Unesco Dünya Miras Listesinde Yer Almanın, Ülke Kültürel Miras Koruma Politikalarına Etkileri Üzerine Bir Değerlendirme

Abstract

Bu çalışma, UNESCO Dünya Miras Listesi’nde yer almanın kültürel mirasın korunmasında alana ve ülkeye sağladığı avantajlar nelerdir ve dezavantajları var mıdır? Olarak belirlenmiş araştırma sorusu çerçevesinde hazırlanmıştır. Bu soru doğrultusunda öncelikle kültür, kültürel miras ve koruma anlayışının gelişimi ele alınmış, koruma konusundaki etkin aktörler kısaca açıklanmıştır. Bu aktörlerden biri olan UNESCO ve bünyesinde kurulan Dünya Miras Merkezi detaylı olarak incelenmiş ve Dünya Miras Listesi’nin oluşumunun ilke ve kriterleri, hangi durumda listeden çıkarılma tehlikesi altında olunacağı açıklanarak konuyla ilgili kavramsal durum ortaya konulmuştur. Dünya Miras Listesi’nde yer almanın öncelikle listedeki alana, sonra ülkeye kültürel mirasın korunması konusunda üretilen koruma politikalarına ne boyutta etki ettiğini ortaya koyabilmek tezin amacını oluşturmaktadır. Bu etkinin farklı ülkelerde farklı boyutlarda olacağı öngörülerek listede yer alan ülkelerden İsveç ve Almanya örnek olarak seçilmiştir. Örnek ülkelerinde kültürel mirasın korunması bağlamında koruma politikaları değerlendirilerek, alanlarda gerçekleştirilmiş çalışmalar incelenmiş, koruma sürecinde etkin kurum ve aktörlerle birebir görüşmeler yapılmış, koruma konusundaki mevcut politikalarına ek olarak üretim aşamasındaki politikalar hakkında bilgi toplanmıştır. Türkiye kapsamında öncelikle Dünya Miras Listesi’nde yer alan alanlar açıklanmış bu alanlardan biri olan İstanbul Tarihsel Alanları ayrıntılı olarak ele alınmıştır. Bu alanlarda gerçekleştirilen projeler UNESCO Dünya Miras Komisyon uyarıları ile ilişkilendirilerek değerlendirilmiştir. Araştırma sorusu kapsamında hazırlanan anket ile koruma sürecinden sorumlu tüm aktörler ile görüşmeler yapılmış bu şekilde konuyu nasıl değerlendirdikleri tespit edilmiştir. Son olarak İsveç ve Almaya ülkelerindeki başarılı uygulamalar ile İstanbul çerçevesindeki analizler ve anket sonuçları değerlendirilmiş ve Dünya Miras Listesi’nde yer almanın avantajlarının benimsenip bu avantajların ülke politikalarına olumlu yönde katkı sağlayabilmesi doğrultusunda bazı öneriler geliştirilmiştir.

This study prepared according to “What are the advantages of being in a UNESCO World Heritage List for a cultural property and its nation and is there any disadvantages in this relation?” Research question. Culture, cultural heritage and protection were introduced to clearly reflect the conceptual basis of those notions. And effective actors about protection policies were briefly explained. Literature scan continue with introduction to World Heritage Center, the most effective actor in heritage protection, then to help analyze the protection policies World Heritage concept and the principles and criterions of World Heritage List was explained, and finally the terms that lead a heritage to be put out of the list were introduced. The main objective of this work is to bring up the effects, of being in the World Heritage List, firstly on the heritage itself, then the protection policies of home country. Due to these effects can be changed from country to country Sweden and Germany was chosen as a case study. Sweden and Germany were examined within the context of cultural heritage protection policies. Several Interviews were made with the actors in order to reflect their ideas about being in the World Heritage List. In Turkey context Turkish properties that are in the World Heritage List were introduced and Historical Areas of Istanbul were considered in detail. Existing projects were judged on their relation with World Heritage Commission’s warnings. A survey parallel to the research question has been conducted among all the responsible actors for Historical Areas of Istanbul. With the help of that survey and several interviews, a clear understanding on how they consider the subject has been obtained. Finally the successful projects and applications from Sweden and Germany, analysis and survey outcomes that have been made around Istanbul were evaluated. The advantages of being in the World Cultural List were adopted and those advantages were transformed into several recommendations to help improve the national protection policies.