FBE- Jeofizik Mühendisliği Lisansüstü Programı - Yüksek Lisans

Bu koleksiyon için kalıcı URI

http://hdl.handle.net/11527/57

Gözat

Konu "Air pistol" ile FBE- Jeofizik Mühendisliği Lisansüstü Programı - Yüksek Lisans'a göz atma
  • Öge
    Deniz sismiğinde kaynak dalgacığının biçimlendirilmesi
    (Fen Bilimleri Enstitüsü, 1997) İmren, Caner ; Ecevitoğlu, Berkan ; 66483 ; Jeofizik Mühendisliği
    Denizdeki çalışmalarda en çok kullarımı yüzdesine sahip kaynak hava tabancasıdır. Hava tabancası kullanım aşamasında mühendislik kısıtlamalarına bağlı olarak gemiden oldukça uzaklara yerleştirilemez. Bu sebeple deniz çalışmaları asımda geniş çaplı bir çalışma imkanı sağlayamamaktadır. Diğer bir taraftan, hava tabancasının kontrolü gemi üzerinden oldukça rahat sağlanabilmektedir. Bu tabancaların bir dezavantajı, oldukça uzun bir kabarcık etkisi (bubble effects) bırakmasıdır. Bu türlü bir soruna karşı da GI (jeneratör-enjektör) tabancası kullanılır. Bu iki bölme farklı zamanlarda ateşlenerek kabarcık etkisinin giderilmesine çalışılır. Ayrıca hava tabancası kontrolünün etkin olduğu parametreler üzerinde durulmaktadır. Bu konumda tabanca basıncı, hacmi, derinliği ve gecikme zamanı oldukça önemlidir. Tabanca hacmi ve basıncı arttıkça gecikme zamanı da artmaktadır. Tabanca derinliği arttırıldıkça da gecikme zamanı azalmaktadır. Hava tabancası dizilim biçimleri, amaca göre, tek tabanca, birleşik tabanca ve tabanca düzeni şeklinde oluşturulur. Tabanca düzenleri birden fazla tabancanın belirli bir geometri ile dizilimiyle oluşturulur. Tabanca kabarcık sinyalini bastırmada oldukça etkili bir yoldur. Zira düzen içindeki her bir tabancanın faz farklılıkları sebebiyle kabarcık sinyali zayıflatılmaktadır. Tabanca düzen sinyali, düzendeki tabanca sayışma, tabancaların uzaysal konumlarına, hacimlerine, ateşleme zamanlarına, başlangıç basınçlarına, hava boşaltma odası alanlarına, düzen geometrisine ve çalışma doğrultusu gibi faktörlere bağlıdır. Kabarcık etkisi kaynak dalga biçiminin belirlenmesinde oldukça önemlidir. Yapılan çalışmalara göre, suda salman bir hava kabarcığının, kendi denge yarıçapının 300 katı bir dalga boyu yaydığı söylenebilir. Hava tabancası çalışmalarında en çok kullanılan kriterler, birincil sinyalin uzunluğu ve genliği ile birincil-kabarcık genlik oranıdır. Başlangıç sinyalinin genliği kabarcık sinyalinin genliğinden daha büyüktür. Bununla beraber, kabarcık sinyalinde içerilen enerji başlangıç sinyalinde içerilen enerjiden daha fazladır. Peryot, tabanca derinliğinin 5/6 kuvvetiyle ters, oda basıncının ve oda hacminin 1/3 kuvvetiyle doğru orantılıdır. Genlik ise, oda basıncının 3/4 kuvvetiyle, oda hacminin de 1/3 kuvvetiyle doğru orantılıdır. Hava tabancası derinlik değişim aralığı çok fazla olmadığından dolayı genlikle olan ilişkisi bağımsız kabul edilebilinir. Tabanca hacmi ve basıncı azaldıkça, sinyal zamanda kısalır, spektrum yüksek frekanslarca zenginleşir, dolayısıyla temel peryot küçülür ve genlikte de azalma gözlenir. Hacim ve basınç arttıkça, spektrumda düşük frekanslara doğru bir kayma olur, dolayısıyla temel peryot artar ve genlikte de artma görülür. Tabanca derinliği azaldıkça, sinyalin boyu zamanda uzar, spektrum düşük frekanslara doğru kayar, dolayısıyla temel peryot büyür. Genlikte de küçük artışlar izlenir. Tabanca derinliği arttıkça, spektrum yüksek frekanslarca zenginleşir, dolayısıyla temel peryot küçülür. Genlikte de küçük azalmalar izlenir.