FBE- Kimya Lisansüstü Programı - Doktora
Bu koleksiyon için kalıcı URI
Gözat
Konu "2-naphthol" ile FBE- Kimya Lisansüstü Programı - Doktora'a göz atma
Sayfa başına sonuç
Sıralama Seçenekleri
-
ÖgeDinaftofuranofuran ve dinaftopiranopiran türevi bileşiklerin sentezi(Fen Bilimleri Enstitüsü, 1999) Odabaş, Zafer ; Talınlı, Naciye ; 100726 ; Kimya ; ChemistrySon yıllarda 2-naftollerle karbonil bileşikleri ( glioksal, metilglioksal ve 3- hidroksimetil-4-hidroksi-2-butanon [1,1-dimetilolaseton] ) arasındaki kondenzasyon reaksiyonu ile 7a,14c-dihidro-nafto[2,l-b]nafto[r52';455]fiıro[352-d]füran, 7a, 14c- dihidro-7a-metil-nafto[2,l-b]nafto[r,2';4,5]furo[3,2-d]furan ve 7a,15a-dihidro-7a- metü-nafto[2,l-b]nafto[l\2';5,6]pirano[3,2-e]piran bileşiklerinin sentezlerine litera türde rastlanmaktadır. Aşağıdaki reaksiyonlardan elde edilen bileşiklerin anti-kanser ve anti-AIDS özellikleri ulusal Amerikan Kanser Enstitüsü tarafından test edilmiş fakat hepsinin biyolojik aktiviteleri düşük bulunmuştur. I. 2 OH Nc=O.NaHSO, H+ H /C=O.NaHS03 + 2NaHS03 + 2H20 II 2 OH CHj - C - CHj tj+ OH O OH + H20 in. 2 OH CH2OH + CH3- C- CH O CH2OH H+ + H2Û Bu çalışmada, adı geçen bileşiklerin muhtemel biyolojik aktivitelerini arttırmak için 7a,14c-dihidro-nafto[2,l-b]nafto[r,2';4,5]furo[3,2-d]furan, 7a,14c-dihidro-7a- metil-nafto[2, l-b]nafto[r,2';4,5]furo[3,2-d]furan ve 7a, 1 5a-dihidro-7a-metil-nafto [2,1-b] nafto[r,2';5,6]pirano[3,2-e]piran bileşiklerinin yeni fonksiyonel gruplar içeren türevleri sentezlenmiştir. Fonksiyonel gruplar kanser ve AİDS kemoterapisinde kullanılan bileşiklerden seçilmiştir. Bu çalışma Tablo 1' de gösterilen P-naftol türevleri ile karbonil bileşiklerinin reaksiyonları ve 7a,14c-dihidro-nafto[2,l-b]nafto[r,2';4,5]furo[3,2-d]furan bileşiğine fonksiyonel grupların ilavesi olmak üzere iki kısımdan oluşmuştur. XI Tablo 1.1. 0-Naftoller ile karbonil bileşiklerinin reaksiyon ürünleri Karbonil bileşikleri Naftol bileşikleri Ürünün formülü H..V Y =O.NaHSOs U /.CO.NaHSO, H CH2OH CH3-C-CH O cı :H20H h CH2- C -CH2 I II I OH O OH H Hv H' NC=O.NaHSQ,.CO.NaHSOa Br- e ı-Br CH2- C -CH2 I II I OH O OH Br- «H ı-Br CH2OH CH3-C-CH O CH2OH Br- e ı-Br HN H / CO.NaHSOa CO.NaHSO, OH ota^üo CH2OH CH3-C-ÇH O G :h2oh OH *0^0' CH3 CH2OH CH3- C -CH II I O CH2OH Hi »H xn Dinaftofüranofiıranın nitrolanmasıyla san renkli bir ürün elde edilmiştir. Ürüne yapılan ince tabaka kromotografisi ürünün birkaç bileşikten oluşan bir karışım olduğunu göstermiştir. Karışıma uygulanan saflaştırma metottan sonucu tek bir ürün izole edilmiş ve ürünün yapısı spektroskopik metotlarla aydınlatılmıştır. 7a, 14c- diWdro-7a-metil-nafto[2,l-b]nafto[r,2';4,5]furo[3,2-d]furan ve 7a,15a-dihidro-7a- metil-nafto [2,1-b] nafto[r,2';5,6]pirano[3,2-e]piran bileşikleride nitrolanmış fakat saf dinitro türevleri kanşımdan izole edilememiştir. Nitrolamanın a-pozisyonunda meydana geldiğinde oluşan karbokatyon iyonu, P-pozisyonunda oluşandan daha kararlı olduğu için naftalen halkalannda yapılan nitrolamalarda nitrolama çoğunlukta a-pozisyonlannda meydana gelir. Hemde 0- naftollerle yapılan nitrolamalarda nitro gruplanmn çoğunlukla 1-pozisyonlanna saldırdığı görülür. Dinaftofuranofuran nitrolandığmda nitronyum iyonunun o> pozisyonlanna saldırısı ile üç farklı izomer oluşumu beklenmiştir. o '*? o o '7? o' Dinaftofuranofuran bileşiğinin nitrolanması reaksiyonunun ürünü olarak üç farklı a-dinitro türevi beklenirken, reaksiyon P-ürünün çoğunlukta olduğu bir kanşım vermiştir. (3,12-Dinitro-7a,14c-dihidro-nafto[2,l-b]nafto[l',2';4,5]furo[3,2-d] furan) Bu ürünün yapısı 'H-NMR spektrumlan ile aydınlatılmıştır. 1,14- ve 2,13-dinitro türevleri ise sterik engelden dolayı hiç oluşmamıştır. Nitronyum iyonlarının dinaftofuranofuran bileşiğinin 3,12- pozisyonuna saldırması sonucu oluşan karbo- katyondaki oksijenin bağ yapmamış elektronlarım halka rezonansına katması ile pozitif yük tüm moleküle dağılır ve böylece yapı daha kararlı hale gelir. Bu sonuç 3,12- (P-) ürününün niçin ağırlıklı oluştuğunu en iyi şekilde açıklamaktadır. Bu ürün literatürde yer almayan ve bize ait olan bir sentezdir. o^o + hno3 NOî Diaminodinaftofuranofbran bileşiğide nitro bileşiğinin indirgenmesinden elde edilmiştir..N02 H2N- Zn/HCl xm Çalışmanın ikinci kısmında, diamino bileşiğinin diazonyum tuzunun hidrolizi ile diaminodinaftofuranofiıran bileşiğinde 3,12-pozisyonundaki NH2 gruplan OH gruplarına çevrilmiştir. 3,12-dihidroksidinaftofiıranofuran bileşiği ise 2,6-dihidroksi naftalen ve glioksalin kondenzasyon reaksiyonundan daha önce elde edilememiştir. Bu reaksiyon sonucunda polimerik bir ürün elde edilmiştir. 1,14- ve 2,13- dihidroksi bileşikleri sterik etkiden dolayı dihidroksi naftalenlerin karbonil bileşikleri ile kondenzasyon reaksiyonundan elde edilememiştir. Bu yüzden 3,12-dihidroksi- dinaftoturanofuran bileşiği bizim çalışmamızın çok önemli bir kısmım oluşturur. H2N o^ o no 'O^O 3,12-Dihidroksi -7a,14c-dihidro-nafto[2,l-b]nafto[l',2';4,5]furo[3,2-d] furan ile DMSO, DCC varlığında ve H3PO4 katalizörlüğünde hem OH, hemde tiyoeter grubu taşıyan yeni bir ürün oluşturmuştur..o^o CH3-S-CH2" l.DCC /H+ ? 2.DMSO CH2-S-CH3 o^xo Diğer yandan 3,12-di-2-(dietüaminoetoksi)-7a,14c-dihidro-nafto[2,l-b]nafto [l',2';4,5]fiıro[3,2-d] furan (eter türevi) bileşiği dihidroksidinaftofuranofuran ve 2- (dietüamino)etil klorür bileşiğinin reaksiyonundan elde edilmiştir. Elde edilen üründeki [-0-CH2-CH2-N(C2H5)2 ] grup ve benzerleri kanser kemoterapisinde kullanılan ilaçlarda da mevcuttur. XIV + C1-CH2-CH2-N(C2H5)2 Na2C°3> H5Ç2 H5C2 }HCth>. İlave olarak amino bileşiğinin 3-(dietilamino)propanoik asit ile reaksiyonu DCC varlığında amid türevini oluşturmuştur. (C2Hs)2N-CH2-CH2-COOH DCC H5Q H5C ^N-(CH2)2- O H.5«-2 H O C2H5 rN-C-(CH2)2-N C2H5 + 2 HC1 Diamino bileşiğinden diazonyum tuzu oluşturulurken serbest aminin diazonyum tuzu ile reaksiyonundan koyu kırmızı renkli azo boyar madde çökmüştür. H,N- Bütün ürünlerin saflığı ince tabaka kromotografisi ile kontrol edilmiş saf olmayan ları kolon kromotogrifisi ile saflaştınlmış ve tüm ürünlerin yapısı FT-IR, ^-NMR ve kütle spektroskopisi ile aydınlatılmışnr. Sonuç olarak daha fazla fonksiyonel grup içeren benzer bileşiklerin sentezleri ile sübstitüsyon reaksiyonları sürdürülmektedir.