Wellbeing And Its Spatial Experience: Development Of Spa Design And Contemporary Spa Spaces

Abstract

Wellbeing as a notion gains importance day by day hand in hand with the status of healthiness. World Health Organization (WHO) defines health as "state of complete physical, mental and social well-being and not merely the absence of disease or infirmity" on the one hand; on the other hand, Global Wellness Institution (GWI, 2017) stresses wellness as intellectual, religious and medical movements and modern concept with ancient roots beginning with the Ayurveda treatments followed by Traditional Chinese Medicine, Ancient Greek doctrines, Roman Medicine and movements in United States and Europe in 19th century. Today, wellbeing and being healthy are the ultimate goals that are difficult to endure due to increasing stress level in modern world, working environment with high-intensity and expectations from civilized human. As a result of these, people need to have treatments and experiences to relax and stay strong. In this content, spa spaces compel attention. As the word spa literally refers to the abbreviation of sanus (salus/ sanitas) per aquam that means health coming from water in Latin. The relation between human beings and water starts in the mother womb and continues in many forms. People are always attracted to water and this interest originates from different aspects like need for bathing, religious and spiritual rituals and the belief to curative powers of water. Bathing can take place where water exist as bathtub, shower or even river, sea, ocean, lake. While human baths throughout the history, the forms of bathing shaped according to different reigns, beliefs and politics.

İçinde yaşadığımız modern dünyada, sağlıklı olmakla birlikte, iyi olma hâli de giderek önem kazanan bir kavram olarak karşımıza çıkar. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ/ WHO) sağlık kavramını "yalnızca herhangi bir hastalık ve güçsüzlük halinin olmaması değil; bütünüyle bedensel, psikolojik, ruhsal ve sosyal bakımdan iyi olma durumu" olarak tanımlamaktadır. "İyi olma hali, sıhhat" olarak Türkçeleştirilebilinecek wellness ise Global Wellness Institution (GWI) tarafından antik çağlarda Ayurveda ile başlayan, geleneksel Çin tıbbı, Antik Yunan öğretileri ve Roma dönemi ile devam eden, 19. yy Amerika ve Avrupa akımları ile modern hâline kavuşmuş entelektüel, dinsel ve tıbbi akımlar olarak tanımlanmıştır. Bu bağlamda wellness kökleri antik çağlara uzanan, modern bir konsept olarak değerlendirilmektedir. Günümüzde, sağlıklı ve iyi olma hâli; Dünya'da artan stres oranı, yoğun çalışma saatleri, modern çağ insanlarından beklentinin giderek artması gibi sebeplerle gitgide zorlaşmaktadır. Bu sebeple insanlar kendilerine iyi gelebilecek bakım ve deneyimlere ihtiyaç duymaktadırlar. Bu deneyimler önceden şımartıcı aktiviteler olarak tanımlanırken, günümüzde iyileştirici aktiviteler olarak görülmektedirler Bu noktada spa mekânları devreye girmektedir. Spa, Latince "sudan gelen sağlık" anlamına gelen kelime öbeğinin baş harflerinin kullanımıyla türetilmiş bir kelimedir. İnsan sürekli su ile bir şekilde ilişki içinde olan bir canlıdır; anne karnında başlayan bu ilişki, su birikintileri, nehirler, denizler, okyanuslarda süregelmiştir. Suyla olan ilişkinin kökeninde, yıkanma ihtiyacı, dini ve ruhani ritüeller, suyun tedavi edici özelliğine olan inanç yatmaktadır. Bu bağlamda, insanlık kendi yıkanma mekânlarını oluşturmuş; mimari ve mühendislikteki ilerlemelere paralel olarak bu mekânları da geliştirmiştir.