academic books were analyzed to come up with a fine approach to the problem. In Section 4, after creating the framework to follow, the simulation application was conducted. Firstly, the raw data was pre-processed and analyzed in Matlab, the descriptive statistics were presented, and the results were given to the ARENA simulation program to conduct input analysis. Input analysis included conducting data analysis, and determining best-fit distributions. Data analysis and finding best-fit distributions are crucially important because the ultimate aim when conducting a simulation analysis is to create an artificial system that perfectly reflects the original one. Because the raw data acquired showed seasonality and, therefore needed to be more carefully analyzed. Best-fit distributions were found for the five main data categories which were call durations, interarrival times, waiting time for missed calls, assignment time to the queue, and connection waiting time from the queue to the operator. The application chapter also included creating a process flow chart. After the system is conceptualized and input analysis is conducted, the process flow chart, which also reflects the actual simulation model that needs to be built, was drawn. Subsequently, the ARENA model was created. In the ARENA model, along with several other aspects, one main parameter was to define the minimum necessary number of replications. In order to do that, some statistical calculations and comparisons were made, and the minimum necessary number of replications was found. Finally, output and scenario analysis were conducted to better capture the the effects of changes made in order to improve the overall system. Important KPIs were collected and run for four scenarios. It seemed that waiting time in queues was caused by the insufficient number of employees working without an appropriate schedule. Additionally, this caused the problem of long waiting times in queues, in other words, bottlenecks, which also decreased the customer satisfaction level. Scenario analysis pointed out the existing system and proposed better alternatives in the subsequent scenarios in terms of KPIs. According to the results of the scenario analysis, the firm needs to hire more personnel and schedule those effectively and efficiently, as illustrated in this thesis to improve the overall call center operations. All the necessary figures and tables regarding the simulation application were given in Section 4. Additionally, in Section 5, the results of this thesis were presented and suggestions for future studies were given.
An intelligent system for ranking e-commerce customer reviews to boost engagement

(Graduate School, 2024-06-26) Yücel, Ertuğrul ; Kaya, Tolga ; 507211050 ; Management Engineering

This study introduces an innovative framework employing learning algorithms to effectively rank customer reviews on e-commerce platforms. The approach addresses the inherent ambiguity and subjectivity in customer feedback by leveraging an extensive dataset and sophisticated feature engineering techniques. Central to the methodology is the introduction of an original target variable, the adjusted action rate, which, along with advanced training methods, helps mitigate the prevalent position bias. This is crucial for accurately reflecting the nuances of user behavior and the dynamics of review interaction, ensuring that the most relevant feedback is highlighted for prospective buyers. The framework utilizes Learning to Rank methods specifically designed to tackle the unique challenges of review ranking. These methods prioritize user feedback based on its relevance and helpfulness, enhancing the precision of review rankings. By using advanced machine learning techniques, the framework can discern subtle patterns in user interactions and preferences, providing a more personalized and efficient ranking system. The effectiveness of this approach is evaluated using the Normalized Discounted Cumulative Gain metric, which measures the correlation between user reviews and the AAR. This metric ensures that the ranking system not only improves user satisfaction but also drives engagement performance. The incorporation of regression and classification models further strengthens the framework's ability to handle diverse review data. Regression models predict the adjusted action rate by analyzing various features derived from the reviews, such as length, sentiment, and user credibility. Classification models, on the other hand, help categorize reviews based on their relevance, ensuring that the most significant feedback is prioritized. These models collectively enhance the accuracy and reliability of the review ranking system, making it more robust and adaptive to different user needs. Validation demonstrates significant improvements in user interaction and decision-making efficiency, enhancing the shopping experience by enabling customers to access the most relevant reviews. Detailed analysis reveals substantial increases in key engagement metrics, confirming the model's robustness and reliability. The framework successfully addresses the complexities of review ranking, benefiting both users and vendors. Its ability to adapt to evolving user preferences by continuously learning from new data ensures that the most current and relevant reviews are highlighted, keeping the platform dynamic and user-centric. This adaptability enhances user satisfaction and fosters greater trust in the e-commerce platform, providing accurate and helpful feedback consistently.
Araştırma & geliştirme (Ar-Ge) yatırımlarının hisse fiyatları üzerine etkisi

(Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2024-07-18) Arık, Üveys ; Göncü, Ahmet ; 507201064 ; İşletme Mühendisliği

Şirketlerin gerçekleştirmiş oldukları Araştırma ve Geliştirme (Ar-Ge) yatırımlarının hisse senedi fiyatları üzerindeki etkisine odaklanan çalışma, şirketlerin Ar-Ge harcamaları ile hisse senedi fiyatları arasındaki ilişkiyi inceleyecektir. Çalışmada, Ar-Ge harcamalarının şirketlerin hisse senedi fiyatları üzerindeki etkisini değerlendirmek için Borsa İstanbul'da işlem gören çeşitli sektörlerden ve iş alanlarından firmaların Ar-Ge yatırım ve hisse senedi verileri kullanılacaktır. Çalışmada farklı sektör ve iş alanlarından firmaların nicel verilerinin kullanılması, çalışma sonucunda elde edilecek bulguların güvenilirliğinin ve tutarlılığının artmasına olanak sağlayacak ve aynı zamanda farklı sektörlerdeki firmaların sektörel bazda Ar-Ge yatırımlarının hisse senedi fiyat performansı üzerindeki etkilerinin anlaşılmasına yardımcı olacaktır. Araştırma nicel bir bakış açısı ile gerçekleştirilecek olup yapılacak olan analizler panel veri analizi yöntemi kullanılarak gerçekleştirilecektir. Çalışmada Ar-Ge harcamalarının şirketlerin finansal performansı üzerindeki etkisi, hisse senedi değerlemelerindeki rolü, yatırımcı davranışları üzerindeki etkileri ve şirket imajı ve müşteri güveni üzerine etkisi gibi konulara odaklanılacaktır. Ayrıca, Ar-Ge harcamalarının hisse senedi fiyatları üzerindeki etkisinin sektörel farklılıkları da firmalar bazında detaylı bir şekilde incelenecektir. Veri analizi sürecinde, bulguların güvenilirliğini ve anlamlılığını değerlendirmek için panel veri analizi yöntemi kullanılacaktır. Elde edilen sonuçlar, literatürdeki mevcut bilginin derinleşmesine katkıda bulunacak ve Ar-Ge harcamalarının şirketlerin hisse senedi fiyatları üzerindeki etkisinin de daha ayrıntılı bir şekilde anlaşılmasına katkı sağlayacaktır. Bu çalışma, Ar-Ge harcamalarının firmaların hisse senedi fiyatları üzerindeki etkisinin derinlemesine bir analizini ortaya koymaya amaçlamaktadır. Literatürde mevcut olan sınırlı ve kısıtlı bilgiyi daha da derinleştirmek ve Ar-Ge harcamalarının hisse senedi fiyatları üzerindeki etkisini daha iyi anlamak için 2016-2023 yılları arasında Borsa İstanbul'da işlem gören farklı sektör ve iş alanlarından firmaların verileri kullanılacaktır. Yapılacak olan analizlerden elde edilecek bulgular, şirketlerin Ar-Ge stratejilerini şekillendirmede ve yatırımcıların yatırım kararı alma süreçlerine ışık tutma açısından da önemli bir rol oynayacaktır. Bu çalışma, Ar-Ge harcamalarının şirketlerin hisse senedi fiyatları üzerindeki etkisine dair daha derinlemesine ve detaylı bir çalışma geliştirmek isteyen araştırmacılar, iş dünyası profesyonelleri ve yatırımcılar için değerli bir kaynak olacaktır.
Bankacılık sektöründe dış kaynak çalışan yönetiminin iyileştirilmesinde bilgi teknolojileri kullanımına yönelik bir uygulama

(Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2022-06-27) Akbaba, Seren ; Yıldırım, Nihan ; 507171032 ; İşletme Mühendisliği

Günümüzde işletmeler temel faaliyetlerine odaklanmak, teknolojik değişimlere adapte olabilmek, esnek iş gücünü arttırmak veya personel ve işletme maliyetlerini düşürmek gibi ekonomik, stratejik ve teknolojik sebeplerle dış kaynak firmalardan ürün veya hizmet temin etmektedir. Dış kaynak kullanımı, kimi zaman iş süreçlerinin dış firmaya devredilmesiyle, kimi zaman dış firmadan anahtar teslim proje satın alınmasıyla, kimi zaman da tedarikçi firmadan satın alınan hizmeti gerçekleştirecek dış kaynak çalışanların müşteri firma içerisinde hizmet vermesiyle gerçekleşmektedir. Dış kaynak kullanımının, şirketlere sağladığı avantajların yanı sıra bazı dezavantajlar da söz konusudur. Yanlış firma seçimiyle birlikte prestij kaybı, tahmin edilemeyen gizli maliyetler, bilgi birikimi ve yetkinlik problemleri, çalışanlar ve firma üzerinde kontrol kaybı, inovasyon kaybı, iletişim ve çalışan problemleri bunlar arasında gösterilebilir. Bunları da kapsayan genel zorluklardan biri ise, dış kaynak çalışanların müşteri firma içerisindeki yönetimidir. Dış kaynak çalışan bulunduran müşteri firmalarda, bilgi güvenliği, erişim, izleme, eğitim ve oryantasyon, iletişim, performans ve ölçümleme, kaynak takibi ve kontrolü, izin veya çalışma takibi, operasyonel işlemler gibi bazı zorluklar ve takip edilmesi gereken konular ortaya çıkmaktadır. 2019 yılında ortaya çıkan COVID-19 salgınıyla birlikte, dış kaynak hizmetlere ulaşım daha da kolaylaşmış ve şirketler dış kaynak kullanımını arttırmıştır. Yapılan araştırmalar, küresel kriz anlarında dış kaynak kullanımının arttığını göstermektedir. Dış kaynak kullanımıyla birlikte ortaya çıkan en önemli zorluklardan biri de, bilgi güvenliği ve erişimlerle ilgili problemlerdir. 2020 yılında bankacılık, elektronik ve haberleşme sektörlerinde yapılan yasal düzenlemeler, dış kaynak kullanımındaki güvenlik konusuna dikkat çekmiş ve ülkeler bu kapsamda yönetmeliklerini düzenlemiştir. Pandemi sürecinde, Türkiye'deki 23 mevduat, kalkınma ve yatırım bankasına ait veriler incelendiğinde, bankaların çağrı merkezlerindeki dış kaynak çalışan sayılarının 2020 Mart ayından 2021 Aralık ayına %60 arttığı görülmüştür. İngiltere'de yapılan bir araştırma da, bu süreçte bankalarda makine öğrenmesi ve veri bilimi alanında dış kaynak hizmetlerin arttığını göstermektedir. 2021 yılında, 45 ülkede, farklı sektörlerdeki liderlerle yapılan araştırma ise, bordro, müşteri iletişim merkezi (çağrı merkezi), gayrimenkul yönetimi, bilgi teknolojileri ve finans alanında dış kaynak kullanımının 2019 yılına göre arttığını ve bu alanlarda süreçlerin %60'ından fazlasında dış kaynak kullanıldığını göstermektedir. Tüm bu veriler, pek çok sektörde dış kaynak hizmetlerin sayısında artış olduğunu göstermektedir. Dış kaynak çalışan sayısının artmasıyla birlikte, müşteri firmalarda çalışan yönetimine ayrılan zaman da artacak ve dış kaynak çalışan yönetimindeki zorlukların giderilmesi amacıyla iyi pratiklerin edinilmesini gerektirecektir. Özellikle, bankacılık ve finans sektöründe dış kaynak hizmetlerin artışı, bilgi güvenliği kapsamındaki riskleri de beraberinde getirmektedir. Bankacılık ve finans sektöründe, dış kaynak kullanımına dair yasal mevzuatlar söz konusudur ve dış kaynak kullanan firmaların, bu mevzuatlara uyması beklenmektedir. Literatürden derlenen, dış kaynak çalışanların yönetiminde ortaya çıkan güvenlik, gizlilik, kontrol gibi problemlerin, yüksek seviyede güvenlik ve denetim kontrolleri gerektiren bankalar için daha kritik olması ve bu sektörlerde dış kaynak kullanımının artması ile birlikte, tez kapsamı bankacılık, finans sektörü olacak şekilde daraltılmıştır. Literatürde, dış kaynak çalışanların yönetiminde müşteri firmada ortaya çıkan zorlukların giderilebilmesi amacıyla, dış kaynak çalışanlar için yazılım uygulamalarından faydalanılması gerektiğine dair öneriler yer almaktadır. Şirketler, elektronik insan kaynakları yönetimi (e-İKY) uygulamalarını kullanarak, yönetimsel ve operasyonel işlem maliyetlerini düşürebilir ve bilgilere daha hızlı bir şekilde erişebilir. İnsan kaynakları açısından, dış kaynak çalışanlar, şirket içi çalışanlardan farklı özelliklere sahip olduğu için, yazılım uygulamalarının da farklı özelliklere sahip olması gerekmektedir. Literatürden derlenen öneriler neticesinde, dış kaynak çalışanların takibini kolaylaştırmak adına kullanılacak yazılım uygulamalarında, veri bütünlüğü, kimlik doğrulama, veri gizliliği, self servis işlemleri ve proje takibi, eğitim, performans, geri bildirim ve kontrol, raporlama, izleme ve çalışma süresi takibi, izin ve devamsızlık takibi, bilgilere kolay erişim, kontrollü erişim, erişimin otomatik sonlandırılması ve veri görselleştirme araçlarına yer verilebilir. Tüm bu çalışmalar neticesinde, bankacılık ve bankacılık sektörüne hizmet veren finans veya teknoloji kuruluşlarında kullanılabilecek referans bir yazılım uygulaması önerisi geliştirilmiştir. Dünyada, dış kaynak çalışanların takip edildiği çeşitli yazılım uygulamaları bulunmaktadır ancak bu uygulamaların dış kaynak çalışanların yönetimini iyileştirdiğine ve ihtiyacı ne ölçüde karşıladığına yönelik detaylı bir araştırma bulunmamaktadır. Bazı araştırmacılar, bu uygulamaların veri bütünlüğü, raporlama gibi fonksiyonlarının yetersiz olduğu yönünde görüşler sunmuş ve dış kaynak yönetiminin iyileştirilmesi için kullanılacak yazılım uygulamalarında gerekli analitik, raporlama fonksiyonlarına yer verilmesi ve veri bütünlüğünün sağlanması için gerekli çalışmaların yapılması gerektiğine değinmiştir. Ek olarak, literatürde, dış kaynak çalışan yönetiminde hazır yazılım paketi kullanmak istemeyen veya kendi iç yazılımını kullanmak isteyen firmalara yönelik referans bir uygulama tasarımı da yer almamaktadır. Bu çalışma kapsamında, ilk olarak bankacılık, finans ve bilişim sektöründen farklı şirketlerdeki alanında uzman katılımcılarla literatürden derlenen problemler ve öneriler incelenmiştir. Bu çalışma neticesinde, uygulamanın müşteri ihtiyaçları (iş gereksinimleri) oluşturulmuş ve bu ihtiyaçlar katılımcılarla birlikte Analitik Hiyerarşi Prosesi (Analytical Hierarchy Process) yöntemi kullanılarak değerlendirilmiştir. Uygulamanın yasal mevzuata uyum, raporlama, kaynak takibi ve kontrolü, operasyonel işlemlerin otomasyonu ve kullanıcı dostu arayüzü ana gereksinimleri ve bunlara bağlı alt gereksinimleri belirlenerek hiyerarşi ağacı çizilmiştir. Ardından, tüm AHP aşamaları uygulanarak ana gereksinimler ve alt gereksinimler için hesaplamalar yapılmış ve müşteri ihtiyaçlarının öncelik değerleri belirlenmiştir. Ek olarak, AHP yöntemiyle öncelik değerleri belirlenen iş gereksinimlerine karşılık gelecek teknik gereksinimler, bilişim sektöründe uzman katılımcılardan oluşan Kalite Fonksiyon Göçerimi (KFG) proje grubuyla atölye çalışmaları yapılarak belirlenmiş ve teknik gereksinim listesi oluşturulmuştur. Belirlenen teknik gereksinimlerin müşteri ihtiyaçlarını ne ölçüde karşıladığını doğrulayabilmek içinse Kalite Fonksiyon Göçerimi yöntemi uygulanarak kalite evi oluşturulmuştur. Teknik gereksinim önceliklerinin müşteri ihtiyaçlarıyla paralel olması, uygulama tasarımını netleştirmeye yardımcı olmuştur. Ayrıca müşteri ihtiyaçlarının önceliklerinde herhangi bir değişiklik olması durumunda, teknik gereksinimlerin ne şekilde etkilendiğinin belirlenebilmesi için duyarlılık analizi de yapılmıştır. Süreç tasarımında ise, teknik gereksinimler ve müşteri gereksinimlerini içerecek şekilde, uygulama fonksiyonları gruplandırılmış ve yapılması gerekenler netleştirilmiştir. Uygulamanın süreç analizi aşamasında, Birleşik Modelleme Dili (Unified Modeling Language) diyagramları kullanılarak, süreç senaryoları ve veri akışı çizilmiştir. Süreç senaryolarının ardından, örnek veri tabanı tasarımı ve örnek mimari tasarım yapılmış; örnek arayüz tasarımları hazırlanmış ve üretime geçiş öncesi gerekli örnek test senaryoları oluşturulmuştur. Veri gizliliği sebebiyle, önerilen uygulama için maliyet hesaplamaları yapılamamış ancak örnek verilerle hesaplama yöntemine yer verilmiştir. Uygulamanın üretime geçiş stratejisi ise, ihtiyaçların öncelik derecelerine göre belirlenmiş ve MVP (minimum viable product) yaklaşımıyla oluşturulmuştur. Önerilen uygulama, veri gizliliği sebebiyle isimleri paylaşılamayacak bankacılık, finans ve bilişim alanlarında faaliyet gösteren 4 farklı şirkete kullandırtılmış ve bu şirketlerde yaklaşık 1,5 yıl sonra uygulamanın sağladığı katkıları ölçmek amacıyla bir anket yapılmıştır. Anket sonuçları, önerilen yazılım uygulamasının, yazılım uygulaması kullanılmayan döneme kıyasla pek çok alanda şirketlere fayda sağlayabileceğini göstermekte ve uygulamayı doğrulamaktadır. Literatürde, AHP ve KFG'nin entegre olduğu çalışmalar yer almaktadır; ancak bankacılık sektöründe dış kaynak kullanımına yönelik bir yazılım uygulamasının gereksinimlerinin belirlenip uygulama tasarımının yapılmasıyla ilgili bir çalışmaya rastlanmamıştır. Gelecek çalışmalar içerisinde, önerilen uygulamanın farklı uygulamalarla rekabet analizi yapılabilir, bankacılık sektörüyle karşılaştırarak haberleşme ve telekomünikasyon sektöründeki dış kaynak kullanımı incelenebilir. Ayrıca, çalışma kapsamında AHP ve KFG kombinasyonu kullanılmıştır, gelecek çalışmalarda yapısal yorumlayıcı modelleme gibi farklı teknikler kullanılarak karşılaştırması yapılabilir. Bu çalışma özgündür; çünkü bir bilgi sistemi tasarımında çok kriterli karar verme tekniklerinden olan AHP metodu ile birer tasarım bileşeni olan uygulama yazılımının fonksiyonları için önceliklendirme çalışması yapılmıştır. Çok kriterli karar verme teknikleri içerisinde AHP oldukça popülerdir ve farklı alanlarda kullanımı bulunmaktadır. Ek olarak, genellikle donanım ve fiziksel ürün geliştirmede kullanılan KFG yaklaşımıyla teknik gereksinimler ve kullanıcı ihtiyaçları eşleştirmesi yapılmıştır. AHP ve KFG'nin birlikte bilgi teknolojileri alanında sistem tasarımında kullanımı ise oldukça nadirdir. Bu iki teknik, işletme mühendisliği çerçevelerinde yer alan fiziksel ve soyut ürün tasarımı yaklaşımlarına örnek teşkil etmektedir. Ayrıca, bu çalışma, gereksinim mühendisliği yaklaşımı da sunmaktadır. Çalışma kapsamında, gereksinim mühendisliğinin ilgilendiği yazılım sisteminin hedefleri ve fonksiyonları belirlenmiş ve bunlar arasındaki ilişki incelenmiştir. Bu açılardan bakıldığında, literatüre katkı sağlayabilecek ve gelecek çalışmalara referans olabilecek niteliktedir. Özetlemek gerekirse, tezin ilk bölümünde, ele alınan kavramlarla ilgili literatür araştırması sunulmuştur. Sonraki bölümlerde metodoloji ve araştırma adımları ile kullanılan teknikler açıklanmıştır. Analiz metodları ile elde edilen veriler ise üçüncü bölümde sunulmuştur. Son bölümde tartışma ve sonuçlara yer verilmiştir.
Can hyperloop technology take Turkish logistics industry to a next level? A preliminary analysis

(Graduate School, 2022) Kerem, Görkem ; Gonidis Çelebi , Dilay ; 719271 ; Department of Management Engineering

Our goal in this thesis is to get a deeper knowledge and understanding about Turkish Logistics Industry, see the trends towards the new technologies such as Hyperloop, which we discussed in this thesis, and searched for most appropriate way to implement such technologies within the industry. Elon Musk come up with the idea of Hyperloop in 2013, which can be explained as a mixture of railway and airway, travel across within tubes that specifically made for Hyperloop. From that day, it has been started to discuss about many different ways. Musk's idea was considering human transportation via Hyperloop, but as time progressed, cargo transportation started to be considered via Hyperloop. With all these development, many companies have shown interest in cargo transportation via Hyeprloop. Huge investments happened in countries such as UAE, India, Germany etc. In our thesis, we aimed to show whether such investment in Turkey is possible, if so what are the main challenges would be and how we can overcome of these challenges? In addition these, we also tried to determine cargo types that can be carried via Hyperloop, and possible routes accordingly, since Hardt Global, a Netherlands based Hyperloop company, has interest in investment in Turkey. Firstly, we conducted a literature review about new trends in LI and the major factors affecting the modal choice in LI. Due to Hyperloop being a new technology, we learned the details from Hardt Global. With respect to literature we also expand our research wih market and gathered some data to take the next step. Our idea was collecting data of economical indicators and logistics within Turkey, compare it to the knowledge we gained through literature review and set up a Semi-Structured Interview (SSI) accordingly. Hence, our methodology in this thesis was SSI we conducted with market drivers and prospects in Turkish LI. With SSI, we aimed to get more deep knowledge of the industry, learn some of the major problems that the industry faces, as well as introduce Hyperloop to get ideas about correct way of implementation in Turkey.
Corporate innovation and intrapreneurship structuring: An exploratory research

(Graduate School, 2023-05-03) İnsel, Rabia ; Çebi, Ferhan ; 507191026 ; Management Engineering

Today, change has accelerated all over the world and has become multi-dimensional. The rapid and interactive process of change in political, social, cultural, and economic fields comes to the fore as processes such as quick action in business management, quick decision making, and providing a dynamic and more flexible structure to management. The word strategy is a war term and comes from the Greek word "strategia". In recent years, worldwide businesses have had to think more strategically, and give more importance to strategic planning and decision-making in the face of intense competition arising from reasons such as globalization and rapid technological developments. The main purpose of today's world businesses is to develop strategies and methods and reach the goals and objectives of the business by ensuring that the best service and product are delivered to customers in an efficient and effective way. In order for businesses to keep up with these changes, they must have a long-term vision and include innovation in this vision. Innovation is derived from the Latin word "innovatus". Innovation is defined by the European Commission in 1995 as a marketable, new or improved product, method or service introduced at the end of the transformation process. According to world-renowned management scientist Peter F. Drucker, innovation is a transformation tool. Innovation is the basis for developing and changing a product, production, idea or need. It is the development of new products, the conversion of new ideas into money, the meeting of the needs of the market, the provision of human resources, and the creation of a management process for the institution that proceeds in parallel with science-technology-R&D. The need for rapid access to information with changing and developing technology draw attention to the importance of innovative approach and innovative corporate culture. While providing a competitive advantage in the market, it also provides the emergence of a business model. Firms that want to gain permanent competitive advantage need process improvement and service innovation. All these requirements show the need for companies for an innovation strategy. The innovation strategy enables the organization to structure innovation to optimize and gives innovation a system within the organization. It sets out a roadmap for the future the company aims for. Companies without an innovation strategy run the risk of losing their market edge over time. In the innovation strategy, which is a part of the corporate strategy, the challenges are determined and innovation areas are defined according to the needs of the institution. Intrapreneurship is also part of this strategy. Intrapreneurship is the generation of ideas and projects within a certain corporate organization without leaving the institution they work voluntarily. It is a fairly new concept, but it has developed rapidly and has entered thousands of organizations and economies around the world. It encourages employees to think outside the box while keeping their ideas safe within the organization. While not all new ideas have potential, the organization can motivate its employees to think innovatively. Thus, the culture instilled in employees can have a tremendous impact on the growth and perhaps a revival of a particular business. In this study, the relationship between corporate strategy, corporate innovation, and intrapreneurship structuring was questioned and exploratory research was conducted. To gather data, in-depth interviews were conducted with 14 innovation professionals in different sectors and positions. To ensure the impartiality of the study the Text Summarization Algorithm is utilized. Then, each answer summary was explained accordingly and overall responses were extracted. Furthermore, The word frequency table was constructed and illustrated to yield a comprehensive picture of the study.
Effects of internal and external factors on green (environmental) consumer behavior

(Graduate School, 2023) Özdemir, Ezgi ; Burnaz, Şebnem ; 798402 ; Management Engineering Programme

In this study, it was aimed to analyze green (environmental) user behaviors by separating them into purchasing, recycling and using parameters and to determine the parameters affecting these behaviors. A comprehensive literature search was conducted and similar studies were examined.
Finans sektöründe çevik proje yönetimini iyileştirmede kullanılan araç seçim kararına yönelik bir uygulama

(Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2023-02-27) Harputlu, Kenan Can ; Aşıcı, Ahmet Atıl ; 507161036 ; İşletme Mühendisliği

Ürün ve yazılım gelişmeleri, teknolojinin ve rekabetin de artışı ile birlikte ilerlemektedir. Firmaların; bu ilerleyişe bağlı olarak, ürün değişkenliklerini daha hızlı adapte edebilme, proje takım üyelerinin proje yönetimi ve takibini kolaylaştırma, verimliliği, ürün kalitesini ve müşteri memnuniyetini arttırma ve maliyet yapılarını daha aza indirgeme gibi ihtiyaçları ortaya çıkmaktadır. COVID-19 pandemisi, üretimlerin devamlılığı için şirketlerin ve ekiplerin organizasyon ve çalışma yapılarında değişikliklere neden olmuştur. Binlerce katılımcı arasında yapılan araştırmalar, özellikle bilişim teknolojileri alanında çalışan ekiplerin küçük bir kısmının ofise geri dönüş sağladığını, kalanların ise uzaktan ya da hibrit olarak çalışmalarını yürüttüğünü göstermektedir. Dolayısıyla firmalarda çalışan dağıtık ekiplerin oranı gitgide artmaktadır. Gün geçtikçe daha fazla organizasyon bu çalışma modeli değişikliği ve bahsedilen bu ihtiyaçlar karşısında çevik metodolojileri benimsemektedir. Yalnızca bilişim teknolojileri alanlarında değil donanım geliştirme, inşaat ve gayrimenkul, eğitim ve hizmet sektörü, imalat sektörü, sinema, müzik, mobil içerik ve video oyunları gibi yaratıcı endüstriler, tedarik zinciri yönetimi, üst-düzey yönetim, endüstriyel dizayn, ürün tasarımı, simülasyon modelleme gibi farklı alanlarda da çevik metolodojiler benimsenmektedir. Operasyon, pazarlama, insan kaynakları ve satış gibi farklı birimlerin de çevik metodolojileri benimsediği gözlemlenmektedir. Çevik metodolojilerin benimsenmesi ile gelen birçok fayda bulunmaktadır. Proje ekiplerinin dahili ve harici belirsizliklere karşı daha hızlı aksiyon almaları, ekiplerin gelişim ve değişimlere daha hızlı yanıt verebilmeleri ve projelerin sürekli olarak planlanıp geliştirilebilmesi bunlardan bazılarıdır. Öte yandan, dağıtık ekiplerin yönetimi, ekip içi işbirliğinin artması ve ekiplerin daha etkin bir şekilde organize olabilmeleri, ekip içi çıkar çatışmalarının azalması diğer faydalar olarak belirtilebilir. Öte yandan, dağıtık ekiplerin yönetimi, ekip içi iş birliğinin artması ve ekiplerin daha etkin bir şekilde organize olabilmeleri, ekip içi çıkar çatışmalarının azalması diğer faydalar olarak belirtilebilir. Müşteri memnuniyeti ve çıktı kalitesi açısından, paydaşlar arası işbirliğinin ve müşteri memnuniyetinin artması, kısa aralıklı ve daha sık yapılan testler ile ürün kalitesinde iyileşme sağlanır. Hızlı adaptasyonlar ile yeniden çalışmaların ortadan kaldırılması ve daha az kaynak kullanımı ile proje maliyetlerinin azaltılmasına katkı sağlanır. Projelerin zamanında teslim edilmesine, minimum dokümantasyon ile proje ekibinin zamandan tasarruf etmesine ve ürünlerin en kısa sürede teslim edilebilmesine olanak sağlanır. Ek olarak, her döngü sonrası yapılan durum değerlendirme toplanları ve müşteri geri bildirimleri sayesinde proje ekiplerinin performans değerlendirmeleri ve performans görünürlüğünün artması gibi faydaları bulunmaktadır. Son olarak, proje görünürlüğünün artması, bireysel ekip üyelerinin proje uygulamalarında sorumluluk almaya teşvik edilmesi, ekip üyelerinin kişisel gelişimlerini desteklemesi gibi birçok faydadan bahsedilmektedir. Çevik metodolojilerin kullanımında bazı dezavantajların olduğu belirtilmiştir. Dokümantasyonun azlığı sebebiyle ekiplerde bilgi birikimi yetersizliği oluşmaktadır. Bu durum, edinilen bilgilerin firma içerisindeki transferini zorlaştırırken, ilerleyen süreçlerde ekibe katılan kişiler açısından geliştirme için izlenen asıl yöntemi anlamaları açısından zorlayıcı olabilir. Geleneksel veya bürokratik yöntemleri benimsemiş firmalar için, paydaşlar arasındaki ve ekip içi iş birliğinin ve iletişimin benimsenmesi zorlayıcı olabilmektedir. Ayrıca, finansal kuruluşlardaki denetimler sebebiyle dokümantasyon ve bilgi varlığının dijital bir ortamda korunması, izlenebilir olması önemlidir. Kuruluşların önce kendi yapılarını, kültürlerini, sistemlerini ini hazır hale getirmeleri gerekmektedir. Bazı sektörler özelinde uygulanacak değişikliklerin test aşamalarının daha zor olabileceği, etkilerinin daha büyük ve maliyet değişikliğinin daha çok olabileceği belirtilmektedir, dolayısıyla çevik metodolojilerin uygulanabilmesi için doğru sektör ve uygulamanın seçilmesi de önemlidir. Çevik metotlarla yürütülmüş proje tecrübesi eksikliği, yetersiz eğitim ve alıştırma gibi konular da yine ekiplerin ve firmaların çevik metodolojileri uygulamasında ve benimsemesinde zorluklar meydana getirmektedir. Bu avantajların ya da dezavantajların iyileştirilmesi için bazı çevik proje yönetim araçlarından faydalanılmaktadır. Bu çevik araçlar sayesinde, ekiplerin performans ölçümlenmesi yapılabilir ve ekipler kendi iş takiplerini yapabilecekleri günlük aktivitelerini yönetebilirler. Yöneticiler bu araçlar sayesinde, geliştirme belgeleri olmadan dahi proje ilerleyişini ve ürün kalitesini takip edebilirler. Bilgileri hızlı ve verimli şekilde yöneterek bilgi paylaşımı yapabilme, raporlama yapabilme, proje statü takibi, sprint planlama, ürün iş listesindeki öğelerin ihtiyaca göre önceliklendirilmesi sağlanır. Task bazlı işlerin tamamlanma veya devam durumlarına göre statü takibi, dashboardlar sayesinde takım üyelerine ve yöneticilerine proje özetine kolay erişim sağlama, yöneticiler tarafından ekiplerin yaptıkları iş özelinde şeffaf takibini yapabilmesi sağlanır. Hata izleme, zaman takibi, ihtiyaç duyulan bilgileri daha hızlı bulabilme imkanı sağlaması, tarihsel veri tabanı oluşturabilmesi proje portföyüne hızlı erişim gibi olanaklar sağlar. Geri bildirim alabilme, gereksinimleri hızlı filtreleyebilme, önemli figürlerin otomatik oluşturulması, tahminleme yapabilmesi, kart duvarı, kullanıcı hikayelerine dayalı uygulamara destek sağlaması gibi ihtiyaca yönelik birçok özelliği sayesinde çevik araçların kullanımı önem kazanmakta ve gün geçtikçe daha da benimsenmektedir. Literatürde çevik yönetim araçlarının kullanıldığı sektör ya da uygulamalara yönelik çalışmalar bulunmaktadır. Ek olarak, hazır çözüm çevik araçların karşılaştırılmasına yönelik çalışmalar bulunmaktadır; fakat bu çevik araçlarda hangi kriterlerin olması gerektiğine dair yapılmış bir Analitik Hiyerarşi Prosesi çalışması bulunmamaktadır. Finans sektörünün, regülasyonlara tabi tutulması ve rekabete dayalı bir sektör olması sebebiyle özelleştirilmiş ve iyi analiz edilmiş kriterlere sahip çevik proje araçlarına ihtiyacı olduğu düşünülmektedir. Literatürde yapılan araştırmalar neticesinde finans veya finans bilişim sektöründe faaliyet gösteren firmalar için çevik proje yönetim araçlarının kriterleri üzerine yapılmış bir çalışma bulunmamaktadır. Bu çalışma ile hem literatüre bu anlamda katkı sağlamak hem de sürekli rekabet halinde olan finans veya finans bilişim sektöründeki firmaların çevik proje geliştirme süreçlerine yardımcı olacak en uygun aracı seçmelerindeki çok kriterli karar problemine yardımcı olunması hedeflenmiştir. Bu kapsamda öncelikle çevik proje yönetimi kavramları, tanımı, tarihçesi, avantajları ve dezavantajları ile ilgili literatür taranmıştır. Geleneksel yaklaşımlar ile çevik yaklaşımlar karşılaştırılmış ve çevik proje yaklaşımın tercih edilme sebepleri incelenmiştir. Finans ve finans bilişim sektöründeki firmalarda bu metodolojinin yaygın olarak kullanıldığı gözlemlenmiştir. Bunun neticesinde çalışma daraltılarak, finans sektöründe çevik proje yönetim araçlarının kullanılma nedenleri araştırılmıştır. Literatürde, finans ve finansa hizmet sağlayan bilişim sektöründeki firmaların yoğun denetimlere tabi tutulması, yasal gereksinimler ve sıfır kesinti (7/24 hizmet) politikası sebebiyle çevik proje yönetim araçlarına yöneldiği ve bilgi varlığını korumaya çalıştığı belirtilmiştir. Ayrıca, firmaların çevik proje araçlarına doğru yatırım yapmasıyla kurumlardaki riskin minimize edilebileceği, iyi dokümantasyon ile sağlıklı bir veri tabanının oluşturulabileceği ve takımların birbirleri ile daha iyi iletişim kurarak hızlı çıktı sağlayabileceğine yönelik öneriler yer almaktadır. Bu öneriler değerlendirilerek, finans ve finans bilişim sektöründeki firmalar için en uygun çevik proje yönetim aracını seçebilmek adına bir çalışma grubu oluşturulmuştur. Bu çalışma grubunda finans ve finans bilişim sektöründe alanında uzman katılımcılar yer almaktadır. Yapılan atölye çalışmaları kapsamında, çevik metodoloji zorlukları ve kullanım nedenleri incelenerek uygulamalarda ihtiyaç duyulan müşteri gereksinimleri belirlenmiştir. Bu gereksinimler detaylandırılarak atölye grubu ile birlikte Analitik Hiyerarşi Prosesi ve Bulanık Analitik Hiyerarşi Prosesi uygulanmıştır. Bilgi paylaşımı ve iletişim, dashboard yönetimi ve raporlama, ürün iş listesi(backlog) yönetimi, sprint planlama ve iş takibi ve entegrasyon müşteri ana gereksinimleri ile bu ana gereksinimlerin tüm alt gereksinimleri bir araya getirilmiş ve hiyerarşi oluşturulmuştur. Ardından, belirtilmiş olan Analitik Hiyerarşi Prosesi aşamaları ve Bulanık Analitik Hiyerarşi Prosesi uygulanarak her bir kriterin önem değeri hesaplanmış ve önem değerine göre sıralama yapılmıştır. Analitik Hiyerarşi Prosesi ve Bulanık entegrasyonu uygulamalarının ardından, finans ve finans bilişim sektöründe çevik yönetim araçlarını kullanan farklı profildeki kişiler ile bir anket çalışması gerçekleştirilmiş olup, Analitik Hiyerarşi Prosesi ve Bulanık Analitik Hiyerarşi Prosesi ile belirlenen öncelik derecelerinin bu anket yoluyla da doğrulanması hedeflenmiştir. Analitik Hiyerarşi Prosesi'nin uygulanması sonucunda, tarihsel veri kaydı en öncelikli kriter iken kişi veya gruba task atama en az öncelikli kriterdir. 152 katılımcı ile yapılan anketin sonucunda kriterlerin öncelik sıralamaları benzer şekildedir. Analitik Hiyerarşi Prosesi ve Bulanık Analitik Hiyerarşi Prosesi uygulanmasının ardından bir atölye çalışması yapılmıştır. Bu atölye çalışmasında, finans bilişim sektöründe çalışan uzmanlar ile birlikte önem değerleri belirlenen kriterler baz alınarak, ilgili firmanın kendi iç çevik uygulaması ile satın alma süreçlerini yürütmekte oldukları farklı bir dış uygulama arasında karşılaştırma yapılmıştır. Sonuç olarak, finans ve finans bilişim sektöründe bulunan firmalarda, çevik proje araçlarının geliştirilmesi veya satın almadaki seçim sürecinde bu kriter önem değerleri kullanılarak karar verme süreci tamamlanabilir ve bu firmalar için en uygun çevik yönetim araç belirlenebilir.
Finding more prominent leadership traits to achieve a sustainable organization using the AHP method

(Graduate School, 2023-05-16) Aluç, Muhammet Abdullah ; Akdağ Camgöz, Hatice ; 507201084 ; Management Engineering

Prioritizing the enhancement of people's quality of life and environmental concerns have become crucial issues for organizations who want to survive into the twenty-first century. Social, political, environmental, and technological paradigms are constantly changing and these unstable contexts have deeply affected organizations. Overcoming political unrest, social inequalities, and inexorable exploitation of natural resources, have forced organizations to require new thoughts and actions; organizations can only remain in existence if they prioritize being environmentally and socially aware. This awareness acquired by organizations has been created thanks to the United Nations' considerable efforts, namely, the Stockholm Conference, the International Union for Conservation of Nature (IUCN), the Bruntland Commission, The United Nations Conference on Environment and Development (UNCED), Earth Summits and lastly Paris Climate Agreement-Sustainable Development Goals (SDGs) over the years. Miscellaneous standards and initiatives that comprise environmental, social, and governance (ESG) topics have been created for organizations to be more conscious. The most fundamental standard is the ISO 9001 Quality Management System (QMS), which provides a blueprint for organizations to meet their quality requirements, paving the way for all of the ESG topics to be covered. The ISO 9001 QMS has fundamental principles that are closely related to sustainability issues like 'engagement of people', 'improvement', 'process approach', and 'leadership'. Moreover, experts, scholars, and researchers have deemed that endorsement and leadership of top managers are crucial in QMS, and leaders who have 'transformational leadership' traits will thrive leading sustainability topics. Within the scope of this thesis, we have scrutinized transformational leadership traits as criteria and its' 16 subcriteria. We have developed an Analytic Hierarchy Process (AHP) model regarding transformational leadership traits and its sub-criteria that was appraised by 10 respondents. The respondents group has incorporated sustainability consultants, experts, and managers and they have wanted to find pre-eminent manager traits for their organization. Respondents evaluated that survey which asked, "Which of the leadership traits is considered more important and how much more?". We expected to find the relative importance of the criteria and sub-criteria by the respondents during the finding prominent leadership traits process. At the end of the AHP model calculation, we ordered the weights made by the respondents based on how significant they were. According to the survey results and the AHP model calculations we have provided, 'inspirational motivation' has more importance with 55% value than the other leadership traits. Furthermore, as being sub-criteria 'cultivating a creative work environment', 'articulating followers' vision', and 'using motivational concepts' leadership traits were distinguished behavioral components of leaders. This thesis aimed to find leaders' prominent attitudes by asking selected respondents 'which behavioral components of transformational leadership take a prominent place in achieving a sustainable organization.
Global goals, local voices: A multinational comparative sentiment and topic analysis of public transportation in the context of SDGs

(Graduate School, 2024-05-28) Aksan, Aslıgül ; Akdağ Camgöz, Hatice ; 507201065 ; Management Engineering

In the contemporary world, public transportation emerges as a fundamental component of societal infrastructure and becomes a critical driver of economic growth, environmental sustainability, and social equity. The increasing demand for public transportation, population growth, and urbanization underscores the need for a comprehensive understanding of public sentiment toward these services. Such insights are crucial for governments to align service offerings with public expectations and optimize resource allocation. This thesis delves into the exploration and analysis of public opinion on public transportation in five culturally and geographically diverse countries, using data collected from Twitter. By applying advanced techniques in natural language processing, specifically sentiment analysis and topic modeling, the study aims to examine public perception, identifying areas of satisfaction and dissatisfaction. This analysis not only promises to offer valuable insights for enhancing transportation services but also aims to contribute to the broader discourse on sustainable development, aligning with the United Nations' Sustainable Development Goals. The use of social media data in this research underscores the potential of digital platforms as rich sources of public opinion, offering a novel approach through which urban planning and policy-making can be informed and enriched. This thesis builds upon key theories and models of sentiment analysis, topic modeling, and public transportation research. A significant research gap identified is the application of NLP techniques, to understand public opinions on public transportation systems. The thesis aims to bridge this gap by analyzing public sentiment and issues related to public transportation, thereby contributing to the understanding of public perception and its alignment with the Sustainable Development Goals. This approach challenges the current scope of sentiment analysis and topic modeling applications by extending them into the domain of public transportation. The study employs a mixed-methods approach, combining quantitative data analysis with qualitative insights. It focuses on sentiment analysis and topic modeling of tweets to determine public opinions about public transportation in the UK, USA, India, South Africa, and Australia. Data collection involved gathering 406,005 tweets via the Twitter API from January 1, 2021, to March 31, 2023, focusing on the terms 'public transportation' and 'public transport.' These tweets, characterized by their dates, user locations, and text content, underwent preprocessing, including cleaning and normalization steps like removing URLs, emojis, and stop words and applying stemming and lemmatization. The study then utilized the RoBERTa language model for sentiment analysis and Latent Dirichlet Allocation for topic modeling. The outcome of this analysis was then paired with relevant Sustainable Development Goals (SDG) targets to assess progress and perceptions in five different countries towards sustainable public transportation. The key findings reveal significant public concerns about transportation costs, infrastructure quality, safety, and service quality across the studied nations: the UK, USA, India, South Africa, and Australia. Notably, in the UK and Australia, mandatory use of masks during the COVID-19 pandemic received mixed reactions, indicating varying public perceptions of health safety measures in public transport. The study also uncovered specific challenges like women's safety in public transport in India and South Africa, highlighting the need for targeted interventions. Furthermore, the adoption of electric buses in India reflects a significant shift towards sustainable transportation. These findings have profound implications for policymakers and stakeholders in the transportation sector. They underscore the need for inclusive, equitable, and sustainable transportation policies that address public concerns and align with Sustainable Development Goals, particularly in ensuring safety, affordability, and accessibility in public transportation. The thesis offers pivotal insights into public perceptions of public transportation, uncovering the diverse impacts of geographic, cultural, and policy factors. Key findings reveal significant regional variations in sentiment and priorities, with safety, infrastructure, and costs emerging as universal concerns. The study's novel approach in pairing public sentiment with specific Sustainable Development Goals highlights the role of public transportation in achieving broader societal objectives, including gender equality, education, and public health. This work significantly contributes to the literature by providing a comprehensive, data-driven understanding of public transportation issues across various contexts, enhancing our grasp of how different factors play in shaping public opinion. The research lays the groundwork for future explorations into a broader, multi-lingual analysis of public transportation, extending to other service sectors and evolving user behaviors.
Implications of NFV-SDN technology on the telecom sector in Turkey

(Graduate School, 2023-02-17) Çetin, Ahmet ; Gültekin, Derya ; Yıldırım, Nihan ; 507171001 ; Management Engineering

Network virtualization technologies are physical equipment with an ability to turn network functions running on dedicated software into any packaged software by eliminating these dependencies and running them virtually independently of the hardware. NFV (Network Function Virtualization) and SDN (Software Defined Network) concepts are architectures created for the virtualization of different network functions based on this basis. They are positioned as the technological advancements that are expected to serve as leverage for service providers to quickly deploy necessary new network functions or quickly expand their existing capacities. Moreover, there is an expectation that network virtualization technologies will have a disruptive impacts brining structural changes to telecommunication industry. With respect to the rapid response ability that is enabled by NFV and SDN technologies, Communication Service Providers (CSPs) can reduce their Operational Expenditures (OPEX). With network virtualization technologies, Telecom service providers will be able to start positioning their infrastructures to work entirely on Cloud systems, and hence to expand faster and scale more easily. By utilizing this ability, it will be possible to make configuration changes of functions that work over a common hardware pool instead of functions that are in communication with independent hardware have its own advantages. Such as automating operational needs or the inclusion of machine learning and artificial intelligence technologies in the future is possible. Even more the ability to self-managing the entire network with artificial intelligence will also be possible. In light of all these effects, it is argued that NFV/SDN technologies will be positioned as a 'disruptive technology' due to the expectations on their potential for changing the entire hardware equipment market and operational activities in the Telecom sector. In this context, this thesis study aims to understand how the changes that will occur with NFV/SDN technology adoption can affect and shape the telecommunication industry in Turkey. For this aim, we first analyzed the government policies and support activities of the telecommunications industry in Turkey to understand the current position of the Turkish Telecom industry. Concerning the lack of policies and unclear support activities by the government, we focused on the possible deployment scenarios of NFV/SDN technologies and their benefits and adoption patterns. Regarding to the literature review, it was analyzed 6 scenarios' deployment possibilities and their adoption which scenarios are; Virtual network platform as a service, Virtualisation of Core network, Virtualisation of the mobile base station, Virtual network function as a service, Virtualisation of Content Delivery Networks, Network Function Virtualisation Infrastructure as a Service. Expert opinions are collected by a Delphi questionnaire that was prepared based on the literature review. Before the Delphi survey, three experts from the industry were interviewed and their opinions on the structure of the survey were taken. Before proceeding to the first phase of the questionnaire, a pre-survey was conducted with selected experts and the clarity of the questions and the suitability of the structure to the participants were analyzed. Then, the online survey was executed in two rounds and delivered to the participants via e-mails. The dataset consisted 33 and 26 cases in the first and second rounds of the questionnaire, respectively. The data were analyzed by qualitative and quantitative methods. For validity, the standard deviations between the answers were calculated as the steps of quantitative analysis, the mean values and the consensus ratios of the answers and the correlations between the answers were found. As qualitative analysis; a clustering and grouping process completed with regarding to the codes analyzed from the responses. After the Delphi survey, concerning the findings about the possible deployment scenarios in Turkey, it was analyzed possible economic opportunities. Regarding the IDATE cost breakdown model, it was analyzed if the Network Infrastructure spending is expected to move to the virtual network infrastructure and which technology type is expected to move on virtualization most. The findings revealed that that the implementation of core network virtualization through NFV/SDN utilization is the most anticipated scenario among the network virtualization scenarios in Turkey. Although it is thought that the automation and use of artificial intelligence brought by virtualization will start after 2025 with low impact, the expectation that virtual core networks will be available in at least half of the network by 2025 outweighs. Although Delphi survey did not reveal a need for much change in the current regulations, still need for policy and legislation development occurred as a requirement. According to the results; the protection of the existing trained human resources which endangered by brain-drain, and the adverse effects of the economic recession seem to be the biggest obstacles to the increase in the prevalence of network virtualization technologies.
İkinci ve üçüncü dereceden stokastik baskınlık testlerinin karşılaştırılması: Borsa İstanbul'da bir uygulama

(Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2022-06-16) Derin, Yusuf Onur ; Taş, Oktay ; 507181029 ; İşletme Mühendisliği

Bir insanın satın alma gücü temelde sahip olduğu sermayeye bağlıdır. Sermaye ise ülkelerin sunduğu itibari paralar, değerli metaller, hisse senetleri, mevduat ve gayrimenkul gibi birçok farklı araçtan oluşabilmektedir. Kişinin sermayesinin gerçek değeri sahip olduğu yatırım aracına göre azalıp artabilmektedir. Bu durum yatırım ne şekilde yapılmalıdır sorusunu ortaya çıkarmıştır. Bu soruya geçmişten günümüze sunulan cevaplardan başlıca kabul edileni yatırım aracının sadece getirisine değil, sahip olduğu riske de dikkat edilmesi ve getiri ve riski beraberce en çoklayacak şekilde yatırım kararı verilmesidir. Bu kapsamda ilk yaklaşım riski azaltmak adına tek bir yatırım aracı seçmek yerine mümkün olduğunca fazla yatırım aracına sermayeyi dağıtmaktır. Bu kapsamda beklenen getiriye ulaşmak için geçmiş getirilerin ortalamasından ve riski belirlemek için bu getirilerin standart sapmasından yararlanılan ortalama - varyans optimizasyonu kullanılarak en uygun portföye ulaşılmaya çalışılmıştır. Bununla beraber bazı yatırım araçlarının genel olarak bir diğerinden daha iyi sonuç verdiği bir durumda, bir diğer deyişle baskıladığı durumda, diğer yatırım aracının kullanılmasının yanlış olduğu yaklaşımıyla stokastik baskınlık testi ortaya atılmıştır. Stokastik baskınlık testi portföyün dağılımının nasıl olacağını değil hangi yatırım araçlarının olması ve olmaması gerektiğini göstermektedir. Getiri, risk gibi odaklandığı alana göre farklı derecelerde yapılabilmektedir. Bu çalışmada 12.03.2021 ve 11.03.2022 tarih aralığında ayrı ayrı ikinci ve üçüncü dereceden stokastik baskınlık testleri; BIST 30, BIST Katılım 30, BIST Teknoloji, BIST Gıda, İçecek ve BIST Kimya, Petrol, Plastik olmak üzere beş farklı Borsa İstanbul endeksine uygulanmıştır. Stokastik baskınlık testlerinin verdiği sonuçlara göre kullanılacak hisseler seçilerek bu hisselere ortalama – varyans portföy optimizasyonu uygulanmış ve risk minimizasyonu, Sharpe oranı maksimizasyonu ve eşit ağırlıklandırma dikkate alınarak etkin portföyler oluşturulmuştur. Oluşturulan bu portföyler 14.03.2022 ve 26.05.2022 tarih aralığında test edilmiştir. Test sonucundan farklı endekslerin de kullanılması sayesinde birçok soruya cevap verilebilmiştir. Bunlardan ilki bir bütün olarak stokastik baskınlık testini kullanmanın verimli olup olmadığıdır. Bu alanda yapılan incelemede sonuçlar izlenilen endekslere göre farklı çıkmaktadır. Bu durum endekslerin dayandıkları temellerin birbirinden farklı olması ve izlenilen piyasanın stabil bir yapıda olmamasına bağlanmıştır. Risk açısından incelendiğindeyse oluşturulan etkin portföylerin riski daha yüksek çıkmıştır. Bu durum sahip oldukları hisse çeşitliliğinin daha az olmasının getirdiği bir sonuçtur. Bir diğer incelenen konu ise portföy optimizasyonunda kullanılan ağırlıklandırma yöntemlerinin karşılaştırılmasıdır. Bir önceki konuya benzer şekilde ve aynı sebeplerde getiri açısından incelenen endeksten endekse farklı sonuçlar çıkmıştır. En yüksek riske sahip olan yöntem ise sharpe oranı maksimizasyonu çıkmıştır. Diğer iki yöntemden eşit ağırlıklandırma, ele alınan bütün hisseleri portföye katarken, risk minimizasyonu yöntemi de neredeyse bütün hisseleri portföye katmaktadır. Sharpe oranı maksimizasyonunda bu durum geçerli olmadığı için riskte olumsuz ayrıştığı değerlendirilmiştir. Çalışmanın incelediği asıl konu olan ikinci ve üçüncü dereceden stokastik baskınlık testlerinin sonuçlarının birbirleriyle karşılaştırılmasındaysa net olarak her iki testin de birbirlerine karşı daha üstün olmadıkları sonucuna varılmıştır.
Müşterilerin E-ticaret platformu seçimlerini etkileyen faktörlerin bulanık bilişsel haritalama yöntemi ile önceliklendirilmesi

(Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2024-06-27) Akın, Çağlar ; Çebi, Ferhan ; 507161012 ; İşletme Mühendisliği

Günümüzde teknolojinin hızla ilerlemesiyle birlikte e-ticaret, iş dünyasının önemli bir unsuru olmuştur. E-ticaret işletmeler için sunduğu avantajlarla beraber seçenek değil, zorunluluk haline gelmiştir. İnternet üzerinden satış yapmanın sağladığı pek çok fayda düşünüldüğünde, e-ticaret geleneksel perakende metotlarıyla kıyaslanamayacak bir potansiyel sunmaktadır. E-ticaretin düşük işletme maliyetleriyle gelen büyük karlılık potansiyeli, girişimcilerin bu alana daha fazla kanalize olmasını sağlamıştır. Online satış platformları, işletmelere fiziksel mağaza maliyetlerinden tasarruf etme ve kaynaklarını daha verimli kullanma imkânı sunmaktadır. Müşterilerin alışveriş alışkanlıklarının değişmesiyle birlikte işletmeler değişime ayak uydurarak, rekabet ortamında e-ticaret ekosisteminden pay almaya çalışmaktadırlar. Özellikle COVID-19 sürecinde, kısıtlamalar altında fiziksel mağazalara erişimin azaldığı bir dönemde e-ticaret, işletmelere devamlılık sağlayarak hızlı bir şekilde büyümelerine yardımcı oldu. Bu hızlı büyüme sayesinde birçok işletme e-ticaret ekosistemine dahil olmuştur. Rekabetin yoğun olduğu bu alanda varlık gösterebilmek, işletmeleri sürdürülebilir başarıya götürebilmektedir. İşletmelerin gelişim stratejilerini belirlerken müşterilerinin ihtiyaçlarına kulak vererek en iyi deneyimi yaşatacak geliştirmeleri ve özellikleri sunması gerekmektedir. Bu nedenle işletmelerin tüm faktörleri göz önüne alarak stratejilerini geliştirmeleri gerekmektedir. Bu çalışmada müşterilerin e-ticaret sitesi seçim kriterleri analiz edilerek, e-ticaret işletmelerinin odak noktalarını belirlemeleri için bir referans olması amaçlanmıştır. Hızla gelişen e-ticaret dünyasında işletmeler günden güne müşteriler için yeni özellik ve hizmetler sunmaktadır. İşletmeler ve platformlar bunları hayata geçirmek için çok fazla aksiyon ve süreç yönetmektedirler. Rekabetçi ortamda hayatta kalabilmek için müşterilerin seçim kriterlerini ve odak noktalarını iyi analiz ederek aksiyonlarını geliştirmeli ve en verimli ve maliyetsiz süreçleri geliştirmesi beklenmektedir. Bu kapsamda ilk olarak e-ticaretin tanımı, tarihçesi, türleri, e-ticaret hacmi, avantajları ve müşteriler için önemi ile ilgili araştırmalar yapılmıştır. Müşterilerin e-ticaretten beklentisi, platform seçimlerini hangi ihtiyaçlarına yönelik yaptıkları, platformlardan hangi özelikleri seçmesi gerektiğine yönelik literatür araştırması yapılmıştır. Bu araştırmalar neticesinde ürün kampanyaları, teslimat süresi, güvenlik, taksit ve finansal kampanyalar, arayüzün kolay ve anlaşılır olması, ürün çeşitliliği, ürün kalitesi, müşteri hizmetleri desteği, sadakat programları, sosyal medya ve reklam aktiviteleri ile kolay iade müşterilerin e-ticaret sitesi seçim kriterleri olarak belirlenmiştir. Çalışmadaki veriler e-ticaret sektöründe pazarlama, operasyon ve kategori yönetiminden sorumlu, uzman ve yönetici seviyesindeki sekiz kişi ile yapılan birebir online anket ile toplanmıştır. Ankette yukarıda verilen kriterlerden oluşan bir ilişki matrisi oluşturularak katılımcılardan kriterlerin birbirleriyle olan ilişkilerini puanlamaları istenmiştir. Daha sonra ankete katılan kişilerin vermiş olduğu yanıtların ortalaması alınarak çalışmada kullanılacak veri seti oluşturulmuştur. Çalışmanın analiz kısmında Bulanık Bilişsel Haritalama yöntemi kullanılmıştır. Kriterler arasında ilişki haritası oluşturması ve farklı senaryolarda ilişkiler arasında modelin dinamik davranışını gözlemleyerek kriterleri analiz etmemize yardımcı olduğu için bu yöntem seçilmiştir. Çalışma analizi için hızlı ve iterasyon adımlarının excel üzerinden kolayca analiz edilebilmesi nedeniyle FCMappers, ilişki haritasını görsel olarak oluşturmak içinde Mentalmodeler programları kullanılmıştır. Bulanık Bilişsel Haritalama iterasyon adımları sonucunda kriterlerin önem sırası aşağıdaki gibi belirlenmiştir. 1) Güvenlik, 2) Ürün kampanyaları-fiyat, 3) Taksit ve finansal kampanyalar, 4) Sosyal medya ve reklam aktiviteleri, 5) Kolay iade, 6) Teslimat süresi, 7) Sadakat programları, 8) Ürün kalitesi, 9) Arayüzün kolay ve anlaşılır olması, 10) Müşteri hizmetleri desteği, 11) Ürün çeşitliliği Güvenlik, ürün kampanyaları – fiyat, taksit ve finansal kampanyalar kriterleri ön plana çıkan ilk üç kriter olmuştur. Bu analizin sonucu olarak müşterilerin e-ticaret platformu seçim kriterleri için işletmeler için aşağıdaki öneriler tespit edilmiştir. E-ticaret alışverişlerinde kişisel ve finansal bilgilerin güvende olması müşteriler için en kritik konu olarak öne çıkmaktadır. Müşteriler platformlardan güvenli ödeme yöntemleri ve kişisel verilerin korunması için gizlilik politikalarının şeffaf bir şekilde sunulması, platformun güvenlik sertifikalarına sahip olması ve bilgi güvenliği standartlarını karşılaması, SSL sertifikaları gibi güvenlik önlemlerinin bulunmasını beklemektedir. Günümüzdeki rekabetçi e-ticaret dünyasında platformların müşterileri çekmek ve elde tutmak için düzenli olarak indirimler ve kampanyalar düzenlemeleri gerekmektedir. Kolay fiyat karşılaştırma imkanları ile müşteriler hızlıca rekabet kontrolü yapmakta ve seçimini bu yönde değiştirebilmektedir. Müşteriler, kampanya ve fiyat kriterlerinde adil ve şeffaf bir yaklaşımı tercih etmektedir ve fiyatlar konusunda güvenilirlik aramaktadır, bu nedenle işletmelerin bu konulara odaklanması önem arz etmektedir. E-ticaret müşterileri, platformlardan çeşitli taksit seçenekleri ve düşük faizli finansal kampanyalar beklemektedir. Özellikle yüksek fiyatlı ürünlerin satın alımında etkisi daha çok artan taksit ve finansal kampanyalar müşterilerin alışverişlerinde seçim kriterinde önemli bir yer edinmektedir. Özet olarak, tezin ilk kısmında e-ticaret kavramıyla alakalı araştırma ve literatür taraması sunulmuştur. Sonrasında araştırmada kullanacağımız yöntem olan Bulanık Bilişsel Haritalama tekniği açıklanmıştır. Uygulama kısmında kriterler belirlenerek analiz ve senaryo iterasyonları gerçekleştirilmiştir. Son bölümde sonuçlara yer verilmiştir. Bu çalışma ile e-ticaret sektöründe faaliyet gösteren platformların rekabetçi kalabilmeleri ve gelecekte pazardan daha fazla pay alabilmeleri için gelişime odaklanmaları gereken noktaların belirlenmesi hedeflenmiştir.
Pazar bölümlendirmede GSP analizine dayalı bir modelleme çalışması

(Fen Bilimleri Enstitüsü, 2020) Kirişçioğlu, Nergis ; Burnaz, Şebnem ; 629353 ; İşletme Mühendisliği Anabilim Dalı

Hızlı değişen pazarlarda ve kar marjlarının küçüldüğü sektörlerde; özellikle yüksek sayıda ve farklı profillerde müşterisi olan işletmeler için mevcut müşterileri uzun vadede memnun etmek ve elde tutmak, en az yeni müşteri elde etmek kadar önemli bir konudur. Bu nedenle işletmeler yaptıkları çalışmalarda, müşteri odaklı olmaya büyük öncelik vermektedir. Sürekli değişen ve gelişen dünyada müşterilerin talepleri, günlük yaşantıları ve öncelikleri de hızlı bir şekilde değişmektedir. Bu nedenle artık işletmelerin de müşteri odaklılık anlayışında yeni nesil yaklaşımlara yönelmesi gerekmektedir. Bu noktada gelişen teknoloji ile birlikte aynı hızda ilerleyen analitik yöntemlerin yeri şüphesiz ki oldukça önemlidir. Literatür incelendiğinde, müşteri verilerinin toplanması, işlenmesi, bu yolla müşteri davranışlarının modellenmesi sonucunda işletme kararlarında fayda sağlayacak öngörülerin elde edilmesini amaçlayan birçok çalışmanın mevcut olduğu görülmektedir. Müşteri yaşam boyu değeri ve müşteri sermayesi kavramları, işletme açısından müşterileriyle ilişkilerine bütüncül bir bakış açısı sağlanması bakımından önemlidir. Öncelikle, bu tez çalışmasında, bankacılık sektöründe, perakende bankacılık müşterileri için müşteri davranış ve ihtiyaçları temel alınarak yeni bir pazar bölümlendirme yapısının oluşturulması ve her bir pazarın özelliklerine uygun kampanya stratejilerinin geliştirilmesi amaçlanmıştır. Yöntem olarak, daha çok davranış modellemeye dayalı pazar bölümlendirme amacıyla kullanılan bir model olan GSP (Güncellik, Para, Sıklık) tekniği esas alınmıştır. Perakende bankacılık müşterileri, veri madenciliğinde kümeleme tekniklerinden biri olarak kullanılan K-ortalamalar algoritması aracılığıyla müşterinin en yakın zamandaki işlemi, işlem sıklığı ve işlem miktarı boyutlarına göre bölümlendirilmiş, sonrasında ise müşteri yaşam döngüsü içerisindeki aşamaya uygun olacak kampanya stratejileri önerilmiştir. Kurgulanan yöntem ve önerilen stratejiler ile yaşam döngüsü içerisinde müşterinin döngünün hangi kısmında olduğunun proaktif olarak belirlenmesi, böylelikle müşteri ihtiyacına uygun ve bu ihtiyaca doğru zamanda cevap verecek bir yapı oluşturulması hedeflenmektedir.
Pencere veri zarflama analizi ile hayat sigortası şirketlerinin etkinliklerinin analizi

(Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2024-07-04) İlkaz, Abdullah ; Çebi, Ferhan ; 507201097 ; İşletme Mühendisliği

Sigorta sektörü, finansal gelişime önemli katkı sağlayarak ekonomilerin direncini artırır ve beklenmedik olaylardan kaynaklanan olumsuz etkileri en aza indirir. Küreselleşme ve yabancı şirketlerin de artan ilgisi sebebiyle Türkiye'deki sigorta sektörü daha rekabetçi kılınmıştır. Bu bağlamda, şirketlerin performanslarını artırmak ve pazar paylarını genişletmek için etkin kaynak ve performans yönetimi stratejileri benimsemeleri gerekmektedir. Sigorta şirketleri, benzer ürün yapılarına sahip oldukları için, rekabet avantajı kazanmak ve etkili stratejiler oluşturmak amacıyla mevcut pozisyonlarını değerlendirerek performanslarını rakipleriyle karşılaştırmalıdır. Bilgi odaklı bir sektör olan sigortacılıkta, şirketler stratejik öngörü süreçlerinde güçlü ve zayıf yönlerini belirleyerek gelecekteki fırsat ve tehditlere hazırlıklı olmalıdır. Bu sektörde çevik ve yenilikçi olmak, eldeki kaynakları en iyi seviyede kullanmak ve risklere karşı daha dayanıklı bir organizasyon oluşturmak önemlidir. Sürdürülebilir rekabet avantajı için kaynakların verimli kullanılması ve istikrarlı olarak yüksek performans sergilemek kritik bir gerekliliktir. Küresel ve yerel risklere karşı, bilim ve teknolojiden en iyi şekilde yararlanılmalıdır. Bu çalışmada, 2014 ile 2022 yılları arasında Türkiye'de faaliyet gösteren hayat sigortası şirketlerinin performansları, Pencere Veri Zarflama Analizi yöntemi kullanılarak değerlendirilmiş ve şirketlerin kaynaklarını ne derece etkin kullandıkları hem rakip şirketlere göre hem de kendilerinin diğer yıllardaki performanslarına göre analiz edilmiştir. Pencere Veri Zarflama Analizi, dinamik veri setleriyle etkinlik analizi yapabilen bir Veri Zarflama Analizi yaklaşımıdır. Bu yöntem Karar Verme Birimlerinin zaman içerisinde değişen etkinliklerini değerlendirir. Her bir karar verme birimi her zaman döneminde farklı bir birimmiş gibi analiz edilir. Literatür taraması yapıldığında Türkiye'deki sigorta şirketlerine yönelik Veri Zarflama Analizi ile yapılan çalışmaların olduğu görülmüştür; ancak etkinlikleri dinamik bir şekilde ölçen Pencere VZA yöntemiyle sigorta sektörü için henüz yeterince çalışma yapılmadığı sonucuna varılmıştır. Çalışmada Pencere VZA yöntemi uygulanmadan önce 3 adet girdi ve 3 adet çıktı değişkeni seçilmiştir. Girdi değişkenleri faaliyet giderleri, duran varlıklar ve yatırım giderlerinden; çıktı değişkenleri ise yatırım gelirleri, brüt prim ve teknik kardan oluşmaktadır. Literatürde bu değişkenleri münferit olarak içeren çalışmalar olsa da girdi ve çıktı değişken setinin tamamen aynı olduğu bir çalışmaya rastlanmamıştır. Çalışmada kullanılan verisetinin uygunluğu istatistiksel testler yapılarak kontrol edilmiştir. Seçilen girdi ve çıktı değişken setleri arasında anlamlı ve uygun bir ilişkinin olup olmadığının tespiti için Kanonik Korelasyon Analizi yöntemi uygulanmıştır. Bu uygulama sonucunda seçilen değişken setleri arasında güçlü ve anlamlı bir ilişkinin olduğu ve Pencere VZA yönteminde kullanılmasının uygun olduğu sonucuna varılmıştır. Çalışmada analizler için yazılım imkanlarından faydalanılmış ve Kanonik Korelasyon Analizi için IBM SPSS Statistics 28 programı, Pencere Veri Zarflama Analizi için ise DeaSolver paket programı kullanılmıştır. Sigorta sektöründeki şirketlerin çıktılara nazaran girdiler üzerinde daha fazla kontrol gücüne sahip olması ve girdi değişkenlerinin daha müdahale edilebilir olması sebebiyle girdi odaklı Pencere VZA yöntemi uygulanmıştır. Pencere genişliği literature uygun şekilde 3 olarak seçilmiştir. Ölçeğe göre sabit getiri (CRS) varsayımına dayanan CCR (Charnes, Cooper, Rhodes) ve ölçeğe göre değişken getiri (VRS) varsayımına dayanan BCC (Banker, Charnes, Cooper) modelleri için girdi odaklı Pencere VZA yöntemi kullanılmıştır. Analiz sonucunda şirket etkinlikleri yıl ve pencere bazında değerlendirilmiş ve etkinlik skorları hesaplanmıştır. Yapılan analiz sonucunda her bir şirket için CCR modeliyle toplam etkinlik skoru, BCC modeli ile ise teknik etkinlik skoru hesaplanmıştır. Ölçek etkinliğini elde etmek için ise toplam etkinlik skoru teknik etkinlik skoruna bölünmüştür. Standart sapma ve aralık değerleri ile şirket etkinliklerinin istikrarlı olup olmadığı irdelenmiştir. Sonuçlar CCR ve BCC modelleri için birbirleriyle kıyaslanmıştır. Karar verme birimlerinin iyileştirme alanları incelenmiştir. Doğru ölçekte çalışmasına ragmen etkinlik skoru düşük olan şirketler tespit edilmiştir, bu şirketlerin operasyonel süreçlerini inceleyerek kaynak israfını azaltmaları gerektiği ifade edilmiştir. Şirket performanslarındaki zamana bağlı değişimler, her iki yöntemle de analiz edildiğinde en yüksek ve en düşük etkinliğe sahip şirketlerin değişmediği görülmüştür. Her iki yöntemde de sektörün en etkin ve en az etkin yılları aynıdır. Artan ve azalan performansa sahip şirketler de mevcut olmasına rağmen değişken performansa sahip şirket sayısı da yüksektir. Ölçek etkinliği dikkate alındığında ise şaşırtıcı şekilde sektörün yüksek bir ölçek etkinliğine sahip olduğu görülmüştür. 2017 yılı şirketlerin en iyi performansa sahip olduğu yıldır. 2020 yılında COVID-19 pandemisi sebebiyle şirketlerin performanslarında önemli bir düşüş olduğu gözlenmiştir. Son yıllarda şirketlerin daha etkin çalıştıkları ancak şirketlerin performans olarak birbilerinden daha çok ayrıştığı ortaya konmuştur. Az sayıda şirketin birbiriyle rekabet ettiği sektörde bu durum dikkat çekicidir. Bu çalışmada kullanılan yöntem, veri seti ve değişkenler sayesinde; literatüre ve hayat sigortası şirketlerinin yöneticileri ile sektörün paydaşlarına ışık tutan bir çalışma ortaya çıkarılması ve şirketlerin sürdürülebilir büyümelerine katkıda bulunması hedeflenmiştir.
Project selection problem in R&D center by using fucom, Mairca & Knapsack algorithm

(Graduate School, 2024-06-27) Karaçayır, Pınar ; Çebi, Ferhan ; 507191025 ; Management Engineering

Companies encounter numerous decision-making problems throughout the day to sustain their existence. Making correct decisions enables companies to sustain their existence profitably, while incorrect decisions negatively affect companies and threaten their existence. Therefore, companies must consider many criteria when making investment decisions. The purpose of this study is to develop an integrated quantitative approach to support decision-making processes by considering numerous conflicting criteria in evaluating and selecting various projects of businesses. The proposed approach consists of three stages. The first stage involves determining the criteria and weights to be used in the evaluation of projects, the second stage involves evaluating the projects according to the identified criteria and determining their weights, and the third stage involves selecting the projects to be invested in, taking into account various constraints of the business. The proposed model has been applied for the selection of R&D center projects that producing durable consumer goods. The criteria were determined by creating a hierarchical structure, taking into account opinions of experts in the company and the literature. In this context, four main criteria and their sub-criteria were considered, totalling nine criteria. The four main criteria are: economic, institutional, technological and strategic. In the first stage of the study, the Full Consistency Method (FUCOM), one of the Multi-Criteria Decision-Making model approaches, was used to determine the weights of the criteria. The main reasons for the application of this method are its emphasis on subjective judgments, a small number of comparisons, and consideration of consistency analysis during criterion comparisons. In determining the importance of the criteria, five experts were consulted. Since experts also considered linguistic variables when evaluating criteria, the weights of the criteria were also evaluated with the Fuzzy FUCOM. The aim of using Fuzzy FUCOM is also make comparisons of results obtained with two methods. At the end of the study, no significant difference was observed between the results of the Full Consistency Method and the Fuzzy Full Consistency Method. In the next stage, Multi-Attributive Ideal-Real Comparative Analysis (MAIRCA) method was used to create a ranking of alternatives. This method was preferred because it is used in problems with a large number of alternatives in the literature, and in this study, there were 17 alternative projects. As a result of the study, investment alternatives were ranked. In the final stage of the study, knapsack algorithm was created under various constraints and objectives to select the optimal projects for the company. The findings obtained serve as a guide for all R&D centers to achieve competitive advantage and improve complex decision-making processes.
Son adım teslimatta otonom drone kullanımının kullanıcı kabulü

(Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2024-07-22) Erdem, Muhammed Ali ; Akdağ Camgöz, Hatice ; 507181020 ; İşletme Mühendisliği

Son yıllarda, covid-19 ile birlikte hızı artarak, son adım teslimat kavramının önemi artmıştır. Hızlı tüketim mallarının online kanallar vasıtasıyla talep edilmesinde bir artış gerçekleşmiştir.. Bu alandaki talebin artmasıyla birlikte yeni ihtiyaçlar oluşmuştur. Bu ihtiyaçlara cevap olabilecek son adım teslimat kanallarından birisi de drone ile teslimat olacağı söylenebilir. Son adım teslimat ürünün müşteriye ulaştırılması için son adım olarak nitelendirilebilir. Tedarik zinciri açısından bakılacak olursa, ham maddeden nihai ürünün oluşturulup tüketiciye ulaştırılması anlamına gelen tedarik zinciri halkalarının son halkası son adım teslimat olarak adlandırılır. Drone kelimesi bir takım pervaneler vasıtasıyla uçabilen, yatay veya dikey olarak hareket edebilen, araçları ifade etmektedir. Bu pervane sayıları üründen ürüne değişiklik göstermekte olup en az 3 adet olmaktadır. Otonom drone kavramı kendi kendine dışarıdan bir müdahale olmaksızın veya kısmi müdahale ile yatay ve dikey rotalar izlenerek uçarak varış noktasına ulaşabilen araçları ifade etmektedir. Lojistik süreçlerde, ürünün tüketiciye zamanında hasarsız olarak ulaştırılması müşteri açısından önemlidir. Bu süreçlerdeki gecikme müşterinin ürüne ve markaya dair aidiyet duygusunu azaltma potansiyeline sahiptir. Bu bağlamda, son adım teslimat hızının holistik perspektifte optimum seviyeye getirilmesi şirketler açısından önem arz etmektedir. Burada optimum seviyeyi yakalayabilmiş şirketler pazar payını koruyarak veya arttırarak rekabet avantajı sağlayacaklardır. Mevcut araştırmada tüketicilerin son adım teslimatta otonom drone kullanımını nasıl algıladıkları incelenmiştir. Araştırmada yeni teknolojilerin kabulünde sıklıkla kullanılan Teknoloji Kabul ve Kullanım Birleştirilmiş Modeli (UTAUT) kullanılmıştır. Araştırmada birden fazla değişken ve arasındaki ilişkinin incelenmesi nedeniyle Yapısal Eşitlik Modeli (YEM) kullanılmıştır.278 katılımcı sorulara yanıt vermiştir. Değişkenler 5'li Likert (5= Kesinlikle Katılıyorum; 1= Kesinlikle Katılmıyorum) ölçeğinde hazırlanmıştır. Analiz sürecinde ise Smart-PLS 4 paket programı kullanılmıştır. UTAUT modeliyle oluşturulan aracı değişkenlerin (Performans Beklentisi, Çaba Beklentisi, Sosyal Etki ve Kolaylaştırıcı Koşullar) aracılık ettiği bağımsız değişkenlerin (Kalite, Teslimat Güvenilirliği, Risk ve Güven), bağımlı değişken Davranışsal Niyet üzerindeki etkisi incelenmiştir. Çalışmanın sonuçlarına göre; H1, H2, H3, H4, H5, H6, H7, H8, H9, H11 hipotezleri desteklenmiş, H10 ve H12 hipotezleri ise desteklenmemiş olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Böylece, Desteklenen hipotezler; kalitenin performans beklentisine etkisinin olduğu görülmüştür. Kullanıcıların cevaplarına göre, Teslimat güvenliğinin, performans beklentisine etkisi vardır. Kalitenin çaba beklentisine etkisi vardır. Teslimat güvenliğinin çaba beklentisi üzerinde etkisi vardır. Riskin sosyal etkiye etkisi bulunmaktadır. Ayrıca, güvenilirliğin sosyal etkiye etkisi vardır, riskin kolaylaştırıcı koşullara etkisi vardır, güvenilirliğin kolaylaştırıcı koşullara etkisi vardır, performans beklentisinin davranışsal niyete etkisi vardır, sosyal etkinin davranışsal niyete etkisi vardır, sonuçlarına da ulaşılmıştır. Desteklenmeyen hipotezlere bakıldığında ise; çaba beklentisinin davranışsal niyet üzerindeki etkisi ve kolaylaştırıcı koşulların davranışsal niyete etkisi anlamlı değildir. Elde edilen verilerin analizi sonucunda literatüre paralel sonuçlar elde edilmiştir. Söz konusu teknolojinin yaygınlaşmasıyla birlikte, yeni bilimsel çalışmalar yapılabilir. Bu çalışmanın bilime katkı sağlayacağı ve toplumun refah seviyesinin yükselmesine etki edeceği umut edilir.
Startup evaluation criteria and startup selection model for corporate incubators

(Graduate School, 2024-07-05) Maz, Yusuf ; Yıldırım, Nihan ; 507201094 ; Management Engineering

The main goal of this thesis is to develop a thorough evaluation system for choosing entrepreneurs to receive support from corporate incubators. A methodical approach is taken in the design of the research, which combines material from academic research with input from external sources to develop a specialized evaluation procedure with the assistance of industry expertise. An in-depth literature review was the first step in the methodology, during which keywords are utilized to locate research that is pertinent to the evaluation of startups. The results of the search are sorted according to the subjects, and then they are further narrowed by the examination of the titles and abstracts. The selection is narrowed down to a final set of 28 articles for the purpose of conducting in-depth reading and analysis as a result of this approach. Following the selection of articles, the process of data extraction and refining is carried out in order to extract a full set of criteria from the articles. The elimination of duplicates and criteria that are similar results in the compilation of a list of 65 separate criteria. Criteria that are excessively specific are grouped together, which ultimately results in the consolidation of 46 criteria into a more refined form. In order to determine which criteria are the most important, a frequency analysis is carried out, which ultimately leads to the establishment of a total of 38 critical criteria. This set of requirements are broken down into five distinct categories: the team, the market, the idea or product, the finances, and the strategy. For the purpose of obtaining the perspectives of specialists from the Turkish entrepreneurship ecosystem regarding the significance of each evaluation criterion, surveys are carried out with the assistance of experts. A survey that is conducted via Google Forms is devised, and information is gathered from professionals who have specialized experience in the evaluation of startups. After that, the data that was collected is examined in order to determine which criteria received low scores and then eliminate them, another intermediate step is added that is corporate expert interviews to refine the criteria and move the perspective from general to corporate, completing the collection of evaluation criteria. In the end, 29 distinct criteria had been listed within 5 groups. Fuzzy Analytic Hierarchy Process (Fuzzy AHP) is utilized as a multi-criteria decision making method in order to carry out the process of weighting the evaluating criteria. A selected group of experts from various corporations' entrepreneurship and innovation departments, conducted pairwise comparisons to determine the relative importance of each criterion. This stage ensures that the evaluation criteria are weighted appropriately, reflecting the nuanced perspectives of individuals who have extensive expertise in the field. Finally, the team criteria category had a weight value of 31\%, the market criteria category had a weight value of 25\%, the idea/product criteria category had a weight value of 21\%, the finance criteria category had a weight value of 8\%, and the strategy criteria category had a weight value of 15\%. In the selection and ranking stage of the model, the TOPSIS method is utilized to rank the startups based on the predetermined framework of evaluation criteria. At this stage, it is possible to determine which alternative is the most suitable by calculating the degree to which it is similar to both the positive and negative ideal solutions. In general, the thesis offers a thorough and expertly validated methodology for the evaluation of startups that is specifically suited to meet the startup selection requirements of corporate incubators and accelerators. Within the context of the evaluation process, the systematic approach maintains the integrity and relevance of the review process by taking into account the various elements that contribute to the success of startups. In the context of business incubation and acceleration, the framework provides a comprehensive and individualized solution for selecting entrepreneurs through combining the theoretical framework an the practical knowledge accumulated in the industry. In conclusion, this thesis makes a contribution to the startup evaluation topic within the entrepreneurship research field by offering a structured startup selection criteria framework that includes the methodological process of multi-method MCDM-based startup selection model. Incorporating a review of the relevant literature, data extraction and refinement, expert surveys, criterion weighting, and the implementation of the TOPSIS approach are all components of the methodology. In order to provide a comprehensive evaluation of startups, the evaluation framework that was developed takes into account a variety of criteria, including the team, the market, the idea or product, the finances, and the strategy categories. It is possible for corporate incubators and accelerators to make use of this framework in order to choose and support promising entrepreneurs in an efficient manner. As for the practical implications, these criteria set and selection model can serve as a guide for startups to use it as a self-assessment tool to point their weak spots in the eyes of incubators or investors etc. Also for the policy implications; in the national and industrial level, this study can shed light on the prioritized specialities among the startups in the field so that governmental entrepreneurship support mechanisms or entrepreneurship education curriculum can be improved.
Sustainable purchasing criteria importance rank determination with fuzzy cognitive mapping and max diff analysis

(Graduate School, 2023-08-23) Ercan, Furkan ; Ülengin, Kemal Burç ; 507181012 ; Management Engineering

Sustainability has emerged as a paramount concern in contemporary business and supply chain management, necessitating the adoption of sustainable practices throughout the procurement process. Sustainable purchasing involves integrating environmental, social, and economic considerations into procurement decisions, with the aim of minimizing negative impacts on the environment and society while maximizing value for the organization and its stakeholders. The development and implementation of sustainable purchasing criteria are crucial for guiding procurement decisions and promoting sustainability within supply chains. These criteria encompass various factors, including but not limited to energy efficiency, waste reduction, fair labor practices, supplier diversity, and the use of environmentally friendly materials. By incorporating these criteria, organizations can prioritize sustainability goals and contribute to broader sustainable development objectives. Determining the importance ranks of sustainable purchasing criteria is essential for effective decision-making and resource allocation. Several methods, such as the Analytic Hierarchy Process (AHP), the Technique for Order of Preference by Similarity to Ideal Solution (TOPSIS), can be employed to assess the relative significance of different criteria. Ranking sustainable purchasing criteria allows organizations to identify priority areas and make informed procurement decisions that align with their sustainability objectives. Moreover, it facilitates the implementation of sustainability initiatives, enabling organizations to reduce their ecological footprint and foster responsible business practices. In this paper, sustainable purchasing criteria will be examined under three main headings: economic, environmental and social. There are seven criteria under these main headings. Sustainable purchasing criteria will be ranked according to their importance with Fuzzy Cognitive Mapping (FCM) and Max Diff Analysis methods. With this study, it is aimed to determine the importance levels of sustainable purchasing criteria, obtained by the participation of surveys of expert buyers in Turkey, by FCM and Max-Diff Analysis. A web-based survey was conducted to start these analyses. The data was obtained through the survey. It was desired to obtain meaningful quantitative information with the help of qualitative data and analyzes obtained by the questionnaire. With the Fuzzy Cognitive Mapping method, the criteria under each subheading were ranked according to their importance. It was requested from the participants to enter the effect of each criterion on the other criteria with the help of matrices, and with the help of iteration with the activation matrix, the importance levels of the criteria were determined according to the effect relations with each other. In Max Diff analysis, on the other hand, the participants were asked to choose the sustainable purchasing criteria as the least effective - the most effective in groups among themselves, and the importance levels of these criteria were determined accordingly. According to analyses, importance ranks are given below: For economic criteria, in both analyses, E2 – Quality of Service/Products is the most important criteria among other economic criteria, E1 – Competitive Price follows it. Rank results are very parallel. For environmental criteria, in both analyses, EN1 – Environmental Management System Compliance is the most important criteria among other environmental criteria. In Max Diff analysis, EN2 – Production Input Management Competency Level comes second where in Fuzzy Cognitive Mapping, EN3 – Recycling Management Competency Level follows EN1. For Social Criteria, in Max Diff Analysis, S3 – Product/Service Responsibility Level is the most important and S5 – Compliance with Ethical Issues is the second most important criteria. In Fuzzy Cognitive Mapping, S5 – Compliance with Ethical Issues is the most important where S2 – Human Rights Compliance Level is the second important criteria. In the future, all large, medium and small sized companies will need to adapt to sustainable purchasing criteria. And with this study, in the period when the concept of sustainability gains importance in the future, it is tried to determine how the importance levels of purchasing criteria are relative to each other.

Gözat

Başlık ile LEE- İşletme Mühendisliği-Yüksek Lisans'a göz atma

Sayfa başına sonuç

Sıralama Seçenekleri