Eyüp'te Ümmi Sinan Tekkesi Restorasyon Projesi

Abstract

Bu çalışmada, uluslararası tarihi, doğal ve kültürel varlıkları koruma normları ışığında Osmanlı Devleti döneminde ve günümüzde de dinsel ve kültürel açıdan fazlaca manevi değeri bulunan Eyüp İlçesi’ndeki Ümmi Sinan Tekkesi binalarının mimari restorasyonu ve yeniden işlevlendirilmesi için gerekli olan projelendirmeye akademik bir adım atmak amaçlanmıştır. Genel hatlarıyla dokuz bölümde ele alınarak işlenen çalışmanın birinci bölümünde; çalışmanın amacı, kapsamı ve yöntemine değinilmiştir. İkinci, üçüncü ve dördüncü bölümlerde birbirleriyle bağlantılı olarak tasavvuf ve tarikat kavramları ile bunlar etrafında oluşan düşünsel ve kurumsal yapılara, tarikat yapılarının mimarisine, özel olarak ise tekkenin ait olduğu Halveti Sinani tarikatlarına, tarihi seyirleri gözetilerek teorik bilgilerle yer verilmiştir. Beşinci bölümde söz konusu Ümmi Sinan Tekkesi’nin, çevresi, tarihçesi, mimari donanımı ve bugünkü durumu, görsel malzemelerle desteklenerek anlatılmıştır. Altıncı bölümde restorasyonu lüzumlu kılan yapıdaki bozulmalar ve değişiklik yaratan müdahaleler gösterilmiştir. Yedinci bölümde yapılar, özgün halleri tespit edilerek restitüsyona tabi tutulmuşlardır. Sekizinci bölümde bu restitüsyondan faydalanarak yapıların yeniden işlevlendirilmeleri ve restorasyonları önerilmiştir. Dokuzuncu bölümde varılan bu restorasyon kararının uygulanması konusunda teknik ve bilimsel olarak nelere dikkat edilmesi gerektiği tavsiye niteliğinde sunulmuş, ayrıca çalışmayı yürütenin Türkiye’deki genel retorasyon anlayışına dair görüşleri dile getirilmiştir. Sonuç olarak yapıların özgün kullanımı olan tarikat yapısı işlevi yerine, ana yapı gruplarından tevhidhane ile haremin bir kısmının, halihazırda tasavvufun yaşatılması için faaliyette olan bir derneğe ‘dernek evi’ olarak, haremin kalan kısımlarının bir konut, selamlık binasının ise başka bir konut olarak kullanılmasına karar verilmiş ve önerilmiştir. Bu bağlamda yapıların hem bu işlevlerine zemin oluşturacak müdahaleler ile özellikle ahşap malzemenin korunması için gerekli olan teknik ve bilimsel koruma ve yenileme müdahaleleri ortaya konmuştur.

In this study, gathering information for the restoration of Ümmi Sinan’s Tekke (dervish lodge), located in Eyüp, one of the districts having a high moral importance today and also in Ottoman period, and preparing the restoration project within the perspective of international historical and cultural preservation norms, were aimed in order to take an academic step for its restoration and re-use. In general, it was studied in nine chapters. In first chapter were explained the goal, the containing and the method of the study. In second, third and fourth, the Sufism, the Sufi-orders, their conceptions, their ideational and physical associations, the architecture of the Sufi-orders buildings in general with the tekke architecture in special in a relationship each other and Halveti Sinani Orders were mentioned theoretically in their historic development. In fifth chapter, the history, the environment, the architecture and the equipments of Ümmi Sinan’s Tekke (dervish lodge), the subject of this study, also today, was mentioned and explained through supporting of technical data and visual materials. In sixth chapter were indicated physical destructions, damages or changing’s, which cause the restoration of the ‘Tekke’. In seventh, according to the survey of their original was made the restitution of the buildings. Within the perspective of this restitution were proposed the restoration and re-use of the buildings in eighth chapter. In ninth chapter, it were suggested the important criterion while realization of this restoration and also informed the critical opinion of the study author about the restoration case in Turkey. As a result, it were decided and suggested the re-use as two houses of the ‘selamlık’(by men used part), great part of the ‘harem’ (by women used part) and small part of ‘harem’ within ‘tevhidhane’ (ritual hall of tekke) as ‘association residence’ for an actual association interested with Sufism. Keeping in mind, interferences related with new functions and conservation of the buildings, materials especially wooden materials were discussed in technical and scientific discipline.