Demir Cevheri Numunelerinde X-ışını Floresans Yöntemiyle Molibden Ve Kalay Tayini

Abstract

Doğada sık rastlanılan demir cevherleri hematit, manyetit, gotit, limonit ve siderittir. Bu cevherler sadece demir ve oksijenden ibaret değillerdir. Demir ve oksijen haricinde pek çok elemente rastlamak da mümkündür. Demir cevherinin kimyasal kompozisyonu üretilecek çeliğin kalitesini doğrudan etkilediği için üretime geçilmeden önce kullanılan cevherin kimyasal kompozisyonunun muhakkak tespit edilmiş olması gerekir. Erdemir bu amaçla kendi laboratuvarını kurmuştur. Bu laboratuvarlarda demir cevheri analizleri XRF cihazında ya da ICP cihazında yapılabilmektedir. ICP cihazında çalışmalar zahmetli ve uzun sürerken XRF cihazında analiz şekli kolay, analiz süreleri de oldukça kısadır. Erdemir’in imzaladığı şartnamelere göre satın alınan cevherlerdeki Mo ve Sn elementlerinin miktarı maksimum % 0,005 olmalıdır. Bu miktarın tespit edilmesi için ICP cihazı kullanılmaktadır. XRF cihazında bu tayinin yapılabilmesi için konsantrasyonu bilinen numunelere ihtiyaç vardır. Bu çalışma ile sertifikalı SRM 152a çelik standardından yola çıkılarak, konsantrasyonu bilinen numuneler hazırlanmıştır. Hazırlanan numuneler ile oluşturulan programlar sayesinde demir cevheri içerisindeki Mo ve Sn elementlerinin tayininde XRF cihazının da kullanılabilirliği sağlanmıştır.

Most found iron ores in nature are hematite, magnetite, goethite, limonite and siderite. These iron ores include not only iron and oxygen but also they include some other elements. Because the chemical composition of iron ore directly affects quality of steel it is essential to know the chemical composition of iron ore before the production. For this purpose, Erdemir has established its own laboratories where iron ore analyses are done by XRF or ICP instrument. Doing analyses with ICP instrument is difficult and takes so much time but doing analyses with XRF instrument is easy and quick. According to the assignments that Erdemir signed Mo and Sn ratios must be under 0,005 % in the purchased iron ores. The amount of Mo and Sn are determined by ICP instrument. We need samples with known concentrations for determining the amount of Mo and Sn at XRF instrument. At this study, samples with known concentrations are prepared from the certificated SRM 152a steel standard. Programs made up by prepared samples showed that XRF instrument can also be used for determining the amount of Mo and Sn in iron ore.