Bilgi Çağı Kentinin Yapılanmasında Üretici Servislerin Yerseçim Kriterleri: İstanbul’da Bankacılık Sektörü Örneği

Abstract

20. yüzyıl içerisinde bilgi iletişim teknolojilerinde yaşanan hızlı ilerlemelerin sonucu olarak sanayi toplum modeli, sanayi sonrası “Bilgi Toplumu” olarak tanımlanan yeni modele doğru hızla ilerlemektedir. Bilginin üretim ve tüketim hızı, miktarı, bu bilgiye ulaşım hızı ve kolaylığı artık günümüz toplumunun ekonomik üretim modelini değiştirecek bir eşiğe ulaşmıştır. Günümüz metropoliten kentleri yarının bilgi çağı kentlerine dönüşürken içerdikleri bazı fonksiyonlar ortadan kalkmakta, bazıları değişmekte ve yeni bazı fonksiyonlar da kente eklenmektedir. Bu değişim ile birlikte tarım, sanayi ve hizmet olarak tanımlanan geleneksel sektörler sınıflandırması da farklılaşmakta ve hizmet sektörü kendi içerisinde uzmanlaşarak bölünmektedir. Hizmet sektöründe yaşanan bu uzmanlaşma metropoliten kentlerin yapılarında köklü değişimler yaratma potansiyeline sahiptir; keza günümüz metropoliten kentleri üç sektörlü eski yapıdaki hizmet sektörünün mekansal yerşeçimleri ile tanımlanan yapılanmalardır. Günümüzde ise kendi içerisinde dört ana kola bölünen hizmet sektörü tek bir birlik olarak değil, farklı parçalarının farklı dinamikler gösterdiği bir küme olarak tanımlanmaktadır. Yeni hizmet sektörünün alt açılımları Üretici Servisler, Dağıtıcı Servisler, Kişisel Servisler ve Sosyal servisler olarak kabul görmüştür. Bunlardan bilgiyi işleyerek ürün haline getiren, diğer bir deyişle hem girdisi hem çıktısı bilgi olan üretici hizmetler bu tez çalışmasının konusunu oluşturmaktadır. Çalışmada üretici hizmetlerin yerseçim kriterlerini ortaya koymak ve bu sektörde yaşanacak gelişmelerin günümüz kentlerinde yaratacağı olası mekansal ve sosyal değişimleri öngörmek amaçlanmaktadır. Araştırma konusu olarak Bankacılık sektörünün yerseçim kriterleri seçilmiş ve üretici hizmetlerin yerseçimleri bankacılık sektörü üzerinden açıklanmıştır. Araştırma sonucunda bankacılık sektörü yerseçim kriterlerinin farklı hizmet birimlerine göre farklılaştığı ve farklı birimlerin yerseçim karakterleri arasındaki asıl ayırd edici faktörün yüzyüze iletişim ihtiyacı olduğu bulunmuştur.

Following the fast paced changes in the information communication technologies (ICT) in the 20th century, the industrial society is changing into the informational society. The speed of the production and consumption of data, and the ease of reach and distribution to it has reached a critical mass, enough to change the economic model of our society today. The metropolitan cities of today, in their methamorphosis to the informational cities of tomorrow, will loose some of their functions, gain new ones and experience drastic changes. With this change the traditional breakdown of economic sectors, agriculture, industry and services is changing and the services sector is undergoing further divisions in itself. This division of the services sector has the potential to create far-reaching changes, as the formation of the cities of today is dominated by the dynamics of the industrial economic model. Today, the services sector is divided into four sub-sectors that form a cloud with mixed dynamics. This new breakdown of the services sector is adopted as: Producer, Distributor, Personal and Social Services. Producer services forms the subject of this thesis study. It is aimed to point out the location choice factors of the producer services and estimate the potential changes their new dynamics can form on the cities. In order to test these hypotheses, the following studies are carried out: the mapping of bank branches and headquarters by geographical information Systems, a survey on location choice preferences of banks and operational weight of non face to face communicating models in banking. It is evidenced that the banking system is divided into five major units that show different location choice characteristics: Headquarters, branches, call centers, operation centres and online banking branches. The location choice of headquarters and branches are clustered, whereas the others are not. It is concluded that the need for face-to-face communication is the main distinguisher between these two sets of banking units, thus affects the location preferences of business units by way of clustering.