Nevzad-ı Musiki'de Bulunan İlk Beş Makamın Metin Çalışması

Abstract

İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsii’nde yapılan bu yüksek lisans tezi, Kemençeci Aleko Bacanos'un derleyip yayımladığı "Nevzâd-ı Mûsikî" isimli, Mükemmel Şarkı ve Kanto Mecmuası'nda bulunan ilk beş makamdaki güftelerin metin çalışmasını içermektedir. Mükemmel Şarkı ve Kanto Mecmuası'nın bir kısmı üzerinde yapılan bu çalışmanın amacı, öncelikle günümüz şarkı repertuvarına ışık tutmaktır. Ayrıca eserlerin güftelerindeki eksikliklerin ve değişikliklerin tesbit edilmesi bakımından da önem teşkil etmektedir. Bu bakımdan ilk olarak mecmuanın orijinali temin edildi. Daha sonra Kemençeci Aleko Bacanos ve mecmua hakkında bilgi toplandı, ardından da metin çalışmasına geçildi. Metin çalışması sırasında, ilk beş makamda bulunan 8 Beste, 5 Ağır Semâî, 4 Yürük Semâî ve 246 Şarkı'dan oluşan, toplam 263 Osmanlıca yazılmış güfte, önce günümüz Türkçesine çevrildi ve metinlerin vezin çalışması yapıldı. Daha sonra, bu eserlerin bize ulaşıp ulaşmadığı ve günümüze kadar özünü koruyup korumadığı, öncelikle TRT repertuvan esas alınarak, incelendi. Bu inceleme sonunda, bazı güftelere ilâve bölümler bulundu, bazı güftelerin, mecmuadaki ve günümüzdeki kullanılışları arasında farklılıklar görüldü, ayrıca bazı eserlerin TRT repertuvannda olmadığı tesbit edildi.

This study which is undertaken in Social Sciences Department of the Technical University of İstanbul, covers the investigation of the verses of the first five fnodes as it was underlined in "Mükemmel Şarkı ve Güfte Mecmuası (Perfect Song and Chant Magazine)'\ originally assembled and published in "Nevzâd-ı Mûsikî" by kemençe player Aleko Bacanos. İn fact these similar effords are the main reason of having rich repertory of Classical Turkish Music in present. It can be easily stated that preserving such compositions and verses through such effords are extremely invaluable consideringthe fact that they were not vvritten in today's musical standards. Although they have been preserved in such manner, many of them are stili vvaiting for translation from Ottoman Lanquage to todaş 's Turkish. It also required special study to follow up iınvvritten music which has reached present times by verbal communication, indiçating that area of traditional Turkish Classical Music is wide open for further research and investigation. İn this respect, purpore of this particular study on part of the "Mükemmel Şarkı ve Güfte Mecmuası" is to contribute to present repertory of classical Turkish Music. Besides it i s vitaly important to pinpoint changes in verses in the time course. Original version of the mentioned magasine is provided by Mr. Süleyman Şenel who is the staff raember of government Conservatoire of Turkish Music at Technical University of İstanbul.Further information is collected from "Nevzâd-ı Mûsikî" which contains many. Beste, Nakış, Semâî, Kâr, Şarkı, Köçek and Kanto of the weIl-known musicians, in particular the Greek origin by kemençe player Aleko Bacanos vvho was bbrn 1888 in Silivri. İn this 311 pages magasine, printed in KETEON Printing House in İstanbul in 1915, there are 21 different modes and 874 musical verses of which 68 pieces in mode Rast, 53 pieces in mode Nihâvend, 66 pieces in mode Sûznâk, 21 pieces in mode Mâhûr, 55 pieces in mode Hicazkâr, 56 pieces in mode Kiirdî'lihicazkâr. 37 pieces in mode Sabâ, 15 pieces in mode Dügâh. 79 pieces in mode Uşşak, 87 pieces in mode Hicaz. 30 pieces in mode Isfahan, 45 pieces in mode Hüseyni, 33 pieces in mode Muhayyer, 36 pieces in mode Karcığar, 58 pieces in mode Hüzzam, 18 pieces in mode Segâh, 34 pieces in mode Bestenigâr, 24 pieces in mode Ferahnâk. 23 pieces in mode Şevkefzâ, 18 pieces in mode Acemaşiran, 18 pieces in mode Yegâh plus 2 Köçek and 10 Kanto verses. Study then concentrated in verses of the first five modes. namely Rast. Nihâvend, Sûznâk, Mâhûr and Hicazkâr. From them 8 Beste. 5 Ağır Semâî, 4 Yürük Semâî and 246 Şarkı, tptal of 263 verses vvritten in Ottoman Lanquage were translated in to Turkish and then their rhythm is analysed. Dr. Saadet Güldaş and Dr. Ayhart^Gtildaş assistance and guidance in rhythm analysis #nd translation of the v erses are appreciated. Gathered information is indicating that most of the verses are in ARUZ rhythm along with Limited number of HECE rhythm. İt is also noticed that most of the verses with irregular rhythm and out of Knovvn Standard belong to the musicians non-muslim minorities. İt is noted that 263 verses are worked by 73 valuable compositors Follovvings are the name and the number of vvork of each »A. musicians: Ahmed Arifî Bey 2, Aleksan Efendi 1, Ali Bey (Tanbûrî) 4,Ali Rif'at Bey (Çağatay) 1, Âsâriye Hatibi İbrahim Efendi 1, Âsim Bey (Giriftzen) 6, Avram Efendi 1, Bîmen Efendi (Şen) 4, Büyük Rıf'at Bey 1, Cemil Bey 1, Civan Ağa 4, Dede Efendi (Hammâmizâde İsmail) 10, Dellâlzâde İsmail Efendi 6, Derviş İsmâil Bey L Enderûnî Hâfız Hüsnü Efendi 4, Ethem Efendi (Şeyh) 2, Galip Bey (Ali Türkkan) 3, Garbis Efendi 1, Hacı Ârif Bey 46, Hacı Fâik Bey 11, Hâfız Cemil Efendi (Şekerci) 3, Hâfız Dilâver Efendi 1, Hâfız Kâzım Efendi (Uz) 1. Hâfız Mehmet Efendi (Balıkçı) 7, Hâfız Yusuf Efendi 1, Hâşim Bey 4. Hoca (Merâgî) 2, Hristaki 5, İsmail Ağa 1, İsmet Ağa 2, İzzet Bey (Ûdî) 1, Kanûnî Nâzım Efendi 1, Kanunî Nubar Efendi 1, Karnik Garmiryan Efendi l, Kemânî Memduh Efendi 3, Kemânî Tatyos Efendi 4, Ketânî Hafız Efendi 1, Klârnet İbrahim Efendi 2, Lâtif Ağa 2, Leon Efendi (Hancıyan) 1, Mahmud Paşa (Celâleddin) 3, Markar Ağa 1. Mehmet Ağa (Küçük) 1, Misak Ağa 1, Neyzen Mehmet Efendi l. Nikoğos Ağa 6, Nûman Ağa 3, Nûri Bey (Bolâhenk) 3. Osman Bey (Tanbûrî Büyük) 2, Piyanist Ahmed Efendi 1, Rahmi Bey 2, Refik Bey (Manyasizâde) 1, Rıza Efendi (Kemânî) 2, Rif'at Bey 23, Sadullah Ağa 1. Sadullah Efendi 1, Salih Efendi 2, Santûrî Ethem Efendi 1, Selânikli Ûdî Ahmet Efendi 23, Sıddık Bey 1, Şâir Serkis Ağa I, Şâkir Ağa 4. Şevki Bey 5, Tâhir Ağa 1, Tevfik Bey 1. Tnb. Ali Efendi 3, Ûdî Âfet Efendi 3, Ûdî Ahmed Efendi 1, Ûdî Kırakin Efendi 1, 0 d i Arşak Efendi 2, Usta Yani J, Zekâi Efendi 1. Zeki Mehmet Ağa 1.Study also conducted vvheather or not these musics reach our time vvith any moditication in their content. ,'For this, repertory of TRT (Turkish Radio Television) is taken as reference. As a result of this eross reference, additional lines of verses are found in Rast Mode; Hacı Fâik Bey's Aksak, Rif at Bey's (Ali Çağatay) Mandıra, Hacı Ârif Bey's Türk Aksağı, Bîmen Efendi's. Rahmi Bey's Çifte Sofyan, Sıddık Bey's Curcuna, Rif'at Bey's Curcuna, Hacı Ârif Bey's Curcuna, Hacı Fâik Bey's Çifte Sofyan, Hacı Ârif Bey' s Katakofti.Nihâvend Mode; Hacı Ârif Bey’s Aksak, Ethem Efendi's Aksak, Ûdî Âfet Efendi's Türk Aksağı, Civan Ağa’s Devr-i Hindî, Hacı Ârif Bey's Devr-i Hindî, Misak Ağa’s Sengin Semâî, Bîmen Efendi's S'ehgin Semâî, Hacı Ârif Bey's Çifte Sofyan, Hacı Ârif Bey's Sofyan, Hacı Ârif Bey' s Curcuna.Sûznâk Mode; Hacı Ârif Bey's 2 Aksak, Refik Bey's Semâî, Enderûnî Hâfız Hüsnii Efendi's Curcuna, Mahmut Paşa's Yürük Sofyan, Aleksa Efendi's Çifte Sofyan. Mâhûr Mode; Rif at Bey's Ağır Aksak, Hâfız Dilâver Efendi's Ağır Aksak, Enderûnî Hâfız Hüsnü Efendi's Çifte Sofyan, Hacı Ârif Bey's Curcuna.H icazkâr Mode; Dede Efendi's. Büyük Rif'at Bey's Ağır Aksak, Ali Bey's Sengin Semâî, Hacı Ârif Bey's Türk Aksağı, Şevki Bey's Aksak, Hacı Ârif Bey's Curcuna, Osman Bey's Curcuna, Tahir Ağa's Çifte Sofyan. Rif'at Bey's Düyek.Furthermore it is found out that in Rast Mode; Kemânî Şehir Memduh Efendi's Aksak, Piyanist Ahmet Efendi's Aksak, Hacı Fâik Bey's Aksak, Ûdî Âfet Efendi's Sengin Semâî, Hıristaki's Türk Aksağı, Hacı Fâik Bey’s Çifte Sofyan.Nihâvend Mode; Hacı Fâik Bey's Nakış Semâî, Selânikli Ûdî Ahmet Efendi's Ağır Aksak, Şevki Bey's Aksak, Karnik Garmiryan Efendi's Aksak, Galib Bey's Türk Aksağı, Selânikli Ûdî Ahmet Efendi's Devr-i Hindi, Rıza Efendi's Düyek, Ûdî Âfet Efendi's Düyek, Hacı Ârif Bey's Çifte Sofyan, Hacı Ârif Bey's Curcuna, Şevki Bey's Curcuna, Rif'at Bey’s Curcuna, Ûdî Kırakin Efendi's Curcuna, Hâfız Mehmet Efendi's Aydın. Sûznâk Mode; Selânikli Ûdî Ahmet Efendi's Ağır Aksak, Selânikli Ûdî Ahmet Efendi's Aksak, Kemânî Memduh Efendi's Aksak, Ahmet Ârif Bey's Devr-i Hindî, Selânikli Ûdî Ahmet Efendi's Devr-i Hindî, Âsim Bey's Çifte Sofyan, Hacı Fâik Bey's Curcuna, Enderûnî Hâfız Hüsnü Efendi's Curcuna. Mâhûr Mode; Salih Efendi's Ağır Aksak, Hâfız Dilâver Efendi's Ağır Aksak, Rif'at Bey's Devr-i Hindî, Rif'at Bey's (Ali Çağatay) Sofyan,Hi cazkâr Mode; Selânikli Ûdî Ahmet Efendi's 2 Ağır Aksak, Kemânî Memduh Efendi's Düyek, Ali Bey's Aksak, Selânikli Ûdî Ahmet Efendi's -2 Aksak, Enderûnî Hâfız Hüsnii Efendi's Curcuna do not exist in TRT (Turkish Radio Television) repertory. İt is also noted that present utilitation of some verses are deviated from their öriginal forms. Our research titled "Study of the verses of first five modes in Nevzâd-ı Mûsikî" introduces 40 new pieces of whiçh none of them exist in TRT (Turkish Radio Television) repertory. In 36 verses additional parts are found vvhich are not recorded in present literatüre. When this study is compared to TRT (Turkish Radio Television) repertory, it is noticed that differences e x. i s t in words, phrases and even in composers. This study on 263 pieces contribütes to nevv musical pieces and completes some of verses, and in this respect enriches the present repertory of Classical Turkish Music. Studies of these kinds will bring the beauty materials of our artworks to daylight and will introduce them to a larger mass of listeners. Furthermore, such studies will create careful, patient, analyzing researchers whose approach to our musical world vvould be based on scientific ways. As the result Of ali such studies, a realistic history of music can be written.