Çağdaş Mimarlıkta Yersizlik

Abstract

Bu çalışma, mimarlıkta ‘mekan’, ‘yer’ ve ‘yer yapma’ olgularının insan yaşamındaki öneminden hareketle, günümüz mimarlığının yaşadığı problemleri anlamaya yönelik bir rehber olmayı amaçlamaktadır. Ara bölümlerde, insanın ‘yer yapma’ isteğine mimarlık aracılığıyla yanıt verilişi; ‘mekan’ kavramının, çeşitli toplumsal verileri içine alarak ‘yer’ kavramına dönüşümü ve ‘yer yapma’ konularına değinilmektedir. Ardından gelen bölümde, günümüz mimarlık ortamının içinde bulunduğu ‘yersizlik’, endüstrileşme sonrası yaşanan toplumsal değişimlerle paralel olarak ortaya konulmaktadır. Bunlardan, ‘küreselleşme’ başlığı altında günümüz tasarımlarının aynılaşan karakteri; değişen ‘özne-nesne ilişkisi’ altında modernite ve postmodernitenin sebeb olduğu yersizlik; ‘teknolojik gelişmeler’ başlığı altında ‘yer ruhu’nun varlık mücadelesi; ‘sanallık’ konusu altında ise yer olgusunun gerçekliği tartışılmaktadır. Konunun anlaşılmasını kolaylaştırması açısından bazı ‘yer’ler ortaya konulmaktadır. Bu yerler, genellikle Avrupa ve Batı kültürü içinden seçilmiş, yüzyılımızda gerçekleşmiş mimari projelerdir. Çalışmanın sonuçları arasında, yerin ruhunu anlamaya yönelik bir yöntem olan fenomenolojik yaklaşımın, mimari tasarım sürecine eklenmesinin önemi üzerinde durulmakta; mimarlık eğitimi sırasında edinilen yer kavramı bilincinin önemi vurgulanmakta ve bu bilincin mimari tasarım sürecinde de var olması gerektiği anlatılmaktadır.

This study is intended to be a guide to comprehend the problems of today’s architecture through the importance of the facts ‘space’, ‘place’ and ‘making place’ in the human life. In the development section, getting response by architecture to the desire of making place; transforming space into ‘place’ by containing varies social parameters and the subject of ‘making place’ is explained. In the following section, ‘placelessness’ that today’s architectural environment has is exposed parallel to the social changes after industrialization. From these changes, under ‘globalization’, the same character that today’s architectural designs have is argued; under changing ‘subject-object relation’, placelessness that modernity and postmodernity caused is examined; under ‘technological developments’, existence struggle of ‘genius loci’ is mentioned; and under the topic of ‘virtuality’, reality of place is argued. To make easy to understand the issue, some ‘place’s are exposed. These places are mostly selected from Europe and Western culture that have been built in this century. Among the study’s results, the importance of being jointed of phenonenological approach that is aimed at understanding ‘genius loci’ to architectural design process is deliberated; importance of place concept conscious that acquired during architectural education is emphasized and it is exposed that this conscious should be in architectural design process.