İstanbul'un Görselliğinde Görüntü-kavram Yorumu Olarak Köprü

Abstract

Görüntülerin sesi, metni hareketi de içine aldığı bir zamanı yaşıyoruz.Bu değişim, metinleri görüntüselleştirdiği gibi görüntüleri de kavramlaştırmaktadır. içerisinde yaşadığımız yüzyılda hem algılarımız hem de bize sunulan pek çok olay görüntüler üzerinden tariflenir.Yüzyılımızın olayları çığır açan birkaç önemli fotoğrafla fragmanlaştırılabilir. Kavramlar,nesnelerin veya olayların ortak özelliklerini kapsayan ve onları bir ortak ad altında toplayan genel tanımlardır. Gündelik hayatta görselliğin etkin bir rol alması,kavramları yalnızca kelimelerin ifadeleri olmaktan kurtarır. Tez; yeni bir tanım olarak sunduğu “görüntü-kavram” ile görsellere farklı bir bakış, okuma şekli getirir. “Görüntü-kavram”lar, görüntüleri okuma ve anlamlandırmaya yönelik filtrelerdir. Düşünce imge ile bağlar imaja, forma, duyguya dönüşür. Modern hayat kendini görüntüler, gösteriler üzerinden sunar, tarifler. Dünya nüfusunun büyük çoğunluğu kentlerde yaşamaktadır. şehir statüsüne bürünen kırsal alanların sayısı da gün geçtikçe artmaktadır. Dünyanın görüntüsü gün geçtikçe değişmektedir.Hava fotoğrafları bu değişimin birer fragmanlarıdır. Post-fordist dönem kentleri birer metaya dönüştürmüştür. Görsellik bu metanın temel aracı,bazen de bir tür makyajıdır. Tez; kente ve kent görselliğine görüntü-kavram tanımıyla yeni bir bakma biçimi önerir. Bu yüzyılın iki kaçınılmaz öğesinin “görüntü-kavram”larla yeni bir algılanma,anlamlandırma şeklidir. istanbul, panoramik topoğrafyası ve birbirine bakış sunan iki kıyısı ile kendini bakışa sunan, izleten bir kenttir. Silüetinin tarihsel geçmiĢi incelendiğinde, bu görselliğin ve topoğrafik formların yapılarla da pekiştirilmesi, belirginleştirilmesi çabası okunur. Yeterli görsel kaydın üretilmemesi, üretilenlerin korunmama çabası, görselliğin sansürlerle birlikte yeni ifade yolları araması bu coğrafyadaki görsellik okumalarını çok daha ilgi çekici kılmaktadır. Tezin amacı; istanbul görselliğine görüntü-kavram tanımıyla bir algılama yolculuğuna çıkarmaktır. Bu yolculuk kentin görselliğinde ve görüntüsel değişiminde en belirleyici kentsel öğenin köprü olduğu sonucuna varır. Köprü, istanbul‟un görüntü-kavramıdır. istanbul‟un bir nakarat gibi tekrarlanan kıtalararası köprü, uygarlıklararası köprü,medeniyetler arası köprü, anadolu- avrupa, doğu- batı, geleneksel – modernin birleştirici köprüsü …. gibi popülist söylemlerini kendisinde toplar. Buna ek olarak; Boğaz köprülerinin inşası kenti kıyı kenti olmaktan kopartıp, yerel bir ölçekten metropoliten ölçeğe taşımıştır. ivmelenerek artan kent nüfusu,geniş otoyollar,yüksek yoğunluklu yapılar,istanbul‟un çeperindeki beş kenti kendine katması gibi, kentin görünümünü her geçen gün değiştiren etkiler yaratmaktadır. Tez dört bölümden oluşur. “Görünür Olanın Yazısı”; görsellerin yapısal kökenine inip imge, imaj ve görüntü tanımlarını açar. ikinci bölüm olan “Görünürün ve Görünmezin Kesişiminde”, Foucault‟nun ifade ve anlamın geçmişini sorguladığı “Bilginin Arkeolojisi” kitabının bakış açısından yola çıkarak “Görüntünün Arkeolojisi„ni inceler. Görüntü‟nün Arkeolojisi daha önce rastladığım bir tanım değildir ve araştırma sürecimin önemli bir kısmını içermiştir.Yeni bir tez çalışma konusu çıkaracak kadar güçlü bilgiler taşıdığı inancında oluğum bu yeni baĢlık tez kapsamında,görüntünün metin ile ilişkilerini sunduğu kadarlıyla sınırlı tutulmuştur. ikinci bölüm; tezin yöntemini de sunan “görüntü-kavram” tanımı ve örnekleriyle son bulur. Üçüncü bölüm; kenti bir görüntü olarak ele alıp bu görüntüler üzerinden okumalar yapar. Gösteri toplumların bir parçası, Post-fordist sürecin getirdiği değişimler, kentte görüntü ve gösteri kavramını canlı tutmaktadır. Ekranlar, dijital teknolojiler, sanal mecralar, medya… görselliği kendi araçlarıyla yeniden sunmaktadır.(representation). Aynı olayın medyada, sokakta, dünyada ya da birebir tanıklarının gözünde farklı imge ve imajları vardır.Görüntülerin simgeselleşmiş versiyonları neredeyse bir mite dönüşmüş, söylemi ve anımsamayı kendinde yoğunlaştırmıştır.Bir anı sabitlemelerine rağmen daha önceki ya da yanılsama yoluyla onun ardından gelen imgelere gönderme yaparlar.Görüntünün, bir fotoğraf, film, video, resim ya da enstelasyon olması fark etmez. Önemli olan imgelem ve hafıza ile kurduğu güçlü bağdır.Bu türden retoriği güçlü görüntülere kavram tanımı yapmak yanlış olmaz. Dördüncü bölüm,istanbul için bir görüntü-kavram olarak köprüyü derinlemesine ele alır ve görselleri bu bakışla yorumlar. Tez metodolojisinde; görüntülerin bazı teknik ve artistik özelliklerini kullanır. Nasıl ki yapıları anlamak için form, strüktür,malzeme, inşa edildiği dönem gibi belli elementleri sorunsallaştırıyorsak, görüntülerin de anlamlarını ve retoriğini anlayabilmemiz için belli elementlerini kullanmamız gerekir.Bu teknik ve artistik yapıtaşları “görüntü-kavramı” sistematize ederek, bir bakma aracına dönüşmesini sağlamaktadır. Bu metodoloji görsel ürünlerin belli başlıklar altında gruplanabilmesini için de önemlidir. Aksi taktirde her görsel ürün, simgelediği anın donmuş birer yansımaları olarak kalacaktır. Meseleyi anlamsal ve deneysel kılan öğe “görüntü-kavram”dır. Örneğin fon, görsel bir üründe konuyu ve odağı belirgin kılmak için kullanılır. Köprü de istanbul görselliğinde olayların mekan, anlam ve konumlarının alt metinlerini vermesi amacıyla fon olarak kullanılmaktadır. Piksel dijital görüntülerin yapıtaşıdır. Tezdeki bu bölümde hava fotoğraflarında yapılar görüntünün pikselleri gibi yorumlanıp kent için büyüklük, ölçek sorgulamasına gidilmiştir. Blur ; görüntünün soyutlanıp geriye ya anlamın yada duygunun kalmasıdır.Bu bölüm köprünün görüntüyle direkt ilişkisinden ayrıştırıp kavramın anlamsal,duygusal tanımlarına, yorumlarına odaklanır.Çünkü köprü yalnızca görüntüsel anlamlar taşımaz,kavramsal olarak da bu kentin önemli bir parçasıdır.Galata, Haliç, Unkapanı, Boğaz köprüleri inĢa edilmeden önce de su istanbul için bir bağ- köprü işlevi taĢımakta idi. inşa edilmiş bu köprüler bu görüntü-kavramın maddeselleşmiş yansımalarıdır. istanbul için köprü hem maddesel hem de görüntüsel hem de anlamsal karşılıkları olan bir kavramdır. Kent görselliğinde değişim eşikleri ile köprüler arasında görselliğe de yansıyan bir sonuç çıktığı için görüntü-kavram olarak köprü ele alınmıştır.Kentler her geçen gün değiĢiyor. Bu da kentin görüntüsel arkeolojisinin ne kadar zengin olabileceğinin bir kanıtı. Her katman bu katmanların herbirinin korelatif ilişkisi yeni bir söz söyleyebilecek güçte. Bu çalışma benim açımdan “görselliğe bakışımı dönüştüren üzerine derinlikli düşünmemi sağlayan bir süreci başlattı ve benim için burada son bulmayacak.Çalışmanın görsellik ve kent üzerine çalışmalar yapacak araştırmacıların da projelerine katkı sağlamasını umut ediyorum.

We live in a time when the images include voice, text and motion. This change visualizes the text as well as it conceptualizes the images. In the century we live in, both our perceptions and many events offered us are identified over the images. The incidents of our century can be fragmented by some important groundbreaking photograph. The concepts are general descriptions including common features of the objects and events and gathering them under a common name. In daily life, that the visuality plays an important role keeps the concepts from only being the descriptions of the words. The thesis brings a different perspective and reading type to the visuals with “image-notion” offered as a different description. “Image-notions” are the filters for reading and understanding the images. Thought begnis with imagination and then it turns into the image, form and emotion. Modern life displays itself, it offers over the demostrations and identifies. Vast majority of world population lives in the cities. The number of rural areas assuming the status of the city is increasing day by day. The image of the world is changing day by day. Air photographs are a fragment of this change. The cities of post-fordist era changed into a meta. VĠsuality is the basic tool of this meta; it is a kind of make-up. Thesis offers a new way of looking at the city and city visuality with the definition of “image-notion”. Two essential elements of this century is a new form of perception with "image-notions". Ġstanbul is a city offering itself to be viewed and watched with its panaromic topography and two shores offering a view to each other. The historical background of the silhouette is examined, the sttruggle of being reinforced and highlighted of this visuality and topographic forms with the structures is read. The sttruggle of not being produced of sufficient visual record and not being protected of the ones produced, and that the visuality is looking for new description ways with censorship make the visuality reads in this geography more attractive.. The aim of the thesis is to set out on a visuality of Ġstanbul with the description of image-notion. During this journey, it is concluded that the most decisive visual elementin the visuality and visual change of the city is the bridge. The bridge is the image-notion of Ġstanbul. Ġstanbul gathers all the popularist statement such as a bridge between the the continents, a bridge between the civilizations, a bridge between cultures, the unifying bridge of Anatolian and Europe, east and west,traditional and modern, etc. …. In addition to this, the construction of Bosphorus bridge detracted the city from being a coastal city and moved it from a local sclae to metropolitan scale. The city population increased by accelerating creates the effects changing the image of the city day by day such as wide highways, high-density structures, adding five cities around Ġstanbul to itself. The thesis consists of four parts. “The inscription of the visible one” opens the descriptions of image, form and view of the visuals descending to the structural root of the visuals. “At the intersection of Visible and Invisible” that is the second part, examines the “Archaeology of the Image” starting from the point of view of the book “The Archaeology of Information” in which Foucault questions the background of expression and meaning. The Archeaology of the Image is not a description that I encountered before and includes the important part of my research process. This new heading that I belive to bear powerful information as much as producing a new thesis title is kept limited to the extend that it offers the relationship between the image and text within the scope of the thesis. The second part ends with the description of “image-notion” and the examples offering also the method of the thesis. The third part takes over the city as an image and makes reading over these images. Demonstration is a part of the societies. The changes brought by post-fordist process keep alive the notion of image and demonstration concept in the city. Screens, digital technologies, virtual ediums, media, etc represent the visuality again through their own tools. The same event has a different image and forms in media, street, world and in the eyes of the witnesses. The symbolised versions of the images have almost turned into a myth, it intensified the statement and reminiscence in itself. Despite fixations, a memory refers to the previous images and the following images via illusions. Whether the image is a photography, film, video, picture or installation is not important. The important thing is the strong connection with imagination and memory. It is not wrong to make a description as a concept for the images having strong rhetoric. The forth part takes over the bridge as an image-concept for Ġstanbul in depth and interprets the visuals with this perspective. In the methodology of the thesis, some technical and artistic features of the images are used. As we problematize the elements such as form structure, material and period in order to understand the structures, we should also use certain elements in order to understand the meaning and rhetorics of the images. These technical and artistic building blocks systematize “image-notion” and ensure them to turn into a visualization tool. This methodology is also important for being grouped of the visual products under certain headings. Otherwise, each visual product will remain as a frozen illusions of the moment that it symbolise. The element that makes the matter as semantic and experimental is “image-notion”. For example, the ground is used to make the subject and focus in a visual product apparent. Bridge is also used as a ground in the visuality of Ġstanbul in order that it gives place, meaning and locations of the sub-texts of the events. Pixel is the building blocks of digital images. In this part of the thesis, the structures in the air photographs were interpreted as the pixels of the image and it is made size and scale inquiry for the city. Blur is the being abstracted of the image and left either meaning or emotion. This part resolve the bridge from the direct relationship with image and it focuses on semantic and emotional descriptions and interpretations of the concept because bridge has not only the visual meanings but it is the important part of this city conceptually. Before Galata, the Golden Horn, Unkapanı, Bosphorus Bridge were constructed, water had also a function of linking bridge for Ġstanbul. These bridges constructed, are the materialised reflection of this image-notion. Bridge as an notion for Ġstanbul which has has visual and semantic meanings. Bridges construction in Ġstanbul started to changes visualtiy of that city. Bridges analyzed as an visual notions for Ġstanbul. Cities are changing day by day. That metamorphosis add new layers to city. It makes the archeological. This archeology not only includes the material but also has visual layers and memory. Notios are important to search this layers and their correlative relationships. Thesis changed my visual perception. I started to research notion and visual datas relationships. This period will not be end by this thesis. I hope my thesis will help for researchers who works about city and visuality.