Kentsel Planlama Ve Tasarım Süreçlerinde Kentsel Kuşak Alanları: İstanbul Ve Barselona Kentleri Karşılaştırmalı Değerlendirmesi

Abstract

Bu çalışmada öncelikle kentsel kuşak alanı kavramı anlaşılmaya çalışılmıştır. Tarih boyunca kent gelişimine çeşitli disiplinlerce birçok farklı açıdan yaklaşılmıştır. Bu yaklaşımlardan biri morfolojik yaklaşımdır. Kentsel kuşak alanı kavramı da son yarım yüzyıldır kent morfologları ve coğrafyacılar tarafından araştırılan, ancak planlama ve tasarım ölçeklerinde fazla tanımlanmamış bir kavramdır. Uygulanan farklı planlama sistemlerinin kuşak alanlarını hangi açılardan etkilediği, bu alanların kent içerisindeki konumları, fonksiyonları ve kente kazandırdıkları değerin anlaşılması açısından, çalışmada çeşitli kavramlar belirlenmiş ve bir puanlama sistemi oluşturularak sayısallaştırılmıştır. İstanbul ve Barselona şehirleri üzerinde uygulanan yöntem ile şehirlerin gelişim süreçleri, kuşak alanları üzerindeki olası etkileri ve kuşak alanı oluşumları karşılaştırılmıştır. Kuşak alanları, yapılaşma döngüleri arasında kent çeperinde oluşan ve kentin genişlemesiyle kent içinde gömülü kalan kentsel birimlerdir. Sıklıkla önemli kent mirası ve ekolojik koridor özellikleri gösteren kuşak alanları, turizm potansiyeline sahip olmakla birlikte, kent sakinlerinin geleneksellik ve süreklilik hissi açısından önemlidir. Ayrıca bu alanlar, kentin doğaya ve kırsal bölgelere olan olumsuz etkisini azaltan tampon bölgelerdir. Ancak, hızlı nüfus artışı ve artan rant sonucunda, özellikle kent merkezinde bulunan iç kuşak alanlarına yeni gelişim alanları olarak bakılmaya başlanmıştır. Kuşak alanlarının kimliklerini korumalarının, geleceğe miras bırakılabilecek bir kentsel kalite olabileceği düşünülmektedir.

In this study, I tried to apprehend what is urban fringe belt. Many substantial developments about urbanization have been made to fulfill the needs of the population increase. In this process, many heuristic approaches have been used to maintain an efficient development in urban planning. One of those approaches is urban morphology. Urban morphologists and geographers have been studying urban fringe belt concept since the last half of the century. However, it is not a well-known concept in planning and design scales. In this study, several concepts were evaluated with a scoring system to understand the effects of different planning policies to these areas. Development processes of Istanbul and Barcelona cities and their effects on fringe formations were studied and compared. Urban fringe belts are the urban entities, which have been created between the building cycles at urban periphery, then embedded within the city during the process of urbanization. In contrast to densely built up areas, fringe belts are the breathing spaces which can be evaluated with several alternative usages and protected. Besides, these areas are the buffer zones which protect nature and rural areas from the negative effects of the city. However, as a result of the rapid population increase and need for new development plots, these areas have been under the threat of alienation. Protection of these areas’ fringe character creates an urban quality, an inheritance to be left in the future.