Üniversite Kampüslerindeki Dış Mekan Tasarımında Kullanıcı Gereksinimlerinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma

Abstract

Bu tez çalışmasının amacı; küçük bir kent modeli biçiminde tasarlanan üniversite kampüslerinin, öğrencilerin genel ihtiyaçlarının karşılanması yanı sıra, sosyal ve fiziksel gelişimlerine yardımcı olacak şekilde tasarlanması için ne tür dış mekan kullanımlarının ve aktivitelerin yer alması gerektiğinin belirlenmesidir. Bu amaç doğrultusunda, öncelikle üniversite ve kampüs kavramları tanımlanarak üniversitenin işlevleri ve toplumdaki rolü, Orta Çağ döneminden günümüze kadar olan süreçte üniversite ve kampüslerin gelişimi, kent ve üniversite ilişkisi konuları üzerinde durulmuştur. Daha sonra, üniversite kampüslerinde dış mekan tasarımını oluşturan sirkülasyon sistemi, açık mekanlar ve bu alanlarda kullanılan materyaller gibi konular ele alınmıştır. Ayrıca, dünya genelinde ve Türkiye’de eğitim veren üniversite kampüsü örneklerinin genel özellikleri, açık alanları ve sirkülasyon sistemlerinin bileşenleri incelenmiştir. Tüm üniversite örneklerinden elde edilen veriler karşılaştırılarak ortalama değerler oluşturulmaya çalışılmıştır. Geniş yerleşim alanına sahip olmaları ve kendi bünyelerinde kullanıcıların birçok gereksinimini karşılayabilmeleri gibi benzer özellikler gösteren İstanbul Teknik Üniversitesi Ayazağa Kampüsü ve Ege Üniversitesi Bornova Kampüsü araştırmanın gerçekleştirilmesi amacıyla belirlenmiştir. Bu alanlarda, daha önceki üniversite kampüsü örneklerinde belirlenen kriterler doğrultusunda tespitler yapılarak alan gözlemleri gerçekleştirilmiştir. Bunun yanı sıra, üniversitelerin farklı meslek alanlarında eğitim gören öğrenciler ile anket çalışması yapılmıştır. Kampüste bulunan açık mekanların durumları, kullanım oranları ve kampüste ne tür alanların yer almasını istedikleri gibi konularda, öğrencilerin görüşleri alınmıştır. İTÜ Ayazağa Kampüsü ve EÜ Bornova Kampüsü’ne ilişkin saptamalar ve anket sonuçları, incelenen diğer kampüs örnekleriyle karşılaştırılmalı şekilde değerlendirilmiştir. Sonuç olarak, elde edilen tüm veriler birlikte değerlendirilerek, kampüs dış mekanında öğrencilerin ve diğer kullanıcıların ne tür dış mekan kullanımlarına gereksinim duydukları belirlenmeye çalışılmıştır.

The aim of this study is to determine what kind of open spaces designs should be used and activities should be included for the designing in the form to assist social and physical developments in addition to provide the general requirements of the students, in the university campuses designed as a small city model. To this end; first of all university and campus terms are defined, and also the functions, the role of the universities in the society, development of universities and campuses in the process from the Middle Ages until today, city and university relationships have been emphasized. Afterwards, circulation system, open spaces and the materials used in such areas forming the open spaces design in university campuses have been studied. Furthermore, some issues are clarified on the general features, open spaces and circulation systems components of the university campus samples educating in Turkey and the World, the factors affecting their design, the areas of the components of the circulation system and open spaces, area per student, rates in campus area, and maximum and minimum access durations between units. And it is attempted to establish average values by comparing the data obtained from all university samples. The Ayazağa Campus of the Istanbul Technical University and Bornova Campus of the Ege University were selected having similar features such as large settlement areas and ability to provide many requirements of the users within their facilities for the study. The observations are implemented in accordance with the requirements determined in the former university campus samples. In addition to this, questionnaire studies have been implemented with the students studying in different faculty departments. The situations of the open spaces, usage rates in the campus are asked to students along with their recommendations for the usage of the spaces. The findings and questionnaire results related to the ITU Ayazaga Campus and the EU Bornova Campus have been evaluated comparatively with the other campus samples under the study. Consequently, all data obtained have been evaluated and it is attempted to determine the requirements of the students and other users for the open spaces usages.