Kayseri Yöresindeki Tarihi Harçların Karakterizasyonu Ve Onarım Harçlarının Özellikleri

Abstract

Tarihi süreç içerisinde çeşitli etkenlerle yıpranmış olan yapıların restorasyonlarında temel problem, strüktürel hasarlar ve malzeme bozulmalarına çözüm bulmaktır. Tercih edilen çözüm, yapının özgün malzemelerine zarar vermemelidir. Yapıda mevcut olan özgün malzemeler hakkında yapılan değerlendirme sonucu elde edilen bilgiler, özgününe uygun onarım malzemelerinin hazırlanabilmesi açısından önemli bir yere sahiptir. Ancak sağlıklı bir restorasyon sürecinin gerçekleşmesi için, genel karakterizasyonu yapılan bu malzemeler için onarımlarda kullanılmak üzere yeni üretimler yapılması ve yeni üretilen bu malzemelerin orijinal malzemeler ile uygunluğunun değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu çalışmanın amacı; volkanik malzemeler açısından zengin bir potansiyele sahip olan Kayseri’de, geçmiş dönemlerde kullanılan sıva ve duvar örgü harçlarının incelenerek karakteristik özelliklerinin tespit edilmesi ve bu yapıların onarımlarında kullanılabilecek yeni harç önerileri üretilmesidir. Bu kapsamda, Kayseri’de Roma Dönemi, Bizans Dönemi, Selçuklu Dönemi, Osmanlı Dönemi’nde inşa edilmiş 15 adet yapı belirlenerek bu yapılardan duvar örgü harcı ve iç mekân sıva harcı örnekleri alınmıştır. Örneklerin fiziksel, kimyasal, mekanik ve petrografik analizleri gerçekleştirilerek orijinal bileşimleri tespit edilmiş, benzer özelliklere sahip örnekler gruplandırılmıştır. Bu değerlendirmelere dayanarak, yapıların restorasyonunda kullanılabilecek onarım harcı önerileri geliştirilmiştir. Üretilen 3 çeşit duvar örgü harcı ve 2 çeşit sıva harcının 6 aylık süreç içerisindeki fiziksel ve mekanik özellikleri ölçümlenerek özgün örnekler ile uygunluğu karşılaştırılmıştır.

The main problem with restoration of buildings that have suffered from different effects is to find building materials to repair the structural damage and material decay. Information determined the original materials in buildings is very important in order to choosing the restoration materials. For a scientific restoration process, it is crucial to produce new materials in compatibility with the original materials are characterized. The purpose of this thesis is to design the recipes of repair mortars and plasters for the conservation works in Kayseri which has a great potential of volcanic materials and tradition of hydraulic mortars. In this context, fifteen buildings in Kayseri belonging to the Roman, Byzantine, Seljuk and Ottoman periods were selected for sampling. The original mix proportions and properties of the samples were identified by physical, chemical, mechanical and petrographical analysis and classified according to their similar properties. Evaluating these analyses, mortar and plaster samples which are appropriate for restorations of the overmentioned buildings were designed. Conservation mortars were produced in laboratory medium using the same ratio of mixtures determined through the characterization study. Three types of conservation mortars and two types of plasters were tested for their mechanical and physical qualities during six months and these values were compared with original samples.