Okul öncesi çocuk eğitim merkezleri için değişebilir /dönüşebilir /esnek bir ''fiziksel çevre modeli''

Abstract

Bireyin gelişiminde eğitimin rolü kuşkusuz kabul gören bir durumdur. Yakın tarihlere kadar, eğitim sürecinin formel kısmı olarak nitelenebilecek ilkokuldan başlayarak liseye kadar olan aşaması üzerinde çalışmalar yoğunluk kazanmıştır. Ancak okul öncesi eğitimin özellikle 2-5 yaş arası okul öncesi çağının bireyin temel kişisel özelliklerinin büyük bir bölümünün oluştuğu çok önemli bir aşama olduğu, 1980'den bu yana yapılan çalışmalardan anlaşılmıştır. Diğer yandan sanayileşme ile başlayan, günümüz toplumlarında da hızla artan çalışan anne oranının artışı ve tek ebeveynli çocukların bakım sorunları, okul öncesi çocuk eğitim merkezlerinin giderek önem kazanmasına neden olmuştur. Başlangıçta çocukların yalnızca ebeveynlerinin çalışma saatleri esnasındaki bakımından öte bir amaç gütmeyen okul öncesi çocuk eğitim merkezleri üzerine yapılan araştırmalar, merkezlerin çocuk gelişimdeki rolünü tartışarak okul öncesi eğitimde fiziksel çevre koşullarının önemini ortaya koymuştur. Bölüm 2'de okul öncesi çocuk eğitimi ve Türkiye'deki durumu; bölüm 3'te okul öncesi çocuğun fiziksel çevresi ile olan etkileşiminin niteliğinin, fiziksel çevrenin ona sağladığı imkanlara ve çocuğun öğrenme deneyiminin gerçekleşeceği ortamın zenginliğine bağlı olması sebebi ile, okul öncesi çocuğun fiziksel çevresinin özellikleri incelenmiştir. Bölüm 4'de çocuğun gelişimsel aşamaları incelenerek, çalışmanın konusunun okul öncesi çocukları ile ilgili olması sebebi ile, sadece 2-5 yaş arası çocuk ele alınarak okul öncesi çocuğun sosyoduygusal, bilişsel ve fiziksel gelişimi, çocuğun fiziksel çevresi ile ilişki kurularak incelenmiştir. Diğer yandan bölüm 5'te ayrıntılı incelenen çocuk gelişimi ve fiziksel çevre arasındaki ilişkileri ele alan yaklaşımlar, okul öncesi çocuk eğitim merkezlerinde uygulanan eğitim sistemleri açısından belirgin farklılıklar arz eden 3 temel yaklaşımın varlığını ortaya koymuştur. Xİİİ Bölüm 6'da 3 farklı eğitim sistemini uygulayan uluslararası okul öncesi çocuk eğitim merkezleri incelenerek, bölüm 7'de 37 örnek üzerinde yapılan tipolojik analiz sonucu, eğitim sistemi ile okul öncesi çocuk eğitim merkezi mekansal kuruluşu ve plan düzenleri arasında dolaysız bir ilişkinin varlığı saptanmıştır. Bölüm 8'de 3 ayrı okul öncesi eğitim sisteminin zaman içinde gelişen ihtiyaçlara göre değiştirilmesi veya birbirine dönüştürülmesine olanak sağlayacak değişebilir / dönüşebilir / esnek bir okul öncesi çocuk eğitim merkezi "fiziksel çevre modeli" geliştirilmiştir. Bu çalışmada ortaya konan model önerisi ile, gerek okul öncesi çocuk eğitim merkezi tasarımı yapan mimarlara, gerekse eğitim veren kurumlara ve eğitmenlere katkı yapmak mümkün olmuştur.

The important role of education during the developmental process of an individual is accepted without any question. Until recent times, the majority of the research was focused on the period from the primary school to high-school which could be described as the formal section of the educational process. However, with the research which was completed since 1980, it was pointed out that, pre-school education, especially between the ages of 2-5 constitutes an important stage through which most of the fundamental elements of ones character have been developed. On the other hand, since the industrial revolution, with a growing tendency until today, the increase in the numbers of working mothers, and the care problems of single-parents' children constitute the reason of growing importance of the child development centers. Child development centers were initially established with no reason other than the caring of children during the parents' working hours. The research on these centers argued for their value in child's development, and it also proved that, during the pre school period, the physical environmental conditions of these centers are highly important. In chapter 2, pre-school education and its state in Turkey are discussed. In chapter 3, the characteristics of pre-school child's physical environment is examined, considering that the quality of child's interaction with his or her physical environment where a child's learning experience takes place is related to the possibilities and richness which was provided by the environment itself. Examining the stages of a child's developmental period, chapter 4, within the context of this study, focuses only on 2-5 years old children's socio-emotional, cognitive / intellectual and physical / motor development in relation to their physical XV environment. Grouping the theories on child's development and its relations with his or her physical environment, chapter 5 displays the existence of three fundamentally different major approaches. In chapter 6, child development centers which are from different countries and each of which applying one of these three education systems are examined. In chapter 7, as a result of a typological analyse which was applied on 37 different centers, an indirect relationship was found out between the education systems and the plan types, and spatial structures of child development centers. In chapter 8, in order to be able either to change these education systems according to the different needs which might arise during the process of time or to transform these three systems into each other, a changeable / transformable / flexible "physical environment model" for child development centers is developed. With the model which was developed in this study, a contribution not only to the architects' works who design child development centers, but also to the educational institutions and their teachers has been possible.