Metın Yapısının Okuyucunun Anlama Düzeyi, Metinde Dolaşma Ve Kullanıcı Kontrolü Üzerindeki Etkileri

Abstract

Bu çalışmanın amacı bir elektronik öğrenme dökümanının yapısı ve okuyucunun mevcut bilgi düzeyinin metnin anlaşılması, metnin okunması ve kullanıcı kontrolü üzerindeki etkilerini incelemektir. Döküman yapısı dört farklı metin topolojisi ( lineer , hiyerarşik, karışık ve jeneratif metin ) olarak belirlenmiştir. Her durumda katılımcılara metni okumaları için bir saat süre verilmiştir. Metnin okunmasından sonra katılımcılardan kullanıcı kontrolünü tanımlayan bir anket ve metnin anlaşılma düzeyini ölçen bir testi tamamlamaları istenmiştir. Metnin anlaşılma düzeyi incelendiğinde metin konusu hakkında önbilgisi olan katılımcıların yalnız lineer metinde ön bilgisi olmayan katılımcılardan daha başarılı oldukları saptanmıştır. Ayrıca dört farklı metin türünde ön bilgisi olmayan katılımcılar arasında metnin anlaşılma düzeyi açısından fark bulunamamıştır. Ancak ön bilgisi olmayan katılımcıların anlama düzeyleri arasında topoloji türlerine göre farklılık saptanmıştır. Buna göre, ön bilgisi olmayan katılımcılar kendi aralarında değerlendirildiklerinde jeneratif ve hiyerarşik metin türünde başarının daha fazla olduğu saptanmıştır. Kullanıcı kontrolü üzerindeki incelemelerde ise bilgi düzeyi seviyesine göre farklı topoloji türlerine göre farklılık saptanamamıştır. Çalışma sonuçları bilgisayar tabanlı öğrenimin etkilerinin belirlenmesi amacıyla incelenmiştir.

This study is an attempt to investigate the effects of document structure and knowledge level of the reader on reading comprehension, browsing, and perceived control. Four types of texts are distinguished, differing in structure (linear text on a PC, hierarchical hypertext, mixed hypertext, and generative text on a PC). In all conditions, participants were allowed 1 h to read through the document. After completing the reading part of the experiment, they were asked to fill out the perceived control questionnaire followed by the reading comprehension test. As far as reading comprehension was concerned, knowledgeable participants had higher reading comprehension scores than non-knowledgeable participants only in the linear text. In addition, there were no significant differences in terms of the reading comprehension scores of the knowledgeable participants among the four topologies. However, the performance of non-knowledgeable participants differed with respect to the type of the topology. In particular, non-knowledgeable participants in the hierarchical and generative conditions performed better than those in the other two conditions. With respect to perceived control, the performance of knowledgeable and non-knowledgeable participants was equivalent in all four conditions. The results are discussed in terms of their implications for the computer-based learning.