LEE- Bilim ve Teknoloji Tarihi-Yüksek Lisans

Bu koleksiyon için kalıcı URI

http://hdl.handle.net/11527/19210

Gözat

Konu "dergiler" ile LEE- Bilim ve Teknoloji Tarihi-Yüksek Lisans'a göz atma
  • Öge
    Eski harfli çocuk dergilerinde bilim tarihi ve bilim içerikleri(Musavver Çocuk Postası ve Sevimli Mecmua)
    (Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2023-12-14) Kutluca, Ayşegül ; Karataş, Hasan ; 422201061 ; Bilim ve Teknoloji Tarihi
    Osmanlı döneminde yayımlanan çocuk dergilerinin dönemin şartlarından bazı izler taşıdığını söylemek mümkündür. Bahsi geçen eski harfli çocuk dergilerinde genel olarak içerik noktasında benzerlikler bulunsa da bu içeriklere yaklaşım ve öğretme biçimlerinin dergilere özgü olduğu görülmektedir. Osmanlı'da yayımlanan eski harfli çocuk dergilerinin birçoğunda ortak olarak yer alan bölümler; şiir, hikâye, karikatür, oyun, masal, tiyatro, bilgilendirici metin, bilmece, fıkra gibi metinler dönemin bilime bakış açısını nispeten gösterse de bu dergilerde yer alan birçok bilim içerikli metin veya bölümler araştırma konusunda yol gösterici olmuştur. Çalışmamda yer alacak eski harfli çocuk dergilerinde değerlendirilen bilim içerikleri; fizik, matematik, coğrafya, zooloji, botanik gibi bilim dalları ve onların alt dallarından oluşmaktadır. Bu bilim dalları çocuklara aktarılırken 'Faydalı Malumat' ve 'Fenni Eğlenceler' gibi dikkat çekici bir üslupla veya ders başlıkları adı altında öğretici bir yöntemle aktarılmıştır. Eski harfli çocuk dergilerinin birçoğunda Batıdaki yaşam ve bilim konularında çocuklara örnekler verilmiştir. Bazı dergiler Türk/Müslüman bilim insanlarına özellikle yer vererek milli duyguları öne çıkarmış bazı dergiler ise Batıdan bilim insanlarına yer vererek idealize etmiştir. Eski harfli çocuk dergileri dönemin okullarda öğretilen derslerinde öğrencilere destek olma görevini de görmüştür. Öğretmenler ve öğrenciler tarafından takip edilen dergiler bazı okullarda düzenli olarak da okutulmuştur. Dergilere öğrenciler ve öğretmenler tarafından gönderilen mektuplar doğrultusunda dergilere gelen olumlu veya olumsuz geri dönüşleri de görebilmek mümkün olmuştur. Çalışmamın giriş bölümünün ardından yer alan ikinci bölümünde dergicilik tarihi ve Osmanlı devletinde dergicilik çalışmalarının başlaması sürecine kısaca değinerek ardından çocuk süreli yayınlarının başlangıcına yer verilmiştir. İlk süreli çocuk yayınları belirli aralıklarla yayımlanan çocuk dergileri olmuştur. Bahsi geçen yeni bir oluşum olarak görebileceğimiz ilk çocuk yayınlarında gazete/dergi kavramları birbirini karşılar manada kullanılmıştır. Çalışmamın ikinci bölümünün diğer yarısında ise Osmanlı devletinde yayımlanan eski harfli çocuk dergilerinin tamamının kısa özetlerine yer verilmiştir. Bu özetler oluşturulurken kaynaklar dahilinde çocuk dergilerinin içeriklerinde bilim ve bilim tarihi içeriklerinin yer verilmesine öncelik verilmiştir. Çalışmanın üçüncü bölümünde Musavver Çocuk Postası dergisinin genel özetinin ardından her sayısı için özellikleri, içindekiler bölümü, bilim ve bilim tarihi içeriklerinin aktarılması ve bilim ve bilim tarihi içeriklerine ilişkin genel değerlendirme bölümlerine yer verilmiştir. Çalışmanın dördüncü bölümünde Sevimli Mecmua dergisinin genel özetinin ardından her sayısı için özellikleri, içindekiler bölümü, bilim ve bilim tarihi içeriklerinin aktarılması ve bilim ve bilim tarihi içeriklerine ilişkin genel değerlendirme bölümlerine yer verilmiştir. Çalışmamın son bölümü olan beşinci bölümde Sevimli Mecmua ve Musavver Çocuk Postası dergilerinin içerikleri doğrultusunda değerlendirmelere yer verilmiştir. Sevimli Mecmua ve Musavver Çocuk Postası dergileri bilim içerikleri bakımından incelendiğinde yer verilen bilim dalları, fizik, meteoroloji, matematik, zooloji, botanik, astronomi, meteoroloji, kimya, fizyoloji, coğrafya ve havacılık olmuştur.
  • Öge
    Marketing electricity: Ameli elektrik magazine (1925-1934) and the introduction of electricity as a mass consumption item in the interwar period
    (Graduate School, 2022-03-04) Dalfes, Fulya Lale ; Barutçu, Burak ; Karataş, Hasan ; 422191057 ; History of Science and Technology
    Electricity was introduced to the Ottoman Empire with the establishment of the 'Silahtarağa Power Plant' in Istanbul in 1914. This new technology, like in all the other regions in the world, gradually brought massive changes in the daily lives of the İstanbul populace. Even though there were other illumination technologies and small-scale power plants before Silahtarağa, this plant offered a city-based and non-stop source of electricity to locals. Likewise, electricity with its appliances started to change many daily practices from transportation to cooking. Electricity was comparatively a late coming technology to the Ottoman Empire. Factors like the rush to modernization because of rivalry in the European periphery have pushed the Ottoman government to finally accommodate this technology. Adaptation to electricity was important for the expansion of the customer base of the electricity company. A bi-monthly free-of-charge magazine titled "Ameli Elektrik" began to be distributed in 1925 to each electricity customer and continued until 1934. This magazine, with the SATİE company, mainly aimed to promote electricity, electrical appliances, etc., and a 'new way of life' which came with those. Commercials, cartoons, recent news about electricity, recipes, and fashion advice were all included in this print medium. Its content was shaped by its target audience, which was the upper-middle class of İstanbul, who were able to reach electricity and its appliances. This study aims to examine this magazine's content as a mirror on which the mentalities, ideologies, social norms, and biases of the period were reflected. The tools and concepts of the social history of technology and discourse analyses are the basis of this study's methodology. The nine-year publication period of this magazine straddles the first years of the Turkish Republic, therefore witnessing innumerable changes. For instance, one can trace the radical political ups and downs such as the new reforms and the social change that came with them. Moreover, this magazine even reflects the impact of the alphabet reform of 1928 on print media. Similarly, we can see that gender structures and norms were both constructed, reproduced, and manipulated through this magazine. This thesis will present this magazine as multilayered evidence of technological and social change during the transition from the Ottoman Empire to the young Turkish republic. Finally, it will introduce a source that hitherto had not been examined on this scale.