Doğu Karadeniz Kırsal Mimarisi İçin Koruma Önerileri: Artvin İli – Balıklı Mahallesi – Zurabet Evi Örneği

Abstract

Zenginliği çok sayıda çalışmaya konu olmuş Doğu Karadeniz doğası, kırsal kültürü ve mimarisi günümüzde çeşitli baskılar ve zorlamalarla karşı karşıyadır. Doğal çevre kentleşme çabaları ve yerel dokuyu dikkate almayan politikalar sonucu kimi zaman geri dönüşü mümkün olmayacak şekilde hasar görmektedir. Yöredeki mimari kültürün sürekliliğini sağlamak, kırsal alanların korunması ve geliştirilmesine dair mevzuattaki yetersizlik, yanlış politikalar, bilgisizlik, ilgisizlik ve değişen yaşam koşulları nedeniyle zorlaşmıştır. Tez kapsamında alan çalışması Artvin-Şavşat’a bağlı Balıklı Mahallesi’ndeki Zurabet Evi olarak belirlenmiştir. Balıklı Mahallesi’nde 20.yy ortalarına kadar yöredeki mevcut malzeme, geleneksel yapım sistemi ve özgün detaylarla oluşturulan konutların ve ticari yapıların yerini günümüzde niteliksiz beton yapılaşma almaktadır. Seçilen yapı, malzeme ve yapım sistemi açısından yörenin en korunmuş örneklerinden biridir. Yapıya ait detaylı belgeleme çalışması ve yapı özelinde geliştirilecek koruma önerileri, alanın geneline dair bir belgeleme çalışması ve koruma metodolojisi eksikliğini kapatacaktır. Çalışma, yöredeki mimari kültürü sürdürülebilir kılma amacıyla, değişen yaşantıya ayak uyduramayan mimariye dair ne tür öneriler sunulabileceğini tartışmaktadır.

The North-East Anatolia, with its nature, rural culture and architecture, is mentioned in a wide range of documentations, case studies and publications. The natural environment, culture and architecture of the region is being damaged, sometimes irreversibly, because of rapid urbanization and the politics which disregard the rural pattern. Ensuring the sustainability of the architectural tradition is getting difficult due to the insufficient legislation about the conservation and development policies of the rural areas, the improper political decisions, unawareness, neglect and the varying conditions. The subject of the case study was fixed as a village house named Zurabet (means the house of Zurab) in Artvin-Şavşat Balıklı Village. Up to the mid-20th century the village houses and other social-commercial buildings in Balıklı Village had been built with traditional building techniques, using local materials and unique details. Today the low-quality reinforced concrete technique becomes widespread because of its relative cheapness and easiness. The subject, Zurabet House, is one of the most preserved examples of the vernacular houses in the rural area, in its material and building technique. A detailed survey of the house and the conservation proposals will help to fill the gap in the survey and conservation literature about this region. This study discuss the proposals for the achitecture, which can not keep up with time, in order to sustain the architectural culture.