Türkiye Beyaz Eşya Yan Sanayi Firmalarının Yer Seçim Kararlarında Kümelenme Dışsallıklarının Etkisinin İncelenmesi

Abstract

Belli bir alanda birbirine karşılıklı bağlı olan firma ve organizasyonların coğrafi olarak belli bir bölgede yoğunlaşması şeklinde tanımlanan kümelenme kavramı, son yıllarda birçok ülkenin ulusal ve bölgesel kalkınma planında bir ekonomik kalkınma aracı olarak yerini almaktadır. Kümelenmelerde; belli bir alanda birbiriyle ilişkili firmaların, üniversitelerin, kamu kurumlarının, müşterilerin, tedarikçilerin vs. birarada bulunmasıyla belli dışsallıkları da beraberinde getirdiğini destekleyen çok sayıda analiz literatürde mevcuttur. Günümüzde firmalar bu pozitif dışsallıkların getirmiş olduğu faydalar sebebiyle özellikle yer seçim kararlarını verirken kümelenme içinde yer almayı tercih edebilmektedir. Türkiye’de bölgesel kalkınma politikaları kapsamında desteklenen kümelenme çalışmalarında, bölgelerdeki mevcut endüstriyel yapıların belirlenmesi etkin politikaların geliştirilebilmesi için zaruridir. Bu noktadan yola çıkarak; bu çalışma, Türkiye Beyaz Eşya Yan Sanayi’nde faaliyet gösteren firmaların birbirleriyle bağlantılarını ve yer seçim kararlarında kümelenme dışsallıklarının etkilerini incelemeyi amaçlamaktadır. Avrupa’nın üretim üssü olma yolunda ilerleyen Türk Beyaz Eşya Yan Sanayi’nin üzerinde günümüze kadar az sayıda çalışmanın gerçekleştirilmesi bu çalışmanın önemini ortaya koymaktadır. Çalışma 7 bölümden meydana gelmektedir. İlk bölümde çalışmanın amacı ve yönteminden kısaca bahsedilmektedir. 2. bölüm çalışmanın kuramsal çerçevesini sunmakta, kümelenme kuramının 1800’lü yıllardan bu yana geçirmiş olduğu dönemleri incelemektedir. Bu bölümde ayrıca çalışmanın konusu olan kümelenme ile birlikte gelen dışsalıklara değinilmiş olup, kümelenmenin yer seçim kararlarına etkilerini inceleyen çalışmalardan örnekler verilmektedir. Bölüm sonucunda ayrıca kümelenmeyi kalkınma için politika aracı olarak yetersiz gören ve bu yönde eleştiri getiren çalışmalara da yer verilmektedir. 3. bölümde dünyada ve Türkiye’de uygulanan kümelenme politikaları incelenmiş olup, 4.bölümde çalışmanın temelini oluşturan Beyaz Eşya Sanayi’nin dünyada ve Türkiye’deki mevcut durumu ele alınmaktadır. 5. bölümde çalışmanın amacı, yöntemi ve kısıtları detaylandırılmakta, 6. bölümde ise çalışmada gerçekleştirilen analizlere yer verilmektedir. Çalışmanın 7. ve son bölümünde ise gerçekleştirilen analizlerin sonuçları değerlendirilmekte ve sektöre yönelik gerçekleştirilecek muhtemel kümelenme çalışmaları için öneriler yer almaktadır.

Cluster concept, which is defined as the agglomoration of interconnected firms and organisations of a specific field in a geographic location, has been adopted as a policy tool for national and regional development plans. There is a large amount of literature that analyse case studies that prove the positive externalities clusters bring with through providing interconnectedness among suppliers, customers, universities, public bodies, etc. In today s comptetitive world, firms tend to consider these benefits emanating from clusters for the location choice of their facilities. Cluster concept has been supported and encouraged through regional development policies so far in Turkey; therefore it is of utmost importance that current industrial structures are defined in order to prepare efficient cluster policies. Thence, this study aims to provide a snapshot of interconnectedness between Turkish White Goods Supplier Industry firms together with effects of cluster externalities on the location choice of the industry. The importance of the study comes from the fact that Turkish White Goods Supplier Indystry, which is on its way to become the main production base in Europe, has not been studied much so far. The study consists of seven main parts. The first part summarizes the aim and methodology of the study while the second part introduces the theoretical framework of the study through analyzing the history of cluster concept which dates back to 1800s. The second part of the study also provides a literature review of studies on cluster externalities, the effects of clusters on the location choice of firms and critical approaches to cluster as a development policy tool. While the third chapter provides a summary of cluster policies adopted throughout the world and in Turkey particularly, the fourth part provides a snapshot of the White Goods Industry in the world and in Turkey. The aim, methodology and limitations of the study are mentioned in the fifth chapter in detail and analyses of Turkish White Goods Supplier Industry take place in the sixth chapter of the study. Outcomes of analyses and suggestions for possible future cluster studies of Turkish White Goods Supplier Industry are presented in the seventh part of the study.