Milisaniye X-ışını Pulsarlarının Yavaşlama Evresinde Kütle Aktarımı

Abstract

Bu çalışmada, yıldızın dönme parametresine ve manyetosfer ile disk arasındaki eğim açısına bağlı olarak diskte içeriye taşınan maddenin ne kadarlık bir kesrinin nötron yıldızı üzerine düşebileceği hesaplanmıştır. SAX J1808.4-3658 adlı milisaniye X-ışını pulsarının ışık eğrisinin modellenmesinde bu hesap kullanılmıştır. Küçük eğim açısına sahip sistemlerde, düşen madde miktarının aynı dönme parametresi için iki değer aldığı gösterilmiştir. Bu durum aynı dönme parametresinde ışıma gücünün iki farklı değer almasına izin verir. Bu sonuca göre küçük eğim açısına sahip sistemlerde, tam kütle aktarımı aşamasından pervane aşamasına geçiş ve pervane aşamasından tam kütle aktarımı aşamasına geçiş farklı ışıma gücünde gerçekleşir. Kullanılagelmiş pervane modellerinde bu geçişler her sistemde tek bir ışıma gücünde gerçekleşmek durumundadır. Bu türden bir histerezis davranışı Aql X-1 adlı milisaniye X-ışını pulsarında gözlemlenmiştir. Bu tezde önerilen kuramsal çerçeve Aql X-1 sisteminde eğim açısının küçük olduğu öndeyişinde bulunmaktadır.

In this study the fraction of the inflowing matter that can accrete onto the neutron star, depending on the fastness parameter and the inclination angle between the magnetosphere and the disk, is calculated. The model is then used to model the lightcurve of the millisecond X-ray pulsar SAX J1808.4-3658. For small inclination angles it is shown that the fraction of mass that can accrete is doubly-valued. This allows the system to have different luminosities at a single fastness parameter. According to this result if the inclination angle is small transitions from the full accretion to the propeller regime and from propeller to the accretion regime will occur at different luminosities. Such hysteresis behavior had already been observed from the millisecond X-ray pulsar, Aql X-1. The theoretical framework proposed in this thesis predicts that the inclination angle in AqlX-1 is small.