Tasarım Araştırmalarında Televizyonun Veri Kaynağı Olarak Kullanılması: ‘yemekteyiz’ Programı Üzerinden Mutfak Kültürünün İncelenmesi

thumbnail.default.alt
Tarih
2011-06-30
Yazarlar
Gürbüz, Fatma Nur
Süreli Yayın başlığı
Süreli Yayın ISSN
Cilt Başlığı
Yayınevi
Fen Bilimleri Enstitüsü
Institute of Science and Technology
Özet
Tasarım araştırmaları, ürünleri birçok farklı yönden inceleyebilir. Ürünlerin kültürlere olan etkileri ya da kültürlere göre şekillenişleri, insanların ürünler ile kurdukları bağlar veya onlara yükledikleri anlamlar, insan aktivitesinin nesneler ile ilişkisi, nesne-insan etkileşimi gibi konuları inceleyebilir. Bu konu çeşitliliği içinde tasarım araştırmaları niceliksel ve niteliksel türde birçok yöntemle yapılmaktadır. Maddi kültür çalışmaları disiplin olarak tasarım araştırmaları açısından büyük önem taşır. Tasarımın nesne ile olan bağlarını inceleyen bu konu başlığının sosyoloji ve etnografi ile olan yakın ilişkisi de yürütülen tasarım araştırmasının çok disiplinli olmasını sağlamaktadır. Son yıllarda teknolojinin gelişmesi bilimsel araştırma verilerinin toplanabileceği ortamlarının da değişmesine neden olmuştur. İnternetin, yayın teknolojilerinin, sanal ortamların, sosyal medyanın, kısacası insanın iletişim kurduğu ve bir takım aktivitelerde bulunduğu ortamların sayısı hızla artmıştır. Bu anlamda televizyon bir tasarım araştırmasının veri kaynağı olarak kullanılabilecek hale gelmektedir. Son dönemde çoğalmakta olan gerçeklik kurgusu içeren programlar (Reality Show) insanların mahrem kabul ettikleri evlerine kendi rızaları ile girerek araştırmacılara önemli bir çalışma alanı sunmaktadır. Bunların en önemli örneği olan ‘Yemekteyiz’, ‘gerçeklik hissi’ yaratmak adına kurgulanma biçimi ile 3.5 saate yakın bir süre boyunca market alışverişi, yemek hazırlama ve misafir ağırlama üzerine önemli bir etnografik kaynak oluşmaktadır. Tüm bu fikirlerden yola çıkarak çalışmanın temel amacı tasarımve kültür araştırmaları açısından önemli bir kaynak olan ‘Yemekteyiz’ programını bir araştırmanın verisi olup olamayacağının denenmesidir. Çalışmanın yöntemi ise, programın hem aktivitenin gözlemlenmesi hem de kişilerin kullandıkları nesnelere ve yaptıkları işlemler ile ilgili söylemlerinin veri seti haline getirilerek, bunlara içerik analizi uygulanması ve nesne/işlem üzerinden mutfağın kavramsal bir analizinin yapılmasıdır.
Products cananalyzed through different ways as topics of design research. Design research’s interests can be; how the products affect the culture or how productsformed through the culture, people’s bonds with products or meanings attached to these products,human activity through objects, object-human interaction. In this range of main topics, design researchers can conduct different types of -quantitative or qualitative- methods. Material Culture Studies gain an importance in design research. The organic connection between the object and design can be analyzed through material culture. This kind of a design research would be multidisciplinary because of the intersecting relationship of material culture with sociology and ethnography. Lately, improvement in technology changed the mediums for data sources for scientific researches. The context of human communication may substantiate in internet, broadcasting technologies, virtual environments, social media, orbriefly, anywhere people can communicate in. In this sense, television became a useful source of data for a design research. Nowadays increasing numbers of Reality shows broadcast on TVand, welcomes the audience to the intimate living spaces of numerous people by their own consent and they offer researchers a great resourceful work field. ‘Yemekteyiz’, as one the most known types of these shows is an important ethnographic source on shopping for kitchen, preparing food, and entertaining guests at home, with its 3.5 hour editing for a Reality affect. According to ideas above, the main aim of this research is to test the TV Show ‘Yemekteyiz’ can become a data source of a research area within design and culture. The method of the research conducting a qualitative and quantitative design research by both observing the program about the kitchen activity and constructing a data set of people’s narratives about objects and processes by coding and analyzing with content analysis leading to a conceptual analysis of kitchen.
Açıklama
Tez (Yüksek Lisans) -- İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2011
Thesis (M.Sc.) -- İstanbul Technical University, Institute of Science and Technology, 2011
Anahtar kelimeler
Mutfak, Maddi Kültür, Televizyon Programları, Yemekteyiz, Tasarım Araştırması, Kitchen, Material Culture, television Programs, Yemekteyiz, Design Research
Alıntı