Kentsel Dönüşümün Uygulanabilirliğine Yönelik Bir Alan Araştırması, Dolapdere Örneği

Abstract

1980’li yıllardan bu yana değişim içerisinde olan ekonomik yapı ve üretim şekilleri kentlerde sosyo-ekonomik, fiziksel ve mekansal değişimler yaratmıştır. Yaşanan bu değişimler kentin merkezindeki; tarihi binaların yoğun olarak bulunduğu; geleneksel dokuya sahip bölgeleri daha yoğun bir biçimde etkilemiştir. Kent merkezlerindeki sosyo-ekonomik köhnemeyi iyileştirmek üzere gelişmiş dünya ülkeleri, kendi yasal, yönetsel ve sosyo-ekonomik yapılarına göre bir çok uygulama yapmışlardır. Bu bağlamda kentsel dönüşüm son yıllarda kentlerin yaşadığı sosyo-ekonomik ve fiziksel değişimler sonucunda yoğun olarak tartışılan ve bütün boyutlarıyla yöntemler geliştirilmeye çalıştırılan bir olgudur. Türkiye’de hızlı nüfus artışı; kırdan kente yoğun olarak yaşanan göç olgusu; yasa dışı konutların inşa edilmesi; yasa dışı konutlara müdahalelerin bulunmaması veya yetersiz denetim; yasal, yönetsel ve ekonomik yapıdaki eksiklikler kent merkezlerinde sosyo-ekonomik ve fiziksel sorunlar yaratmış ve kentsel yeniden yapılanmaya olan ihtiyacı arttırmıştır. Türkiye’de kentsel değişimler en hızlı ve en yoğun olarak kültürel, ekonomik, sosyal aktivitelerin merkezi olan İstanbul’da gözlenmektedir. İstanbul’da konut fazlası bulunmasına rağmen kuzeydeki havza ve orman alanlarında yeni konut alanları üretilmektedir. Bununla beraber 1999 Marmara Depremi ile kent merkezlerindeki yapı stoğunun dayanıklılığının test edilmesi ve müdahalelerde bulunulması gerekliliği ortaya çıkmıştır. Kent merkezlerinde arazi değerleri çok yüksek iken, köhneme sonucu bazı bölgelerde arazi değerlerinin hızlı bir şekilde düştüğü görülmekte, bu da kent ekonomisinde sorunlar yaratmaya başlamaktadır. Kent merkezlerindeki bu alanlara yerleşen kesim, kentin bu bölgesinin sosyo-ekonomik açıdan daha da gerilemesini sağlamaktadır. Kentte bu durum yaşanırken, ülke genel politikasında bu sorunu çözmeye yönelik bir örgütlenme modeli bulunmamaktadır. Bu çalışmada; kent merkezinde yer alan Dolapdere yerleşmesinin sosyal, ekonomik ve fiziksel yapısı incelenecek, yasal ve yönetsel sistemdeki eksiklikler araştırılmış, Dolapdere’de kentsel yeniden yapılanma adına neler yapılabileceği üzerine öneriler geliştirilmiştir. Dolapdere yerleşmesinde yapılan sosyo-ekonomik ve fiziki yapı araştırmaları sonucunda bölgeden yeniden yapılanacak alanlara ilişkin gelişme etapları belirlenmiş ve bu etaplarda oluşacak yeni fonksiyonlar, uygulama ve organizasyona yönelik öneriler geliştirmiştir. Kent merkezinde yer alan Dolapdere yerleşmesinin oluşturulan senaryo ile dönüşümüne ilişkin genel değerlendirmeler yapılmıştır.

Economical structure and manufacturing processes tahat are changing contınuously since the 1980’s have caused socıoeconomic , physical and residential changes. These changes have in turn affected the regions with traditional textures, especially where the historical buildings are located. In order to improve the social and economic dilapidation in the central city, countries in the world have made many applications according to their own legal, managerial and socioeconomic structures. Therefore, urban transformation is widely discussed as a result of the socioeconomic and physical changes in the recent years and methods are tried to be developed.Rapid increase in population, migration from rural to urban areas; illegal buildings and insufficient supervision; legal, managerial and economic deficiencies have created socioeconomic and physical problems in city centers, necessitating restructuring in the cities.Urban changes are observed rapidly and strikingly in Istanbul which is the center of cultural, economical and social activities. Although the residential areas are constucted more then needed in Istanbul, the new buildings has located in the northern regions and forests. After the earthquake in the Marmara Region in 1999, buildings need to be tested for strength and necessary precautions need to be taken. Land values in the city centers are very high. However, in some areas land values drop rapidly due to dilapidation and this causes problems in urban economics. People who live these areas in the city centers have caused a socioeconomic regression. While such a situation exists in the cities; there isn’t an organization model in the general politics of Turkey in order to solve this problem.In this work, inhabitance in Dolapdere which is located in the centre of the city is examined socially, economically and physically and deficiences in the legal and managerial systems are investigated and recommendations are made to restructure Dolapdere. By the conclusion of socioeconomic and physical studies in Dolapdere, the steps of urban transformation areas have been determined. The new functions of the area, applications and the organization of the study has been proposed. The evaluations were made about the urban transformatinon of Dolapdere which is located in the center of the city, by the scenarios of the project.