Mardin’de Problematik Bir Yapı Adasının Analizi: Milli Yerleşkesi

Abstract

Mardin şehrinin kentsel dokusu mimari içeriği okumakta karşımıza güçlükler çıkartır. Bu tez çalışması kentin mimari tipolojisinin ayrılmaz bir parçası olan organik taban üzerine gelişmenin arkasındaki epistemik yolların keşfi üzerine bir teşebbüs sunmaktadır. Milli evi diye bilinen problematik bir yapı adasının içeriğini tespit eder ve buna yoğunlaşır. Çalışma söz konusu örneğin mimari sistemlerinin oluşum ve değişimini inceler. Yapı adasının kapsamlı bir mimari rölövesi alınmış ve edinilen somut bilgi ve örüntüler, bina stoku üzerine uygulanan müdahaleleri tespit etmek için eleştirel bir şekilde okunmuş, değerlendirilmiştir. Yerleşke düzeyinde morfolojik örüntüler tespit edilmiş ve karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiştir. Bu örüntüler sahadaki mimari faaliyetlerin öyküsünü ortaya koymuştur. Böylece yapı adasının bütünü belirgin evreler olarak kayda alınmıştır. Yerleşke ve gelişiminin, sabit mimari düzenlerin formları veya sistemleri üzerinden yaşamadığı; aksine, genişleyen bina stokunun işlevsel yanlarının, komşu birimleri kolonize etmeye ve içselleştirmeye yönelik pragmatik arkitektonik stratejilere göre, büyüyen bina stokunun tekrar değerlendirilmesinden oluşan mütekerir bir örüntü olduğu saptanmıştır. Bina stoku ve parçalarının sadece sistem-biçimleri ve/veya tip-biçimleri olarak okunmaya uygunsuz oldukları görülmüştür. Aksine, okumada, bina stokunun ancak müdahale-formları ile oluşmuş bir şekilde ele alınması takdirinde kesin sonuçlar öne çıkmıştır. Böyle bir okumanın ele alınan topografik, altyapısal ve tektonik konuları resmettiği; bu tasvirlerin de kentsel ölçekte morfolojik konuları, örüntüleri ve saklı soruları ortaya çıkarttığı saptanmıştır.

The character of Mardin’s city texture brings about difficulties in reading the architectural content. This study presents an exploratory endeavour aimed to illustrate the epistemic tracks inherent in the organic basis of the city’s architectural typologies; focusing on and providing a body of work on the architectural content of a problematic city block: The Milli Settlement. The study inquires the emergence and morphosis of the sample’s architectural systems. An exhaustive architectural survey of the city block was conducted and a critical reading of the factual information and patterns was made to establish the major interventions on the building stock. Morphological patterns at settlement scale were identified and cross-evaluated. These patterns provided a narrative of the architectural activities on the site. Here the development of the whole city block was logged in distinct phases. The development of the settlement was seen to dwell not upon (a) stable form(s) or system(s) of architectural orders; on the contrary, a repeated pattern was seen where the operative aspects of the enlarged building stock is re-valued in regard to pragmatic architectonic strategies on colonizing neighbouring entities. The building stock and its parts were seen to lie as inappropriate to be read solely as system-forms and/or type-forms. Rather, the reading brought forward conclusive results, only provided that the building stock is engaged as made of intervention-forms: reading of such wholes portrays topographical, infrastructural, and tectonic issues that were deal with; together which signify more general morphological issues, patterns and dormant questions and formations at urban scale.