Archıgram: Tekno-topya

Abstract

Bu tez, teknoloji üzerine kurulmuş bir geleceğin, eğlenceli ve popüler temsili olarak 1960’lı yılların avantgard mimarlığında yerini almış olan Archigram üzerine bir çalışmadır. Archigram grubu ve Archigram dergisi, modern mimarlığın kalıplaşmış anlayışına tepki olarak doğmuş ve teknoloji-enformasyon bazlı gelecek mimarisinin simgesi haline gelmiştir. Tez kapsamında 1961 yılında İngiltere’de altı genç mimarın -Warren Chalk, Peter Cook, Dennis Crompton, David Greene, Ron Herron ve Michael Webb’in- bir araya gelerek oluşturdukları Archigram’ın kısa hayat öyküsü anlatılmaya çalışılmıştır. 2002 yılında “Royal Institute of British Architects”in büyük ödülüne layık görülen Archigram grubu 1961-1974 yılları arasında yüzün üzerinde projeye imza atmıştır. Ancak bu projelerin neredeyse tamamı gerçekleşmemiş; görselleri de kendileri kadar ilginç, ütopik fikirlerdi. Tez içerisinde özellikle altmışlı yıllarda tüm dünyayı saran bilimsel ve toplumsal gelişmelerin Archigram mimarlığına etkileri, Archigam’ın Reyner Banham, Cedric Price, Team X, Smithson’lar ve onların ortaya koyduğu fikirlerle olan ilişkileri tartışılmaktadır. Ayrıca tezde popüler kültür, tüketim kültürü, kitlesel araçlar ve gündelik yaşam gibi konulara ilgi duyan Archigram üyelerini etkilemiş İngiliz Pop-Art’ı ve Independent Group (IG) üzerine durulmaktadır. Aynı zamanda Archigram’ın beraberinde ortaya çıkan Clip-Kit, Megascope gibi yeraltı magazinleri; Superstudio ve Archizoom gibi eşzamanlı sanat ve mimarlık oluşumları da dönemin genel çerçevesini çizmekte kaynak olarak kullanılmıştır. Archigram üyeleri çizgi roman görselliğini, bilimsel ve teknolojik gelişmelerle birleştirmiştir: “Megastrüktür”lerden araç kitlerine birçok ölçekte yeni dünyalar tasarlamışlardır. Bu bağlamda Archigram projelerinin herbiri teknolojik ütopya (tekno-topya) modeli olarak değerlendirilmiştir.

This thesis is about Archigram, which was a part of the 1960’s avant-garde architecture as the funny and popular idol of a future based on technology. Archigram and its magazine were born as a reaction to the conformist mentality of modern architecture and became the symbol of technology-information based architecture. The scope of the thesis is the life story of Archigram, which was founded by six young architects in 1961 in England - Warren Chalk, Peter Cook, Dennis Crompton, David Greene, Ron Herron and Michael Webb. The Archigram group was honored the great price from the Royal Institute of British Architects and had drawn more than hundred projects between 1961 and 1974. But almost none of these projects were realized. They were utopic ideas, whose visuals were as interesting as themselves. The effects of the scientific and sociological changes all around the world in the 60’s to the architecture of the Archigram and the relationship between Archigram and Reyner Banham, Cedric Price, Team X, Smithson’s and their ideas is exclusively discussed in the thesis. In addition to this, also the British Pop-Art and Independent Group (IG) are being analysed, who affected the Archigram members, who were interested in popular culture, consumption, mass media and every day life. The underground magazines, Clip-Kit, Megascope, and art and architecture movements, Superstudio and Archizoom, which were born at the same time with Archigram are used to draw a general perspective of the period of time. The members of Archigram combined comic visuals with scientific and technological developments: They designed new worlds in various scales from the megastructure to the kit-of-parts. In this context every Archigram project is appreciated as a technological utopia (tecno-topia) model.