Damla Sulaması Sistemlerinde G Faktörü Kullanılarak Basınç Değişimlerinin Hesaplanması

Abstract

Bu çalışmada, damla sulamasında kullanılan borularda damlatıcı debilerinin boru boyunca değişimi deneysel olarak elde edilmiş olup, değişimin kaynak yayınlarda verildiği şekilde boru boyunun ilk üçte bir bölümünde büyük olduğu gösterilmiştir. Damlatıcı debilerinin boru boyunca değişimi, damlatıcı tipine de bağlı olmakla birlikte düşük işletme basınçlarında daha az; artan işletme basınçlarında ise daha büyüktür. Basınç değişiminin hesaplanmasında kullanılan Christiansen azaltma faktörü, F, basıncın boru boyunca değişimini hiçbir şekilde karakterize etmemektedir. Kullanılan üç tip damlatıcıda da özellikle lateralin ikinci ve üçüncü çeyreklerinde %100’ün üzerinde sapmalar ortaya çıkmaktadır. G faktörü ile basınç değişikliklerinin hesaplanmasının mümkün olduğu gösterilmiştir. Yapılan deneysel çalışmada her üç tip damlatıcı için G faktörü ile basınçların boru boyunca değişiminin hesaplanan değerleri, gidiş olarak ölçümlerle uyum sağlamıştır. Yine G faktörü ile hesaplarda damlatıcıların gruplar haline getirilerek hesapların azaltılmasının mümkün olduğu ve bunun sonuçlarda bir değişiklik yaratmadığı da gösterilmiştir. G faktörünün kullanılmasında boru boyundan ve damlatıcı tipinden bağımsız bir yöntem ortaya konulmuştur. Bu yöntemin ana parametresi olan G/Gmax boyutsuz G faktörünün Li/L boyutsuz boru boyu ile değişiminin damlatıcı tipinden bağımsız gösterilmiştir. Önerilen hesap yönteminin geçerliliğini göstermek amacıyla yapılan uygulama çalışmasında hesaplanan ve ölçülen basınç değerlerinin neredeyse üst üste düştüğü görülmüştür.

In this study, the variation of emitter discharges along the pipe in drip irrigation laterals were obtained experimentally and it is shown high variation in the first 1/3 of pipe length as given in the literature of drip irrigation. The variation of emitter discharges along the pipe, which also depends on the type of emitter, under low operation pressures is less than that under increasing operation pressures. Christiansen’s factor F which is used for calculating the variation of pressure never characterizes the variation of pressure along the pipe. There were deviations higher than 100% especially in the second and third quarters of laterals for each type of emitter in tests. It is shown that it is possible to calculate the variation of pressure along the pipe by means of factor G proposed by Anwar (1999). For three type of emitters in tests, the values of the variation of pressure calculated by using factor G is compatible with tha values obtained from tests. In calculating by factor G, it was shown that it is possible to lower the calculations by rearranging emitters in groups and it didn’t change the results. In the use of factor G, a method is proposed that is independent from lateral length and the type of emitter. In this method, it is shown that the variation of main parameter G/Gmax (nondimensional factor G) with Li/L (nondimensional lateral length) is independent from the type of emitter. In order to prove the validity of the proposed calculation method, it is shown by an application that the values obtained from calculations were almost the same as the values obtained from tests.