FBE- Telekomünikasyon Mühendisliği Lisansüstü Programı - Yüksek Lisans

Bu koleksiyon için kalıcı URI

http://hdl.handle.net/11527/95

Gözat

Çıkarma tarihi ile FBE- Telekomünikasyon Mühendisliği Lisansüstü Programı - Yüksek Lisans'a göz atma

Dizinde bir noktaya atla:
  • Öge
    Computer aided design of the self oscillating microwave mesfet mixer
    (Institute of Science and Technology, 1990) Darsinooieh, Ahmad Hakimi ; Palamutçuoğulları, Osman ; 14167 ; Telecommunication Engineering
    GaAs Alan-Etkili Tranzistor ' lar ve mikrodalga tüm- devre teknolojisindeki (MIC) yeni gelişmeler sonucunda osilatör, kuvvetlendirici ve karıştırıcıları X bandının üzerinde tasarlamak olanağı ortaya çıkmıştır [ı] Bir çift-geçitli GaAs FET'in X bandında belli bir kazançla Kendinden Uyarmalı Karıştırıcı (SOM) olarak kullanılabileceği gösterilmiştir. Kendinden uyarmalı karıştırıcı FET'li bir alıcı ön-katında da kullanıldığında, ön-katın tüm işlevi sade ce üç FET'le gerçekleştirilecektir. Bu durum GaAs 'in yapı malzemesinde ekonomik bakım dan verim sağlanması yönünden önem taşımaktadır. Bu yüz den iki katlı tek geçitli FET'li kuvvetlendirici ve bir çift geçitli FET'li kendinden uyarmalı karıştırıcı her hangi bir hibrid alıcı için gerekli elemanlardır [lO].GaAs çift-geçitli MESFET tek bir eleman olarak ön kuvvetlendirici, karıştırıcı ve lokal osilatörün yerini tutar. Birinci geçitteki giriş işareti (Wrf) için çift geçitli FET, ortak geçitli MESFET'e seri olarak GaAs çift-geçitli MESFET tek bir eleman olarak ön kuvvetlendirici, karıştırıcı ve lokal osilatörün bağlı ortak MESFET kuvvetlendirici olarak tanım lanabilir. Tüm FET'in geçiş iletkenliği FET'in ikinci geçidindeki osilasyon sonucu oluşan lokal osilatör geri limi (Wlo) ile modüle edilir. Çıkış akımı wıf=Wrf-Wlo açısal frekanslı spektral bileşenleri içerir. Tek geçitli FET yerine çift geçitli FET'leri kul lanmanın yararı, tek geçitli FET karıştırıcılara ait olan dönüşüm kazancı ve düşük gürültü özelliklerinin dı şında, işaret ve lokal osilatör kısımlarının ayrı olması ve ayrı empedans uydurma olanağının bulunmasının yanısı- ra oluşan güçlerin doğrudan birbirlerine eleman içinde eklenebilmesidir. Çift geçitli FET'lerin çalışma karak teristikleri, iki tek geçitli FET'in analizi birleştiri lerek analiz edilebilir. Genellikle kaynağı toprağa bağ lanmış 3-kapılı devre olarak da karakterize edilir [11]. Birinci bölümde tek ve çift geçitli FET'lere iliş kin daha fazla bilgi verilmiştir. Yine bu bölümde her iki FET içinde küçük ve büyük işaret eşdeğer devreleri vı incelenmiştir. Çift geçitli FET için iki tek geçitli FET'in eşdeğer devresinden meydana gelen, eşdeğer devre önerilmiştir. Son zamanlarda çift geçitli FET eşdeğer devresi, iki adet birbirine eş tek geçitli FET varsayı larak ölçülen S-parametreler inden belirlenmiştir. GaAs çift geçitli MESFET'in eşdeğer devresi ölçülen 3-kapılı S-parametrelerinden elde edilebilir. Bu devre 28 ele- manlı olup, 2-11 GHz frekans aralığında geçerlidir ve tel dirençleri, bağlantı endüktansları ve elektrodlar arası kapasiteler gibi parazitik elemanları da kapsamak tadır. Daha önce de belirtildiği gibi GaAs MESFET kulla narak osilasyon oluşturmak olasıdır. Mikrodalga osila- törleri için frekans kararlılığı, kararlı çıkış gücü gi bi elektriksel özelliklerin yanısıra, yüksek güvenilir lik ve düşük maliyette önemli unsurlardır. Bunun yanı sıra haberleşme cihazları küçülürken, osilatöründe az yer kaplaması istenilen bir başka özelliktir. Osilatö- rün elektriksel karakteristik, maliyet ve büyüklüğünü belirleyen unsurlar, osilasyon için kullanılan aktif eleman ile osilasyon frekansının kontrolunda kullanılan rezonatördür. Son zamanlarda X bandının üzerinde çalı şan osilatörler, Silisyum bipolar tranzistor ve GaAs FET'lerdeki gelişmeler sonucunda tasarlanmaktadırlar. Bu aktif elemanların yanısıra, osilasyon frekansının kontrolunda dielektrik rezonatörler kullanılarak daha kaliteli ve az yer kaplayan osilatörlerin gerçekleşti rilmesi mümkün olmuştur. İkinci bölümde söz edildiği gibi, mikrodalga osilatörlerinde kullanılan dielektrik rezonatörlerin elektriksel karakteristikleri hakkında şunlara dikkat edilmelidir : [7). 1) Rezonatörün boyutlarının küçük olması için yüksek ba ğıl dielektrik sabiti (e ), 2) Kararlı osilasyon frekansında osilasyon güç kaybını azaltmak ve frekans kararlılığını iyileştirmek için yüksek Qo, 3) Osilasyon frekans kararlılığını iyileştirmek için re zonans frekansının ısıyla değişme katsayısı Tf küçük olmalıdır. Dielektrik' rezonatörler bu koşulları sağlayacak biçimde kullanılmaktadırlar. Örnek olarak Q 'ı 10 GHz de 5000, e =28~30 ve Tf= +1 ppm/°C olan tipik bi°r dielektrik rezonatSr (Ba(Zn1/3 Ta2/3)03 - Ba(Zn1/3 Nb2/3)Q3) verilebilir. Osilatör gibi mikrodalga tümleşik devre uygulama larında dielektrik rezonatörün mikroşerit hatlarla bağ lanması gereklidir. Bağlama faktörü 3. sabit koruyucu ortamda dielektrik rezonatör ile mikroşerit hatlar ara sındaki uzaklığın bir fonksiyonu olup, rezonans bağlan ma direncinin rezonatör dışı dirence oranı olarak tanım lanır. vıı 3 ~ R, ~ 2Zn ext 0 3 aynı zamanda çeşitli iyilik faktörlerine aşağıdaki ifade ile bağlıdır. Qu = QL(i+e) = e.Qex Q, QT ve Q sırasıyla yüksüz, yüklü ve dış iyilik fak ız J-ı e x törlerini göstermektedir. Osilasyon frekansı, gereksinime bağlı olan farklı yaklaşımlar kullanılarak dar bir frekans aralığında ayar lanabilir. Tranzistorlu dielektrik rezonatörlü osilatö- rün frekans ayarı mekanik veya elektriksel olarak yapı labilir. Mekanik ayar durumunda, ayar vidası kutunun üst kısmına dielektrik rezonatörün üzerine gelecek şekilde yerleştirilir. Ayar vidasının derinliğinin (d) arttırılması ge nellikle TEp.,c. modunda kullanılan dielektrik rezonatörün rezonans frekansını arttıracaktır. Dielektrik rezonatör- den geri besleme elemanı olarak hem seri hem de paralel geribeslemede yararlanılabilir. Seri geri besleme için aşağıdaki yol izlenmelidir: Tranzistor üç kapılı bir eleman olarak düşünülür, üç kapılı S-parametreleri öl çülür veya ortak-kaynaklı iki kapılı S-parametrelerinden hesaplanabilir. Üç kapılı S-parametrelerini kullanmanın yararları şöyle ifade edilebilir: (i) Geribesleme analizi için, devreye geribesleme empe- dansı eklemeden önce S-parametrelerini Z veya.Y pa rametrelerine dönüştürme gereksinimini ortadan kal dırır. (ii) Bir MESFET'in üç kapılı S-matrisinin satır ve sü tunlarının toplamı l'e eşittir. Bu çalışmanın üçüncü bölümü çift geçitli MESFET için iki kapılı S-parametrelerini oluşturmaya ve osilas yon koşullarını belirlemeye ayrılmıştır. Çift geçitli bir FET yerine aynı özellikte iki FET kullanılmıştır, îki ayrı FET' in (AVANTEK 10650 ve AVANTEK 11671) dağılma parametreleri, çift geçitli FET ' in S-parametrelerini el de etmede kullanılabilir. îki geçitli elemanın, ortak kaynaklı birinci FET ve ortak geçitli ikinci FET1 in ard arda bağlanmasıyla oluştuğu düşünülebilir. Çift geçit li FET' in iki kapılı S-parametrelerini hesaplamada şu yöntem izlenebilir: 1) Mevcut 2-kapılı ortak kaynaklı S-parametrelerinden 3-kapılı S-parametrelerinin elde edilmesi. 2) Geçit veya savağı gerekli yük veya empedansla kapata rak 3-kapılı elemanın S-parametrelerinden 2-kapılı elemanın S-parametrelerinin hesaplanması. vııı 3) Ortak kaynak ve ortak geçitli veya ortak savaklı FET'in zincir dağılma (,, 4>") parametrelerinin elde edilmesi. 4) , ve $" yi çarparak çift geçitli FET'in dağılma mat risinin ($=-.. $2 ) elde edilmesi. 5) 4> matrisinden S matrisine dönüşüm yaparak çift ge çitli elemanın dağılma parametrelerinin bulunması. FET'in ikinci geçidi, rezonans frekansında T yan sıtma katsayılı mikroşerit hatla küple olan dielektrik rezonatörle sonlandırıldığı için iki osilasyon koşulu sağlanmalıdır j_ 1 6J. U/ani * |r| açı (l/s1;L) = açı (T) Bu koşullar l/s,, in cinsinden düşünüldüğünden osilatör tasarımında oldukça yararlıdır. (l/s,..) Smith abağında çizildiğinde R ve X in değerleri okunup negatif direnç ve reaktans değerlerini elde etmek için -1 ile çarpılır. Birinci osilasyon koşulunun (|l/s,,| S |T|) sağlan dığı bölgede sadece bir frekansta ikinci koşul (açı (l/s,, ) = açı(T) ) sağlandığında kararlı bir osilasyon oluşacaktır. Grafik olarak, şayet l/s,, ve T nın fazları değişen frekansla zıt açısal yönlerde değişiyor ise ka rarlı bir osilasyon meydana gelecektir. Diğer bir deyiş le, l/s,, rezonans çevrimini kesmeli ve frekansla değişi mi gösteren yön zıt olmalıdır. Çift geçitli MESFET'in diğer bir uygulama alanı da karıştırıcılardır. Bu tür uygulamalarda çift geçitli MESFET'in büyük işaret eşdeğer devre modeli dördüncü bö lümde gösterilmiştir. Schottky-engel kapasitesinin ge rilime bağımlılığını veren ifadeler ve de karakteristik leri kullanılarak, model zaman domeninde çözülmüş ve meydana gelen frekans bileşenlerini belirlemek için so nuca Fourier Analizi uygulanmıştır. Bu bölümde de gös terildiği gibi yüksek frekanslarda FET'in eşdeğer devre sinde ilk FET'in birinci geçit ve kaynağı arasında, di ğer FET'in ikinci geçit ve savağı arasındaki kapasitele rin gerilimleri V,(t), V2(t) ile kontrol edilen lineer olmayan elemanlar vardır. Lineer olmayan kati*-hal, mikrodalga devrelerinin optimum tasarımı lineer olmayan performanslarını belir lemede doğru bir teknik gerektirir. Bu tür lineer olmayan sistemlerin çözümünde deği şik nümerik teknikler kullanılmaktadır. Newton-Raphson yöntemi lineer olmayan devrelerin çözümünde en çok kul lanılan nümerik tekniktir. Bununla beraber türev değer lerini hesaplamadaki bilgisayar süresinin fazlalığı se bebiyle, harmonik değerler ve nonlineariteler düşünüldü ğünde pratik bir yöntem olmamaktadır [l3J. ix Bu çalışmada bilinmeyenler olarak düşünülen de ğişkenleri seçmek için bir kriter veren analiz yöntemi açıklanmıştır. CARLOS CMACHO-PENALOSA [13] tarafından önerilen yeni yöntemi kullanarak lineer olmayan sistemin çözümü zaman-domeni analizini lineer olmayan elemanların akım ve gerilimlerini hesaplamaya indirgemiştir. Büyük işaret sürme durumunda devredeki bütün akım ve gerilimler zamanın peryodik fonksiyonu olduklarından Fourier serileri ile gösterilirler: oo X(t) = E Xk:exp(jka)ot) k= -°° İlgilenilen bütün fonksiyonlar gerçel olduklarından ve yerel osilatör frekansı to * o * f = -x- olduğundan X. = X, olur. O ^-TF - K K Herhangi bir lineer olmayan sistem lineer olmayan' gerçel denklem sistemi X=f('X) biçiminde yazılabilir ve çözümü dördüncü bölümde anlatılan iterasyon tekniği kullanılarak nümerik yolla bulunabilir. Akım veya geri limlerin Fourier katsayıları kolaylıkla bulunamadığından, bu katsayılar bağıntısı aşağıda verilen ayrık Fourier dönüşümü (DFT) kullanılarak belirlenir. X =4" Z X (kAt)e_:I'2lTnk/N n=0,l,...,N-1 n W k=0 S X (kAt); X(t) fonksiyonunun örneklenmiş durumu, N; örnek sayısı, At=T/N f »l/T. Sonuç olarak eşdeğer devredeki çıkış akımları li neer olmayan elemanların Fourier katsayılarını kullanıla rak ve devrenin lineer analizi yardımıyla bulunabilir. Küçük RF işaretinde karıştırıcılardaki frekans değerleri f u=kf +sf bağıntısıyla verilir. Burada S } K O S -"»âka"», s = 0 ve + 1, f ve f sırasıyla yerel osilatör ve - o s J J RF frekanslarıdır. Buna göre devredeki tüm genlik değer leri, oo X(t)= I E X exp[j(kw +sü> )t] k=-co s=0,+l K's os biçimindedir [lA]. k= + 5 ve s=0,+l, N=10, f =11 GHz, f =12 GHz için çıkış akımı, değişik V, ~ genliği ve bes leme değerlerinde hesaplanmıştır.
  • Öge
    Kesim ötesi dalga klavuzu filtreleri
    (Fen Bilimleri Enstitüsü, 1990) Emir, Kadir ; Topuz, Ercan ; 14182 ; Telekomünikasyon Mühendisliği
    Mikrodalga filtre devreleri genel olarak geçirme bandı içinde önceden belirlenen bir zayıflama karakteristiğine uyacak biçimde tasarlanmış ve mikrodalga enerjisini bu özellik uyarınca yüke aktaran iki kapılı pasif düzenler olarak tanımlanabilir. Geçirme bandındaki zayıflama karakteristiği genellikle kayıpsız ve resiprok reaktif elemanlarla gerçekleştirilir. Geçirme bandı dışında ise enerjinin büyük bölümü girişe yansıtılır. Pratikte bu amaçla dalga kılavuzları kulla nıldığında genelde bir süreksizlik tanımlanmaktadır. Bu problemlerde birçok durumda sadece dominant modun yayıldığı, üst dereceden diğer modların ise sönümlü olduğu haller göz önüne alınmaktadır. Bu çalışmada ele alınan yapı sadece dominant modun propagasyonuna izin veren iki eş dalga kılavuzu arasındaki kesimdeki dalga kılavuzundan oluşmaktadır. Çalışmamızda önce bu yapı için alan bağıntıları yazılarak, sınır koşulları yardımıyla denklemler elde edilmiş ve bu eşitlikler matematik kullanım açısından bilgisayara elverişli hale getirilecek şekilde moment metodunun kullanımı ile çözülmüştür. Daha sonra bu çözümü hızlandırmak amacıyla analitik ifadeler incelenerek önemli basitleşmeler sağlayan bir yaklaşık yöntem geliştirilmiştir. Son olarak ele alınan yapı ve 4. Bölümde verilen direkt kuple rezonatörlü filtre tasarım yöntemi kullanılarak bir ve üç elemanlı band geçiren filtreler tasarlanmıştır ve bu tip filtre için bir yaklaşık model önerilmiştir. Sayısal sonuçlar, bu çalışmada önerilen yöntemin özellikle yüksek Q'lu filtrelerin tasarımı açısından avantajlı olabileceğini göstermektedir.
  • Öge
    Optik kuplörlerin tasarımı için bir yöntem
    (Fen Bilimleri Enstitüsü, 1990) Birbir, Filiz ; Topuz, Ercan ; 14174 ; Telekomünikasyon Mühendisliği
    Bu çalışmada kuple optik dalga kılavuzlarının pro- pagasyon sabitlerinin belirlenmesi problemi incelenmekte dir. Kuplörün tasarımı için gerekli olan kuplaj katsayı sı ve kuplaj mesafesinin hesapl anabil mesi için propagas- yon katsayılarının yüksek doğrul ukl a el de edilmesi gere kir. Kuple optik dalga kılavuzlarında tam çözümlerin el de edilmesindeki güçlükler nedeniyle, bu problemin çözü münde genellikle yaklaşık yöntemlerden yararlanmak zorunlu olur. Çalışmada, bu amaçla varyasyonel yöntem ve iteratif yöntem adı verilecek olan iki farklı yol izlenmiştir. İlk yöntemde, küple sistemin propagasyon sabiti için elde edilen varyasyonel bir ifadeden hareketle tam çözümleri daha kolay elde edilebilen test problemleri yardımı ile propagasyon sabitlerinin yaklaşık ifadelerinin bulunması amaçlanmıştır. İkinci yöntemde ise, küple dalga kılavuzu sisteminin belirli bir modu ele alınarak, bu moda ili şk in özdeğer ile aynı özdeğere sahip fiktif bir dalga kılavuzu nun belirlenmesi hedeflenmektedir. Her iki yönteme iliş kin uygulama örneklerinde elde edilen yaklaşıklıkların iyilik derecelerini belirleyebilmek amacıyla, tam çözümü kolayca bulunabilen optik dalga kılavuzlarından oluşan kuplörler göz önüne alınmıştır.
  • Öge
    Aktif tüm-geçiren anahtarlı kapasite filtrelerinin kaskad kafes yapılarla gerçeklenmesi
    (Fen Bilimleri Enstitüsü, 1991) Doğan, Alkan ; Acar, Cevdet ; 19265 ; Telekomünikasyon Mühendisliği
    Sayısal tüm geçiren filtreler, genellikle» gecikme elemanı yada faz dengeleyici olarak kullanılmaktadır. Bu tür filtrelerin sayısal elemanlarla (çarpma, toplama ve gecikme) sentezi ve tasarımında çeşitli yöntemler izlenmektedir. Bu çalışmada, ilgili makaleler [1], [2], [3] ve lineer sistemlerin kararlılığını inceleyen Schur-Cohn test yön temi yardımıyla, kafes yapıdaki sayısal tüm geçiren filtrelerin, aktif anahtarlı kapasite devreleri ile gerçeklenmesi yapılmış ve devreler duyarlık, eleman dağılımı (element spread), toplam kapasite, eleman sayısı, dinamiklik (dynamic range), kutuplama gibi yönlerden incelenmiştir. Bu yöntem, n'inci dereceden sayısal tüm geçiren filt relerin, l'inci dereceden iki-çift ( two-pair ) yapısında temel kafes hücrelerin ard-arda (kaskad) bağlanarak gerçeklenmesine dayanmaktadır. Modüler olan bu yapı, tümdevre yapısına uygun olan aktif anahtarlı kapasite devreleriyle gerçeklenmiştir. Aktif anahtarlı kapasite filtrelerinin gerçeklenmesi sırasında ortaya çıkan temel problemler, kısaca belirtilerek, giderilmeye çalışılmış ve bunlara ilişkin devreler incelenmişti r. Temel kafes hücre kullanılarak, tüm geçiren transfer fonksiyonunun toplam ve farkından elde edilen, bant geçiren ve bant söndüren transfer fonksiyonları incelenmiştir.
  • Öge
    Biyolojik işaretlerin gelişmiş bir sayısal işaret işlemcisiyle işlenmesi
    (Fen Bilimleri Enstitüsü, 1991) Demir, Derya ; Yazgan, Ertuğrul ; 19250 ; Telekomünikasyon Mühendisliği
    Günümüzde gittikçe gelişen ve yaygınlaşan sayısal elektronik işaret işleme konusunda da etkin çözümler sunmaktadır. Özellikle programlanabilen sayısal işaret işleyici Terdeki gelişmelerin boyutları göz kamaştırmakta ve bir çok alanda yerini almaktadır. Bu çalışmada da, gelişmelere paralel olarak böyle bir sayısal işaret işleyicinin biyolojik işaretlerin işlenmesinde kullanılması amaçlanmıştır.Seçilen sayısal işaret işleyici ise kayan-noktalı işlem yeteneğine sahip, Texas Instruments firmasına ait TMS320C30 dur. Bölüm 2' de frekans domeni analizinde çok önemli yer tutan Fourier dönüşümü ve ayrık Fourier dönüşümü incelenmektedir.Ayrık Fourier dönüşümünde karşımıza çıkan çeşitli problemler ele alınarak çözüm yolları irdelenmektedir. Bölüm 3' de ise TMS320C30 sayısal işaret işleyicisinin donanım ve yazılım özellikleri incelenmektedir. Hızlı Fourier dönüşümünü Radix-2 algoritması yardımıyla bulan bir programın geliştirilmesi ise Bölüm 4' de yer almaktadır.
  • Öge
    Değişken rezolüzyonlu görüntü örnekleyici
    (Fen Bilimleri Enstitüsü, 1991) Tarcan, Rıza Can ; Türköz, M. Sait ; 19262 ; Telekomünikasyon Mühendisliği
    Sayısal görüntü işleme, bilimsel ve mühendislik alanlarında günden güne artan bir önem kazanmaktadır. Sayısal görüntü işleme terimi genel olarak iki boyutlu resimlerin bir sayısal bilgisayar yardımıyla işlem görmesi anlamında kullanılmaktadır. Sayısal görüntü işleme yöntemlerinin kullanıldığı alanlara örnek olarak uydularda ve diğer uzay araçlarındaki uzaktan algılamayı, ticari uygulamalarda görüntü saklama ve ile timi, tıbbi uygulamaları ve endüstride robot teknolojisini örnek olarak verebiliriz. Günümüzde robot görmesi alanında karşılaşılan en önemli sorun hız sorunudur. Dügey ekseninde 256, yatay ekseninde de 256 resim elemanı içeren, bir görüntüde toplam 65536 resim elemanı yer almaktadır ki bu sayı böylesi düşük rezolasyonlu bir görüntüde bile ne kadar çok işlenmesi gereken bilgi olduğunu ortaya koymaktadır. Bu çalışmada insan gözü model alınarak işlenmesi gereken bilgi miktarını aza indirgeyecek bir görüntü örnekleme devresi tasarlanmıştır. Devrenin özelliği bilgiyi işleyecek mikrobilgisayarın resim üzerinde istenen bir bölgeyi istenen rezolasyonda örneklemesine olanak tanımasıdır. Bu çalışmada tasarlanan örnekleme devresi aslında birden fazla işlemcinin yer aldığı bir sistemin alt^ parçası olmaktadır. Paralel çalışan işlemciler her birine verilen görevi yerine getirmek üzere aynı resmin farklı bölgelerini farklı rezolüsyonlarda örneklemek tedirler. Örneğin en kaba rezolüsyonla resmin tamamını işleyen bölüm hareket sezip hareket eden cismin hareket yönünü tayin etmeye çalışırken, hareket eden bölgenin üzerinde nispeten çok daha küçük bölgeyi en sık rezotüsyonla örnekleyen ikinci işlemci de hareket edenin ne olduğunu saptamaya çalışmaktadır.
  • Öge
    HDTV işaretlerinin uydu üzerinden iletiminde özel problemler
    (Fen Bilimleri Enstitüsü, 1991) Bal, Ramazan ; Bingül Yazgan ; 14418 ; Telekomünikasyon Mühendisliği
    Günümüzde kullanılmakta olan TV sistemlerinin yerine kullanılması planlanan HDTV sistemleri 1000'den fazla tarama satırı ve 16:9 görünüş oram kullanarak 35 mm. sinema filmi ile aynı görüntü kalitesi sağlarlar.Bu sistemlerde birden fazla kompakt disk kalitesinde ses kanalı vardır. Bu tip sistemler bölüm 2'de anlatılmıştır. Bölüm 3'de iletim ortamları incelenmiştir.HDTVnin band genişliği büyük olduğundan mevcut frekans planlaması bozulmadan bu ortamlardan iletilemez.HDTV işaretlerini iletebilmek için iki yol vardır. Birincisi işaret bandım ikiye bölerek iki kanaldan iletmektir. Bunun avantajı kanallardan biri uygun şekilde düzenlenerek klasik alıcılarla ve/veya spektrumla uyumluluk sağlamasıdır. Sakıncası ise iki kanal işgal etmesidir. Bu tip iletim sistemleri bölüm 3'de anlatılmıştır. Diğer yol band genişliğini sıkıştırmaktır. Bu şekilde tek kanal kullanılarak HDTV işaretleri iletilebilir. Bunun sakıncası klasik sistemlerle uyumlu olmamasıdır. Band sıkıştırma yöntemleri bölüm 4,5 ve 6'da anlatılmıştır. örnekleme yöntemleri ile bandı sıkıştırılan işaret mevcut frekans planlaması bozulmadan bugün kullanılmakta olan uydu ve yer istasyonları ile iletilebilir.
  • Öge
    Haberleşme yönetim ağı ve ene tasarımı
    (Fen Bilimleri Enstitüsü, 1991) Aloğlu, Ali Namık ; Örencik, Bülent ; 19264 ; Telekomünikasyon Mühendisliği
  • Öge
    İki boyutlu saçılma problemi için sayısal çözüm yöntemleri
    (Fen Bilimleri Enstitüsü, 1991) Çakır, Kerim Algu ; Yazgan, Bingül ; 19257 ; Telekomünikasyon Mühendisliği
    Bu tezde düzlemsel dalga ile aydınlatılmış bir dielektrik cisimden: saçılan alanın sayısal olarak nasıl hesaplanabileceği konu edilmiştir. îlk önce saçılan alanı gelen alan cinsinden ifade eden bir integral denklem oluşturulmaktadır. Bu integral denklem üzerinde dielektrik süreksizliğin sebep olacağı etki, indüksiyon akımlarının distribüsyon anlamında yorumlanması ile berraklaştırılmaktadır. Tezde integral denklem lineer hale getirilerek moment metodu ile çözülmüştür. Ayrıca Bölüm 3 'de moment metodu ile Finite element metodunu birleştiren hybrid metodla çözüm yöntemi incelenip moment metodu ile kıyaslanmıştır. Sayısal sonuçlar bölümünde, dielektrik silindir için analitik çözümle kıyaslama suretiyle sayısal sonuçların doğruluğu gösterilip çeşitli saçıcılar için hesaplanan saçılan alan değerleri verilmiştir.
  • Öge
    Lokal alan şebekelerinin köprüler kullanılarak birbirine bağlanması
    (Fen Bilimleri Enstitüsü, 1991) Kaner, Kerem ; Durusoy, Günsel ; 19272 ; Telekomünikasyon Mühendisliği
    Bu çalışmada Lokal Alan Şebekelerinin ISO (International Standardization Organization) terminolojisinde MAC altkatmanı aktarıcıları olarak adlandırılan köprüler (bridges) kullanılarak birbirine bağlanması incelenmiştir. Bir işletmede çeşitli nedenlerle birden fazla sayıda LAN kurulmak istenebilir. Bunun sebepleri arasında, şebekenin kapsadığı alanın genişletilmesi, şebekeye bağlanabilen istasyon sayısının artırılması, işletmenin büyümesi, gövenliğin artırılması sayılabilir. Birden fazla lokal alan şebekesine sahip bu tür işletmelerde farklı şebekelere bağlı kullacıların birbirleriyle haberleşmelerini sağlayacak yöntemlere gereksinim vardır. Bu tür şebekeleri birbirine bağlamak için köprü olarak adlandırılan aktarıcılar kullanılabilir. Köprüler basit köprü, öğrenen köprü ve kaynaktan yöneltme köprüsü olarak üçe ayrılabilir. Köprülerin standartlaştırma çalışmaları IEEE 802.1 komitesi tarafından yapılmıştır. Bu çalışma sonucunda saydam köprüleme ve kaynaktan yöneltme köprüleme yöntemleri standart yöntemler olarak kabul edilmiştir.
  • Öge
    Sayısal dik genlik modülasyonlu işaretlerin çoklu kafes yapıda tasarımı ve hata başarımlarının incelenmesi
    (Fen Bilimleri Enstitüsü, 1991) Ersöz, Ufuk ; Aygölü, Ümit ; 14426 ; Telekomünikasyon Mühendisliği
    Bu tez çalışmasında çoklu kafes kodlamalı modülasyon tekniğinin dik genlik modülasyonlu (QAM) işaretlere uygulanması problemi ele alınmıştır. Tasarlanan iki durumlu çoklu kafes kodlamalı QAM sistemin, klasik kafes kodlamalı QAM sisteme göre üstünlükleri araştırılmış, her iki sistemin hata başarım sınırları analitik yöntemlerle hesaplanmıştır. Ayrıca bir bilgisayar benzetim modeli oluşturularak elde edilen sonuçlarla yukarda adı geçen sistemlerin hata başarım değerleri işaret - gürültü oranına göre çizilmiştir. Sonuç olarak çoklu kafes kodlamalı tekniğe göre tasarlanan 16-QAM sistemin hata başarımının kafes kodlamalı tekniğe göre daha iyi olduğu görülmüş ve elde edilen sonuçlar verilmiştir.
  • Öge
    Ses frekansı bölgesi için dalga analizoru ve distorsiyonmetre
    (Fen Bilimleri Enstitüsü, 1991) Erman, Kemal ; Kuntman, Hakan ; 19268 ; Telekomünikasyon Mühendisliği
    Bu çalışmada sayısal İşaret işleme yöntemlerine dayalı olarak gerçekleştirilen, bilgisayar kontrollü sayısal bir harmonik anali zor ünün teorisi ve pratik uygulaması anlatılmıştır. Öncelikle ses frekansı bölgesi için gerçeklenen klasik analiz yöntemleri incelenmiş ve tartışılmıştır. Sayısal işaret işleme yöntemlerine dayalı bir sistemin avantajları vurgulanarak.kuramsal inceleme.örnekleme teorisi ve Ayrık Fourier Dönüşümü üzerinde yapılmıştır. Sözkonusu teoriye dayalı olarak çalışan sistemin donanım ve yazılım özellikleri ortaya k onmuş, cihazın çalıştırılması ile elde edilen sonuçlar tartışılmış ve yeni Öneriler ortaya atılmıştır.
  • Öge
    V.32 modemin hata başarımının bilgisayar benzetimi ile incelenmesi
    (Fen Bilimleri Enstitüsü, 1991) Köse, Cem ; Akgölü, Ümit ; 14420 ; Telekomünikasyon Mühendisliği
    Bu çalışmada ilk olarak» daha yüksek hızda veri iletim olanağı sağlayan kafes kodlu modül asyon tekniğinin gelişimi kısaca anlatılmıştır. Modemler hakkında genel bir bilgi verilmiş ve tipleri hakkında açıklamalar yapılmıştır. CCITT V32 modeminin özellikleri verilmiş ve modül asyon ve demodülasyon işlemleri anlatılmıştır. Daha sonra, kafes kodlu modül asyonun yapısı ve temel kavramları anlatılmıştır. 9600 bps'lik V32 modeminde seçimli olarak kullanılmakta olan 90 'lik dönmeyle değişmeyen geri beslemeli kodlar için kurallar verilmiş, tasarım adımları açıklanmıştır. Alıcıda demodülasyon sırasında oluşan işaret elemanları dönmelerinin giderilmesinde kullanılan farksal kodlama yöntemi an latı lmı ştı r. İdeal olmayan iletim kanalı nedeniyle oluşan simgelerarası girişim anlatılmış ve giderme çaresi olarak uyar 1 amali dengeleyicilere giriş yapılmıştır. Bu çalışmada kullanılan ve dengeleyici çıkışında oluşan karesel ortalama hatayı en aza indirmeye çalışan» iki boyutlu en küçük ortalama karesel hata algoritması açıklanmıştır. Benzetim modelinde ilk olarak kanal etkisi gözönüne alınmadan çeşitli işaret gürültü oranlarına göre vi terbi kod çözme tekniği kullanılarak hata başarım eğrisi çıkarılmıştır. Daha sonra sisteme kanal eklenmiş ve getirdiği bozucu etkiyi giderebilmek için ayrıca bir uyar lamalı dengeleyici alıcı girişine yerleştirilmiştir. Bu durumda karar devresinde elde edilen hatanın iterasyon sayısına göre değişim eğrileri, kanal ve dengeleyici çıkış işaret eğrileri çizdirilmiş ve dengeleyicin sistemin çeşitli işaret gürültü oranları için hata başarım eğrisi çıkarılmıştır.
  • Öge
    Wavelet dönüşümü ve işaret işlemedeki uygulamaları
    (Fen Bilimleri Enstitüsü, 1991) Koçal, Osman Hilmi ; Kayran, A. Hamdi ; 19254 ; Telekomünikasyon Mühendisliği
    Bu tezde wavelet fonksiyonları ve wavelet dönüşümünün tanıtımı yapılmış, işaret isleme alanındaki en yaygın uygulaması olan kodlama konusu incelenmiştir. Wavelet -fonksiyonları ve dönüşümü kullanılarak herhangi bir işaretin seriye açılımı gösterilmiş, bu açılım wavelet serisi olarak tanımlanmıştır. Çok önerimli veya çok çözümlü ( Multi resolution ) işaret ayrıştırma metodu olarak bilinen wavelet serisi yöntemindeki multi- resolution kavramı açılım derecesi olarak adlandırılmış ve ilgili bölümde bu kavramın özellikleri incelenmiştir Farklı dereceli açılımlar arasındaki ilişki gösterilerek, birbirini izleyen iki açılım arasında geçiş yapma olanağı sağlayan bir algoritma üzerinde durulmuştur. Wavelet dönüşümü ve iki kanallı bir QMF (Quadrature Mirror Filter) 'de işaret işlenmesi arasındaki ilişki incelenerek iki kanallı QMF'de kullanılan -filtrelerin sağlaması gereken koşullar gösterilmiştir. Bu koşulları yerine getiren bir örnek olan Binomsal filtreler incelenmiştir.
  • Öge
    Dikdörtgen kesitli horn antenler
    (Fen Bilimleri Enstitüsü, 1991) Can, Orhan ; Topuz, Ercan ; 19267 ; Telekomünikasyon Mühendisliği
    Elektromanyetik alan uygulamalarında oldukça önemli bir yeri olan horn antenler için "Skaler Helmholtz Denklemi"ni değişkenlere ayırma yöntemiyle çözüm imkanı yoktur. Bu nedenle benzer başka problemlerde de yapıldığı gibi bu çalışmada ele alınan horn antenler için, yaklaşık bir yöntem olan "özmod" yöntemi ele alınmış ve dikdörtgen kesitli horn antenler İçin elektromanyetik alan ifadeleri ve radyasyon diyagramları elde edilmeye çalışılmıştır. Bu amaçla, bölüm 2'de; horn antene temel oluşturan daha basit bir yapı, "kama şeklindeki dalga kılavuzları" ele alınmıştır. Bölüm 2. l'de; bu tip yapılar için kartezyen koordinatlarda tam çözüm bulunamadığından, "özmod" yöntemi uygulanarak "Skaler Helmholtz Denklemi" için yaklaşık çözüm bulunmuştur. Bölüm 2.2'de; kama geometrisi için silindirik koordinatlara geçiş yapılmış ve özmod çözümü yeniden elde edilmiştir. Daha sonra silindirik koordinatlarda kama geometrisi için değişkenlere ayırma yöntemiyle bulunabilen tam çözüm, silindirik koordinatlardaki özmod çözümünde değişken dönüşümü yapılarak elde edilmeye çalışılmıştır. Bölüm 2.3'te; kartezyen koordinatlarda elde edilmiş olan yaklaşık özmod çözümünde, bölüm 2.2'dekine benzer bir değişken dönüşümü yapılmış ve silindirik koordinatlarda bulunan çözüme oldukça yakın bir ifade elde edilmiştir. Bu iki ifadenin karşılaştırılmasıyla, kama açısı küçüldükçe, kartezyen koordinatlardaki yaklaşık çözümün, silindirik koordinatlardaki tam çözüme yaklaştığı görülür. Bölüm 3. l'de; kamadan horn antenin daha basit bir şekli olan H-düzlemi hom antenlerine geçiş yapılmış ve bu yapı için "Moment Metodu"ndan yola çıkarak elektromanyetik alan ifadeleri belirlenmiştir. Bölüm 3.2'de; bölüm 3. l'de bulunan sonuçlardan yola çıkarak H-tipi horn antendeki güç dağılımı incelenmiş, güç sakınımının sağlanıp sağlanmadığına bakılarak elde edilen ifadelerin doğruluğu kontrol edilmiştir. Bölüm 4'te; genel tipten horn antenler ele alınmış ve H-düzlemi horn anten için yapılana benzer yolla "öz mod" çözümü elde edilmiştir. Ancak piramidal hornun x ve y doğrultularının her ikisinde de değişim göstermesinden dolayı çözümün elde edilmesi sırasında karşılaşılan özfonksiyonlann iç çarpımları iki katlı integrallerin hesaplanmasını gerektirmektedir. Ayrıca H-plane horn için m gibi tek indisli bir mod parametresi yeterli olmakla birlikte piramidal horn da tanımlanmış olan q mod indisi bir (m.n) çiftine karşı gelmektedir.
  • Öge
    GaAs mesfet karıştırıcılarda af geribeslemenin gürültü sayısı üzerine etkisi
    (Fen Bilimleri Enstitüsü, 1991) Sezer, Rıza ; Palamutçuoğulları, Osman ; 19266 ; Telekomünikasyon Mühendisliği
    Bu çalışmada, FET ve MESFET kullanılarak gerçekle nen kuvvetlendiricilere göre gürültü sayıları yüksek olan karıştırıcıların gürültü sayılarını düşürmek amacıyla uygun ara-frekans geribesleme yöntemleri ve geri besi emenin gürültü sayısı üzerine etkisi araştırılmıştır. îkinci bölümde. FET'li karıştırıcının gürültü sayısını asal tan iki ara-frekans geribesleme devresi verilmiştir. Bunlar kapasitif ve endüktif bölmeli ara-frekans geribesleme devreleridir. Analis sonuçlarına göre kapa sitif bölmeli ara-frekans geribeslemeli FET karıştırıcı nın gürültü sayısının, kaynak iç direnci 100 Ohm alındığında, yaklaşık 3,5 dB düşürülebileceği gösterilmiştir. Üçüncü bölümde, MESFET'li karıştırıcının gürültü sayısının kapasitif bölmeli ara-frekans- geribeslemesi uygulanarak düşürülebileceği gösterilmiştir. Analis sonuçlarına göre, iletim açısının 70 ve kaynak iç direncinin 10 Ohm olması durumunda, gürültü sayısında yaklaşık 5 dB lik bir asalma olacağı bulunmuştur.
  • Öge
    Akıllı şebekelerin ve uygulanabilirliklerinin incelenmesi
    (Fen Bilimleri Enstitüsü, 1992) Dinçsoy, K. Sinan ; Durusoy, Günsel ; 22060 ; Telekomünikasyon Mühendisliği
    Bu çalışmada Akıllı şebekeler ve CCS7 işaretleşme sistemi üzerinde durulmuştur. ilk bölümde akıllı şebekelerin temel tası olan Numara-7 işaretleşme sistemi irdelenmiş, ardından Akıllı şebekelerin Türkiye'de uyarlanabilirliği araştırılmıştır. ikinci bölümde C7TU adı verilen test kolaylığı incelenmiş ve bu kolaylığa bazı eklemeler yapılmıştır. Son bölümde sayısal santralların yazılım yükünün hazırlanmasının incelemesi yapılmıştır.
  • Öge
    Bistatik yapay açıklıklı radar yardımıyla görüntüleme
    (Fen Bilimleri Enstitüsü, 1992) Kargın, Serdar ; Yazgan, Bingöl ; 39363 ; Telekomünikasyon Mühendisliği
    Bu tezde bistatik Yapay Açıklıklı Radar (Y.A.R.) yardımıyla görüntülemede ters dönüşüm algoritmasının oluşturulması üzerinde çalışılmıştır, ilk olarak yapay açıklıklı radar kavramı kısa olarak anlatılmıştır. Daha sonra monostatik yapay açıklıklı radarda ters dönüşüm bağıntısı elde edilmiştir. Buna bağlı olarak bistatik radar içinde ters dönüşüm bağıntısı ve algoritması üzerine çalışılmıştır. Burada elde edilen dönüşüm yöntemi, bistatik oluşturulan dizi bilgisinin Fourier analizine ve Doppler bilgisinin faz modülasyon analizine dayan maktadır. Bu yaklaşım gönderilen ve sonuçta yansıyan küresel dalgaların faz bilgisi analizini içermektedir. Doppler bilgisi bistatik açı ve mesafelere bağlı olan bir band içinde yansıma fonksiyonunun uzaysal Fourier dönüşümünün örnekleriyle belirlenmektedir. Elde edilen bistatik yapay açıklıklı radar dönüşümü kullanılarak, hareketli bir cismin görüntüsü tek transmisyon durumu için incelenmiştir. Monostatik ve bistatik Y.A.R. ters dönüşüm algoritmaları ifade edilmiştir. Daha sonra ters dönüşüm algoritmaları ile ilgili uygulama örnekleri gerçekleştirilmiştir.
  • Öge
    2.4-2.7 GHz radyo-röle alt band çevirici tasarımı ve gerçekleştirilmesi
    (Fen Bilimleri Enstitüsü, 1992) Yağcı, H. Bülent ; Palamutçuoğulları, Osman ; 21736 ; Telekomünikasyon Mühendisliği
    2.4-2.7 GHz Radyo-Röle alt band çevirici olarak adlandırılan bu sistem, 300 MHzilik mikrodalga işaret bandının UHF bölgesinde 560-860 MHz bandına indirmek için tasarlanmıştır. Bu çeşit bir alt band çevirici uydu alıcısı olarak veya mikrodalga TV yayınlarının alınmasında rahatlıkla kullanılabilir. Arabsat uydusunda alıcı olarak kullanılabileceği gibi, aynı frekans bandında TV yayınlarına alıcı olarak da kullanılabilmektedir. Bu tür yayınlarda 16 TV kanalı bulunmaktadır ve yaklaşık olarak 186 MHz band genişliği kaplamaktadır. Bu tez çalışmasında, gerçekleştirilen düzende bulunan blokların, tasarımları, uygulamada bir araya getirilişleri, sonuçta yapılan ölçüm ve deneylerle istenen şartları ne ölçüde sağlandığı gösterilmiştir. Sistem genel olarak beş ana bloktan oluşmuştur. Düşük gürültülü RF kuvvetlendirici, süzgeç katı, yerel osilatör (YO) katı, karıştırıcı ve ara frekans (AF) kuvvetlendiricisi. Düşük gürültülü RF kuvvetlendiricisi tasarımında NEC in NE72084 GaAs MESFET'i kullanılmıştır. Bu eleman la 8 GHz 'e kadar, yeterli düzeyde yüksek kazanç ve düşük gürültü sayısı (NF) elde edilebilmektedir. Ayrıca düşük maliyetli olması da önem taşır. Süzgeç katında ara bölmeli, üç ve iki elemanlı süzgeçler kullanılmıştır. RF ve YO çıkışında band geçiren türden süzgeçler kullanılmıştır. Yerel osilatör olarak bir evre kilitli çevrim (PLL) yardımıyla frekans sentezleme yoluna gidilmiş tir. Bu şekilde 1839 MHz'de kristal sabitliğinde bir yerel osilatör işareti elde edilmiştir. Böylece giriş te düşük gürültülü RF kuvvetlendiriciden ve daha sonra band geçiren süzgeçten geçen işaret yerel osilatör ile beraber tek diyodlu karıştırıcı katında karıştırılarak fark frekanslı terim elde edilmiş olur. Son olarak ara frekans kuvvetlendirici (AF) katında 560-860 MHz bandına getirilen işaret yaklaşık olarak 15dB kadar kuvvetlendirilerek çıkışa ulaştırılır. Çıkıştan DC besleme alma düzeneği de ayrıca eklenmiş ve bu şekilde band çevirici sistem tasarımı tamamlanmış olur. Tasarlanan sisteme ait tanımlayıcı ölçümler de yapılmış ve ilgili bölümde sunulmuştur.
  • Öge
    Anahtarlı-kapasitör tekniği ile IIR/FIR ve N-yollu filtrelerin gerçeklenmesi
    (Fen Bilimleri Enstitüsü, 1992) Dizmen, Sabri ; Anday, Fuat ; 22076 ; Telekomünikasyon Mühendisliği