Bayramdere (lapseki-çanakkale) Barajı Gövde Dolgu Gereçleri Jeolojik Araştırması

Abstract

İ.T.Ü Maden Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü Uygulamalı Jeoloji Anabilim Dalında hazırlanan bu yüksek lisans tezi, Çanakkale İli nin Lapseki İlçesi nin 18 km doğusunda Kovanlıkdere üzerinde kil çekirdekli ve zonlu kaya dolgulu Bayramdere barajının inşaatında kullanılacak yapı gereci araştırmasını kapsamaktadır. İçme ve kullanma suyuna yönelik olan bu barajın talveg kotu 80 m. dir. 56 m. yüksekliğinde yapılacak olan barajın rezervuar üst kotu 136 m.dir. Baraj yeri ve yakın dolayındaki jeolojik birimler alttan üste doğru: Andezitik tüf, andezit, taraça, yamaç molozu ve alüvyon olarak sıralanmaktadır. Göl alanında, aks yeri ve yakınında andezitik tüfler yer almaktadır. Göl alanının içerisine doğru andezitlerin, tüflerin yerini aldığı gözlenmektedir. Bu iki birim arasındaki sınır çok belirgin değildir. Aks yerindeki tüfler yüzeyde az geçirgen olup alta doğru tümüyle geçirimsizdir. Dolgu malzemesinin geçirimsiz malzemesi olan kil gerecinde, özgül ağırlık, atterberg limitleri ve geçirimlilik açısından olması gerekenden düşük değerler bulunmuştur. Fakat kompaksiyon açısından yeterli olduğu görülmektedir. Ayrıca doğal su muhtevasının, maksimum kuru birim hacim ağırlıktaki su muhtevasına yakın olması da malzemenin doğrudan kullanılabileceği anlamına gelmektedir. Aks yerinin çok yakınında yeterli miktarda geçirimsiz gereç (kil gereci) bulunmaktadır. Bulunan değerler ve ekonomi birarada düşünülerek kil malzemesinin baraj dolgusunda kullanılıp kullanılmayacağı D.S.İ tarafından belirlenecektir. Geçirimli gereçte kullanıma engel herhangi bir problem yoktur Fakat Geçirimli gereç % 15 kil içerdiği ve alüvyon içerisinde kirli (derenin getirdiği toprak ve diğer malzemelerle karışık halde bulunması) halde bulunduğu için iki kez yıkanacaktır. Kaya gerecinde tek eksenli basınç dayanımı hariç, diğer değerler kabul edilebilir niteliktedir. Kaya gereci galeri ile patlatma yaparak elde edilecektir. Kaya gereci özel olarak yapılacak olan kaya ocağı yolundan getirilecektir.

Bayramdere Dam, whose earthfill tests had been performed at the laboratory of Geological Engineering Department of Istanbul Technical University, is built to hold the water of Kovanlıkdere river. Dam site is located on 18 km. far towards east from Lapseki-Çanakkale. It is constructed as clay cored and zoned rock-fill type dam. The elevation of the bottom of river is 80 meters. The dam having 56 m. height will provide 136 m. upper reservoir elevation. Geological formations at the dam site and its vicinity can be defined from bottom to top as; andesitic tuff, andesite, terace, talus and alluvial deposits. Andesitic tuff is the unit underlying the reservoir and dam axis. At the inner parts of the reservoir tuff is the major unit instead of andesite. Boundary between andesite and tuff is hard to be distinguished. Tuff located at the axis of the dam has low permeability close to the surface where it is completely impervious at deeper parts. For the impervious earthfill, the sufficient values are obtained in terms of specific gravity, Atterberg Limits and permeability. But it is not sufficient in terms of compaction. Natural water content is close to the water content at the maximum dry unit weight and this means that impervious earthfill can be used without any operation. There is enough unpermeable material near by the dam axis. The D.S.I will decide whether to use the clay material by considering the economics and technics relatively. There is no problem to use pervious material as filling material. However, it contains clay and alluvial material inside which requires to be washed before it is used. Rockfill material properties are acceptable except uniaxial compressive strength.. Rockfill material will be obtained by using explosives in tunnels and will be transported by the way which will be specially done for it.