Polimer Matrisli Kompozitlerin Endüstri Ürünleri Tasarımında Önemi Ve Geleceği: Türkiye’den Dört Örnek Firma Üzerine Bir İnceleme

Abstract

Metaların sürekli olarak değişik görünümlerde yeniden tüketicinin karşısına çıktığı yirmibirinci yüzyılda tasarım olgusu daha önce sahip olmadığı bir hâkimiyete erişmiş, hayatın her alanına nüfuz etmiş; sanat, mimari, reklam gibi alanların yanı sıra teknoloji, mühendislik ve tıp gibi farklı disiplinlerle daha sıkı bir etkileşime girmiştir. Malzemelerin büyüyen teknolojik gelişmeler, yenilikler ve buluşlar alanında geniş bir yere sahip olduğu böyle bir dönemde, tasarım alanında ortaya çıkan birçok deneysel çalışmanın tetikleyicisi ve ilham kaynağının yeni malzemeler ve üretim teknikleri olduğu da anlaşılmıştır. Dünyada ileri malzemeler alanında yapılan çalışmalarda kompozit malzemelerin gerek bilimsel çalışmalarda gerekse de ürün tasarımında geniş yer tuttuğu, kompozit malzemeler arasında da polimer matrisli kompozitlerin, düşük yoğunluk, yüksek mekanik özellikler ve korozyon dayanımı gibi özellikleri sebebiyle öne çıktığı görülmektedir. Dünyada ürün tasarımında polimer matrisli kompozitlerin artan öneminden yola çıkarak, bu tez çalışması Türkiye’de ürün tasarımında polimer matrisli kompozitlerin yeri ve önemini ortaya koymayı hedeflemiştir. Tez çalışmasına endüstri ürünleri tasarımında malzemenin önemi vurgulanarak başlanmış, ürün tasarımında malzeme seçimi, bu seçim sırasında tasarımcıların karşılaştığı zorluklar ve seçim sürecinde dikkat ettikleri noktalar gibi konulara değinilerek, malzemenin ürün ve üretimle ilişkisi ve ileri malzemelerin ürün tasarımındaki kullanımı ve olası getirileri irdelenmiştir. Tezin odak noktası olan kompozit malzemeler özelde de polimer matrisli kompozit malzemeler etraflıca ele alınmış, tanımları, alt türleri, üretim yöntemleri, genel özellikleri, avantaj ve dezavantajları incelenerek, ürün tasarımıyla ilişkileri ortaya konmuştur. Bu kuramsal çalışmayı takiben saha araştırmasında Türkiye’de farklı sektörlerde polimer matrisli kompozitlerle çalışan iki tasarımcı ve iki firma yöneticisiyle görüşülmüştür. Derinlemesine görüşme yöntemiyle yürütülen saha çalışmasının sonucunda polimer matrisli kompozitlerin Türkiye’de endüstri ürünleri tasarımındaki kullanım alanları, güçlü ve zayıf yönleri, tasarımcıların malzeme bilgileri ve malzemeyi tercih sebepleri, sektöre dair gelişmeler ve polimer matrisli kompozitlerin önündeki fırsat ve engeller tartışılmıştır. Çalışmanın sonunda, görüşmelerden elde edilen bulgulara dayanarak, Türkiye’de ürün tasarımında polimer matrisli kompozitlerin geleceği değerlendirilmiştir.

In the twentyfirst century, where people face a never-ending bombardment of products with constantly changing appearences, product design reached an unprecedented domination/hegemony in all aspects of life. Besides art, architecture and advertising, product design started to interact, more intensely, with different fields such as technology, engineering and even medical science in a more intense way. In this era of rapid technological developments, innovations and inventions, advance materials and new production methods are the initiators and source of inspiration for experimental studies. Recent researches reveal that composite materials have a strikingly important share among the advance materials both in scientific researches and applications in product design. Furthermore, polymeric composites due to their characteristics like low density, high mechanical properties and corrosion resistance come into prominence among composites. Taking the increasing importance of polymeric composites in product design as a starting point, this study aims to expose the weight and significance of polymeric composites in product design in Turkey. The study emphasizes the relevence of materials in product design and explores the importance of material selection, the difficulties and issues to be considered in material selection, the relationship between materials, product and production methods, and the use of advance materials in product design. In order to gain a comprehensive understanding of composite materials, and especially polymeric composites, their definitions, different types, possible production methods, general characteristics, their advantages and disadvantages are examined before establishing their relationship with product design. Following this theoretical part, in the field research, interviews are conducted with two product designers and two company managers who own companies producing polymeric composite products. Using indepth interview method, the study elicited the area of usage of polymeric composites in product design in Turkey, their advantages and disadvantages, product designers’ knowlegde on polymeric composites and their reason of using them, sectoral developments and the opportunities and limitations of polymeric composites in near future. Finally, based on the data gathered from the interviews, the future of polymeric composites in product design in Turkey is discussed.