FBE- Kimya Mühendisliği Lisansüstü Programı

Bu topluluk için Kalıcı Uri

http://hdl.handle.net/11527/67
Kimya Mühendisliği Ana Bilim Dalı altında bir lisansüstü programı olup, yüksek lisans ve doktora düzeyinde eğitim vermektedir.

Gözat

Yazar "Aksoy, Nuran Deveci" ile FBE- Kimya Mühendisliği Lisansüstü Programı'a göz atma
  • Öge
    Deterjan Bileşenlerinin Temizleme Aktivitesi Üzerine Mekanik Hareket Ve Sıcaklık Etkisinin İncelenmesi
    (Fen Bilimleri Enstitüsü, 2015-06-25) Efe, Servet ; Aksoy, Nuran Deveci ; 10077260 ; Kimya Mühendisliği ; Chemical Engineering
    Tez çalışması kapsamında, farklı özellikteki lekelerin temizlenmelerinde etkin rol oynayan deterjan bileşenlerinin temizleme aktivitesi incelenmiştir. Bu doğrultuda yapılan deney tasarımı çalışmasında, mekanik hareket ve sıcaklık parametrelerinin farklı sürelerde, temizleme oranı üzerindeki etkileri analiz edilmiştir. Sosyal yaşamın en temel gereksinimlerinden biri olan çamaşır temizliği, tarih boyunca insanlar tarafından farklı yöntemler kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Modern dünyada bu işlem gelişmiş çamaşır makineleri ve çamaşır deterjanları kullanılarak gerçekleştirilmektedir. Yıkama işlemi teknik olarak incelendiğinde, onlarca fiziksel ve kimyasal etkileşim sonucu kir ve lekelerin tekstil yüzeyinden uzaklaştırılması olarak tanımlanabilir. Yıkama işleminin başlıca unsurları, su, kir, tekstil, yıkama ekipmanı ve deterjandır. Su, yıkama ortamında çözücü ve taşıyıcı ortam görevi görmektedir. Tekstil üzerinden yüzey aktif madde yardımıyla ayrılan kirler suyun taşıma etkisiyle çözelti içerisine taşınır. Suyun bu görevi yerine getirebilmesi, suyun özelliklerine bağlıdır. Suyun sertlik, iletkenlik değeri ve su miktarı, deterjanın temizleme özelliğini etkileyen faktörlerdir. Kir ve lekeler farklı yapılara sahip olduğundan dolayı, temizlenme mekanizmaları da değişmektedir. Deterjan bileşiminde bulunan yüzey aktif maddeler, enzim ve ağartıcılar, farklı yapılardaki lekelerin temizlenmesinde rol oynar. Yağ bazlı lekeler, yüzey aktif madde ile temizlenirken, çay, kahve gibi lekeler ağartıcılar yardımıyla temizlenir. Enzimler ise, büyük moleküllü yağ, protein ve nişastayı parçalayarak yüzey aktif maddelerin lekeleri temizlemesine yardımcı olmaktadır. Tekstiller, basit olarak doğal ve sentetik olarak sınıflandırılabilir. Doğal tekstiller, selülozik bitki kaynaklı pamuk ve keten; hayvansal kaynaklı tekstiller ise, yün ve ipek ipliklerden üretilir. Sentetik tekstiller, polyester, poliamid gibi polimer yapıdaki ipliklerden üretilir. Farklı yapıdaki tekstil tiplerinin; renk, parlaklık, dayanıklılık, su emme karakteristiği ve lekeler ile olan etkileşimleri farklılık göstermektedir. Yıkama ekipmanı olarak, dünyanın farklı bölgelerinde önden ve üstten yüklemeli çamaşır makineleri kullanılmaktadır. Çamaşır makinesi programında yıkama performansını etkileyen başlıca faktörler yıkama süresi, su miktarı, mekanik hareket yüzdesi ve sıcaklık parametreleridir. Bu parametrelerin çamaşır miktarına göre optimize edilmiş olması gerekmektedir. Deterjanlar, çok sayıda bileşenden oluşan kimyasal bir karışımdır. Deterjanın görevi, kirin tekstil üzerinden uzaklaştırılması ve yıkama çözeltisinde tutulmasıdır. Çamaşır deterjanları, yüzey aktif maddeler, performans arttırıcılar, ağartıcılar ve katkı maddeleri başlıkları altında incelenebilir. Yüzey aktif maddeler ve ağartıcılar temizleme işleminde aktif olarak rol alır. Performans arttırıcı bileşenlerin, su xx sertliğinin giderilmesi ve kirin yıkama çözeltisinde tutularak tekstil üzerinde birikmesinin engellenmesi gibi görevleri vardır. Katkı maddeleri ise, enzimler, köpük düzenleyiciler, optik ağartıcılar gibi yıkamaya yardımcı bileşenleri içerir. Daha önce yapılan literatür çalışmaları kapsamında, mekanik ve kimyasal etkilerin yıkama performansı üzerindeki etkisi incelenmesine rağmen, bu çalışmalar deterjan ile ilişkilendirilmemiş, belirli sayıda leke kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Tez çalışması kapsamında planlanan deney tasarımına göre, 3 mekanik hareket yüzdesi parametresi, 4 sıcaklık parametresi koşullarında, 7 farklı noktada örnekler alınarak farklı temizlenme mekanizmalarına sahip lekeli kumaşların temizlenme oranları belirlenmiştir. Test verileri Minitab programı ile analiz edilerek, yüzey aktif madde, ağartıcı ve enzimlere duyarlı lekelerin analiz sonuçları ayrı ayrı yorumlanmıştır. Bu doğrultuda, mekanik hareket yüzdesinin %80 değerinin üzerinde yıkama performansına etkisinin az olduğu görülmüştür. Daha düşük mekanik hareket yüzdesinin uygulanması, çamaşır makinesinin kullanım ömrünün uzamasını, enerji tüketimi ve tekstile verilen yıpranma etkisinin azalmasını sağlayacaktır. Sıcaklık parametresi için 40 °C’den sonra, temizleme oranına etkisinin azalarak arttığı görülmüştür. Daha düşük sıcaklıklarda yıkama yapılması, enerji tasarrufu açısından oldukça önemlidir. Deneysel çalışma için tasarlanan yıkama programları dikkate alınırsa, 60 °C yerine 40 °C’de yıkama yapıldığında ortalama enerji tasarrufu oranı %40 değerlerine ulaşabilmektedir. Tüm lekeler içini temizleme oranı üzerindeki en etkili parametre süredir. Sürenin etkisi de azalarak artma eğilimindedir, ancak test planı aralığında tüm lekeler için en uzun süre parametresinde belirgin şekilde daha iyi temizleme oranı elde edilmiştir.
  • Öge
    Dökümhanelerden Kaynaklanan Atıkların Uygun Geri Kazanım / Tekrar Kullanım Ve Bertaraf Yöntemlerinin İncelenmesi
    (Fen Bilimleri Enstitüsü, 2012-07-09) Başar, Hatice Merve ; Aksoy, Nuran Deveci ; 435945 ; Kimya Mühendisliği ; Chemical Engineering
    Bu çalışmanın amacı, Marmara Bölgesi ndeki bir dökümhane tesisinde, döküm sırasında yüksek miktarlarda ortaya çıkan ve düzenli depolama ile bertaraf edilen atık döküm kumunun (ADK) uygun geri kazanım/tekrar kullanım/bertaraf yöntemlerinin belirlenmesi, sonuçların sanayide uygulamaya aktarılabilirliğinin araştırılması ve her bir uygulama için ekonomik analizin yapılmasıdır. Öncelikle, ADK nın fiziksel, kimyasal, geometrik, morfolojik ve sızma özellikleri ortaya konulmuş ve sonuçlar Çevre Mevzuatı Yönetmelikleri ve Türk Standartları ile karşılaştırılmıştır. ADK nın kalıp kumu yapımında tekrar kullanımına yönelik yürütülen çalışmalarda, ADK özellikleri kalıp kumu ile kıyaslanmış ve ADK nın dökümhanelerde geri dönüşüm/tekrar kullanıma uygunluğu irdelenmiştir. Döküm kumlarının belli bir çevrim sonucu fiziksel-kimyasal-mekanik olarak bozulması nedeniyle döküm işleminde daha fazla kullanılamayacak hale geldiği ve dökümhaneden uzaklaştırılması gerektiği tespit edilmiştir. ADK dan olası kirleticilerin uzaklaştırılması ve bu sayede düzenli depolama bertaraf maliyetlerinin düşürülmesi kapsamındaki laboratuar ölçekli çalışmalarda çeşitli ön işlem prosesleri (yakma, yıkama, solidifikasyon/stabilizasyon (S/S)) incelenmiş, S/S prosesinin teknik, çevresel ve mali açıdan en uygun yöntem olduğu saptanmıştır. ADK nın hazır beton imalatında kullanılabilirliğini araştırmak amacıyla pilot ölçekli S/S çalışmaları yürütülmüş ve silika kumu farklı oranlarda ADK ile ikame edilerek çeşitli karışımlar hazırlanmıştır. Hazır beton üretiminde ikame oranı %20 yi geçmediği sürece ince agrega yerine ADK kullanımının mekanik, çevresel ve mikro-yapısal açıdan olumsuz bir etkiye sebep olmadığı saptanmıştır.
  • Öge
    Sabit Yataklı Kolonda Atık Sulardan Hekzavalent Krom Gideriminin İncelenmesi
    (Fen Bilimleri Enstitüsü, 2016-06-14) Sıvri, Nurcan ; Aksoy, Nuran Deveci ; 10112665 ; Kimya Mühendisliği ; Chemical Engineering
    Bu çalışmada, doğal bir zeolit olan klinoptilolitin gözenekli yapısı ve gözeneklerinde bulunan değişebilir katyonlardan faydalanılarak atık sulardan adsorpsiyon yöntemiyle hekzavalent krom giderimi incelenmiştir. Öncelikle Ming ve Dixon yöntemi kullanılarak klinoptilolitin iç (İKDK) ve dış katyon değişim kapasitesi (DKDK) belirlenmiştir. Daha sonra atık sulardan Cr(VI) gideriminde etkili bir adsorban haline gelmesi için klinoptilolit, primer amin bileşiği olan oleilamin ile modifikasyona uğratılarak klinoptilolitin yüzey özellikleri geliştirilmiştir. Negatif yüklü olan klinoptilolit ile katyonik yüzey aktif maddenin modifikasyonu sonucunda zeolitin yüzey yüküne pozitif özellik kazandırılmıştır ve sulu çözeltilerinde oksianyon yapısındaki Cr(VI) adsorpsiyonu arttırılmıştır. Modifikasyon, klinoptilolitin DKDK’sine eşit miktarda oleilamin ile gerçekleştirilmiştir. Oleilamin ile modifiye adsorbanların karakterizasyonu TGA (Termal Gravimetrik Analiz) ve FTIR (Fourier Transform Infrared Spektroskopisi) analizleri ile yapılmıştır. Modifiye klinoptilolitin karakterizasyonundan sonra Cr(VI) giderim çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Bu amaçla, laboratuvar ölçeğinde sabit yataklı bir kolonda, klinoptilolit dolgu malzemesi olarak kolona yüklenmiş ve Cr(VI) giderimi sürekli sistemde incelenmiştir. Başlangıç çözelti konsantrasyonu, yatak yüksekliği ve besleme debisi gibi farklı çalışma koşullarının adsorpsiyon prosesi üzerindeki etkileri değerlendirilmiştir. Deneysel çalışmaların yanı sıra, sürekli sistemde Thomas ve BDST modelleri uygulanarak deney sonuçlarının modellenmesine çalışılmıştır.
  • Öge
    Şeker ve sirke endüstrisi atıklarından bakteriyel selüloz üretimi
    (Fen Bilimleri Enstitüsü, 2013) Aydın, Yaşar Andelib Erdoğan ; Aksoy, Nuran Deveci ; Kısıtlı tez ; Kimya Mühendisliği Anabilim Dalı ; Kimya Mühendisliği Anabilim Dalı
    Bu çalışmada, selüloz üretim kapasitesine sahip ve mutasyon direnci sergileyen Gluconacetobacter türlerinin izolasyonu ve karakterizasyonu amaçlanmıştır. Asetik asit bakterilerinin, sirke fermantasyonu atığı, çürük ve taze meyveler gibi sıralanabilecek tipik izolasyon kaynakları taranarak 329 izolat elde edilmiş ve bu izolatlardan dokuz adedinin selüloz üretebildiği tespit edilmiştir. Uygulanan detaylı morfolojik ve biyokimyasal testler, bu izolatların Acetobacteraceae ailesinin Gluconacetobacter cinsine uyum sağladıklarını göstermiştir. İzolatlar arasında, uzun dönem saklama koşullarında üretim kapasitesini koruyabilen tek suş olan P2A, 16S rRNA sekans analizine tabi tutulmuş, elde edilen 1405 baz çiftlik kısmi rRNA dizisi bu suşu, %99.8?e varan sekans benzerliği nedeniyle, Gluconacetobacter hansenii kümesinde konumlandıran filogenetik ağacın oluşturulmasında kullanılmıştır. Gluconacetobacter hansenii P2A tarafından gerçekleştirilen bakteriyel selüloz üretimini en üst seviyeye taşıyacak deney koşulları Plackett Burman ve yanıt yüzey deneysel tasarım teknikleri kullanılarak araştırılmıştır. Sonuçlar, inkübasyon süresi ile fruktoz ve sitrik asit derişimlerinin selüloz üretimi üzerindeki en etkili faktörler olduğunu göstermiştir. Gluconacetobacter hansenii P2A 120 rpm?lik karıştırma hızı uygulandığında, beş ardışık üretim sürecinde mutasyona uğramayarak direnç sergilemiştir. Optimum koşullar altında, gerek verim, gerekse üretilen selüloz miktarında ciddi biçimde artış kaydedilerek %29.6 verim ile 12.24±0.53 g/L bakteriyel selüloz üretimi gerçekleştirilmiştir. Morfolojik ve kimyasal yapı XRD, FT-IR, SEM and TGA kullanılarak açıklanmıştır. Mikroorganizma büyümesi Monod ve Lojistik modeller ile ifade edilebilmiş, ürün oluşumu verileri ise Leudeking Piret modeline uyum sağlamıştır. Elde edilen sonuçlar, Gluconacetobacter hansenii P2A?nın bakteriyel selülozun endüstriyel anlamda sürdürülebilir bir üretime olanak sağlayacak nitelikte bir mikroorganizma olduğunu göstermiştir.
  • Öge
    Yüzey Aktif Maddelerle Modifiye Edilen Klinoptilolitin Atıksulardan Hekzavalent Krom Gideriminde Kullanımı
    (Fen Bilimleri Enstitüsü, 2013-02-07) Uzun, Pelin ; Aksoy, Nuran Deveci ; 0 ; Kimya Mühendisliği ; Chemical Engineering
    Bu çalışmada, Bigadiç yöresinden çıkarılan klinoptilolitin yüzey özelliklerinin geliştirilmesi sağlanarak atık sulardan Cr(VI) gideriminde etkili bir adsorban haline getirilmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla kuvvetli asit çözeltisiyle H formuna getirilmiş olan klinoptilolit farklı alkil grubuna sahip 3 adet primer amin ile modifikasyona uğratılmıştır. Modifiye adsorbanların karakterizasyonu TGA (Termal Gravimetrik Analiz), FTIR (Fourier Transform Infrared Spektroskopisi) ve XRD (X-Ray Dağılımı) analizleri ile gerçekleştirilmiştir. Söz konusu analiz sonuçları literatürde elde edilen modifiye klinoptilolit analiz sonuçlarıyla karşılaştırılmış ve benzer sonuçlar elde edilmiştir. Modifiye klinoptilolitin karakterizasyonundan sonra Cr(VI) giderim çalışmaları gerçekleştirilmiştir. En fazla karbon içeriğine sahip alkil grubunu içeren primer amin ile yapılan modifikasyonlar sonucunda elde edilen adsorban ile en yüksek Cr(VI) giderim kapasitesine ulaşılmıştır. Bundan sonra en uygun ortam şartlarını belirlemek için (pH, temas süresi, katı/sıvı oranı) çalışmalar yapılmış, adsorpsiyon izotermleri çıkarılmış, adsorpsiyon kinetiği ve termodinamiği araştırılmıştır.