AYBE- Katı Yer Bilimleri Lisansüstü Programı - Doktora
Bu koleksiyon için kalıcı URI
Gözat
Yazar "Şengör, Ali Mehmet Celal" ile AYBE- Katı Yer Bilimleri Lisansüstü Programı - Doktora'a göz atma
Sayfa başına sonuç
Sıralama Seçenekleri
-
Ögeİstanbul Paleozoyiğinin Paleomanyetik Verilerle İncelenmesi Ve Hersiniyen Orojenezindeki Yeri(Avrasya Yer Bilimleri Enstitüsü, 2017) Cebeci, Nalan Lom ; Şengör, Ali Mehmet Celal ; 602102002 ; Katı Yer Bilimleri Anabilim Dalı ; Solid Earth SciencesRodop-Pontid kıtasının bir parçası olan İstanbul tektonik birliği Neoproterozoyik metamorfik bir temel üzerine yerleşmiş Paleozoyik bir istif ile tanımlanır. İstanbul sınırları içerisinde bu istif Ordovisyen'den erken Karbonifer'e sürekli bir gelişim gösterir. Üst Karbonifer molasına geçen Alt Karbonifer fliş çökelleri ve hemen ardından gelen uyumsuzluk ile Avrupa Hersinidleri'ne benzerlik gösterir. İstanbul Paleozoyik parçası (İstanbul+Çamdağ+Zonguldak) hakkında genel bir tektonik yorum yapılamayacak kadar küçük bir alanı işgal etmektedir. Bu nedenle öncelikle ait olduğu düşünülen Hersiniyen Orojen'i ele alınmıştır. Avrupa Hersinidlerinden elde edilen 1138 adet yüksek kaliteli izotopik yaş verisi Ediyakaran'dan başlayıp geç Karbonifer'e kadar faaliyet göstermiş olan ve Gondwana-Land'ın kuzey kıta kenarını oluşturan bir magmatik yayın ürünleri olarak yorumlanmıştır. Elde edilen veriler bu magmatik yayın Hersiniyen Sistemi'nin bel kemiğini oluşturduğunu göstermektedir. Bu çalışmada bu yaya "Protogonos" (= ilk oluşan) adı verilmiştir. Yaş verilerine ek olarak manyetik anomali haritaları ve kılavuz hatlar kullanılarak bu yayın uzanımı ve gelişimi takip edilmiştir. Bu tez kapsamında yapılan paleomanyetik gözlemler, İstanbul Paleozoyik parçasınının Hersiniyen Orojeni'nin içerisindeki konumu belirlemek amacıyla yapılmıştı. Ancak İstanbul'u oluşturan tüm Paleozoyik kayaçların ikincil mıknatıslanmaya maruz kalmış olmaları Paleozoyik'teki mıknatıslanmalarını kaybetmelerine sebep olmuştur. Yapılan gözlemler yeniden mıknatıslanmanın genellikle Kenozoyik dönemin son evresinde olduğunu göstermiştir. Bu nedenle İstanbul tektonik birliğine ait paleoenlem ya da dönme bilgisi elde etmek mümkün olmamıştır. Bu sonuç, bu tezin önemli sonuçlarından biri olup bundan sonra İstanbul'da paleomanyetik gözlemlerle vakit kaybedilmemesini sağlayacaktır. İstanbul Paleozoyik parçasının Gondwana-Land kökenli olduğu gösterilmiş olan Moezya ve Tepla-Barrandiyum birliği ile birlikte Protogonos yayının ardında, Orta Karbonifer'e kadar Gondwana-Land'a ait olduğu düşünülmektedir. Moezya'nın batısından itibaren meydana gelen Gondwana-Land/Lavrusya çarpışması Avrupa ve Kuzey Amerika'da Hersinid orogenik kuşağını oluşturmuş, Moezya'nın batısında kalan kesim ise Gondwana-Land'ın Paleo-Tetis kenarını oluşturarak tektonik evrimine Kimmeridler olarak devam etmiştir. Bu evrim de Jura'da Kimmerid çarpışması ile son bulmuştur. Bu şekilde Karadeniz çevresinde herhangi bir Hersinyen (veya bir diğer adıyla Varisk) olaylarının olmadığı tespit edilmiştir. Burada sunulan Hersinid modeli tamamen orjinal bir model olup bugüne kadar dünyada ileri sürülen Hersinid evrim modellerinden tamamen farklıdır. Bu modelin eldeki stratigrafik, paleontolojik ve yapısal verilerle diğer modellerden daha uyumlu olduğu görülmüştür.