FBE- Mimarlık Lisansüstü Programı - Doktora
Bu koleksiyon için kalıcı URI
Gözat
Yazar "Altun, Mehmet Cem" ile FBE- Mimarlık Lisansüstü Programı - Doktora'a göz atma
Sayfa başına sonuç
Sıralama Seçenekleri
-
ÖgeMimarlıkta yapı ve yapım teknolojileri (MYYT) eğitimine yönelik bir yaklaşım ve eğitim materyali önerisi: Detayın üretici dönüşümsel dilbilgisi(Fen Bilimleri Enstitüsü, 2020) Kızılyaprak, Hülya Nur ; Altun, Mehmet Cem ; 645209 ; Mimarlık Ana Bilim DalıGeçmişten günümüze Mimarlıkta Yapı ve Yapım Teknolojileri (MYYT) alanı, farklı biçim ve bakış açılarıyla olsa da mimarlık mesleğinin hem eğitimi hem de pratiğinin ayrılmaz bir parçası olarak görülmüş, tasarım düşüncesinin gerçekleşmesi yolunda kazanılması gereken en temel bilgi ve becerilerinden bir olmuştur. Sanayi Devrimi ve 2. Dünya Savaşı, insanların ihtiyaç ve isteklerindeki hızlı değişimi beraberinde getirmiş ve bu durum bilim ve teknolojide de aynı ivmede artan bir gelişmeye sebep olmuştur. Mimarlık pratiğinde de yankı bulan bu gelişmeler, yeni malzemeler, yeni üretim teknolojileri ve üretimdeki hız ihtiyacı, tasarıma ve üretime bakışı köklü bir biçimde değiştirmiştir. Bu değişimin bir yansıması olarak da bulunduğumuz çağda hızla gelişen ve değişen teknolojinin malzeme ve yapım teknolojilerine etkisi, detay ve detaylandırma sürecini, mimarlık eğitimi ve pratiği içerisinde tasarımdan uygulamaya geçişte önemli bir rota olma gerçeğini daha da kritik bir konuma getirmektedir. Mimarlıkta Yapı ve Yapım Teknolojileri (MYYT) eğitimi kapsamında ele alınan detay ve detaylandırma konusunun mevcut eğitim uygulamalarında ve bu alana yönelik literatürde bir takım problemler söz konusudur. Bu problemlerden ilki, mimarlık eğitiminde MYYT alt-alanının tasarım stüdyosu ile olan ilişkisinin zayıflamasıdır. Özellikle detay çözümleme sürecinin, tasarım sürecinin bir kolu olarak sayılmamasının ve bu konunun mimarlık eğitimi içerisindeki "servis dersleri" kapsamında görülmesinin bu zayıflamanın bir yansıması olduğu düşünülmektedir. MYYT alt-alanının eğitimine yönelik ikinci önemli problem ise mevcut eğitim uygulamalarında gözlemlenen MYYT alt-alanına yönelik eğitim içeriği ve bilginin ele alınış düzeyindeki çeşitlilik ve bu çeşitliliğin kontrolsüzlüğüdür. Bunun yanı sıra detay bilgisi ve detaylandırma sürecine yönelik eğitimin önemli adımlarından biri olan mevcut detayların okunması, çözümlenmesi ve sistematik analizine, eğitim sürecinde yeterince yer verilmemesi ve eğitimin bu düzeyine yönelik güncel, bilimsel çalışmaların eksikliği de eğitimin içeriğine yönelik önemli bir diğer sorundur. Tüm bunlarla birlikte MYYT eğitimine yönelik literatür de oldukça sınırlı başlıklar ekseninde sürdürülmekte olduğu, yenilikçi ve radikal yaklaşımlara sıklıkla rastlanılanamadığını söylemek mümkündür. Bu çalışmanın amacı MYYT eğitiminin güncel uygulamalarında ve bu alana yönelik literatürde ortaya çıkan problemlerden biri olan detay bilgisi ve detaylandırma sürecinde mevcut detayların okunması, çözümlenmesi ve sistematik analizi konusuna yeterince önem atfedilmemesi ve bu konuya yönelik güncel bilimsel çalışma ve uygulamaların yeterince yapılmaması konusuna çözüm bulmaya yönelik bir adım atmaktır. Çalışma kapsamında öncelikle MYYT eğitiminin mevcut durumuna ışık tutabilmek amacıyla, nicel ve nitel özelliklerini ortaya koymak hedeflenmiştir. Çalışmanın devamında ise elde edilen bu veriler ışığında, MYYT eğitimi dahilindeki detay ve detaylandırma sürecine yönelik, eğitimin farklı düzeylerinde kullanılabilecek, özgün ve sistematik bir yaklaşım ortaya koymak, böylelikle mimarlık eğitimi içerisinde detay konusunun ele alınmasına yönelik farklı bir perspektif sunarak, öğrencilerin başarı, ilgi ve motivasyonlarında bir artış sağlamak amaçlanmaktadır. Bu tez çalışmasının kapsamını, mimarlık lisans eğitimi içerisindeki uzmanlık alanlarının en önemlilerinden biri olan Mimarlıkta Yapı ve Yapım Teknolojileri (MYYT) alt-alanı ve bu alan dâhilinde ele alınan mimari yapı elemanlarının detayları ve detaylandırma süreçleri olarak tanımlamak mümkündür. Bir mimari yapı elemanının detayı dendiğinde akla nokta detayları, sistem detayları vb. farklı kavramlar gelebilmektedir. Ancak bu çalışmanın odağını oluşturan detay bölgesi, elemanın sürekli ve katmanlı bir yapıya sahip olan ve mimari yapı elemanının tipik özellik gösteren bölgesi olan "tipik bölge detaylarıdır". Araştırmanın yöntemi, öğretim tasarımı (instructional design) bakış açısıyla geliştirilmiştir. Araştırma, analojik akıl yürütme (analogical reasoning) yaklaşımı kullanılan ampirik bir çalışmadır. Çalışmada öncelikle dil bilimi ve mimarlık arasındaki ilişkiye dayalı olarak çizilen bir kuramsal çerçeve kapsamında, tümce ile mimari tipik bölge detayı arasında bir benzetime dayanan sistematik bir mimari detay yaklaşımı oluşturulmuştur. Yaklaşım, Noam Chomsky'nin Üretici Dönüşümsel Dilbilgisi (ÜDD) kuramı kapsamında açıklanan tümcenin yapısını kaynak olarak kabul edip, hedef olarak belirlenen tipik bölge detayının yapısının, analojik akıl yürütme stratejisiyle açıklanması şeklinde geliştirilmiştir. Geliştirilen detay yaklaşımı Detayın Üretici Dönüşümsel Dilbilgisi (DÜDD) olarak adlandırılmıştır. Çalışmanın devamında geliştirilmiş olan yaklaşımın temel modüllerinden oluşan, öğretim tasarımı (instructional design) modellerinden faydalanılarak Mimarlıkta Yapı ve Yapım Teknolojileri (MYYT) eğitiminde kullanılmak üzere bir eğitim materyali tasarlanmış ve bu materyalin uygulamalı olarak denenmesi ile kullanılabilirliğinin test edilmesine karar verilmiştir. Bu doğrultuda, DÜDD Tipik Bölge Detay Analiz Aracı olarak adlandırılan eğitim materyalinin hedef ve öğrenim çıktıları tanımlanmış ve materyalin dokümanları görsel anlatıma uygun olarak üretilmiştir. Hem materyalin, hem de deneme prosedürünün geliştirilmesinde pilot uygulamalardan (denemelerden) faydalanılmıştır. Detayın Üretici Dönüşümsel Dilbilgisi (DÜDD) yaklaşımının mimarlık eğitiminde bir uygulaması olan DÜDD Tipik Bölge Detay Analiz Aracı adlı eğitim materyalinin kullanılabilirliğinin test edilmesinde yarı-deneme (quasi-experiment) modeli kapsamındaki "öntest-sontest tek grup" deseni kullanılmıştır. Uygulamalar sonucu elde edilen çıktılar, yapısal hizalama (constructive aligning) yaklaşımı doğrultusunda değerlendirilmiştir. Tez kapsamında literatür taraması, web taraması, deneysel uygulama ve anket veri toplama tekniklerinden faydalanılmıştır. Tez çalışmasının ilk çıktısı Detayın Üretici Dönüşümsel Dilbilgisi (DÜDD) yaklaşımı olarak adlandırılmış olan özgün ve sistematik bir detay / detaylandırma yaklaşımıdır. Bu yaklaşım MYYT eğitimi kapsamındaki detay konusu içerisinde teorik bilgi sunumu, var olan detayları analiz edebilme ve detay geliştirebilme becerisi kazanımlarına yönelik olarak tasarlanmıştır. Detayın Üretici Dönüşümsel Dilbilgisi (DÜDD) yaklaşımı, Noam Chomsky tarafından ilk olarak 1957 yılında ortaya konan ve tümcelerin yapısını ve bu yapıyı oluşturan kuralları matematiksel bir mantıkla açıklayan Üretici Dönüşümsel Dilbilgisi (ÜDD) kuramı çerçevesinde geliştirilmiştir. Geliştirilen bu özgün yaklaşım içerisinde detay geliştirme süreci bir dil olarak değerlendirilmiş olup, bu dilin yapılarını ve kurallarını düzenleyen bir "dilbilgisi" ortaya konmuştur. Yaklaşım kapsamında tipik bölge detayları, sentaktik bir biçimde ele alınmış ve detayı oluşturan bileşenlere yönelik özgün bir yapısal bileşen sınıflandırması, detayın taban yapıları ve derin yapıları geliştirilmiştir. Daha sonra ortaya konan bu yaklaşımın MYYT eğitiminde kullanılabilmesine yönelik yaklaşımın temel modüllerini, bu modüller içerinde ele alınabilecek konuları ve bu konuların eğitimde ele alınma amaç ve düzeylerini tanımlayan temel bir eğitim çerçevesi çizilmiştir. Çalışmanın ikinci çıktısı ise Detayın Üretici Dönüşümsel Dilbilgisi (DÜDD) yaklaşımının temel modüllerinden faydalanılarak geliştirilmiş bir MYYT eğitim materyali olan DÜDD Tipik Bölge Detayı Analiz Aracıdır. Mevcut tipik bölge detaylarının analizine yönelik bir eğitim destek aracı olan bu eğitim materyali, adından da anlaşılabileceği gibi, detay ve detaylandırma sürecine yönelik eğitim kapsamında, var olan detayların bileşenlerinin ve bu bileşenlerin birbirleri ile olan konumsal ilişkilerinin irdelenmesini hususunda öğrencilere ve eğitmenlere yardımcı olmayı hedeflemektedir. Geliştirilmiş olan Detayın Üretici Dönüşümsel Dilbilgisi (DÜDD) yaklaşımının ilgili modülleri, analiz aracının içeriğinde lisans eğitimine uygun ölçüde basitleştirilerek ve grafik bir anlatım seçilerek kullanılmıştır. Araç, gerçekleştirilecek adımların açıklandığı bir akış şeması, bir analiz altlığı ve model içerisinde geliştirilmiş olan yapısal bileşen sınıflandırmasının grafik bir anlatımından oluşmaktadır. Çalışma kapsamında bu eğitim materyalinin MYYT eğitiminde kullanımı uygulamalı olarak test edilebilmiş, böylelikle hem genelde yaklaşıma, hem de özelde analiz aracının mimarlık eğitimi dahilinde kullanılabilirliğine yönelik bulgular elde etmek mümkün olmuştur. DÜDD Tipik Bölge Detay Analiz Aracının kullanılabilirliğinin değerlendirilmesine yönelik gerçekleştirilen uygulamalar, gönüllü beş lisans öğrencisinin katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Katılımcılara yönelik her uygulama ayrı zamanlarda, bireysel olarak yapılmıştır. Uygulamalar, herhangi bir müdahalede bulunmadan, katılımcıların daha önceden sahip oldukları bilgi, deneyim ve becerilerine dayalı bireysel yaklaşımları ile gerçekleştirdikleri detay analiz çalışması ile DÜDD Detay Analiz Aracı'nı kullanarak gerçekleştirdikleri detay analiz çalışmasının karşılaştırılması şeklinde düzenlenmiştir. Uygulamalar iki başlık altında analiz edilmiştir. İlk olarak süreç sonucu elde edilen çıktılar değerlendirilmiş ve araştırmacının sürece yönelik notları da değerlendirmeye dâhil edilerek elde edilen sonuçların doğruluğu, öğrencilerin süreçlere yönelik motivasyonları ve süreçte uyguladıkları yaklaşımların kullanım kolaylığına yönelik karşılaştırmalar yapılmıştır. İkinci bölümde ise katılımcılara sürecin başında ve sonunda uygulanan anketler değerlendirilmiştir. MYYT eğitimi içerisinde detay ve detaylandırma sürecine yönelik özgün ve sistematik bir yaklaşım geliştirerek öğrencilerin bu konuya yönelik bilgi, beceri ve motivasyonlarında olumlu etki elde etmeyi hedefleyen bu çalışma kapsamında yapılan deneysel uygulamalar hem yaklaşımın hem de eğitim materyalinin değerlendirilebilmesine olanak sağlamıştır. Çalışmanın sonucunda Detayın Üretici Dönüşümsel Dilbilgisi (DÜDD) yaklaşımının ve daha sonrasında ise bu yaklaşım kapsamın geliştirilmiş olan DÜDD Tipik Bölge Detayı Analiz Aracı adlı eğitim materyalinin özellikleri ortaya konulmuş, devamında ise eğitim materyalinin uygulama değerlendirmelerinin karşılaştırılmalı sonuçları ile materyalin olumlu ve geliştirilebilir noktaları üzerinde durularak bir değerlendirme yapılmıştır.