FBE- Jeoloji Mühendisliği Lisansüstü Programı - Yüksek Lisans
Bu koleksiyon için kalıcı URI
Gözat
Konu "Aççana Höyük" ile FBE- Jeoloji Mühendisliği Lisansüstü Programı - Yüksek Lisans'a göz atma
Sayfa başına sonuç
Sıralama Seçenekleri
-
ÖgeAtchana Höyük’te (antik Alalak) Geç Bronz Çağına Ait Kıbrıs Seramik Buluntularının (whıte Slip Ve Monochrome) Kaynak Alan Analizi Ve Arkeometrik Açıdan İncelenmesi(Fen Bilimleri Enstitüsü, 2016-12-16) Hacıosmanoğlu, Sinem ; Sunal, Gürsel ; 10117762 ; Jeoloji Mühendisliği ; Geological EngineeringAmik Ovası, Türkiye’nin güneydoğusunda Hatay ili sınırları içerisindedir. Doğu Akdeniz, Mezopotamya, Anadolu bölgeleri için önemli geçiş yolları üzerinde bulunmasından dolayı jeopolitik bir öneme sahiptir. Ayrıca, önemli konumunun yanısıra; ovanın coğrafik ve iklimsel yapısının elverişliliği nedeniyle de Neolitik dönemden beri bir çok medeniyete de ev sahipliği yapmıştır. Bu medeniyetlerden en önemlilerinden biri ovanın güneyinde bulunan Aççana Höyük, Alalakh antik kentidir. Orta ve Geç Tunç çağında bölgesel bir krallık olan Mukiş Krallığının başkenti konumunda olan bu kent, 22 hektarlık bir alanla da bölgedeki en büyük antik yerleşkelerden birini temsil eder. Anadoluda Hitit, Doğu Akdeniz ve Batı Mezopotamyada Mitanni ve Mısır uygarlıklarıyla yakın ilişkileri nedeniyle de, dönemin tarihsel ve kültürel, sosyo-ekonomik özelliklerini aynı zamanda çevre kültürlerle olan kültürel, ticari ve politik ilişkilerini anlayabilmek açısından önemli bir yerleşkedir. Tüm bunların etkisiyle, dönemi aydınlatacak bir çok buluntu içerir. Bunların önemli bir kısmını ise çanak çömlekler oluşturur. Kentte, yerel üretim olduğu bilinen seramiklerin yanısıra ithal olduğu düşünülen seramiklerde vardır. Bunların büyük bir kısmını Kıbrıs seramikleri oluşturur. Bu çalışma kapsamında, Geç Tunç Çağı Kıbrıs seramiği olarak temsil edilen White Slip (White Slip I ve White Slip II) ve Monochrome seramikleri kullanılacaktır. Bu seramik grubunun tipolojisindeki benzerlik ve farklılıklardan ziyade hammadde karakterlerinin belirlenmesi önemlidir. Bu sayede, kaynak alanları belirlenecek ve üretim teknolojileri hakkında bilgi sahibi olunabilecektir. Bunun yanında, orjinal veya imitasyon olup olmadıkları da anlaşılabilecektir. Bunlar hem Geç Tunç Çağında Mukiş Krallığı hakkında daha çok bilgi sahibi olunmasını sağlayacak hem de Kıbrıs ve diğer bölgeler arasındaki, ticari ve kültürel ilişkilerinin daha iyi anlaşılmasına katkı sağlayacaktır. Bu tez temel olarak 5 bölümden oluşmaktadır. Tezin birinci bölümünde, konuya giriş yapılarak tezin amacından bahsedilmiştir. Konuyla ilgili önceki çalışmalar özetlenerek, bu tez çalışmasının gerekliliği ve konuyla ilgili problemler ortaya konmuştur. İkinci kısımda, Atchana höyüğün coğrafik konumu ve Amik ovasındaki yeri gösterilmiştir. Ayrıca bu bölümde, Amik Ovası ve çevresinin coğrafik özellikleri ortaya konmuştur. Daha sonra Ovayı çevreleyen ve ovanın gelişimine etki eden kayaçların jeolojik birimleri ve özellikleri anlatılmıştır. Son olarak, ovanın tektoniği ve jeolojik evrimi birlikte anlatılmıştır. Bu bölüm, ilerki kısımlarda bahsedilecek olan Amik ovasını beslediği kil yataklarının özelliklerini anlamak açısından önemlidir. Üçüncü bölümde, tezde kullanılacak arkeolojik malzemenin bulunduğu kazı alanından (Atcahana Höyük) bahsedilmiştir. Kazının başladığı tarihten günümüze gelişimi ve önemi, ayrıca kazının bölgeleri ve yerleşim planı hakkında bilgiler verilmiştir. Kazının tarihi, stratigrafik gelişimi, tarihsel seviyeleri, arkeolojik buluntuları ve önemleri anlatılmıştır. Bunlara ilaveten, tez kapsamında kullanılacak White Slip ve Monochrome seramikleri hakkında arkeolojik olarak fikir sahibi olabilmek için, genel Kıbrıs Seramikleri hakkında bilgi verilmiştir ve bunların içinde White Slip ve Monochrome'lar ele alınmıştır. Ayrıca, bu seramiklerin kullanım amaçları, yayılımları vs. gibi arkeolojik önemi ve makroskopik özellikleri de bu bu bölümde anlatılmıştır. Dördüncü bölüm, kullanılacak malzeme ve yöntemleri içermektedir. Öncesinde ise arkeolojik buluntular üzerinde jeolojik yöntemler kullanılarak izlenecek bilimsel yol hakkında bilgi verilmiştir. Burada disiplinler arası arkeoloji ve jeolojiyi kapsayan çalışma arkeometri başlığı altında anlatılmıştır. Seramiklerin hammadde özelliklerinin belirlenebilmesi, üretim yeri ve üretim teknolojisi hakkında fikir sahibi olabilmek için petrografik ve jeokimyasal yöntemlere ihtiyaç vardır. Bunun için, Atchana Höyükten, 6 adet White Slip I, 30 Adet White Slip II ve 20 adet Monochrome parça örneği alınmıştır. İlk olarak, Mineralojik özelliklerin belirlenebilmesi aynı zamanda üretim tekniği ile ilgili veriler alınabilmesi için ince kesit yöntemiyle petrografik özellikler ortaya konmuştur. Ikinci olarak, kil kaynağının elemental düzeyde özelliklerinin belirlenebilmesi için, ana elementler için X-Ray Flourescence (XRF) metodu kullanılmıştır. İz element tayini için ise Inductively Couple Plasma Mass Spectroscopy (ICP-MS) metodu kullanılmıştır. İlerki kısımlarda analiz sonuçlarıyla kıyaslanacak olan önceki çalışmalardan derlenmiş veriler de bu bölümde anlatılmıştır. Beşinci bölüm, analiz sonuçlarının anlatıldığı kısımdan oluşmaktadır. İlk kısım petrografik yöntem sonuçlarının açıklandığı bölümdür. Burada her bir seramik grubunun mineralojik, petrografik özellikleri ortaya konmuştur. İkinci kısımda ise XRF ve ICP-MS analizleri sonucu, yine her bir seramik grubunun jeokimyasal özellikleri ortaya konmuştur. Bu sayede seramik grublarının hammadde kaynakları hakkında bilgi sahibi olunabilecek hem de üretim süreçleriyle ilgili fikir sahibi olunabilecektir. Çalışmanın altıncı ve en geniş bölümü, sonuçların değerlendirildiği ve önceki çalışmalarla kıyaslama yapıldığı tartışma bölümüdür. Burada sırasıyla, seramik gruplarının hammedde kaynaklarının nasıl bir kaynaktan türemiş olduğu ile ilgili yorumları içerir. Analiz sonuçları değerlendirilerek kökenleri hakkında yoruma gidildiği kısımdır. White Slipler mafik-ultramafik bir kaynağı işaret ederken, Monochrome’lar asidik bir sedimanter kaynağı işaret ettiği görülmüştür. Aynı zamanda, seramik grupları arasındaki benzerlik ve farklılık da bu kısımda tartışılmıştır. White Slip ve Monochrome seramiklerinin birbirlerinden farklı olduğu görülmüştür. “Tartışma” bölümünün ikinci kısmında kısmında; seramiklerin imitasyon olup olmadıkları veya ticaretle mi itaalet edildiklerini anlamak için, önceki çalışmalardan derlenen Kıbrıs seramikleri verileri kullanarak kıyaslama yapılmıştır. Bu sayede imitasyon olup olmadıkları anlaşılabilecektir. Kıyaslama sonunda Atchana höyükte bulunan White Slip seramiklerin diğer White Sliplerle aynı kaynak alandan geldiği anlaşılmıştır. Aynı şekilde Monochrome seramiklerin diğer Monochrome’lar ile aynı kaynak alandan gelmiş olabileceği düşünülmektedir. Böylece imitasyon olmadıkları anlaşılmıştır. “Tartışma”nın üçüncü kısmında, referans malzeme olarak Amik ovası killerinin jeokimyasal verileri, seramiklerin hammaddesiyle karşılaştırılmak için kullanılmıştır. Bunun için, Amik ovasının kil yataklarından sistematik bir şekilde toplanan kil örneklerinin analiz sonuçları önceki çalışmadan alınmıştır. Bunun sonucunda, Antik Alalakh kentinde bulunan White Slip ve Monochrome ların Amik ovasıyla kaynak alan ilişkisi bulunmadığı görülmüştür. Bunlara ilaveten, Kıbrıs’in belirli yerlerdinden önceki çalışmalardan alınan kil örnekleri kullanılmıştır. Bu örnekler sayesinde karşılaştırma yapılarak, olası kaynak alan hakkında yaklaşımda bulunulmuştur. Bu sayede, White Slip seramikler için Troodos Masifi’nin (Kıbrıs) güney kesiminden alınan killerle yakın ilişkisi görülmüştür. Geç Bronz Çağını kapsayan dönemde Kıbrısı’ın güneyinden direk olarak Amik ovasına bu seramiklerin ticaretle taşınmış olabileceği söylenebilir. Son bölüm ise sonuç kısmından oluşur. Burada tüm çalışma sonuçları özetlenerek sunulmuştur.