Enerji Etkin Kentsel Peyzaj Tasarımında Yağmur Suyu

Abstract

19. yy.’da ve erken 20.yy boyunca endüstriyel – modern anlamda kentlerin biçimlenmesi atık suyun toplanmasını sağlayan kanalizasyon sistemlerinin kurulması ile kapalı devre çalışan, merkezi olarak kontrol edilen statik altyapı sistemlerine dayanmaktadır. Suyu dikkate alarak gerçekleştirilen yaşama biçimi ve buna eşlik eden yapılaşma örüntüsü terk edilmiştir. Nüfus baskısı ile birlikte artan yapılaşma, geçirimsizlik ve izlenen yanlış politikalar sonucu hem atık ve selsuyu miktarı mevcut kentsel altyapı sistemlerinin kaldırabileceğinin çok çok üstündedir hem de su kirliliğini önlemede yetersiz kalmıştır. Özellikle son yıllarda kendini hissettiren yoğun yağışlarla birlikte bu durum daha da belirgin hale gelmiştir. Bir dizi felaket yaşanmıştır ve kentlerde su kaynaklı problemler artmıştır. Gelinen noktada pek çok alanda bu problemlere çözüm bulmak amacıyla çalışmalar yapılmaktadır. Su ve kentsel altyapı ile ilgili problemlere çözüm üreten bu pratiklerden birisi de peyzaj mimarlığıdır. Tez kapsamında, enerji etkin kentsel peyzaj tasarımında, yağmur yağışı sonucu oluşan kentsel yüzey akıntı sularının yakalanması, yavaşlatılması, yönlendirilmesi ve arıtılması ile ilgili yöntemleri ortaya koymak ve bu yöntemlerin mevcut kentsel su altyapısına oluşturacağı katkıyı irdelemek hedeflenmiştir. Tezin en önemli çıktısı bugün dünyada gittikçe kabul gören “kentsel peyzajın bir altyapı gibi çalışması” kurgusunun yani kentsel peyzajın “enerji etkin” yapılandırılmasının, kentsel altyapıyı destekleyen dinamik bir organizma çalıştırılmasının ve bu konuda deneyim biriktirilmesinin Türkiye nesnelliğinde de pek çok faydası ve önemi olduğu, fakat bu uygulamaların mevzuat ve işleyiş açısından yönetsel kısıtları barındırdığıdır. Kentlerde su sorunu ölçekler arası düşünmeyi gerektirmektedir ve çalışma kapsamında irdelenen uygulamalar için gerekli yasal, yönetsel, tasarım ve planlamaya dönük önlemlerin alınmasının gerekliliği ile daha fazla vakit kaybetmeden yüzleşilmelidir.

The aim of the thesis is to examine the contributions of energy efficient urban landscape design aproaches to the problematic urban water infrastructure systems. In the 19th century and throughout the 20th century, shape of cities, in modern-industrial sense, was structured by building closed loop sewer systems that collect waste water. And similarly, it has been formed based on closed-loop and centrally conrolled static infrastructure systems up until now. Water dependent life styles are radically changed, and water based settlement patterns are totally abandoned. As a result of these preferences; transportation, building and other implementations that increase impermeability of soil caused huge amount of rain water to run at high speeds in the urban landscapes. These systems have also failed in prevention of water pollution. This have become very remarkable with the intense precipitation resulted by climate changes especially in decades. In this frame, these thesis comes up with the hyphothesis; “Landscape has important potential in the formation and development of urban infrastructure in terms of water.” The methods that collect, direct, decelerate and purify the rain water in landscape, are supported with the example implementations from the world in order to understand their contributions. The importance of making water infrastructure systems work together with the urban landscape has become undeniable. That is to say, landscape architecture is one of the areas that develop effective solutions in decreasing the negative effects of excessive urbanization, which is the main cause of impermeability of soil, on the urban landscape and aquatic ecosystem.