Mimar Sinan Köprülerinin Güncel Durum Değerlendirmesi Ve Kapuağası Köprüsü Restorasyon Projesi

Abstract

Yapısı ve işlevi gereği, iki ayrı yakayı birbirine bağlayan birleştirici bir rol üstlenmiş olan köprüler, mimarlık ve mühendislik disiplinlerinin hassas bir dengeyle bir araya gelerek oluşturduğu yapılar olmuştur. Kendisi de hep “köprü” sıfatıyla anılmış, uygarlıkların yurt edindiği, medeniyetlerin gelip geçtiği, buluştuğu Anadolu toprakları üzerinde de tarih boyunca pek çok köprü inşa edilmiştir. Bunların arasında, mimar ve mühendis olan Mimar Sinan’ın köprüleri önemli bir yer tutmaktadır. Bu köprülerin büyük bir çoğunluğu günümüzde mevcudiyetini korumakta, işlevini sürdürmektedir. Ancak deprem, sel, iklim gibi doğal etkiler ile insan kaynaklı değişim ve müdahaleler, yapılar üzerinde çeşitli hasarların oluşmasına yol açmıştır. Bu etkilerin sebep ve sonuçlarının incelenmesi, yapıların gelecek kuşaklara aktarılmasını sağlayacak onarım ve restorasyon uygulamalarının daha doğru bir şekilde gerçekleştirilmesini sağlayacaktır. Bu kapsamda, Osmanlı klasik döneminin en önemli eserlerini vermiş olan Mimar Sinan’ın Marmara bölgesi içinde yer alan ve tezkirelerde Sinan’a atfedilmiş olan köprüleri üzerinde bir çalışma gerçekleştirilmiştir. Yukarıda bahsedilen etkiler altında Sinan Köprüleri’nin yapım teknikleri ve güncel durumları incelenmiştir. Örnek yapı olarak, Haramidere üzerinde Kapuağası Köprüsü’nün, sayısal ölçüm cihazı yardımıyla rölövesi yapılmış, yazılı ve görsel kaynaklardan, yapı üzerindeki izlerden faydalanarak restitüsyonu denenmiştir. Rölöve çalışmasını temel alarak, yığma yapıların davranış mekanizmasının tahmininde kullanılan sonlu elemanlar yöntemi ile makro düzeyde bir sayısal model oluşturulmuştur. Yöntemin kullanılmasında gerekli argümanlar ve analiz sonucunda elde edilen verilerin koruma çalışmalarına katkıları tartışılmıştır. Yapının mevcut durumu içerisinde, yapısal sorunları mühendislik yaklaşımı ile irdelenmiş, müdahale önerileri geliştirilmiştir. Yapının konumundan kaynaklanan koruma sorunlarının çözümü için tavsiyelerde bulunulmuştur.

As their functions and properties provide a connection between two sides, the stone arched bridges are composed of architectural and engineering approaches in an impressionable equation. Anatolia, named as a bridge itself, has been host of nations and civilizations constructed many bridges. The bridges of Architect Sinan have a great importance among the stone bridges in Anatolia. Many of the stone bridges still exist today and maintain their functions. But some natural and human factors, such as floods, earthquakes and conservation interventions cause damages on bridges. Analysis of such factors and their reasons are important to decide on interventions for the maintenance of bridges. For that purpose, a complimentary study was hold on the bridges of Architect Sinan who was the designer of masterpieces of golden age of The Ottoman Empire. Within this study, the bridges of Architect Sinan that are referred to Marmara region were examined to evaluate the traditional structural technics and their actual structural conditions. The bridges were evaluated by considering the factors told above. Kapuağası Bridge in Beylikdüzü was chosen to exemplify the conservation process which consist of surveys, restitution and restoration pojects. The bridge was surveyed with digital topography equipments precisely. Restitution project is prepared by using visual and writen historical sources and structural traces on the bridge. In addition to common documentation technics, a finite element model was used to obtain more detailed data for the restoration interventions. As the finite element analysis method brings the consideration of structural deformations and material aging, the results serve significant datas for the basis of intervention decisions.