FBE- Tekstil Mühendisliği Lisansüstü Programı
Bu topluluk için Kalıcı Uri
Tekstil Mühendisliği Ana Bilim Dalı altında bir lisansüstü programı olup, yüksek lisans ve doktora düzeyinde eğitim vermektedir.
Gözat
Yazar "Atakan, Raziye" ile FBE- Tekstil Mühendisliği Lisansüstü Programı'a göz atma
Sayfa başına sonuç
Sıralama Seçenekleri
-
Ögeİğneleme Yöntemi İle Üretilmiş Otomotiv Halılarında Geri Dönüştürülmüş Polyester Lifi Kullanımı(Fen Bilimleri Enstitüsü, 2014-01-30) Atakan, Raziye ; Karakas, Hale ; 10026008 ; Tekstil Mühendisliği ; Textile EngineeringOtomotiv endüstrisi, dokusuz yüzeylerin en büyük kullanıcılarından biridir. Yapılan bir araştırmaya göre her bir araç için otomotiv iç mekânında 14,6 ve 28 m2 arasında dokusuz yüzey kullanımı gerekmektedir. Bu rakam, dokusuz yüzey malzemeler için talebi açıkça ortaya koymaktadır. Yeni malzemeler, kullanım teknikleri ve uygulamalar maliyet ve performansa bağlı olarak hızlı şekilde büyümektedir. Ancak, dokusuz yüzeylerin kullanımı maliyet ve gramajı azaltmanın yanısıra diğer ürünlerden daha fazla avantaj getirmektedir. Bu avantajların arasında çok geniş yoğunluk aralığında üretilebilmeleri, akustik ve ses kontrolü, üretim esnasında daha kolay şekil alabilmeleri ve spesifik özelliklere sahip olacak şekilde tasarlanabilmeleri de yer almaktadır. Otomobillerde zemin kaplamalarında ses geçirmezlik önem taşımaktadır, çünkü araba gövdesinin en fazla ses emisyonu olan kısımlarını kaplamaktadır. Bu spesifik özelliklere paralel olarak günümüzde, otomotiv iç mekanlarında dokusuz yüzeylerin kullanımına yönelik çok sayıda önemli ve heyecan verici gelişmeler gerçekleşmektedir. Otomobilde kullanılan kalıplanmış zemin halıları, koltuk kılıfları, tavan astarları ve döşemelikler gibi ürünler önemli özelliklere sahip olmaları ve maliyet avantajı sunmalarına bağlı olarak dokusuz yüzey olarak üretilebilmekte ve bu da dokusuz yüzey ürünler için önemli bir pazar oluşmasını sağlamaktadır. Türkiye’deki otomotiv endüstrisi yatırımları otomotiv tekstilleri için önemli bir potansiyel oluşturmaktadır. Türkiye’nin amacı, dünyadaki lider otomotiv tekstil tedarikçileri arasında yer almaktır. Bu bağlamda, otomobil halıları otomobil içindeki en gerekli parçalardır. Bir zamanlar lüks olduğu düşünülen otomobil halıları, hem estetik açıdan, hem konfora katkısı bakımından hem de ses ve titreşim kontrol parçaları olarak artık iç döşemelerin gerekli birer parçası haline gelmiştir. Her araba, tafting ya da iğneleme yöntemiyle üretilmiş 3,5-4,5 m² halı içermektedir. İğneleme yöntemi ile üretilmiş halılar son yıllarda ortaya çıkmış olup, talep gittikçe artmaktadır. Dünyadaki eğilim, daha ince elyaf kullanarak yüzey kaplama faktörü daha yüksek, daha düşük gramajlı halılar üretmek yönündedir ki bu da yaklaşık olarak tafting metoduyla üretilmiş halılar için 405 g/m² ve iğneleme yöntemiyle üretilmiş halılar için ise 450 g/m² ya da daha düşük değerlere karşılık gelmektedir. İğneleme yöntemi ile keçeleştirme işlemi bu uygulamada daha çok tercih edilen bir yöntem olmaya başlamıştır. Çünkü iğneleme yöntemi, tafting metoduyla üretimden daha yeni bir işlem olup aynı zamanda daha hızlı ve de ekonomiktir. İğneleme yöntemi ile keçeleştirme son yıllarda oldukça geliştirilmiştir ve bugün bu yöntemle tafting halılarla kıyaslanabilecek kalitelerde, dikkat çekici malzemeler üretilebilmektedir. İğneleme yöntemi ile üretilmiş halılar normalde polyester, polipropilen gibi sentetik liflerden oluşmaktadır. Bazı firmalar ise polyester ve polipropilen karışımı kullanmaktadır. Her iki lif de çok yönlü olmasına rağmen, polyesterin aynı zamanda daha yüksek mukavemet değerlerinde geri dönüştürebilir bir malzeme olması daha çok tercih edilmesine neden olmaktadır. Geri dönüştürülmüş malzeme işleme teknolojilerinin geliştirmesi ile otomotiv endüstrisi için sadece maliyet tasarrufu değil aynı zamanda malzeme kullanımı açısından sürdürülebilirlik ve verimlilik sağlamaktadır. Bu bağlamda da dokusuz halılar, üretimlerinde geri dönüştürülmüş elyaf kullanımı içerebilmesi açısından oldukça çeşitli imkânlar sunmaktadır. Geri dönüştürülmüş elyaflar, hafif gramajlı araç halılarının geliştirilmesinde başarılı bir şekilde kullanılmaktadır. Bütün otomotiv tekstilleri üreticileri için araç halısı üretimlerinde geri dönüştürülmüş elyaf kullanımını arttırmak, fakat üretimde bu materyaller kullanılırken hem görsel hem de fiziksel performans olarak kaliteden taviz vermemek büyük önem taşımaktadır. İğneleme yöntemi ile üretilmiş ve daha sonra kalıplanmış halıların kalitesini etkileyen kritik faktörler arasında hammadde seçiminden başlayıp üretimin çeşitli aşamalarında proses parametrelerinin seçimine kadar uzanan süreç yer almaktadır. Bir otomobil üreticisinden diğerine spesifikasyonlar ve kalite talepleri değişiklik göstermektedir. Tüm otomobil üreticileri için ortak olan başlıca kalite talepleri; mukavamet, aşınma dayanımı, boncuklaşma dayanımı, uzama kabiliyeti, yüksek sıcaklıklarda ışık haslığı, kolay temizlenebilmesi, boyusal değişim özellikleri, yanmazlık, renk solma dayanımı, tüylenme dayanımı, eskime dayanımı, sertlik gibi özelliklerden oluşmaktadır. Proses gereklilikleri olarak ise kolay kalıplanabilme, ısı stabilitesi, dikilebilme, ıslanabilme, iyi yapışma, sıkıştırmaya karşı duyarlılık ve araba kullanımı süresince dayanım gösterme gibi özellikler öne çıkmaktadır. Ayrıca, kalıplanmış halılarda ürünün reddedilmesine neden olabilecek bazı kalite problemleri ortaya çıkabilmektedir. Bunlar; renk uyumsuzluğu, kirlilik, gramaj varyasyonları, aşınma dayanımında problemler ve halılarda gözlenen çizgiler olarak sıralanabilir. Otomotiv üreticileri kalite konusunda yüksek bilinç derecesinde sahiptir. Ürünü ekonomik olarak üretebilme, bu amaç doğrultusunda üretim maliyetlerini düşürme, ürün kalitesini arttırma ve bunun sonucunda da sektöre rekabet edebilirliğini arttırmak en büyük hedefleridir. Sonuç olarak, gittikçe daha fazla rekabete sahne olan pazarda söz sahibi olmak, daha yüksek pazar payına sahip olmak ve malların reddedilmesini önlemek için iğneleme yöntemiyle üretilmiş ve kalıplanmış halı üreten firmalar ürün kalitesini arttırmaya yönelik çalışmalar yapmaktadır. Bu doğrultuda, prosesten çıkan atıkların geri dönüşümü, çevre ve insan sağlığı için tehdit oluşturmayan geri dönüşebilir malzeme kullanımı, enerji tüketiminin azaltılması, üretim fire oranlarının düşürülmesi konularındaki arge çalışmalarına eğilim oldukça fazladır. Bu çalışmanın amacı; hafif gramajlı, en katı spesifikasyonu karşılayabilecek derecede yüksek kaliteli otomobil halıları üretimlerinin, hem çevresel faktörler gereği hem de maliyet avantajı sunması nedeniyle geri dönüştürülmüş PET elyafı kullanarak geliştirilmesidir. Bu amaçla farklı üreticilerden tedarik edilen işlenmemiş ve geri dönüştürülmüş PET elyafları, hammadde kalite tayini için test edilmiş ve halı üretimi için farklı oranlarda elyaf karışımları hazırlanmıştır. Bu karışımlardan HP Pelzer Pimsa A.Ş’de kalıplanmış otomobil halıları geliştirilmiştir. Üretim aşamaları, elyaf balyalarının açılması, tarak makinesinde tülbent oluşumu, çapraz serim tekniğiyle tülbent serme işlemlerini içermektedir. Bu işlemlerden sonra kalıplanmış halının üst tabakasını oluşturan dokusuz yüzeyin iğneleme yöntemi üretilmesi gerçekleştirilmiştir. Akabinde de, köpük formundaki bir binder ile arka kısmın bağlanması, ramözde kurutulması ve düşük yoğunluklu polietilen toz kullanımı ile laminasyon işlemi yapılmıştır. Bu ara ürün, daha sonra kesme makinasında kesilmiş ve sıcak olarak kalıplama makinasında belirli boyutta preslenmiştir ve son olarak halıya son şeklini vermek üzere tekrar kesme işlemi uygulanmıştır. Son olarak, bu halılar istenen spesifikasyonlara göre değerlendirmeye tabi tutulmuştur. Bulunan sonuçlara göre en iyi kaliteyi veren elyaf karışımı ve en iyi üretim parametreleri tespit edilmiştir. Bu çalışma, geri dönüştürülmüş elyaf kullanılarak yüksek kalitede, düşük maliyetli iğneleme yöntemiyle üretilmiş otomobil halısı geliştirilmesine yardımcı olmuştur.