Mimari Tasarım Eğitiminde Öğrenciye Ait Kültürel Şemanın Tasarım Sürecindeki Etkilerinin Araştırılmasında Kullanılacak Bir Yöntem

Abstract

Tezin amacı mimari tasarım sürecinin öğrencilerin sahip olduğu bilişsel şemaları ile şekillendiği, bu biçimlenişin mimari tasarım eğitimi süresince değiştiği ve geliştiği hipotezinden yola çıkarak, bu değişimin bireyin kültürel şemalarında farklılıklara neden olduğu düşüncesinin ortaya konulmasında kullanılacak analiz yönteminin geliştirilmesidir. Tez çalışması, çalışmanın problem alanının neden ve nasıl belirlendiğini, belirlenen problem doğrultusunda çalışmanın amacını, kapsamını ve çalışmanın nasıl bir yöntemle gerçekleştirildiğini açıklayan giriş bölümü ile birlikte altı bölümden oluşmaktadır. Konu alanını oluşturan ana kavramların belirlenerek tanıtıldığı ikinci bölüm; kültürel şema, mimari tasarım eğitimindeki bilişsel yaklaşımlar ile mimari tasarım sürecindeki yaratıcı problem çözmede bilişsel süreçlerle ilgili yaklaşımlar ele alınarak tezin kavramsal çerçevesini oluşturacak yaklaşımları içermektedir. Çalışmanın problem alanının bir kavramsal çerçeve ile netleştirildiği üçüncü bölümde ana kavramlar bilişsel bir bakış açısı ile ele alınarak sistematize edilmiş ,“kültürel şema- mimari tasarım süreci ve mimari tasarım eğitimi etkileşim sistemi” belirlenmiştir. Tezin dördüncü bölümü bu etkileşim sisteminin pratikte uygulanabilmesi için geliştirilmiş analiz modelini içermektedir. Analiz modeli kültürel şema, mimari tasarım eğitimi ve mimari tasarım sürecini içeren sistem bileşenlerinin çözümüne yönelik üç farklı analiz aşamasını içermektedir. Beşinci bölüm, modelin örnek alan olarak seçilen İ.T.Ü Mimarlık Fakültesi Mimarlık Bölümü 1.sınıf ve 4.sınıf öğrencileri üzerinde nasıl uygulandığını ve elde edilen sonuçları içeren bölümdür. Bu bölümde tezin uygulama alanına yönelik olarak belirlenen hipotezlere ve bu hipotezlerin doğrulanması amacı ile geliştirilen analiz yöntem ve içerikleri ile sonuçlara yer verilmiştir. Altıncı ve son bölüm tez çalışmasının sonuçlarının değerlendirildiği ve çalışmanın amaçlarına ne kadar ulaşabildiğinin tartışıldığı sonuçlar bölümüdür. Bu bölümde, modelin uygulama sonucunda elde edilen tespitlere yer verilmiş, tez için geliştirilen hipotezlerin doğruluğu tartışılmıştır.

The aim of this thesis is developing an analysis method based on the hypothesis about the idea that architecture design process formed by cognitive schemas of students. This formation changes and develops during the architecture design education, and this new structure accepted as the reason of diversity in cultural schemas. This study consists of six sections including an introduction that covers subtopics such as statement of the problem, purpose and significance of the dissertation, its scope and the method followed to reach this aim. An analysis of the literature covering the definitions of and the theoretical ,empirical studies about the key concepts cultural schema, architectural design education and cognitive approaches in creative problem solving within architecture design process is included in the second section. In the third section, the key concepts are systematized within a cognitive approach; the “cultural schema-architectural design process and architectural design education interaction system” is laid down as the conceptual framework. The fourth section includes an analyses model devoted to the application of this interaction system practically. This model covers three different steps include the solutions of the system components; cultural schema, architectural design education and architectural design. The fifth section covers a case study applied on the junior and senior students in İ.T.Ü Architectural Faculty Architecture Department .In this section firstly, hypothesis determined at the beginning of case study is given. Then, the research method and scope of these hypotheses has been introduced. The last section assesses the model developed from the outcomes of the empirical study carried out in the case study and also discusses the extent to which the accuracies of hypotheses are discussed.