Dokuma kumaş üretiminde üretim maliyeti bilgilerinin etkili bir kontrol ve karar aracı olarak kullanılacağı bir sistemin geliştirilmesi

Abstract

Teknolojinin hızla ilerlemesinin yanında, ortaya çıkan yeni üretim ve yönetim felsefeleri, tekstil işletmelerinin avantaj sağlamak için maliyetlerine odaklanmasını kaçınılmaz kılmıştır. İşletmelerin maliyet yapısındaki, işçilik oranlan azalırken, genel gider ve teknoloji giderlerinin artması ile oluşan değişiklik, geleneksel maliyetleme sistemlerinin yetersiz kalmasına neden olmuştur. Birinci bölümde çalışmanın amacından, dokuma işletmeleri için getireceği faydadan söz edildikten sonra, ikinci bölümde bir işletmede karar ve kontrol aracı olarak maliyet verilerinden yönetim muhasebesi teknikleri kullanılarak ne şekilde faydalanılacağı açıklanmıştır. Dokuma işletmelerinin yapısındaki karmaşıklığın çözümünü, yönetimin artan bilgi gereksinimini yönetim muhasebesi sistemleri sağlayabilmektedir. Bu amaçla yönetim muhasebesi sistemleri ve özellikleri genel olarak verilmeye çalışılmıştır. İşletme kararlan verilirken, işletme yatınmını haklı kılacak bir kar elde edilmesini sağlayacak seçimlerin yapılması esastır. Dokuma işletmelerinin karmaşık yapısı içinde karlılığın analitik bir yaklaşıma oturtulması şarttır. Piyasa koşullarında satış fiyatını belirleme olanağı pek olmadığından, kan yükseltmek adına maliyetleri düşürmek gerekir. Maliyetler üzerinde ayarlama yapabilmek için maliyeti etkileyen üretim ve kumaş parametreleri belirlenerek maliyet fonksiyonlan oluşturulmalı ve bunlardan farklı şekillerde faydalanılabilmelidir. Bu amaçla üçüncü bölüm oluşturulmuştur. Maliyet fonksiyonlannın her maliyet kalemi için tahminlenmesi ve toplamının belli bir iş partisi ile belli bir dönem için ayn ayn bulunması, üretilen her kumaş tipi ya da çalışılan her dönem için hızlı ve doğru bir maliyetlemeye imkan tanır. Maliyet kalemlerinin sabit ve değişken olma niteliklerinin belirlenmesinden sonra, piyasada sözkonusu kumaş tipi için mevcut birim satış fiyatı düşünülerek maliyet - hacim - kar analizleri yapılabilmiştir. Kara başlama noktasındaki üretim miktan ile belli bir kar hedeflenmesi durumunda üretilmesi gereken kumaş miktan analitik olarak hesaplanmıştır. Maliyet - hacim - kar diyagramlan bu yaklaşımlann yöneticiler için hazırlanmış kolay anlaşılır sunum şeklidir. Dokuma işletmeleri her kumaş tipi için bu diyagramlan oluşturmalıdır. Vll Üretimde piyasanın elverdiği ölçüde doğru ürün gruplarının oluşturulmasına çalışılmalıdır. Bu amaçla analitik bir yaklaşım olan satış karışımı ve kar planlaması kullanılmalıdır. Taleplerdeki değişkenlik sebebiyle üretimde esnek davranmak zorunda olan tekstil işletmeleri için üretilecek kumaş tipine karar vermek ancak standart tipte üretim yapıldığında mümkündür. Sipariş hacimlerini yönetmek olası değildir. Dördüncü bölümde ise, kaynakların ve faaliyetlerin kontrolünü sağlayan, işletmedeki değişikliklerin ürün maliyetine hızlı yüklenmesine imkan veren ve performans ölçümleri yapılabilen faaliyet esaslı maliyet sistemi, bir dokuma işletmesi modeli oluşturularak hazırlanmıştır. İzlenen yol dokuma işletmesinin organizasyon yapısının oluşturulması, belirlenen departmanların faaliyetlerinin analizi, işletme girdilerinin faaliyetlere yüklenmesi, faaliyet maliyetlerinin de ürünlere yüklenmesi şeklindedir. Dokuma kumaş üretimi yapan işletmeler için maliyet yönetim sistemi kurmak adına, doğru ve etkin bir veri toplama sistemi, hızlı ve doğru bir maliyetleme, maliyet - hacim - kar analizleri, doğru ürün grupları ile satış karışımının belirlenmesi, kar planlaması, faaliyet riski analizi ve faaliyet esaslı maliyet sistemi üzerine çalışılmıştır.

Beside the fact of developing technology, improving new production and management philosophies, textile companies must focus on their costing numbers to have an advantage. In the costing structure of the firms, general and technological expenditures increase while labor costs reduce, so that traditional accounting systems fail. In the first section, the aim of this study and profit that will be gained by this study in weaving mills is given. In the second section, the way of using costing datas as decision making and controlling tools by using managerial accounting techniques is mentioned. Managerial accounting systems provide solutions for the complex structure of weaving mills and for increasing managers needs on knowledge. For this purpose managerial accounting systems and properties are given in a general approach. In making decisions, a decision must deserve that investment. Profitability must be approached analytically in the complex structure of weaving mills. In the market conditions you have no chance to determine the selling price, so for a good profit you have to reduce the costs. For making adjustments on costs, production and fabric parameters that effect costs must be determined, cost functions must be obtained and we must benefit from these functions by using them in different ways. Third section is prepared for this purpose. Forcasting cost functions for every cost item and finding total numbers for both obvious work party and obvious period of time, give opportunity for a quick and accurate costing of a fabric type or working period. After determining fixed and variable parts of cost items, cost - volume - profit analysis is made by using the selling price of that fabric type in the market. Production rate at the break even point and fabric quantity for an obvious profit can be analytically calculated. Cost - volume - profit diagrams are easy understanding way of these approaches for managers. Weaving mills must form these diagrams for every fabric type. Accurate product groups must be formed in the production line as long as market dismiss. Selling mixture and profit planning that are analytical approaches must be used for this purpose. For the reason of changing character of demands, IX textile companies must be flexible in production. Fabric type can be decided only in standart types and there is no way to manage order volumes. In the fourth section activity based costing system is prepared for a weaving mill which is also a model Organizational structure, departmental activity analysis, loading company sources to activities and loading activity costs to products are made. Activity based costing system allows control on sources and activities, quick loading of costs to products when there has become a change in the system; and also performance measures can be taken from this system. In the name of establishing a cost management system for a weaving mill this work is on an accurate and quick data collecting system and costing, cost - volume - profit analysis, determining selling mixture with the right product groups, profit planning, activity risk analysis and activity based costing system.