Alker (alçı Katkılı Kerpiç) Teknolojisinin Püskürtme Beton (shotcrete) Tekniği İle Uygulanabilirliğinin Basınç Dayanımı Açısından Deneysel Değerlendirmesi

Abstract

Ülkemiz ve dünya mimari kültüründe kerpiç yapıların önemi büyüktür. Kerpiç, yüzyıllardır bilinen ve kullanılan bir yapı malzemesidir. Buna karşın, bu malzeme yapı sektöründe ileri teknoloji ürünü olan malzemelere eğilimin artması ile birlikte sanayi tarafından da desteklenmeyince sektörün dışında bırakılmış ve kullanımı kırsal yörelerle sınırlı kalmıştır. Araştırmada geleneksel kerpiç yapı incelenmiş, yöresel bir malzeme olan kerpicin ısı iletkenliği, ısı depolama, ısı yayma, koku emme ve nem alıp verme özellikleri ile insan sağlığına uygun ortam koşullarını gerçekleştirme, “ekolojik denge”yi koruma gibi yararları olmasına rağmen, günümüz koşullarında yetersiz olduğu görülmüştür. İTÜ’de 1980’de yapılan araştırmalar kapsamında çorak toprağa % 10 alçı, % 2 kireç ve toprağın nemine göre % 20 - 24 su katılıp nitelikleri geliştirilerek elde edilen malzemeye “alker” adı verilmiştir. Araştırma alker duvar yapımının günümüz teknolojisinde duvar kalıbı içinde alkerin tokmaklanması tekniğine alternatif olarak geliştirilmesi amacıyla betonda kullanılan püskürtme beton tekniğinin, alker malzeme ile uygulanabilirliğinin basınç dayanımı açısından değerlendirilmesi üzerine yapılan deneysel bir çalışmadır. Araştırmada kuru karışımlı püskürtme beton tekniği ile 3 m³/h alker dökümü yapılmıştır. Ortalama basınç dayanımı kuru karışımlı püskürtme beton tekniği ile elde edilen alçı katkılı toprak numunelerde 1,04 N/mm², ortalama % 19,6 nemli alçı katkılı toprak numunelerde 0,90 N/mm² ölçülmüştür. Püskürtme beton tekniği ile elde edilen ve 30 dk’da bir su emme miktarı ölçülen alçı katkılı toprak numuneler 3,5 saat sonra ağırlığının yaklaşık % 18’i kadar su emmiştir. Yapılan deney çalışmasında kuru karışımlı püskürtme beton tekniği ile hazırlanan alkerin püskürtme makinesi ile uygulanabildiği, bu tekniğin hızlı ve rasyonel olduğu, elde edilen alkerin basınç dayanımının artırılması ve su emmeye karşı duyarlılığının azaltılması gerektiği sonucuna varılmıştır.

The importance of earth buildings is significant both in Turkey and in the world. Adobe is known and used for centuries as a building material. However, the increased tendency in building industry to use materials produced by modern technologies, and since the industry does not supported, the usage of adobe is limited within the rural regions. In the research, the traditional earth construction is investigated and seen that although with its thermal conduction, thermal capacity, heat distribution, odour absorption, vapour diffusion properties, the local adobe has certain advantages in providing interior built environments appropriate to human health and preserving ecology, it is insufficient for modern conditions. In the research fulfilled in ITU in 1980, 10 % gypsum, 2 % lime and depending on the moisture content 20 - 24 % water were mixed with earth and the attribute were improved and this was named as alker. The aim of this research, based on test methods, is to evaluate the applicability of concrete shotcrete technique in alker wall construction in respect to compressive strength, in order to develop an alternative technique to tamping alker into the wall mould. In the researh 3 m³/h alker spraying was made by dry mix concrete shotcrete technique. The average compressive strength is 1,04 N/mm² in gypsum added earth specimens applied by dry mix concrete shotcrete technique and 0,90 N/mm² in specimens with a moisture content of 19,6 % water absorption rate is measured in 30 minute-intervals and specimens absorbed water equal to 18 % of their weight after 3,5 hours. The tests show that, alker prepared according to dry mix concrete shotcrete technique can be applied by shotcrete machine and this technique is both rapid and rational. However, compressive strength needs to be increased and sensitivity to water absorption needs to be decreased.