FBE- Malzeme Mühendisliği Lisansüstü Programı - Yüksek Lisans

Bu koleksiyon için kalıcı URI

http://hdl.handle.net/11527/196

Gözat

Yazar "Alan, Emre" ile FBE- Malzeme Mühendisliği Lisansüstü Programı - Yüksek Lisans'a göz atma
  • Öge
    Yapay Sinir Ağları Yaklaşımı İle Curuflarda Fosfor Kapasitelerinin İncelenmesi
    (Fen Bilimleri Enstitüsü, 2013-07-29) Alan, Emre ; Derin, C. Bora ; 10010414 ; Malzeme Mühendisliği YL. ; Materials Engineering MSc.
    Yapay zeka, insanın düşünme yöntemini analiz ederek öğrenme, fikir üretme, iletişim kurma veya çıkarım yapma gibi yeteneklerini simüle etmeye çalışan uygulamalardır. Yapay sinir ağları (YSA), yapay zekanın önemli bir temsilcisi konumundadır ve sınıflandırma, öngörü ya da modelleme gibi birçok alanda başarı ile uygulanmaktadır. Deneysel çalışmaların sıklıkla kullanıldığı mühendislik uygulamalarında yapay sinir ağları yaklaşımının kullanımı giderek yaygınlaşmaktadır. Curufların kapasiteleri, metallerde istenmeyen empüritelerin üretim sırasında curuf fazına geçebilme yeteneklerinin bir ölçüsüdür. Empüritelerin çeşitlerine göre curuflarda farklı empürite kapasiteleri vardır. Fosfor kapasitesi de fosfor elementinin curuf fazına geçişinin bir ölçüsüdür. Fosfor, üretim aşamasında ortamdaki kısmi oksijen basıncına bağlı olarak fosfat ( PO_4^(3-)) ya da fosfür 〖(P〗^(3-)) iyonu halinde sistemde bulunur. Buna göre curuflarda fosfor kapasitesi, fosfat kapasitesi (C_(PO_4^(3-) )) ya da fosfür kapasitesi 〖(C〗_(P^(3-) )) olarak isimlendirilir. Curuflarda empürite kapasitelerinin hesaplanmasında kullanılan çeşitli matematiksel ve termodinamiksel modeller vardır. Birçok farklı alanda, farklı uygulamalar için kullanılan yapay zeka, curuflarda empürite kapasitesi hesaplamak için kullanılabilecek önemli bir alternatif olabilir. Özellikle son yıllarda gerçekleştirilen çalışmalarda yapay zekanın bir uygulayıcısı olarak kullanılan yapay sinir ağları da curuf kapasitelerinin tahmin edilmesinde önemli bir potansiyele sahiptir. Bu çalışmada, MATLAB R2011a yazılımı kullanılarak literatürde yer alan deneysel çalışmalardan alınan veriler ile yapay sinir ağı modelleri oluşturulmuştur. Yang ve diğerlerinin, 2011 yılında gerçekleştirdikleri 1973 K’de CaO – SiO2 – MgO – FeO – Fe2O3 – MnO – Al2O3 curuf sisteminin fosfat kapasitesi (C_(〖 PO〗_4^(3-) )) tahminine ait deneysel verileri ile YSA modeli oluşturulmuş, elde edilen çıktılar ile aynı çalışmada yer verilen termodinamiksel bir model olan “İyon ve Molekül Birlikte Varoluşu (IMCT)” teorisi çıktıları karşılaştırılmıştır. Maramba tarafından 2007 yılında gerçekleştirilen, 1773 K sıcaklıkta SiO2 – Al2O3 – FeO – CaO – MgO – MnO curuf sisteminde farklı kompozisyona sahip sentetik curufların CO atmosferi altındaki fosfür kapasiteleri 〖(C〗_(P^(3-) )). ölçümünün deneysel verileri ile YSA modeli oluşturulmuş, elde edilen çıktılar ile aynı çalışmada yer alan deneysel verilere göre İstatistiksel Analiz Yazılımı (SAS) yardımı ile fosfür kapasitesini hesaplamak için oluşturulan matematiksel bir regresyon modeli çıktıları karşılaştırılmıştır. Literatürde yer alan fosfor kapasitesi çalışmalarından elde edilen veriler ile farklı silikat ve halojenür sistemlerine ait fosfor kapasitesi tahminleri gerçekleştirilmiştir. CaO – CaF2 – Al2O3 üçlü sisteminin faz diyagramındaki 1773 K sıcaklıkta sıvı bölgesi üzerinde eşdeğer fosfor kapasitesi eğrileri çizimi gerçekleştirilmiştir.